Link do wersji PDF - Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny

MAM PRAWO NR 9 (128) / 2014
BIULETYN FEDERACJI NA RZECZ KOBIET I PLANOWANIA RODZINY
FEDERACJA OD 1999 ROKU POSIADA SPECJALNY STATUS KONSULTACYJNY
PRZY RADZIE EKONOMICZNO- SPOŁECZNEJ ONZ (ECOSOC)
**************************************************
Jeśli nie możesz odczytać Biuletynu, wejdź na stronę Federacji
**************************************************
POLUB NAS NA FACEBOOKU
Od Redakcji
Działalność Federacji
Happening „Kobiety cierpią w milczeniu”
Monitoring edukacji seksualnej - nowy projekt Federy i Pontonu
II Kongres Kobiet Koszalin
Grupa Edukatorów Seksualnych Ponton podsumowuje Wakacyjny Telefon Zaufania
Spotkanie z nową Pełnomocniczką Rządu ds. Równego Traktowania
Sejm odrzucił projekt wymierzony przeciwko rzetelnej edukacji seksualnej
Konwencja antyprzemocowa wciąż bez ratyfikacji
Wiadomości ze świata
ONZ podsumowuje 20 lat konferencji kairskiej
Marsz na rzecz Wyboru w Dublinie
Hiszpania nie zaostrzy aborcyjnego prawa
Nowy międzynarodowy serwis pomocowy dla kobiet
Najnowsze publikacje
Federacja w mediach – wybrane wystąpienia
Linki
Od Redakcji
Wrzesień był miesiącem ważnych wydarzeń politycznych i społecznych związanych z dostępem do
bezpiecznej i legalnej aborcji. Zespół Federacji pracował na pełnych obrotach. Jesteśmy szczególnie
dumne, że wspólnie z koalicją organizacji walczących z dyskryminacją i broniących praw człowieka
udało nam się włączyć w obchody 28 września – Globalnego Dnia Działań na rzecz Bezpiecznej i
Legalnej Aborcji. Podczas gdy Irlandki robiły w Dublinie hałas za pomocą walizek na kółkach,
1
symbolicznie pokazując podczas Marszu na rzecz Wyboru, że tysiące kobiet z tego kraju muszą
wyjeżdżać do Wielkiej Brytanii, by poddać się aborcji w godnych i bezpiecznych warunkach, Polki i
Polacy na warszawskim happeningu mówili o tym, że kobiety cierpią w milczeniu. Zobaczyliśmy
symboliczny tłum anonimowych kobiet bez twarzy. Każda z nich miała imię i własną historię. Wiele
takich opowieści nigdy nie ujrzało i nie ujrzy światła dziennego. Znamy kobiety, które przez całe życie
ukrywają swoją decyzję o przerwaniu ciąży, nawet przed najbliższą rodziną i przyjaciółmi. Boją się
napiętnowania i oceny. Nawet te, które poddały się aborcji legalnie, wstydzą się mówić. Mimo iż
ciąża zagrażała ich zdrowiu i życiu lub płód okazał się być tak niewykształcony, że nie miał szansy na
samodzielne życie – te kobiety nadal czują na sobie ciężar napiętnowania. Polska debata publiczna na
temat przerywania ciąży już dawno straciła jakiekolwiek pozory merytoryki i rozsądku. Media
przyczyniają się do podziałów na czarne i białe - na tych „za życiem” i tych „przeciw życiu”. Gdzieś w
fali okrzyków i moralizatorskich tekstów ginie w tym wszystkim kobieta – jej życie, jej doświadczenie,
jej cierpienie. Naszą wrześniową akcją chciałyśmy przywrócić ten wytłumiany od ponad dwudziestu
lat głos. Głos realizmu, nieoczywistości, wątpliwości, ale także ulgi i pewności. Pokazać złożoność
zagadnienia aborcji. Jeśli chcesz podzielić się z nami swoją historią, zadzwoń na nasz telefon zaufania
lub przyślij nam maila. Historie upowszechniamy anonimowo w naszych publikacjach, na akcjach i
konferencjach. Wspólnie możemy przerwać krąg milczenia.
Działalność Federacji
Happening „Kobiety cierpią w milczeniu”
28 września to Międzynarodowy Dzień Działań na rzecz Bezpiecznej i Legalnej Aborcji. Koalicja
organizacji działających w obszarze praw człowieka i popierających prawo do bezpiecznej i legalnej
aborcji oraz aktywistów i aktywistek pro-choice zorganizowała happening pod hasłem: „Kobiety
cierpią w milczeniu” na Placu Zamkowym w Warszawie.
Wysłuchaliśmy historii kobiet, które doświadczyły negatywnych skutków obowiązującego w Polsce
restrykcyjnego prawa aborcyjnego. Chciałyśmy w symboliczny sposób pokazać, że kobiety są w
swoim doświadczeniu samotne i anonimowe, nie opowiadają swoich historii aborcyjnych publicznie z
odsłoniętą twarzą, wstydzą się i boją. Głosu historiom kobiet udzieliły wokalistka Maria Sadowska
i aktorka Magdalena Kerel. Do akcji promowania inicjatywy przyłączyły się też graficzki Marta Frej
i Marta Zabłocka oraz Anna Dryjańska z Fundacji Feminoteka, które stworzyły memy o tematyce
dotyczącej aborcji, klauzuli sumienia i antykoncepcji.
Podczas akcji można było otrzymać także poradniki prawne – instrukcje postępowania w przypadku
odmowy aborcji oraz antykoncepcji, a także ulotkę z podstawowymi informacjami o tym, czym jest
bezpieczna i legalna aborcja oraz faktami na temat przerywania ciąży w Polsce.
Kobiety które przerwały ciążę są wśród nas. To nasze matki, siostry, przyjaciółki, koleżanki z pracy,
nauczycielki i sprzedawczynie w ulubionym sklepie. Nie zapominajmy, że każda z nas mogłaby znaleźć
się w takiej samej sytuacji. Zanim ocenisz, wydasz wyrok, potępisz, odwrócisz się – przypomnij sobie
ich historie. Stwórzmy świat, w którym kobiety nie będą musiały się wstydzić i bać opowiadać o
swoim doświadczeniu aborcji.
28 września to dzień, w którym cały świat o tym mówi. Solidaryzujemy się z kobietami z Irlandii,
Malty, Salwadoru, Chile, Kongo, Filipin i innych państw, w których aborcja jest zakazana.
WSPÓLNIE MOŻEMY PRZERWAĆ KRĄG MILCZENIA!
2
Koalicja na rzecz Wyboru: Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, Polskie Towarzystwo
Prawa Antydyskryminacyjnego, Koalicja KARAT, Helsińska Fundacja Praw Człowieka, Fundacja
Feminoteka, Stowarzyszenie Pro Femina, Stowarzyszenie Inicjatyw Kobiecych
Monitoring edukacji seksualnej - nowy projekt Federy i Pontonu
Federacja i Grupa Ponton rozpoczynają realizację projektu „Kontrola realizacji prawa młodzieży do
edukacji seksualnej”. Projekt będzie polegał na monitoringu realizacji przepisów odnoszących się do
edukacji seksualnej młodzieży oraz działaniach rzeczniczych zmierzających do poprawy sytuacji w tym
zakresie. Kontroli poddane będą zapisy Ustawy o planowaniu rodziny i odpowiednie rozporządzenia
w zakresie realizacji przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie w szkołach. W analizie szczególnie
uwzględnione będą kwestie dotyczące dostępności i jakości realizowanych zajęć WdŻ,
merytoryczności programów i materiałów edukacyjnych oraz kwalifikacji osób prowadzących
przedmiot. Ważnym elementem analizy będą również doświadczenia i opinie młodzieży.
Projekt prowadzony będzie w trzech województwach, co pozwoli na zweryfikowanie różnic
regionalnych w zakresie realizacji edukacji seksualnej. Monitoring pozwoli na uzyskanie
kompleksowej wiedzy o stanie edukacji seksualnej i przyczynach problemów związanych z jej
realizacją. Projekt ma przyczynić się do poprawy realizacji prawa młodzieży do edukacji seksualnej.
Działania w projekcie prowadzone są przez Federację na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny i Grupę
Edukatorów Seksualnych Ponton. Informacje o działaniach w ramach projektu będą zamieszczane na
bieżąco na stronie Federacji oraz Pontonu. Projekt realizowany jest w ramach programu Obywatele
dla Demokracji finansowanego z Funduszy EOG.
II Kongres Kobiet Koszalin
Dyrektorka Federacji Krystyna Kacpura wzięła udział w II koszalińskim Kongresie Kobiet. Była
panelistką w sesji dotyczącej edukacji seksualnej pt. „Mam prawo wiedzieć. Edukacja seksualna to nie
seksualizacja.” W panelu wzięły też udział nauczycielki przedmiotu Wychowanie do życia w rodzinie,
policjantki oraz opiekunka z ośrodka wychowawczego dla młodzieży. Kacpura zwróciła uwagę na
konieczność zapewnienia uczniom i uczennicom dostępu do nowoczesnej, rzetelnej edukacji
seksualnej, dostosowanej do wieku i prowadzonej przez edukatorów seksualnych. Właściwie
prowadzona edukacja seksualna jest najlepszą formą zabezpieczenia przed przemocą seksualną,
molestowaniem, gwałtem i pedofilią. Pozwala także młodzieży na zrozumienie własnej
seksualności, problemów związanych z okresem dojrzewania, kształtuje zachowania prozdrowotne
oraz postawy i umiejętności asertywne. Jak wynika z badań rzetelna edukacja seksualna opóźnia
inicjację seksualną i prowadzi do bardziej odpowiedzialnych zachowań młodzieży.
Krystyna Kacpura odniosła się też do projektu Stop pedofilii. –To absurdalny projekt, którego
nadrzędnym celem jest likwidacja każdej formy edukacji seksualnej. Dobrze się stało, że odrzucono
go już po pierwszym czytaniu. Właściwy tytuł tego projektu powinien brzmieć ‘Stop dla edukacji
seksualnej’. Ludzi podpisujących się pod tą inicjatywą wprowadzono w błąd. Projekt w żaden sposób
nie odnosi się do walki z pedofilią – powiedziała.
Grupa Edukatorów Seksualnych Ponton podsumowuje Wakacyjny Telefon Zaufania
23 września odbyła się konferencja prasowa podsumowująca Wakacyjny Telefon Zaufania Grupy
Edukatorów Seksualnych Ponton. O problemach, z jakimi zgłasza się młodzież mówiły Aleksandra
Józefowska, koordynatorka grupy i Małgorzata Kot, edukatorka i dyżurantka telefonu. W tegorocznej,
już dziewiątej edycji tzw. Pogotowia Pontonowego wyraźnie zarysował się nowy, niepokojący trend
3
obniżania się wieku inicjacji seksualnej wśród młodzieży. Dzwoniło i pisało dużo osób poniżej 15 roku
życia, które rozważają współżycie lub mają ten pierwszy raz za sobą. Prawniczka Federacji Karolina
Więckiewicz wyjaśniła zagadnienia prawne związane z podejmowaniem życia seksualnego przez
osoby w tak młodym wieku. W tym roku po raz pierwszy Ponton uzyskał wsparcie finansowe dla
telefonu zaufania od Ministerstwa Edukacji Narodowej.
Spotkanie z nową Pełnomocniczką Rządu ds. Równego Traktowania
15 września odbyło się spotkanie Pełnomocniczki ds. Równego Traktowania z organizacjami
pozarządowymi. Wspólnie ustalano priorytety odnoszące się do różnych zagadnień równościowych,
możliwe do zrealizowania w krótkim terminie. Przewodnim tematem była ratyfikacja Konwencji
antyprzemocowej. Dyrektorka Federacji na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny Krystyna Kacpura
zwróciła uwagę na konieczność uregulowania zasad stosowania klauzuli sumienia przez lekarzy w
związku z ograniczeniem z tego powodu dostępu do legalnych usług z zakresu zdrowia
reprodukcyjnego (legalna aborcja, badania prenatalne i antykoncepcja), zapewnienia bezpłatnego
dostępu do antykoncepcji najuboższym kobietom zwłaszcza tym, które są pod opieką ośrodków
pomocy społecznej oraz wprowadzenia do szkół rzetelnej, nowoczesnej edukacji seksualnej. Dostęp
do legalnej aborcji, antykoncepcji i realizacja edukacji seksualnej są zapisane w obowiązującej od
1993 roku ustawie, która mimo, że jest jedną z najbardziej restrykcyjnych na świecie, i tak w praktyce
jest nierealizowana.
Wiadomości z kraju
Sejm odrzucił projekt wymierzony przeciwko rzetelnej edukacji seksualnej
12 września Sejm odrzucił w pierwszym czytaniu projekt obywatelski komitetu Stop pedofilii
zakładający zmiany w Kodeksie karnym, które w praktyce mogłyby skutkować karami więzienia dla
osób zajmujących się edukacja seksualną dzieci i młodzieży poniżej 15 roku życia. Za odrzuceniem
projektu było 264 posłów i posłanek, 169 było przeciwko, a sześć osób wstrzymało. Przeciwnicy
rzetelnej edukacji seksualnej pod płaszczykiem walki z pedofilią próbowali przemycić zapisy
penalizujące prowadzenie zajęć uświadamiających z młodzieżą.
Konwencja antyprzemocowa wciąż bez ratyfikacji
Sejm znów odesłał ratyfikację Konwencji Rady Europy o zwalczaniu i zapobieganiu przemocy wobec
kobiet i przemocy domowej do komisji. Konwencja określa wymagania wobec krajów Rady Europy
dotyczące rozwiązań prawnych i infrastruktury pomocowej dla ofiar przemocy domowej i seksualnej.
Dokument wymaga konkretnych rozwiązań wychodzących naprzeciw potrzebom ofiar przemocy
domowej takich jak: 24-godzinna bezpłatna infolinia dla ofiar przemocy, skuteczna izolacja sprawcy
przemocy od osób pokrzywdzonych, sprawne i zdecydowane ściganie i karanie sprawców przemocy,
rozbudowana i skuteczna profilaktyka oraz odpowiednia do potrzeb liczba schronisk i ośrodków
specjalistycznych dla ofiar przemocy domowej.
Konwencję podpisało 36 krajów, a ratyfikowało już 14, następne przygotowują się do ratyfikacji.
Polska podpisała dokument dwa lata temu. Petycję – apel o ratyfikację Konwencji w Polsce podpisało
prawie 9 tysięcy osób.
W wyniku przemocy domowej co roku ginie w Polsce około 150 kobiet. Polityczne rozgrywki blokują
stworzenie w naszym kraju skutecznego systemu wspierania osób doświadczających przemocy. W
4
świat znów idzie przekaz, że Polska nie dba o przestrzeganie podstawowych praw człowieka.
Wiadomości ze świata
ONZ podsumowuje 20 lat konferencji kairskiej
22 września odbyła się Specjalna Sesja Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych, której
celem było podsumowanie realizacji postanowień konferencji kairskiej (ds. ludności i rozwoju) z 1994
roku (ICPD) oraz odnowienie zobowiązań państw członkowskich w tym zakresie. W swoich
wystąpieniach wiele krajów podkreślało konieczność integracji praw i zdrowia reprodukcyjnego i
seksualnego w ramach przyszłej polityki rozwojowej po 2015 (data graniczna przyjęta dla realizacji
tzw. Milenijnych Celów Rozwoju). W swoim stanowisku polski rząd przedstawił swoją wizję sukcesów
w zakresie wdrażania postanowień ICPD, w tym zwalczania przemocy wobec kobiet. Nie wspomniał
jednak o odwlekającym się wciąż ratyfikowaniu konwencji Rady Europy w zakresie zwalczania
przemocy domowej. Równie optymistyczne co nierealne były wypowiedzi polskiej delegacji na temat
postępowego podejścia do praw reprodukcyjnych. Chwalenie się dostępem (który de facto
sprowadza się do obecności środków antykoncepcyjnych na aptecznych półkach, co jak wiemy nie ma
nic wspólnego z realnym dostępem w sytuacji, gdy wiele kobiet nie jest w stanie pozwolić sobie na
drogie środki i prywatne wizyty u ginekologa) oraz informowanie, że Polska ma przedmiot
Wychowanie do życia w rodzinie (obecny w polskich szkołach od kilkunastu lat) jest rażącym
nadużyciem. Szczytem hipokryzji jest także stwierdzenie, że Polska poważnie traktuje swoje
zobowiązania w zakresie praw człowieka, w tym praw reprodukcyjnych w kontekście funkcjonowania
od 21 lat jednej z najbardziej restrykcyjnych w Europie ustaw antyaborcyjnych i nieudolności polskich
instytucji w dbaniu o przestrzeganie obowiązujących przepisów.
Stanowisko Polski można przeczytać tutaj (EN)
Marsz na rzecz Wyboru w Dublinie
27 września Irlandki już po raz trzeci wyszły na ulice Dublina w Marszu na rzecz Wyboru. Wydarzenie
wpisuje się w światowe obchody Dnia Działań na rzecz Bezpiecznej i Legalnej Aborcji, a jego celem
jest wywieranie nacisków na władze, aby te doprowadziły do referendum w sprawie odwołania 8.
poprawki do Konstytucji, zrównującej prawo do życia zarodka lub płodu z życiem ciężarnej kobiety,
oraz uregulowały kwestię dostępności aborcji w obowiązujących przepisach. W tym roku w marszu
wzięło udział ponad 5 tysięcy osób, dużo więcej niż w 2013. Wiele z nich postanowiło symbolicznie
pokazać absurd i hipokryzję swojego państwa, które zmusza kobiety do turystyki aborcyjnej, głównie
do Wielkiej Brytanii. Każdego dnia 10 Irlandek wyjeżdża do Anglii na zabieg. Uczestniczki i uczestnicy
marszu przyszli z walizkami na kółkach i ciągnęli je za sobą robiąc hałas i demonstrując swoje
niezadowolenie, że obywatelki kraju, który należy do Unii Europejskiej nie są traktowane na równi z
kobietami mieszkającymi w innych państwach, gdzie aborcja jest legalna i dostępna. Irlandki,
podobnie jak Polki muszą zdobyć fundusze i przeznaczyć dużo czasu i energii, aby uzyskać dostęp do
zabiegu aborcji za granicą swojego kraju. W tym roku tzw. sprawa Pani Y pokazała, że restrykcyjne
przepisy mogą doprowadzić do łamana podstawowych praw człowieka – ta imigrantka zaszła w ciążę
w wyniku gwałtu, który miał miejsce poza Irlandią. Ze względu na status prawny nie mogła
wyjechać do Wielkiej Brytanii na zabieg. Nie wydano jej także zgody na legalną aborcję w Irlandii,
mimo iż przyznała się do prób samobójczych. Procedury się przeciągały, w międzyczasie kobieta
odmówiła jedzenia i była wbrew swej woli karmiona w szpitalu, a w końcu usłyszała, że jest za późno
na aborcję i była zmuszona poddać się cesarskiemu cięciu, w związku z czym dziecko urodziło się
bardzo wcześnie, co może mieć wpływ na jego ogólny stan zdrowia w przyszłości.
5
Hiszpania nie zaostrzy aborcyjnego prawa
23 września hiszpański, konserwatywny rząd Mariano Rajoya odstąpił od reformy mającej zaostrzyć
prawo aborcyjne. Zmiana przepisów oznaczałaby ograniczenie dostępności aborcji do dwóch
przypadków – gdy dwóch lekarzy potwierdzi zagrożenie życia lub zdrowia fizycznego lub
psychicznego kobiety lub gdy ciąża byłaby wynikiem gwałtu, a sprawę zgłoszono na policję. Rząd
wprowadzi tylko nowy zapis o konieczności uzyskania zgody rodziców na przeprowadzenie zabiegu
aborcji w przypadku dziewcząt niepełnoletnich. Większość społeczeństwa była przeciw i skutecznie
walczyła o utrzymanie dotychczasowych przepisów. W całej Hiszpanii i wielu innych krajach odbywały
się manifestacje i wiece. Pozostaje jeszcze nierozstrzygnięta kwestia skargi konstytucyjnej złożonej w
2011 roku przez Partię Ludową przeciwko liberalnej ustawie dotyczącej aborcji, przyjętej przez rząd
socjalistów z PSOE. Obecne prawo zezwala na aborcję na życzenie kobiety do 14 tygodnia ciąży i do
22 tygodnia w przypadku uszkodzenia płodu.
Nowy międzynarodowy serwis pomocowy dla kobiet
28 września ruszyła nowa inicjatywa i internetowy serwis Women Help Women. Jest to to
międzynarodowa organizacja współpracującą z działaczami, ekspertami i naukowcami.
Jej działania łączą prywatne z politycznym i polegają na udostępnianiu informacji w wielu językach w
tym polskim oraz środków chroniących zdrowie kobiet oraz na szerokim działaniu aktywizującym
zarówno na poziomie lokalnym jak i globalnym. Zgodnie z zasadą „kobiety pomagają kobietom”
organizacja umożliwia dostęp do aktualnej wiedzy i środków antykoncepcji hormonalnej, doraźnej,
prezerwatyw i aborcji farmakologicznej.
Najnowsze publikacje
Dostęp do Bezpiecznej i Legalnej Aborcji | ulotka na 28 września
Poradniki prawne | Jak postępować w przypadku odmowy wystawienia recepty na antykoncepcję?
Jak
postępować
w
przypadku
odmowy
wykonania
aborcji?
Raport z Wakacyjnego Telefonu Zaufania Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton 2014
Federacja w mediach – wybrane wystąpienia
Krystyna Kacpura u Elizy Michalik w RDC
27 września dyrektorka Federy Krystyna Kacpura i Prezes Zarządu PTPA Krzysztof Śmiszek rozmawiali
o dostępie do aborcji w Polsce oraz akcji 28 września
Link
Karolina Więckiewicz w Radio TOK FM
6
25 września Karolina Więckiewicz z Federacji rozmawiała w TOK FM z Agatą Kowalską o konwencji
antyprzemocowej, nieudanej próbie zaostrzenia przepisów aborcyjnych w Hiszpanii i akcji 28
września
O akcji 28 września w tekście „Głośno o milczeniu” w Tygodniku Polityka (39/2014)
O akcji 28 września w Dzienniku Trybuna 188-189/2014 w artykule Magdaleny Ostrowskiej
Ponton w „Dzień Dobry TVN”
23 września edukatorka Pontonu Alina Synakiewicz wzięła udział w dyskusji o seksie nastolatków w
„Dzień Dobry TVN”
Link
Linki
Kampania na rzecz Prawa do Aborcji (Irlandia)
http://www.abortionrightscampaign.ie/
Serwis Women Help Women
www.womenhelp.org
Strona Grupy Edukatorów Seksualnych Ponton
www.ponton.org.pl
Sieć ASTRA
www.astra.org.pl
Sieć ASTRA Youth
http://www.astra.org.pl/youth/
Otrzymałaś/łeś ten biuletyn, ponieważ został on zaprenumerowany ze strony Federacji lub została
zadeklarowana chęć otrzymania tej publikacji elektronicznej poprzez e-mail lub zapisanie się na listę
dystrybucyjną. Jest to jednoznaczne ze zgodą na wykorzystanie i przetwarzanie danych osobowych w
celach dystrybucyjnych przez Federację na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny oraz na umieszczenie
ich w adresowej bazie danych Federacji z siedzibą: 00-150 Warszawa, Nowolipie 13/15. Jeśli chcesz
zrezygnować z subskrypcji napisz na adres
Biuletyn przygotowała Anka Grzywacz współpraca: zespół Federacji
7
UWAGA: Jeżeli cytujesz informacje z naszego Biuletynu lub naszej strony www.federa.org.pl, prosimy
o podanie źródła cytatu. Propozycje, ciekawe newsy itp. prosimy przesyłać na Ten adres redakcji
Biuletynu Mam Prawo
Pomóż nam być zawsze po stronie kobiet!
Wpłać dowolną kwotę na nasze cele statutowe lub ustal polecenie zapłaty.
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
ul. Nowolipie 13/15; 00-150 Warszawa
BP PKO S.A. 15 Oddział w Warszawie, Aleje Jerozolimskie 7
45 1020 1156 0000 7902 0060 3951
Federacja na rzecz Kobiet i Planowania Rodziny
ul. Nowolipie 13/15, 00-150 Warszawa tel/fax 022 6359395,
e-mail: [email protected]
http://www.federa.org.pl
Telefon Zaufania dla Kobiet 022 635 93 92 od poniedziałku do piątku 16.00-20.00
8