pobierz

Informacja techniczna
10.5.01 | 09.2003 | Druk opakowa | Druk offsetowy
Informacje o lakierach dyspersyjnych
ACRYLAC® na bazie wody
Uwagi ogólne
2
Wskazówki technologiczne stosowania lakierów dyspersyjnych
2
Sk
adowanie i stabilno sk
adowania
2
Wraliwo na niskie temperatury
2
Lepko lakierów dyspersyjnych
3
Tworzenie si warstwy lakieru
4
Wskazówki technologiczne
Lakierownie z systemów porednich
Lakierowanie z systemów bezporednich
Lakierowanie wakiem rastrowym z raklem komorowym
Eliminowanie zasychania lakieru podczas lakierowania
Czyszczenie maszyny
Nanoszona ilo lakieru, poysk
Lakierowanie wybiórcze i sklejanie lakierowanych powierzchni
Odpornoci farb drukowych
Podoa drukowe
4
4
5
5
5
5
6
6
7
7
Ochrona zdrowia, rodowiska naturalnego i higiena pracy
Przepisy prawne dotyczce kontaktu z ywnoci
Utylizacja lakierów dyspersyjnych i odpadów zawierajcych lakier dyspersyjny
Porady dotyczce bezpieczestwa
Schnicie lakierów dyspersyjnych
Zasada schnicia
Wspomaganie schnicia
Alternatywne moliwoci suszenia
Uwagi ogólne
W
aciwoci lakierów dyspersyjnych
Odporno na cieranie
Wytrzyma
o na zgrzewanie na gorco
Foliowanie na gorco
Wp
yw wilgotnoci i pakowanych produktów
W
aciwoci sensoryczne lakierów dyspersyjnych
7
7
8
8
8
8
9
9
9
10
10
10
10
11
11
10.5.01
Uwagi ogólne
Niniejsza Informacja Techniczna zawiera wiadomoci na temat technologii zastosowania, schnicia,
lepkoci i w
aciwoci sensorycznych lakierów dyspersyjnych na bazie wody.
Szczegó
y techniczne dotyczce konkretnych lakierów dyspersyjnych mona znale w odpowiednich
kartach Informacji Technicznych.
Informacje dotyczce zasad, w
aciwoci i technikach stosowania lakierów dyspersyjnych zawiera broszura
„Echo farb drukarskich nr 1” – publikacja hubergroup.
Wskazówki technologiczne stosowania lakierów dyspersyjnych
Skadowanie i stabilno skadowania
Lakiery, przechowywane w zamknitych opakowaniach, posiadaj przydatno do produkcji 6 miesicy. Po
otwarciu pojemnika, lakier powinien by jak najszybciej zuyty. Po up
ywie okresu 6 miesicy w
aciwoci
lakieru powinny by sprawdzone.
Przy d
uszym, kilkumiesicznym okresie przechowywania moe doj do podwyszenia lepkoci lakieru,
przez tworzenie si struktur, których zawarto moe stanowi nawet do 20% objtoci. W
aciw lepko
mona osign przez dok
adne wymieszanie lakieru. Tylko w wyjtkowych sytuacjach lepko powinno
korygowa si przez dodanie wody do lakieru. Dodatek wody w granicach 2-3% nie wp
ywa negatywnie na
w
aciwoci lakieru.
Lakiery powinny by przechowywane, w miar moliwoci w temperaturze pokojowej. Naley unika
temperatury powyej 40°C, poniewa powoduje to wzrost jego lepkoci.
Lakiery specjalne maj ograniczony czas magazynowania. Na przyk
ad lakiery zgrzewalne mona
przechowywa tylko przez 3 miesice. Naley przestrzega wskazówek zawartych w odpowiednich kartach
Informacji Technicznych.
Lakiery dyspersyjne dostarczane s w wersji gotowej do druku, w zamknitych opakowaniach. Przed
uyciem, lakier naley dok
adnie wymiesza, a nastpnie sprawdzi jego lepko (czas wyp
ywu z kubka wg
normy DIN z dysz 4 mm).
Lakiery zawieraj sk
adniki o rónej gstoci, tak, aby zagwarantowa róne, wymagane odpornoci
utrwalonej warstwy. Podczas d
uszego sk
adowania, niektóre sk
adniki mog si oddziela (np. woski).
Prawdopodobiestwo takiego zjawiska wzrasta wraz z wielkoci opakowania (np. kontenery).
Dlatego te, niezalenie od rodzaju lakieru, niezbdne jest jego wymieszanie przed uyciem. W przeciwnym
wypadku, mog powstawa, szczególnie podczas druku d
uszych nak
adów, rónice w odpornoci na
cieranie gotowych druków.
Wraliwo na niskie temperatury
Lakiery dyspersyjne zamarzaj w temperaturze poniej -5°C (zalenie od rodzaju lakieru). Moe si to
zdarzy podczas d
ugo trwajcego transportu zim. Dlatego te wane jest, aby w takim przypadku lakier
powoli rozmrozi w temperaturze pokojowej.
Lakier mona przeznaczy do produkcji, dopiero po dok
adnym rozmroeniu i przemieszaniu. Zasadniczo
temperatura przechowywania powinna by wysza ni 0°C.
2
Lepko lakierów dyspersyjnych
(Ustalenia wg normy DIN 53211)
Lakiery dyspersyjne dostarczane przez producenta posiadaj optymaln lepko robocz. Zaley ona
oczywicie od posiadanych informacji dotyczcych procesu produkcyjnego:
• metoda podawania lakieru w maszynie – porednia czy bezporednia
•
rodzaj i typ systemu podajcego
•
rodzaj i typ maszyny lakierujcej.
Lepko lakieru okrela si jego czasem wyp
ywu z kubka wg normy DIN, o rednicy dyszy 4 mm. Metoda
pomiaru jest okrelona w normie DIN 53211. Jeli ze wzgldów technologicznych, lepko nalea
oby
zredukowa, naley lakier rozcieczy wod i powoli miesza. Maksymalne rozcieczenie nie powinno
przekracza 5%, poniewa moe to mie negatywny wp
yw na w
aciwoci lakieru. Na yczenie, do lakieru
moemy do
cza wykres, przedstawiajcy czas jego wyp
ywu jako funkcj stopnia rozcieczenia.
Podana przez producenta lepko lakieru jest ustalana w temperaturze 20°C, bowiem wahania temperatury
prowadz do wyranych zmian lepkoci.
Okrelenie czasu wyp
ywu lakieru, pozwala okreli w prosty sposób jego parametry lepkoci na potrzeby
procesu produkcyjnego.
Stanowi to wane kryterium okrelenia przydatnoci lakierów dyspersyjnych do wybranych technik
nanoszenia.
Do stosowania na maszynach offsetowych i lakierówkach, w zalenoci od systemu aplikacji, czas wyp
ywu
lakieru powinien wynosi 25-100 s. Zazwyczaj lakiery dostarczane s o lepkoci wymaganej dla danej
technologii.
Okrelenie czasu wyp
ywu pozwala uytkownikowi na:
• pocztkow kontrol produktu
•
pomiary lakieru rozcieczonego w drukarni.
Aby mie pewno, e pomiar zosta
wykonany poprawnie, naley stosowa si do zalece zawartych w
normie DIN 53211:
• pomiaru dokonuje si kubkiem DIN 53 211-4 o pojemnoci 100 ml
•
temperatura lakieru i kubka DIN powinna wynosi przed pomiarem 23±0,5°C. Umownie przyjmuje
si temperatur 20°C.
®
Poniej wykres zalenoci czasu wyp
ywu od temperatury, na przyk
adzie lakieru ACRYLAC 120/55
Czas wyp
ywu ( sekundy)
0
Temperatura ( C)
Okrelenie czasu wyp
ywu kubkiem wg normy DIN 53 211
3
Przy d
uszym przechowywaniu lakierów dyspersyjnych wystpuje w nich zjawisko tiksotropii (lepkoci
strukturalnej), które powoduje wyrany wzrost czasu wyp
ywu. To samo zjawisko powstaje równie podczas
intensywnego mieszania lub przepompowywania, kiedy lakier si silnie spienia.
Podczas okrelania czasu wyp
ywu lakierów dyspersyjnych zaleca si przestrzeganie nastpujcych zasad:
• pomiar temperatury i ewentualne dostosowanie temperatury próbki i kubka DIN 53 211-4,
•
mieszanie lakieru, bez dop
ywu powietrza w celu zredukowania zjawiska tiksotropii,
•
pomiar czasu wyp
ywu przy pomocy stopera,
•
zakoczenie pomiaru w momencie, kiedy wyp
ywajca z dyszy nitka lakieru po raz pierwszy si
przerwie.
Tylko dok
adny pomiar moe zapobiec przypadkom, w których lakier moe by niepotrzebnie lub za bardzo
rozcieczony. Moe to spowodowa zmian jego w
aciwoci i powstawanie nadmiernej piany podczas
lakierowania lub spadek po
ysku naniesionej warstwy po wyschniciu.
Norm DIN 53 211 mona uzyska w Niemczech w firmie Beuth-Verlag GmbH, Burggrafenstrasse 6,
10787 Berlin.
Tworzenie si warstwy lakieru
Decydujcy wp
yw na tworzenie si warstwy lakieru, ma jego temperatura. Minimalna temperatura, w której
tworzy si warstwa lakieru to +5 do +10 °C (norma DIN 53 787).
Ze wzgldów bezpieczestwa, lakier przed zastosowaniem powinien osign temperatur pomieszczenia.
Jeli temperatura, przy której bdzie tworzy si warstwa, bdzie za niska, to moe to powodowa
problemy z powlekaniem i przyczepnoci.
Podobne problemy mog powstawa take w przypadku, kiedy przed wyk
adaniem temperatura
nadmuchiwanego, w celu przyspieszenia schnicia, powietrza (np. rakiel powietrzny) spadnie poniej 40 °C.
Spowodowane jest to utrat ciep
a na skutek parowania.
Wskazówki technologiczne
Lakierowanie z systemów porednich
Istotna rónica pomidzy lakierowaniem porednim i bezporednim polega na tym, e w przypadku
systemów porednich wyd
ua si droga podawania lakieru. Lakier przechodzi bowiem przez cylinder
p
ytowy. Stosowane w tym przypadku lakiery maj opóniony czas schnicia, aby zapobiega
przedwczesnemu zasychaniu i kleistoci.
Jeli lakier dyspersyjny ma by stosowany z systemu, w którym moliwe jest przerobienie zespo
u
zwilajcego na lakierujcy, to zaleca si wymian wa
ka zwilajcego na wa
ek do nanoszenia lakieru o
twardoci ok. 45 Shore. Ka
amarz wodny naley wymieni na ka
amarz lakierniczy.
W przypadku lakierowania z ka
amarza wodnego, naley go dok
adnie umy, podobnie jak wa
ki wodne.
Zaleca si stosowanie osobnego kompletu wa
ków wodnych. Równomierne nak
adanie lakieru umoliwia
dok
adna regulacja wa
ków.
W przypadku nadmiernego nak
adania lakieru moe dochodzi do odk
adania si lakieru na krawdziach
arkusza. Dlatego zaleca si stosowanie podk
adów kartonowych pod obcig gumowy, o formacie
odpowiadajcym formatowi lakierowanej powierzchni. W ten sposób zapobiega si sklejaniu krawdzi
arkuszy, na których gromadzi si nadmiar lakieru. Jeli lakierowany arkusz nie pokrywa ca
ej szerokoci
maszyny zaleca si zainstalowanie przy zespole wodnym odpowiednich rolek zbierajcych lub rakla. Unika
si w ten sposób odk
adania i zasychania lakieru na wa
kach, p
ycie drukowej i obcigu gumowym.
Podk
ad pod obcig powinien by mniejszy od formatu arkusza. Nie wolno nanosi lakieru poza krawd
arkusza.
4
Lakierowanie z systemów bezporednich
W takich systemach warstwa lakieru przenoszona jest bezporednio z wa
ka nadajcego na cylinder
formowy, a nastpnie na pod
oe drukowe.
Zaleca si stosowanie kompresyjnych, niezbyt mikkich obcigów gumowych. Taki system lakierowania jest
mniej skomplikowany, ni poredni, poniewa regulacja dotyczy w
aciwie tylko dwóch wa
ków.
Szczególn zalet lakierowania bezporedniego jest moliwo nadawania duych iloci lakieru, take
metod mokro na mokro. W takich przypadkach dostawca lakieru moe dostosowa prdko jego
schnicia, w sposób pozwalajcy na kompensowanie zwikszonej iloci. Zalecane jest stosowanie
promienników podczerwieni lub nadmuchu ciep
ego powietrza.
Lakierowanie wakiem rastrowym z raklem komorowym
Taki system lakierowania staje si coraz powszechniejszy. Dziki zastosowaniu elementów techniki
fleksograficznej, ilo nadawanego lakieru zaley wy
cznie od pojemnoci ka
amarzyków i stopnia
zrastrowania. Mona j zmieni wy
cznie poprzez wymian wa
ków rastrowych.
Ilo przenoszonego lakieru oznacza si wg nastpujcej zasady – na pod
oe trafia ok. 40-50% objtoci
3
2
ka
amarzyków wa
ka rastrowego. To oznacza, e np. z wa
ka o objtoci przenoszenia 10 cm /m ,na
2
arkusz trafia 4-5 g/m .
3
2
Oznacza to, e nominalna objto przenoszenia wa
ka rastrowego musi wynosi ok.12 cm /m , aby
nanie na arkusz ilo lakieru porównywaln z konwencjonalnym bezporednim systemem lakierowania,
2
tzn. ok. 6 g/m .
W takim systemie lakierowania zdarza si czasem, e lakier dyspersyjny wykazuje wiksz sk
onno do
spieniania si, poniewa w komorze rakla poddawany jest silnej turbulencji. Naley uwzgldni to, ju przy
zamawianiu lakieru.
Dostawca lakieru, w takim wypadku powinien dostarczy lakier wstpnie odpieniony podczas produkcji.
Eliminowanie zasychania lakieru podczas lakierowania
Lakier dyspersyjny powinien tworzy szybko stabiln, such warstw, aby wyeliminowa moliwo
sklejania w stosie. Nie powinien jednak zasycha zbyt szybko, jaszcze podczas procesu lakierowania.
Wynika z tego, e czas zasychania lakieru jest bardzo wanym parametrem jakociowym lakierów
dyspersyjnych na bazie wody.
Podsychaniu lakieru podczas produkcji, mona zapobiega w nastpujcy sposób:
• lakier powinien by przepompowywany w obiegu zamknitym,
•
na brzegi wa
ków mona powoli nakrapla wod,
•
w systemach porednich mona zainstalowa rakle zwyk
e lub rolkowe na wa
kach rastrowych i
dozujcych.
Podczas druku naley szczególnie zwraca uwag na te miejsca, w których nie nastpuje przenoszenie, a
przede wszystkim na krawdziach p
yt. Odk
adajcy si lakier naley niezw
ocznie zmywa, poniewa moe
on po zaschniciu przysporzy wielu problemów.
Czyszczenie maszyny
Podczas krótkich przerw w pracy maszyny, zasychanie lakieru dyspersyjnego mona opóni spryskujc
®
p
yt i obcig gumowy rodkiem o nazwie ACRYLAC -Fit 10 T 0606. Unika si w ten sposób zasychania
lakieru i sklejania si arkuszy przy ponownym ruszeniu maszyny. Podczas d
uszych przerw w pracy, p
yt i
®
obcig gumowy naley umy. Mycie mona znacznie u
atwi, dodajc do wody 5% rodka ACRYLAC Reiniger 10 T 0045. Stony roztwór tego rodka dobrze nadaje si do usuwania resztek zaschnitego
lakieru. rodek ten mona miesza z wod w dowolnej proporcji.
Nowoczesne systemy lakierujce posiadaj czsto urzdzenia upraszczajce mycie rczne np.:
• urzdzenie spryskujce wod,
5
•
przed wy
czeniem maszyny przepuszcza si kilka dodatkowych arkuszy, przy odstawionych
wa
kach nadajcych, tak aby usun resztki lakieru.
W adnym przypadku nie naley stosowa do mycia rodków takich jak benzyna, nafta, terpentyna itp.
Nanoszona ilo lakieru, poysk
Ilo nanoszonego na pod
oe drukowe lakieru dyspersyjnego (mokra warstwa) zaley g
ównie od systemu
jego podawania.
Wynosi ona:
2
• w systemie porednim: 2-4 g/m
2
•
w systemie bezporednim: 4-8 g/m
•
w maszynie lakierujcej: 8-20 g/m
2
W
aciw ilo nanoszonego lakieru mona oceni, ogldajc polakierowany arkusz pod pewnym ktem.
Na powierzchni arkusza powinna by widoczna g
adka, zamknita warstwa, a na krawdziach nie powinno
by odcisków nadmiaru lakieru. Ilo nanoszonego lakieru zaley oczywicie równie od ch
onnoci pod
oa
drukowego.
Duym problemem jest fakt, e jak dotd nie ma metody, pozwalajcej na mierzenie iloci naniesionego
lakieru podczas procesu lakierowania.
Po lakierowaniu stosuje si w praktyce nastpujce metody:
• pomiar zuycia lakieru,
•
pomiar po
ysku przez porównanie ze wzorcem,
•
pomiar indukcyjny na spreparowanych arkuszach z odniesieniem do wzorca.
Tak ocen stosuje si na wyrywkowych próbach.
Podczas pomiaru po
ysku wan rol odgrywa stadium schnicia farby i lakieru. Spowodowane jest to
efektem „draw-back”, polegajcym na obnieniu po
ysku tu po naniesieniu lakieru.
Do druku zaleca si stosowanie szybko wsikajcych, intensywnych farb. Po
ysk lakierów dyspersyjnych
jest znacznie wikszy przy nak
adaniu mokro na sucho, ni podczas lakierowania mokro na mokro.
Sta
e iloci lakieru przenoszone s na pod
oe drukowe tylko z zespo
ów lakierujcych, wyposaonych w
systemy wa
ków rastrowych i rakli komorowych. Pojemno ka
amarzyków wa
ków rastrowych okrela ilo
przenoszonego lakieru. Takie systemy zapewniaj stabilno lakierowania, co jest szczególnie wane w
przypadku lakierów specjalnych, przy których grubo warstwy lakieru odgrywa zasadnicz rol.
Lakierowanie wybiórcze i sklejanie lakierowanych powierzchni
Nie zaleca si stosowania w dalszej obróbce lakierowanej powierzchni, systemów bazujcych na
rozpuszczalnikach (np. klejów rozpuszczalnikowych do kaszerowania foli). Rozpuszczalnik powoduje
pcznienie warstwy lakieru, czego nastpstwem jest zmniejszenie przyczepnoci lakieru do pod
oa.
Lakierowane pod
oa mona skleja, przy zastosowaniu odpowiednich klejów dyspersyjnych. Wszyscy
producenci klejów dyspersyjnych oferuj w tym celu odpowiednie produkty. Pomimo dobrej podatnoci
lakierowanych powierzchni na sklejanie, w produkcji sk
adanych opakowa kartonowych stosuje si raczej
metod lakierowania wybiórczego, wyszparowujc miejsca, które póniej bd sklejane. Zalecane jest to ze
wzgldu na fakt, e nielakierowane, ch
onne pod
oa wykazuj po sklejeniu lepsze wizanie. W maszynach
pakujcych mona w ten sposób skróci czas sklejania.
Wyszparowanie lakierowanych powierzchni mona wykona w nastpujcy sposób:
• poprzez wycinanie formy w kompresyjnych obcigach gumowych o grubej warstwie gumy,
•
przez wykonanie p
yty typu „Nyloprint” (zalecane przy lakierowaniu porednim),
•
poprzez wykonanie mikkiej p
yty fotopolimerowej (Nyloflex, Cyrel) w przypadku lakierowania
bezporedniego,
6
•
przez wyklejenie p
yty aluminiowej odpowiedni foli, a nastpnie wycicie jej zgodnie z form (w
przypadku wikszych nak
adów istnieje ryzyko odklejania si folii).
Naley unika nadawania zbyt duej iloci lakieru, gdy moe to powodowa zalewanie brzegów
wyszparowanych elementów.
Odpornoci farb drukowych
Lakiery dyspersyjne s z regu
y lekko alkaliczne. W zwizku z tym stosowane farby offsetowe musz by
odporne na dzia
anie zwizków alkalicznych, poniewa moe dochodzi do zmiany odcienia farb, zarówno
przy lakierowaniu mokro na mokro, jak i mokro na sucho.
®
®
Do lakierowania nie nadaj si dlatego farby HKS 33 i PANTONE Purple, poniewa mog zmienia swój
odcie pod wp
ywem lakieru.
Tylko warunkowo dopuszcza si do lakierowania nastpujce farby (nieodporne na spirytus, mieszanki
rozpuszczalników i alkalia):
®
HKS 27
®
HKS 43
®
PANTONE Rhodamine Red
®
PANTONE Violet
®
PANTONE Blue 072
®
PANTONE Warm Red
®
PANTONE Reflex Blue (alkalia+, przy niskiej koncentracji w farbach mieszanych nie nadaj si)
Praktyka wykazuje, e niebezpieczestwo zmiany odcienia wzrasta, jeli uywa si bardzo ma
ych iloci
tych farb podstawowych. Receptury farb mieszanych powinny zawiera dlatego min. 15 % farb
podstawowych.
W przypadku uszlachetniania powierzchni zadrukowanych tymi farbami, naley sprawdzi po rozpoczciu
druku, czy odcie farby zmienia si w warunkach stosu. Testy laboratoryjne nie zawsze s wiarygodne.
Alternatywne farby z pigmentami o podanych opornociach, mog nie gwarantowa identycznych
efektów kolorystycznych.
Wyjtek stanowi skalowa farba magenta. Pomimo niewielkiej odpornoci na dzia
anie alkaliów, farby tego
rodzaju mona bez problemu lakierowa lakierem dyspersyjnym.
Podo
a drukowe
Lakierów dyspersyjnych uywa si najczciej do uszlachetniania opakowa, gdzie pod
oem drukowym
jest prawie wy
cznie powlekany karton. Lakieruje si take papiery metalizowane i etykietowe, najczciej
w linii mokro na mokro.
Najwikszym problemem jest niestabilno wymiarowa pod
oy papierowych, poniewa lakier dyspersyjny
zawiera znaczne iloci wody. Dlatego te zaleca si, aby pod
oa poddawane dalszemu uszlachetnianiu
2
lakierem dyspersyjnym, posiada
y gramatur powyej 90 g/m . Aby dokona odpowiedniego doboru lakieru,
parametry pod
oa drukowego odgrywaj zasadnicz rol.
Ochrona zdrowia, rodowiska naturalnego i higiena pracy
Zgodnie z dyrektywami Unii Europejskiej o substancjach niebezpiecznych, lakiery dyspersyjne nie
podlegaj oznakowaniu etykietami ostrzegawczymi. Wyschnita warstwa lakieru nie zawiera adnych
trujcych, ani te szkodliwych dla zdrowia sk
adników.
Przepisy prawne dotyczce kontaktu z ywnoci
Lakiery dyspersyjne nadaj si do produkcji opakowa rodków spoywczych, przy w
aciwym ich
stosowaniu. Nie mog jednak styka si bezporednio z pakowan ywnoci.
Utylizacja lakierów dyspersyjnych i odpadów zawierajcych lakiery dyspersyjne
7
1. Lakiery dyspersyjne nie mog by odprowadzane bezporednio do kanalizacji. Dotyczy to take
wody uywanej do czyszczenia zespo
ów lakierujcych i urzdze towarzyszcych. Lakiery
dyspersyjne na bazie wody nale do pierwszej klasy substancji zanieczyszczajcych wod
(WGK1). Dlatego te ich utylizowanie naley zawsze ustali z miejscowymi w
adzami, poniewa nie
istniej jednolite przepisy prawne.
2. Odprowadzanie do kanalizacji jest moliwe wy
cznie, po uprzednim oddzieleniu zawartoci cia
sta
ych i neutralizacj do wartoci pH 7.
3. Resztki lakieru i pozosta
oci naley utylizowa jako odpady specjalne.
4. Resztek lakieru nie powinno si miesza z lakierem z nowych dostaw. W zalenoci od stanu
resztek lakieru, zaschnite pozosta
oci mog spowodowa problemy w druku lub wytrcanie si
„k
aczków” w lakierze.
5. W przypadku czyszczenia rozpuszczalnikami lub innymi rodkami specjalnymi, naley przestrzega
wskazówek dotyczcych bezpieczestwa pracy.
Porady dotyczce bezpieczestwa
Naley unika kontaktu ze skór i oczami. Zabrudzone lakierem czci cia
a przemy dok
adnie wod. W
przypadku kontaktu z oczami naley dok
adnie przemy je wod, a w razie potrzeby zasign porady
lekarza.
Schnicie lakierów dyspersyjnych
Zasada schnicia
Schnicie lakierów dyspersyjnych jest procesem czysto fizycznym. Zawieraj one ok. 55% wody. Im lepiej i
szybciej woda wsika w pod
oe drukowe, tym prdzej przebiega proces schnicia. W warunkach stosu
korzystnie na schnicie lakieru, wp
ywa ch
onny spód pod
oa drukowego. Problemy, wystpujce przy
lakierowaniu w linii np. przy lakierowaniu kartonu kaszerowanego foli, mimo wspomagania procesu
schnicia promiennikami podczerwieni lub ciep
em powietrzem, s zawsze spowodowane ograniczon
zdolnoci wch
aniania.
Schnicie lakieru dyspersyjnego odbywa si w g
ównej mierze przez wsikanie wody w pod
oe. W
nieznacznym tylko stopniu schnicie odbywa si przez odparowanie wody i nie odgrywa znaczcej roli.
Przybliony podzia
rodzajów schnicia przedstawia si nastpujco:
• wsikanie w pod
oe – 70%
•
parowanie – 30%
Tworzenie si warstwy lakieru dyspersyjnego jest ju w znacznym stopniu zakoczone, jeli lakier zawiera
jeszcze 20-30% wody.
Czas potrzebny do wyschnicia lakieru zaleny jest od:
• ch
onnoci pod
oa drukowego,
•
prdkoci odparowania wody,
•
specyficznych w
aciwoci lakieru.
Problemy z tworzeniem si warstwy lakieru wystpuj wówczas, kiedy temperatura tworzenia si
minimalnej warstwy lakieru jest za niska. Zaley ona najczciej od specyfiki rodzaju lakieru i wynosi ok. 510°C.
8
Wspomaganie schnicia
Przyspieszenie procesu schnicia w przypadku konkretnego pod
oa jest moliwe tylko wtedy, kiedy z
warstwy lakieru szybko wyparuj pozosta
oci wody. Udaje si to wtedy, gdy odparowana woda jest
usuwana z powierzchni lakieru.
W praktyce najczciej stosuje si niej opisane metody:
•
Skuteczn metod wspomagania schnicia jest kombinacja rakla z ciep
ego powietrza i
promiennika podczerwieni. Ciep
o konwekcyjne przenoszone przez ciep
e powietrze, jest zbyt
niskie, aby w czasie, ktory jest do dyspozycji, spowodowa znaczce parowanie wody.
Zastosowanie dwóch rodzajów promienników podczerwieni jednoczenie krótko- i rednio falowego
powoduje szybki transfer energii i na skutek tego szybkie ogrzanie lakieru i powierzchni pod
oa
drukowego. Ciep
e powietrze, przy swojej relatywnie niskiej wilgotnoci usuwa par wodn zawart
w warstwie lakieru.
Zimne powietrze nie nadaje si do tego celu, gdy moe powodowa uszkodzenia warstwy
lakieru na skutek och
odzenia wywo
anego parowaniem wody.
•
Ciep
e powietrze zawierajce par wodn musi by odprowadzane. Objto odsysanego
powietrza powinna odpowiada masie powietrza nadmuchiwanego.
•
Ciep
e powietrze i promiennik podczerwieni dzia
aj optymalnie, jeli w wyk
adanym stosie notuje
si nastpujce temperatury:
papier: ca 8-10 °C powyej temperatury w stosie nak
adanym,
karton: ca 10-15 °C powyej temperatury w stosie nak
adanym.
(przy za
oeniu, e optymalna temperatura pomieszczenia i stosu to 20ºC)
Temperatur w stosie wyk
adanym naley mierzy odpowiednio szybko reagujcym
przyrzdem pomiarowym, tak aby moliwe by
o ustawienie agregatów suszcych, w sposób
gwarantujcy nie przekraczanie podanych temperatur.
•
Przy wysokich prdkociach druku korzystne jest wyd
uone wyk
adanie. U
atwia to instalacj i
poprawia efektywno agregatów suszcych.
•
Zbyt mocne, krótkofalowe promieniowanie podczerwone moe prowadzi do zblokowania arkuszy
w stosie, zw
aszcza przy druku z wysokim nanoszeniem farby. Szczególnie silnie nagrzewaj si
farby ciemne, co w po
czeniu z warstw lakiery powoduje efekt sklejania.
Alternatywne moliwoci suszenia
Suszenie mikrofalowe
Biorc pod uwag mechanizm schnicia, metoda ta wydaje si idealna (zasada kuchenki mikrofalowej).
Istniej jednak czynniki ograniczajce jej stosowania:
• za
amywanie pola (zwarcie) przez czci metalowe, np. apki,
•
za
amywanie pola w grubszych warstwach lakieru, spowodowane du zawartoci wody,
•
za
amywanie pola na farbach z pigmentami metalicznymi (z
oto, aluminium)
Uwagi ogólne
1. Ciep
e powietrze stosowane do suszenia nie powinno zak
óca pracy aparatu proszkujcego,
dlatego te urzdzenie to powinno by instalowane na kocu strefy suszenia.
2. W maszynach wyposaonych w bben z poduszk powietrzn powinno si czsto wymienia
karton filtrujcy. W ten sposób moliwy jest efekt podsuszania wstpnego.
3. Zasadniczo suszenie powinno stosowa si tylko do momentu, kiedy arkusze w stosie si nie
sklejaj. Dostarczanie wikszych iloci energii jest zbdne.
9
4. Pod
oa o niskiej ch
onnoci lub niech
onne, a take w przypadku wysokiego nadawania farby
>250% powinno stosowa si metody przyspieszajce schnicie. Przy wysokim nak
adaniu farby
zaleca si stosowanie intensywnych farb, szybko wsikajcych w pod
oe lub korekt wycigów
barwnych.
5. Lakiery blistrowe powinny by prawie ca
kowicie wyschnite, poniewa nak
ada si ich grube
warstwy, w zalenoci od masy zgrzewanego produktu. Lakiery te posiadaj bardziej mikk
warstw w porównaniu z innymi lakierami b
yszczcymi, co czsto prowadzi do sklejania w stosie.
6. Ch
odzenie arkuszy zimnym powietrzem po przejciu przez stref suszenia jest najczciej ma
o
efektywne. Jeli stosuje si sch
adzanie powietrzem, powinno ono by suche.
7. Przy lakierowaniu dwustronnym naley stosowa tylko specjalne lakiery odporne na blokowanie na
mokro. Zaleca si, aby przed kolejnym lakierowaniem zachowa czas schnicia 48 godzin.
Nasza firma posiada w swojej ofercie szeroki wybór lakierów dyspersyjnych o rónych w
aciwociach
schnicia i po
ysku. Aby wybra odpowiedni produkt do specyficznych potrzeb technologicznych, naley
skontaktowa si z naszymi technikami w dowolnym oddziale firmy.
Waciwoci lakierów dyspersyjnych
Odporno na cieranie
Lakiery dyspersyjne maj tak ustalony czas schnicia, e podczas druku z normaln gruboci lakieru nie
powinny wystpowa problemy z klejeniem w stosie. Jednak przy druku z wysokim nadawaniem farby,
zaleca si przy lakierowaniu w linii, stosowa niewielkie iloci proszku na bazie skrobii. Odporno na
cieranie lakierowanych arkuszy zaley g
ównie od rodzaju pod
oa drukowego, a take od iloci
naniesionego lakieru. Stosowanie proszkowania zmniejsza odporno na cieranie. Badanie odpornoci na
cieranie powinno odbywa si dopiero po 48 godzinach od zakoczenia druku. Zaleca si, aby nie
stosowa proszku na bazie wglanu wapnia.
Wytrzymao na zgrzewanie na gorco
Poniewa wytrzyma
o na zgrzewanie na gorco zaley od wielu rónych parametrów, zalecamy
kadorazowo przeprowadzenie próby w warunkach praktycznych. Naley zwróci uwag na nastpujce
czynniki:
•
temperatur zgrzewania (°C)
•
czas zgrzewania (s.)
•
si
docisku (bar)
•
jako i rodzaj folii
•
ilo warstw folii
•
pakowany produkt
Foliowanie na gorco
Przyczepno folii zgrzewanej na gorco zaley od rodzaju pod
oa drukowego (papieru lub kartonu).
Zasadniczo wikszo lakierów o wysokim po
ysku i lakierów standardowych nadaje si do foliowania na
gorco. Popraw parametrów pod
oa mona osign przez stosowanie specjalnie recepturowanych do
tego celu lakierów dyspersyjnych.
Folie stosowane do zgrzewania na gorco wykazuj równie rónice w swoich w
aciwociach.
W przypadku stosowania pod
oy specjalnych, zaleca si przed drukiem w
aciwego nak
adu,
przeprowadzenie prób (szczególnie w przypadku pod
oy powlekanych metod wylewania i per
owych).
W niektórych przypadkach mog dopomóc testy laboratoryjne.
10
Wpyw wilgotnoci i pakowanych produktów
Jeli dochodzi do oddzia
ywania wilgoci na warstw lakieru, to naley zastosowa lakier o podwyszonej
odpornoci na blokowanie na mokro. Na przyk
ad przy lakierowaniu dwustronnym i kaszerowaniu kartonu
zadrukowanym i lakierowanym papierem, moe dochodzi do odrywania si warstwy lakieru od pod
oa
drukowego. W takich w
anie przypadkach naley stosowa lakiery odporne na blokowanie na mokro.
W
aciwoci lakieru powinny by sprawdzone pod ktem oddzia
ywania pakowanego produktu na pod
oe,
jeli zachodzi prawdopodobiestwo zaistnienia takiego zjawiska. Jest to wane w przypadku takich
wp
ywów jak wilgo, t
uszcz, alkohol, alkalia, itp.
Jeli trzeba si liczy z wp
ywem pakowanego produktu (wilgoci, t
uszczu, alkoholu, rodków piorcych,
alkaliów) to naley przeprowadzi testy zastosowanego lakieru na opakowaniu.
Waciwoci sensoryczne lakierów dyspersyjnych
Szczegó
owe badania wykaza
y, e nasze lakiery dyspersyjne nie wywo
uj adnych zmian zapachowych i
smakowych pakowanych produktów.
Zastosowana metoda badania to stosowany równie w brany rodków spoywczych, test Robinson wg
normy DIN 10 955 (Kontrola materia
ów i rodków opakowaniowych dla produktów spoywczych).
Pomimo tego, zdarzaj si jednak przypadki, szczególnie przy lakierowaniu powlekanych papierów i
kartonów, e w stosie rozwija si wyrany zapach, majcy negatywny wp
yw na pakowany póniej produkt
spoywczy.
Podoe drukowe
Ocena zapachu wg testu Robinson
bez lakieru
z lakierem
papier 1
papier 2
0,5 - 1,0
1,0 - 1,5
0,5 - 1,0
3,0
Powysza tabela obrazuje typowy wynik badania.
Jak wida, pomimo lakierowania tym samym lakierem dyspersyjnym, w takich samych warunkach, wystpi
y
rónice spowodowane samym pod
oem drukowym.
Spowodowane jest to faktem, e niektóre rodzaje papierów i kartonów, nawet po nawileniu czyst wod,
wykazuj tendencj do rozwijania wyranych, mocnych zapachów. Poniewa lakiery dyspersyjne zawieraj
ok. 55% wody, jest wysoce prawdopodobne, e przy niektórych rodzajach pod
oy powlekanych moe
dochodzi do reakcji sk
adników powleczenia z wod i tworzenie zapachu w
asnego.
Dlatego te zalecamy przeprowadzenie testów, celem okrelenia poprawnoci charakterystyki wybranego
do druku pod
oa.
Dalsze informacje i porady mona uzyska pod internetowym adresem: www.mhp.com.pl
Niniejsza informacja techniczna odpowiada aktualnemu stanowi naszej wiedzy w tym temacie i spe
nia tylko funkcj informacyjn i
doradcz. Z tego wzgldu nie moe by podstaw do roszcze prawnych. Zastrzeone s zmiany wynikajce z postpu technicznego.
11