Zobacz i pobierz plik o rozszerzeniu pdf

Uchwała Nr XXII / 197/2004
Rady Miejskiej w Ustce
z dnia 30 czerwca 2004r.
w sprawie:
zatwierdzenia Programu Ochrony Środowiska dla Miasta Ustka.
Na podstawie: art. 18 ust 2 pkt 6 i art. 40 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o
samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 r. Nr 142 poz.1591 ze
zmianami1), w związku z art. 18 ust. 1 oraz art. 84 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62 poz. 627 ze zmianami2), art.
10 ust. 4 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy Prawo
ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.
U Nr 100, poz. 1085 ze zmianami3), art. 14 ust. 6 ustawy z dnia 27 kwietnia
2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 62, poz. 628 ze zmianami4)
Rada Miejska w Ustce uchwala, co następuje:
§ 1.
Zatwierdzić program ochrony środowiska przedstawiony w dokumentacji pt. „Program
Ochrony Środowiska dla Miasta Ustka” stanowiący załącznik do niniejszej uchwały.
Integralną częścią gminnego programu ochrony środowiska jest plan gospodarki odpadami
przedstawiony w dokumentacji pt. „Plan Gospodarki Odpadami dla Miasta Ustka”.
§ 2.
Wykonanie uchwały powierza się Burmistrzowi Miasta Ustki.
§ 3.
Uchwała podlega ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego i wchodzi
w życia po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
1
) Dz. U. z 2002 r. Nr 23 poz. 220, Nr 62 poz. 558, Nr 113 poz. 984, Nr 153 poz. 1271, Nr 214 poz.
1806, Dz. U. z 2003r. Nr 80 poz. 717, Nr 162 poz. 1568, Dz. U. z 2004 r. Nr 102 poz. 1055),
2
) Dz. U. z 2001r. Nr 115 poz. 1229, Dz. U. z 2002r. Nr 74 poz. 676, Nr 113 poz. 984, Nr 153 poz.
1271, M.P. z 2002 r. Nr 49 poz. 715, Dz. U. z 2002r. Nr 233 poz. 1957, Dz. U. z 2003r. Nr 46 poz.
392, Nr 80 poz. 717 i 721, Nr 175 poz. 1693, Nr 162 poz. 1568, Nr 190 poz. 1865, Nr 217 poz.
2124, M.P. z 2003 r. Nr 50 poz. 782 i 783, Dz.U. z 2004 Nr 19 poz. 177, Nr 49 poz. 464, Nr 70
poz. 631, Nr 92 poz. 880, Nr 96 poz. 959),
3
) Dz. U. z 2002r. Nr 143 poz. 1196, Dz. U. z 2003 r. Nr 7 poz. 78, Nr 190 poz. 1865, Dz. U. z 2004
r. Nr 49 poz. 464),
4
) Dz. U. z 2002 r. Nr 41 poz. 365, Nr 113 poz. 984, Nr 199 poz. 1671, Dz. U. z 2003 r. Nr 7 poz.
78, Dz. U. z 2004 r. Nr 96 poz. 959).
PROGRAM
OCHRONY ŚRODOWISKA
dla Miasta Ustka
w powiecie słupskim
pasym
Autorzy:
mgr inż. Jan Grabowski
mgr inż. Mirosława Hałuzo
inż. Grażyna Kubicz
mgr Małgorzata Szadkowska - Izydorek
mgr Hanna Wojcieszyk
mgr inż. Krzysztof Wojcieszyk
grafika:
Barbara Brokos
Grażyna Radziszewska
Słupsk – Ustka sierpień 2003 – czerwiec 2004
SPIS TREŚCI
Rozdział 1
Informacje ogólne
1. Podstawa prawna opracowania ……………………………………………………….…….str. 4
2. Cel opracowania …………………………………………….……...…………………….…….str.
4
3. Przedmiot, zakres i metoda opracowania ……………......………………………….……str. 4
Rozdział 2
Podstawowe uwarunkowania dla programu
1. Polityka ekologiczna państwa …………………………………………………..……………str. 5
2. Program ochrony środowiska dla województwa pomorskiego ……..………………...........str. 7
3. Uwarunkowania wynikające z integracji europejskiej ………………….…….……….......str. 13
4. Uwarunkowania wynikające ze strategii rozwoju powiatu słupskiego……………...........str. 14
Rozdział 3
Diagnoza stanu środowiska gminy
1. Wstęp i ogólne informacje o mieście
1.1.
Położenie geograficzne …………………………………………………………..…str. 15
1.2.
Powierzchnia, ludność i struktura osadnicza ……………………….………….…..str. 15
1.3.
Dominujące formy gospodarowania ………………………….……..…………… ..str. 15
2. Charakterystyka i ocena zasobów oraz walorów środowiska przyrodniczego miasta
2.1. Krótka charakterystyka elementów przyrody nieożywionej miasta
2.1.1. Budowa geologiczna i zasoby geologiczne ………………………………….str. 16
2.1.2. Rzeźba terenu …………………………………………………………………..s
tr. 16
2.1.3. Warunki klimatyczne …………………………..………………………………..s
tr. 17
2.1.4. Wody powierzchniowe ………………………………………..……………….. str. 17
2.1.5. Wody podziemne ...………………………………………………………………str. 17
2.1.6. Gleby ………………………………………………………………………………st
r. 19
2.1.7. Tereny niewykorzystywane gospodarczo ……………………………………str. 20
2.2. Charakterystyka elementów przyrody ożywionej miasta
2.2.1.
2.2.2.
2.2.3.
2.2.4.
Główne formy użytkowania terenu ………….…………………….....str. 21
Zbiorowiska roślinne ……………………..……………………………str. 21
Obszary leśne …………………………………………………....…….str. 22
Wybrane elementy fauny ……………………………………....……..str. 22
2.3. Charakterystyka obszarów funkcjonalnych
Formy prawnej ochrony przyrody i ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
……..str. 23
2.3.2.
Lasy ochronne ………………………………………………………....str. 24
2.3.3.
Zieleń urządzona i chronione walory kulturowe ………………….str. 24
2.4. Ocena zasobów i walorów przyrodniczych miasta ……..……….…………………str. 26
2.3.1.
3. Stan i tendencje przeobrażeń środowiska przyrodniczego miasta
3.1.
Rzeźba terenu i przyczyny jej przekształceń ……………………………………..str. 26
3.2.
Czystość powietrza atmosferycznego i przyczyny zmian jego jakości …….….str. 27
3.3.
Natężenie hałasu komunikacyjnego i pochodzącego z innych źródeł,
zmiany w klimacie akustycznym źródła emisji hałasu ………………….…………str. 27
3.4.
Źródła wibracji i promieniowania elektromagnetycznego ……………..………….str. 28
3.5.
Czystość wód powierzchniowych i jakość wód podziemnych ……………………str. 28
3.6.
Przyczyny zmian w ilości i jakości wód powierzchniowych i podziemnych ……str. 30
3.7.
Przeobrażenia gleb i przyczyny ich degradacji ……………………………...……str. 32
3.8.
Degradacja szaty roślinnej i jej przyczyny ……………………………………..….str. 35
3.9.
Negatywne zjawiska zaobserwowane w faunie ……….…………………………str. 35
3.10.
Tereny o obniżonych walorach estetyczno-widokowych krajobrazu .………….str. 36
3.11. Inne przejawy degradacji środowiska występujące w mieście…..…………….…str. 36
3.12.
Synteza danych o stanie przeobrażeń środowiska przyrodniczego miasta ..…str. 37
3.13.
Ocena stanu przeobrażeń środowiska przez mieszkańców miasta…………….str. 37
Rozdział 4
Ograniczenia i szanse rozwoju miasta wynikające z istniejących zasobów i walorów oraz
stanu środowiska przyrodniczego, w tym:
1.Ograniczenia w rozwoju
1.1 Osadnictwa, infrastruktury komunalnej i komunikacji..……………………….….…str. 38
1.2 Przemysłu, usług i rzemiosła ..……………………….………………………….……..str. 38
1.3 Rolnictwa, gospodarki leśnej i form wykorzystania biosfery..….…………….…..........str. 39
1.4 Turystyki ………………………………………….……………………………………...s
tr. 39
2.Szanse rozwoju miasta wynikające z warunków przyrodniczych …….……..….….….......str. 40
Rozdział 5
Dotychczasowa realizacja zadań w zakresie ochrony i kształtowania
środowiska w mieście……………………………………..…………………………………str. 41
Rozdział 6
Projekt systemu działań dla poprawy stanu środowiska miasta.
1.Zadania miasta w sferze ochrony środowiska, wynikające z przepisów prawa ……..........str. 42
2.Cele i zadania
2.1 Perspektywiczne – do realizacji po roku 2010 …………….……..…………………....str. 49
2.2 Średnioterminowe – do realizacji w okresie 2007 – 2010 …………………..…….......str. 50
2.3 Krótkoterminowe (priorytetowe) – do realizacji w okresie 2003 – 2006 …….…..........str. 50
3.Zadania służące realizacji poszczególnych celów wraz z określeniem szacunkowych
kosztów ……………….……………………….……………………………............................str. 51
1. Priorytety ekologiczne miasta w opinii mieszkańców …...……….……….…………..str. 57
Rozdział 7
Projekt systemu zarządzania programem
1.Instrumenty zarządzania środowiskiem
1.1.Instrumenty prawne ……………………………………………….………..…………….str. 58
1.2.instrumenty ekonomiczne i społeczne …………………………………..…..……….....str. 58
2.Zasady zarządzania programem …………………………………………..……..………….str. 59
3.Możliwości finansowe realizacji Programu
3.1.Środki własne budżetu miasta……………………………………………………..…….str. 60
3.2.Dotacje, środki pomocowe, kredyty i środki komercyjne …………………….…….......str. 61
4.Wskaźniki zaawansowania realizacji celów Programu …………………..……….….....….str. 66
5.Jednostki uczestniczące w realizacji programu ………………………..………………...…str. 68
Rozdział I
Informacje ogólne
1.Podstawa prawna opracowania
Do sporządzenia w terminie do 30.06.2004 gminnych programów ochrony środowiska,
których częścią są gminne plany gospodarki odpadami, obligują władze gmin: Ustawa z dnia 27
kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2001 Nr 62 poz. 627 z późn. zm.) w art. 17 p.1
oraz Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o odpadach (Dz. U. z 2001 Nr 62 poz. 628 z późn. zm.) w
art. 14 p. 1-3,
W wyniku porozumienia Zarządu Powiatu Słupskiego z samorządami gmin, na podstawie
umowy zawartej 25 kwietnia 2003 roku przez Zarząd Powiatu Słupskiego z Biurem Planowania
Przestrzennego w Słupsku, sporządzony został program ochrony środowiska wraz z planem
gospodarki odpadami dla powiatu słupskiego oraz – stanowiące załączniki do niego – programy dla
wszystkich gmin w jego granicach. Jednym z nich jest Program Ochrony Środowiska dla Miasta
Ustka.
Program obowiązuje na lata 2003 – 2006 i uwzględnia perspektywę 2007 – 2010. Przepis
art. 18 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska zobowiązuje Burmistrza Miasta do sporządzania
co 2 lata sprawozdania z wykonania programu i przedstawiania go Radzie Miejskiej.
2.Cel opracowania
Program, którego opracowanie realizuje obowiązek ustawowy, jest dokumentem
wspomagającym proces decyzyjny i aktywne zarządzanie środowiskiem, w celu wprowadzenia na
obszarze gminy ładu ekologicznego. Celem Programu jest więc wskazanie perspektywy do 2010
roku oraz uzgodnienie kompleksu zintegrowanych działań w latach 2003 - 2006, niezbędnych do
zapewnienia mieszkańcom stałej poprawy warunków życia w środowisku, a także - poprzez
oszczędne korzystanie z zasobów przyrodniczych - pozostawienie ich przyszłym pokoleniom, w stanie
gwarantującym dalszy zrównoważony rozwój.
3.Przedmiot, zakres i metoda opracowania
Program obejmuje – jako punkt wyjścia - szczegółową inwentaryzację stanu zasobów i
ocenę przeobrażeń środowiska przyrodniczego gminy w zakresie elementów przyrody
nieożywionej i ożywionej, obszarów objętych i wnioskowanych do objęcia ochroną prawną oraz
analizę ograniczeń i szans rozwoju, wynikających ze środowiska przyrodniczego. W programie
opisano dotychczasowe działania podejmowane przez samorząd i podmioty gospodarcze, w zakresie
poprawy stanu środowiska i ochrony jego zasobów.
W programie wzięto pod uwagę uwarunkowania wynikające z przepisów prawa, polityki
ekologicznej państwa oraz procesu dostosowawczego do przepisów, norm i procedur
obowiązujących w Unii Europejskiej. Program jest spójny z ustaleniami Strategii rozwoju
województwa pomorskiego, Planu zagospodarowania przestrzennego województwa i Strategii
rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu słupskiego oraz Programu ochrony środowiska
powiatu słupskiego.
W programie wykorzystano – rozproszone i nie zawsze spójne ze sobą - przesądzenia i
koncepcje zawarte w obowiązujących w mieście dokumentach strategicznych i planistycznych, a także
przygotowanych koncepcjach - projektując spójny system ochrony środowiska, na który składają się:
cele obowiązujące w okresie do 2010 roku, przedsięwzięcia przewidziane do realizacji na lata 2003 2006, proponowana koordynacja zarządzania programem oraz orientacyjna wartość nakładów wraz z
prognozą możliwości finansowych ich realizacji.
Program formułowany był przy szerokim udziale społecznym. O przystąpieniu do jego
sporządzania, zawiadomione zostały instytucje administracyjne działające w sferze ochrony
środowiska mające właściwość terytorialną na obszarze miasta, największe przedsiębiorstwa
korzystające ze środowiska, związki samorządowe, ośrodki edukacji ekologicznej oraz
stowarzyszenia i organizacje pozarządowe. Uzyskiwano informacje nie tylko ze źródeł
publikowanych i ogólnodostępnych, ale także bezpośrednio w instytucjach i przedsiębiorstwach
oraz w trakcie odbywanych wizji lokalnych.
24 czerwca, w trakcie sporządzania programu, miało miejsce spotkanie w Głobinie w
gminie Słupsk, w ramach „Europejskiego dialogu gmin wiejskich o ochronie środowiska” z
udziałem przedstawicieli gmin: Słupsk, Kobylnica, Potęgowo, Główczyce, Związku Gmin Wiejskich
RP i ekspertów stowarzyszenia „Partnerstwo dla Samorządu”
Program, w trakcie przygotowania, został przedstawiony do zaopiniowania władzom
samorządowym miasta Ustka, które - w imieniu reprezentowanej wspólnoty samorządowej
mieszkańców miasta - dokonały wartościowania i hierarchii problemów oraz zasadności
proponowanych celów i zadań.
Program przygotowano w oparciu o przepisy ustawy Prawo Ochrony Środowiska oraz
wytyczne przygotowane w Ministerstwie Środowiska, a także z wykorzystaniem „Poradnika do
gminnego programu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska”, autorstwa M. Kistowskiego i
W. Staszka, wydanego przez Pomorski Urząd Wojewódzki w Gdańsku w 1999 roku.
Program, sporządzony został dla gmin powiatu słupskiego w jednolitej formie, gdzie
powtórzone są elementy wspólne, wynikające z uwarunkowań zewnętrznych oraz związane z
proponowanym systemem zarządzania. Indywidualnie dla każdej jednostki samorządowej
określono zasoby i przeobrażenia środowiska przyrodniczego oraz cele i rekomendowane do
wykonania przedsięwzięcia.
Do programu wykonano mapę w skali 1 : 100 000 oraz analizy graficzne, obrazujące
niektóre opisane w nim zagadnienia.
Programowi towarzyszy – jako osobny dokument plan gospodarki odpadami, w którym
zawarta została całość związanych z tą problematyką zagadnień.
Rozdział II
Podstawowe uwarunkowania dla programu
1.Polityka ekologiczna państwa
Jako jedno z podstawowych uwarunkowań formułowania niniejszego programu przyjęte
zostały zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania ujęte w dokumencie "II Polityka
Ekologiczna Państwa" przyjętym przez Sejm RP w sierpniu 2001 roku, "Programie wykonawczym
do II PEP na lata 2002 - 2010" oraz w dostosowanej do wymagań ustawy "Prawo ochrony
środowiska", nowo opracowanej "Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z
uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 -2010”.
Zasadom polityki ekologicznej państwa podlega również polityka ochrony środowiska
realizowana w jednostkach samorządu terytorialnego. Nadrzędną wśród nich jest zasada
zrównoważonego rozwoju, na którą składają się zasady elementarne, takie, jak :
ü Zasada równego dostępu do środowiska przyrodniczego – nakazująca zapewnienie
jednakowej możliwości korzystania ze środowiska obecnie żyjącym i przyszłym
pokoleniom, wszystkim mieszkańcom bez względu na odległość od wartościowych
zasobów środowiska oraz wprowadzająca równoważenie szans pomiędzy przyrodą i
człowiekiem, jako jej elementem.
ü Zasada przezorności – która nakazuje rozwiązywanie problemów ekologicznych już
wtedy, gdy pojawia się uzasadnione prawdopodobieństwo ich wystąpienia, nie zaś po ich
udokumentowaniu, czy nawet zaistnieniu.
ü Zasada prewencji - która zakłada, że przeciwdziałanie negatywnym skutkom działalności
człowieka dla środowiska naturalnego, musi być podejmowane już na etapie planowania
przedsięwzięć.
ü Zasada „zanieczyszczający płaci” – która nakłada pełną odpowiedzialność – w tym
materialną – za skutki zanieczyszczenia środowiska i stwarzania innych zagrożeń na ich
sprawcę.
ü Zasada uspołecznienia polityki ekologicznej – która nakazuje stwarzać warunki do udziału
obywateli w procesie decyzyjnym, przy jednoczesnym rozwoju edukacji ekologicznej,
rozbudzaniu świadomości ekologicznej oraz kształtowaniu nowej etyki zachowań wobec
środowiska naturalnego.
ü Zasada integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi - nakazująca
uwzględnienie w politykach sektorowych celów ekologicznych, na równi z celami
gospodarczymi i społecznymi.
ü Zasada regionalizacji - oznaczającą m.in. transgraniczne koordynowanie polityki
regionalnej z regionalnymi ekosystemami w Europie (np. Morze Bałtyckie i strefy
przybrzeżne, doliny i obszary wodno-błotne, szczególnie w strefach przygranicznych).
ü Zasada subsydiarności - oznaczającą przekazywanie części kompetencji i uprawnień
decyzyjnych (w tym przypadku dotyczących ochrony środowiska) na najniższy szczebel
regionalny lub lokalny, na którym może zostać skutecznie i efektywnie rozwiązany.
ü Zasada skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej - oznaczająca potrzebę
minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu (w tym przypadku odnoszącą się
do wyboru planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska)
Założenia polityki ekologicznej państwa podkreślają, że „realizacja zrównoważonego rozwoju
ma nastąpić poprzez poprawę środowiska i jakości życia obywateli”. Strategicznym celem polityki
ekologicznej państwa w tym obszarze jest zapobieganie zagrożeniom zdrowia w środowisku i
ograniczenie ryzyka, wynikającego z narażenia na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe przede wszystkim poprzez ograniczenie ich występowania.
Pośród celów nakreślonych w polityce ekologicznej państwa znajdujemy istotne dla
programu ochrony środowiska powiatu słupskiego i gmin położonych w jego granicach, takie jak :
ü Ograniczenie emisji zanieczyszczeń do wód ze źródeł punktowych (gospodarczych,
osadniczych), zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń ze źródeł obszarowych, trafiających
do wód wraz ze spływami powierzchniowymi z terenów rolnych i terenów
zurbanizowanych,
ü Uzyskanie norm emisji do powietrza, wymaganych przez przepisy Unii Europejskiej,
ü Stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi i
niebezpiecznymi, zapewniającego dopasowanie – w perspektywie 2010 roku gospodarki
odpadami niebezpiecznymi do krajowego systemu oraz zmniejszenie masy całkowitej
składowanych odpadów na rzecz ich odzysku,
ü Zaniechania nieuzasadnionego wykorzystywania wód podziemnych na cele
przemysłowe, wprowadzanie nowoczesnych technologii w celu zmniejszenia
wodochłonności, materiałochłonności, energochłonności i odpadowości produkcji,
ü Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych - do 2010 roku co najmniej
podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000 (7,5% udziału energii
odnawialnej w bilansie zużycia energii pierwotnej na rok 2010), zgodnie z celami Unii
Europejskiej wyrażonymi w Białej Księdze (COM /97/599)
ü Ograniczenie hałasu wzdłuż dróg do poziomu równoważnego nie przekraczającego w
porze nocnej 55 dB,
ü Przeciwdziałanie nadzwyczajnym zagrożeniom środowiska z tytułu poważnych awarii,
eliminowanie lub zmniejszanie ich skutków dla środowiska,
ü Zwiększenie skali rekultywacji i renaturalizacji obszarów zdegradowanych, zalesianie
gruntów nieprzydatnych rolniczo, w powiązaniu z rozwojem korytarzy ekologicznych,
ü Ochrona ekosystemów leśnych oraz ekosystemu morskiego strefy przybrzeżnej,
ü Ochrona różnorodności biologicznej, najbardziej zagrożonych ekosystemów oraz
gatunków i ich siedlisk poprzez realizację zobowiązań konwencji międzynarodowych i
podjętych w ramach współpracy regionu Morza Bałtyckiego (O ochronie środowiska
morskiego obszaru Morza Bałtyckiego – Helsinki 1992 - 2000, O ochronie różnorodności
biologicznej - Rio de Janeiro 1992, O ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt –
Bonn 1983 - 1996, O obszarach wodno – błotnych… - Ramsarr 1975 - 1978, Program
VASAB 2010, Deklaracja Wismarska z 2001 r., Baltic 21 - regionalna Agenda 21 dla
Regionu Morza Bałtyckiego – Visby 1996), tworzenie i powiększanie sieci obszarów
chronionych oraz wdrożenie systemu Natura 2000.
ü Kształtowanie proekologicznych zachowań mieszkańców i wzorców konsumpcji, w duchu
zasady zrównoważonego rozwoju, w celu dalszego rozwoju świadomości ekologicznej
społeczeństwa i wzrostu jego aktywnego i świadomego uczestnictwa w działaniach na
rzecz środowiska,
ü Doskonalenie samorządowych struktur zarządzania środowiskiem, zapewnienie dostępu
mieszkańców do informacji o środowisku i do udziału w podejmowaniu decyzji w
sprawach dotyczących ochrony środowiska.
W "Polityce ekologicznej państwa na lata 2003 - 2006 z uwzględnieniem perspektywy na
lata 2007 -2010", podtrzymane zostały tzw. limity krajowe (do osiągnięcia w 2010 roku), związane
z racjonalnym wykorzystaniem zasobów naturalnych i poprawą stanu środowiska, ustalone w "II
Polityce ekologicznej państwa". Stanowią one, póki co, jedynie postulaty i odniesienia instrukcyjne
dla gminnych programów ochrony środowiska. Choć nie mają dziś mocy wiążącej, są jednak
istotne jako potencjalne mierniki skuteczności realizacji ogólnych celów i praktycznych zadań,
zawartych w programach. Znajdujemy pomiędzy nimi:
ü Zmniejszenie wodochłonności produkcji o 50% w stosunku do stanu w 1990 r. (w
przeliczeniu na PKB i wartość sprzedaną w przemyśle),
ü Ograniczenie materiałochłonności produkcji o 50% w stosunku do 1990 r. w taki sposób,
aby uzyskać co najmniej średnie wielkości dla państw OECD (w przeliczeniu na
jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB),
ü Ograniczenie zużycia energii o 50% w stosunku do 1990 r. i o 25% w stosunku do 2000 r.
(w przeliczeniu na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB),
ü Dwukrotne zwiększenie udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w
procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych w porównaniu ze stanem z 1990 r,
ü Odzyskanie i powtórne wykorzystanie co najmniej 50% papieru i szkła z odpadów
komunalnych,
ü Pełna likwidacja zrzutów ścieków nieoczyszczonych z miast i zakładów przemysłowych,
ü Zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń odprowadzanych do wód powierzchniowych, w
stosunku do stanu z 1990 r., z przemysłu o 50%, z gospodarki komunalnej (na terenie
miast i osiedli wiejskich) o 30% i ze spływu powierzchniowego - również o 30%,
ü Ograniczenie emisji pyłów o 75%, dwutlenku siarki o 56%, tlenków azotu o 31%,
niemetanowych lotnych związków organicznych o 4% i amoniaku o 8% w stosunku do
stanu z 1990 r.,
2.Program ochrony środowiska dla województwa pomorskiego
W czasie przygotowywania niniejszego dokumentu, Program ochrony środowiska dla
województwa pomorskiego dostępny był w formie zaaprobowanej przez Zarząd Województwa
Pomorskiego i przekazanej do konsultacji społeczeństwu. Ujęto w nim w 4 blokach –
nawiązujących do struktury „Polityki ekologicznej państwa na lata 2003 – 2006 …” - cele
ekologiczne i kierunki działań. Elementem składowym dokumentu wojewódzkiego jest także Plan
operacyjny na lata 2003 – 2006. W planie przyjęte zostały priorytety ekologiczne na najbliższe 4
lata oraz konkretne przedsięwzięcia, przewidziane do realizacji w tym okresie, w zakresie każdego
z 4 bloków tematycznych.
Do realizacji w programie ochrony środowiska dla Miasta Ustka, należy wymienić spośród
nich:
2.1 Z zakresu poprawy jakości środowiska i bezpieczeństwa ekologicznego
2.1.1. Gospodarka wodna i ściekowa
Cel ekologiczny do 2010 roku: Zapewnienie odpowiedniej jakości użytkowej wód, racjonalizacja
wykorzystania zasobów wody w zlewniach oraz ochrona przed powodzią i suszą
Kierunki działań:
ü Modernizacja i rozbudowa ujęć wody i sieci wodociągowych w pasie nadmorskim, z
uwzględnieniem specyficznych wymogów zasobów wód podziemnych. Modernizacja i
rozbudowa stacji uzdatniania wody w celu dostosowania jakości wody do picia do
standardów UE, sukcesywna wymiana i renowacja wyeksploatowanych odcinków sieci
wodociągowej (kierunki 8,9,10),
ü Porządkowanie gospodarki ściekowej w ośrodkach osadniczych od 15 tys. do 50 tys.
mieszkańców (RLM) (kierunek 15),
ü Modernizacja gospodarki ściekowej w zakładach przemysłowych, w tym sektora rolnospożywczego, wspieranie i egzekwowanie programów racjonalnej gospodarki wodno-
ściekowej, realizacja programów dostosowawczych w zakresie gospodarki wodnościekowej, zgodnie ze wskazaniami prawa ochrony środowiska (kierunki 16,17,18),
ü Kontrola stanu wałów i urządzeń wodnych wraz z wytypowaniem odcinków do rekonstrukcji i
modernizacji oraz kontynuowanie budowy i modernizacji wałów i innych urządzeń wodnych
(kierunek 23),
ü Wyznaczenie i ujęcie w planach zagospodarowania przestrzennego terenów zalewowych
(kierunek 24),
ü Stworzenie systemu monitorowania i ostrzegania o zagrożeniu powodzią (kierunek 25),
W „Programie … dla województwa pomorskiego” nie określono limitów wojewódzkich dla
gospodarki wodnej i ściekowej. Nastąpić ma to w odniesieniu do zanieczyszczeń odprowadzanych
do wód powierzchniowych – w Wojewódzkim programie ochrony wód, zawierającym działania
mające zapewnić dotrzymanie wymaganych poziomów jakości wód. Obecnie, na podstawie
aktualnych danych i planowanych działań można przyjąć, że do 2010 roku będzie miała miejsce
pełna likwidacja zrzutów ścieków nieoczyszczonych z miast i zakładów przemysłowych
województwa pomorskiego.
Priorytet na lata 2003 – 2006: poprawa jakości wód i zabezpieczenie przeciwpowodziowe,
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Modernizacja stacji ujęć wody i sieci wodociągowych
2.1.2. Poprawa jakości powietrza atmosferycznego
Cel ekologiczny do 2010 roku: Polepszanie jakości powietrza, jako ważnego elementu poprawy
jakości życia mieszkańców województwa
Kierunki działań:
ü Wsparcie budowy infrastruktury rowerowej – budowa nowych tras i modernizacja
istniejących, w tym wyłączenie tras rowerowych poza pasy dróg kołowych, budowa
parkingów dla rowerów (kierunek 9),
ü Promowanie i tworzenie warunków dla zwiększania się udziału podróży transportem
zbiorowym, rowerowych i pieszych (kierunek 10),
ü Instalowanie urządzeń do redukcji zanieczyszczeń powstałych w procesie spalania paliw
i procesach technologicznych, a także poprawa sprawności obecnie funkcjonujących
urządzeń redukujących zanieczyszczenia (kierunek 11),
ü Modernizacja i budowa systemów cieplnych, w tym przyłączenie do sieci c.o. nowych
odbiorców wszędzie tam, gdzie istnieją rezerwy mocy w miejskich systemach
ciepłowniczych (kierunek 12),
ü Eliminowanie paliwa stałego w lokalnych kotłowniach i gospodarstwach domowych i
zastępowanie go innymi, bardziej ekologicznymi nośnikami ciepła, w tym wzrost
wykorzystania odnawialnych źródeł energii (kierunek 13),
ü Termorenowacja budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej, upowszechnienie
przyjaznego środowisku budownictwa z materiałów energooszczędnych (kierunek 14),
ü Wspieranie przedsięwzięć dotyczących korzystania z ekologicznych źródeł energii w
indywidualnych gospodarstwach (kierunek 15),
W „Programie … dla województwa pomorskiego” nie określono limitów wojewódzkich w
odniesieniu do zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza - ograniczenia emisji
zanieczyszczeń do powietrza z poszczególnych sektorów będą zawarte w programach ochrony
powietrza, opracowanych dla stref, które zostaną zakwalifikowane do klasy C (gdzie poziom
stężeń substancji zanieczyszczających powietrze przekracza wartość dopuszczalną powiększoną
o margines tolerancji).
Priorytet na lata 2003 – 2006: Poprawa jakości powietrza atmosferycznego,
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Budowa ścieżek rowerowych,
o Modernizacja systemów ogrzewania,
o Realizacja centralnych źródeł ciepła w gminach, w oparciu o wykorzystanie biomasy
2.1.3. Hałas i pola elektromagnetyczne
Cel ekologiczny do 2010 roku: Zmniejszenie skali narażenia mieszkańców miast na
ponadnormatywny poziom hałasu emitowanego przez środki transportu. Monitoring pól
elektromagnetycznych
Kierunki działań:
ü Budowa ekranów akustycznych, zwłaszcza na odcinkach (…) nowych tras
obwodnicowych i odcinkach istniejących tras o nadmiernym ruchu (kierunek 3),
ü Wprowadzanie do miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego zapisów
odnośnie standardów akustycznych dla poszczególnych terenów (kierunek 4),
ü Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia
pół elektromagnetycznych.
Priorytet na lata 2003 – 2006: Ochrona przed hałasem komunikacyjnym,
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Budowa ścieżek rowerowych
2.1.4. Awarie przemysłowe
Cel ekologiczny do 2010 roku: Eliminowanie i zmniejszanie skutków dla mieszkańców i
środowiska z tytułu poważnych awarii przemysłowych
Priorytet na lata 2003 – 2006: Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska z tytułu awarii
przemysłowych, infrastrukturowych i innych
Należy zauważyć, że „Program…dla województwa nie odnosi się tu do problematyki awarii
związanych z przewozem ładunków niebezpiecznych po drogach kołowych.
2.1.5. Gospodarka odpadami
W ramach "Programu ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2003 - 2006
z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 -2010" opracowano "Plan gospodarki odpadami",
który stanowi osobny dokument. Dlatego też w niniejszym programie przywołany jest jedynie cel
ekologiczny oraz kierunki działań.
Cel ekologiczny do 2010 roku: Objęcie wszystkich mieszkańców woj. pomorskiego zorganizowaną
zbiórką odpadów komunalnych, udział odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach
produkcyjnych odpadów przemysłowych w 2010 roku na poziomie 75%, bezpieczne dla
środowiska unieszkodliwienie odpadów azbestowych oraz odpadów i urządzeń zawierających
PCB, eliminacja zagrożenia ze strony odpadów pochodzących z jednostek medycznych i
placówek weterynaryjnych
Kierunki działań:
ü Wprowadzanie systemowej gospodarki odpadami komunalnymi w układzie
ponadlokalnym,
ü Redukcja w odpadach kierowanych na składowiska zawartości składników
biodegradowalnych.
ü Wdrażanie systemu eliminacji odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów
komunalnych, ich zbiórki i utylizacji.
ü Modernizacja składowisk odpadów komunalnych, które nie spełniają wymogów ochrony
środowiska, a będą użytkowane do czasu wprowadzenia rozwiązań ponadlokalnych.
ü Bieżąca likwidacja nielegalnych składowisk i rekultywacja składowisk wyłączonych z
eksploatacji oraz nieczynnych kwater na składowiskach funkcjonujących.
ü Utylizacja i unieszkodliwianie osadów ściekowych (przesypywanie odpadów na składowisku,
termiczna przeróbka, kompostowanie, wykorzystanie w celach nawozowych i w rekultywacji,
deponowanie osadów na składowiskach) w zależność od uwarunkowań lokalnych, likwidacja
tymczasowego składowania osadów na oczyszczalniach ścieków
ü Zwiększenie kontroli nad osadami wykorzystywanymi dla celów przyrodniczych
ü Promocja zmian w stylu życia mieszkańców, które skutkowałyby zmniejszeniem ilości
wytwarzanych odpadów,
ü Systematyczne wprowadzanie bezodpadowych i mało odpadowych technologii produkcji,
ü Stymulowanie podmiotów gospodarczych wytwarzających odpady przemysłowe do
zintensyfikowania działań zmierzających do maksymalizacji gospodarczego
wykorzystania odpadów,
ü Organizacja nadzoru weterynaryjnego nad procesem powstawania i niszczenia odpadów
pochodzenia zwierzęcego szczególnego ryzyka (SRM) oraz padłych zwierząt (HRM),
W odniesieniu do gospodarowania odpadami określony został jedyny limit wojewódzki.
Uczyniono to w ramach Wojewódzkiego Planu gospodarki odpadami. W planie założono, że w
roku 2010 na składowiska skierowane zostanie do 75% (wagowo) całkowitej ilości ulegających
biodegradacji odpadów komunalnych, w stosunku do wytworzonej w roku 1995. Dla odpadów
wielkogabarytowych, przyjęto w roku 2010 odzysk na poziomie 50%, odpadów budowlanych –
40%, a odpadów niebezpiecznych (z grupy odpadów komunalnych) - 50%. Przy realizacji założeń
dotyczących ilości pozyskiwanych surowców wtórnych oraz odpadów organicznych, w roku 2010
na składowiska kierowanych będzie ok. 65% odpadów wytworzonych.
2.2 Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody
2.2.1. Ochrona przyrody i krajobrazu
Cel ekologiczny do 2010 roku: Ochrona i wzrost różnorodności biologicznej i krajobrazowej oraz
doskonalenie systemu obszarów chronionych
Kierunki działań:
ü Zwiększenie powierzchni terenów objętych ochroną prawną, w celu stworzenia
wewnętrznej spójności wojewódzkiego systemu obszarów chronionych i wzmocnienia
ciągłości i spójności przestrzennej z systemem województw sąsiednich, uwzględniając
koncepcję systemu NATURA 2000 i europejską sieć obszarów chronionych regionu
Morza Bałtyckiego (kierunek 1),
ü Zapobieganie degradacji i rewitalizacja krajobrazu strefy nadmorskiej i obszarów
pojeziernych (kierunek 3),
ü Polepszanie bieżącej ochrony istniejących obszarów i obiektów prawnie chronionych
oraz ochrona tzw. „płatów i korytarzy ekologicznych” (kierunek 4),
ü Renaturalizacja i poprawa stanu zniszczonych ekosystemów i siedlisk przyrodniczych,
szczególnie leśnych i wodno – błotnych (kierunek 5),
ü Tworzenie sieci ostoi ptaków IBA, opracowanie metod i planów ochrony siedlisk gatunków,
które są zagrożone, określenie potrzeb w zakresie reintrodukcji gatunków roślin i zwierząt,
Budowa przejść dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepławek dla organizmów
wodnych (kierunki 9-12),
Priorytet na lata 2003 – 2006: Efektywna ochrona przyrody, w tym wdrożenie systemu NATURA 2000
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Aktywna ochrona mokradeł,
o Porządkowanie systemów melioracyjnych,
2.2.2. Ochrona i zrównoważone użytkowanie lasów
Cel ekologiczny do 2010 roku: Zachowanie istniejących zasobów leśnych oraz zwiększanie
powierzchni lasów i wzrost ich różnorodności biologicznej
Kierunki działań:
ü Zróżnicowanie struktury gatunkowej lasów i poprawa struktury wiekowej drzewostanów
oraz bieżąca ochrona istniejących kompleksów leśnych (kierunek 2),
ü Stały monitoring środowiska leśnego w celu przeciwdziałania stanom niepożądanym
(pożary, choroby, szkodniki, szkody przemysłowe) (kierunek 3),
ü Racjonalne przeznaczanie obszarów leśnych na cele nieleśne (kierunek 4),
Priorytet na lata 2003 – 2006: Ochrona i racjonalna eksploatacja ekosystemów leśnych
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Zalesianie gruntów porolnych,
o Zalesianie gleb zdegradowanych,
2.2.3. Ochrona zasobów kopalin
Cel ekologiczny do 2010 roku: Efektywne wykorzystanie eksploatowanych złóż oraz ochrona
zasobów złóż niezagospodarowanych
Kierunki działań:
ü
ü
ü
ü
ü
ü
Ocena możliwości rozwoju bazy zasobowej wód leczniczych i termalnych, o temperaturze na
wypływie nieznacznie powyżej 200C, a w szczególności zinwentaryzowanie możliwych do
zagospodarowania nie zlikwidowanych otworów badawczych (kierunek 2),
Uwzględnienie w studiach uwarunkowań i planach zagospodarowania przestrzennego
wszystkich znanych złóż w granicach ich udokumentowania, wraz z zapisami o ochronie
ich obszarów przed trwałym zainwestowaniem (kierunek 1),
Kontynuacja badań geologicznych i poszukiwanie nowych złóż kopalin, zwłaszcza surowców
mogących mieć znaczenie dla rozwoju gospodarczego regionu (kierunek 3),
Waloryzacja wystąpień kopalin, w tym bursztynu, w celu uznania ich za obszary
perspektywiczne (kierunek 4),
Opracowanie wskazań ochrony i docelowego zagospodarowania terenów występowania
rezerw zasobów kopalin (kierunek 5),
Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych (kierunek 7).
2.2.4. Ochrona brzegów morskich
Cel ekologiczny do 2010 roku: Utrzymanie linii brzegowej z 2000 roku na odcinkach
zapewniających bezpieczeństwo obszarom zaplecza o unikatowych wartościach przyrodniczych i
wysokim stopniu zainwestowania
Kierunki działań: Z uwagi na perspektywę realizacji „Strategii ochrony brzegów morskich” nie
określono w „Programie…dla województwa…” szczegółowych kierunków działań. Należy
zauważyć, że choć pośród najbardziej zagrożonych odcinków brzegu, wymieniono mierzeję jez.
Sarbsko, klif ustecki i rejon Ustki – nie zostały one ujęte pośród odcinków brzegu, na których
powinno być utrzymane obecne położenie linii brzegowej (rejon Trójmiasta, półwyspu Helskiego,
Rozewia i Karwi oraz Łeby).
2.3 Zrównoważone wykorzystanie materiałów, wody i energii
W „Programie … dla województwa pomorskiego” nie określono limitów wojewódzkich w
zakresie zużycia wody, materiałochłonności i energochłonności. Zostaną one wprowadzone do
statystyki publicznej w terminie do roku 2004, wtedy też zostanie określony zakres i sposób ich
wykorzystania w lokalnych programach ochrony środowiska. Możliwe jest więc, że stosowne limity
zostaną wprowadzone do Programu wojewódzkiego podczas pierwszej jego weryfikacji,
otwierając drogę do dalszego ich wykorzystania w programach powiatowych i gminnych.
Cel ekologiczny do 2010 roku: Racjonalizacja zużycia wody i energii, w tym wzrost wykorzystania
zasobów energii odnawialnej
Kierunki działań:
Proponowane w „Programie … dla województwa …) kierunki działań, w większości pokrywają
się ze wskazanymi w rozdziale dotyczącym ochrony zasobów naturalnych i ograniczenia emisji do
środowiska. Nowe – bardzo istotne elementy - pojawiają się przede wszystkim w części poświęconej
wykorzystaniu odnawialnych źródeł energii. Są to m.in.:
ü Określenie potencjału technicznego i ekonomicznego energii odnawialnej i
niekonwencjonalnej, w tym również energii geotermalnej (kierunek 6),
ü Promowanie oraz popularyzacja najlepszych praktyk (wdrożeń) w dziedzinie
wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych, w tym rozwiązań technologicznych,
administracyjnych i finansowych (kierunek 8),
ü Wsparcie projektów w zakresie budowy urządzeń i instalacji do produkcji i transportu
energii wytwarzanej w oparciu o źródła odnawialne (kierunek 9).
2.4 Zagadnienia o charakterze systemowym
2.4.1. Edukacja ekologiczna
Cel ekologiczny do 2010 roku: Wykształcenie wśród mieszkańców nawyków kultury ekologicznej
oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska
Kierunki działań:
ü Prowadzenie aktywnych form edukacji ekologicznej młodzieży i dzieci (kierunek 1),
ü Wspieranie finansowe i merytoryczne działań z zakresu edukacji ekologicznej
prowadzonych w szkołach (kierunek 2),
ü Zapewnienie społeczeństwu niezbędnych informacji nt. stanu środowiska i działań na
rzecz jego ochrony (kierunek 3),
ü Współdziałanie władz samorządowych z Centrum Edukacji i Informacji Ekologicznej,
szkołami, przedstawicielami środowiska naukowego, zakładami pracy i pozarządowymi
organizacjami w celu efektywnego wykorzystania różnych form edukacji ekologicznej
(kierunek 4),
ü Współdziałanie władz samorządowych z mediami w zakresie prezentacji stanu
środowiska i pozytywnych przykładów działań podejmowanych na rzecz jego ochrony
(kierunek 5),
ü Prowadzenie działań w zakresie edukacji ekologicznej społeczności lokalnej na terenach
cennych przyrodniczo (kierunek 6),
ü Sukcesywne rozszerzanie działalności informacyjno-wydawniczej (kierunek 7),
ü Kontynuacja międzynarodowej współpracy w zakresie edukacji ekologicznej, zwłaszcza
wiedzy nt. wymagań dotyczących stanu środowiska w świetle integracji z Unią
Europejską (kierunek 8).
Priorytet na lata 2003 – 2006: Rozwój edukacji ekologicznej
Przedsięwzięcia rekomendowane do wykonania:
o Prowadzenie zajęć dydaktycznych na ścieżkach przyrodniczych parków narodowych i
krajobrazowych,
o Wspieranie programów ekologicznych dla młodzieży, realizowanych przez organizacje
pozarządowe,
o Organizacja konkursów ekologicznych,
o Szkolenia urzędników gmin i powiatów w aspekcie integracji z UE,
o Rozwój współpracy z miastami i regionami bałtyckimi w zakresie ochrony środowiska,
o Rozbudowa ścieżek przyrodniczo – edukacyjnych w parkach narodowych i
krajobrazowych,
2.4.2. Zarządzanie środowiskowe
Koncepcja zrównoważonego rozwoju stwarza podstawę do zmiany dotychczasowego
nastawienia przedsiębiorców do ochrony środowiska, polegającej na samodzielnym definiowaniu
problemów i szukaniu (z wyprzedzeniem) środków zaradczych. Stąd powstała koncepcja zarządzania
środowiskowego, co oznacza włączenie środowiska i jego ochrony do celów strategicznych firmy i
przypisanie tych zagadnień do kompetencji zarządu firmy.
Posiadanie prawidłowo funkcjonującego Systemu Zarządzania Środowiskowego zapewnia,
że przedsiębiorstwo będzie w zgodzie ze wszystkimi obowiązującymi przepisami dotyczącymi
ochrony środowiska.
W mieście powinny być prowadzone działania inspirujące firmy do starań o wprowadzenie
systemu zarządzania środowiskowego, wskazując na niewątpliwe korzyści wynikające z jego
wprowadzenia oraz promujące systemy, zwłaszcza wśród małych i średnich przedsiębiorstw.
2.4.3. Włączanie aspektów ekologicznych do polityk sektorowych
Efektywność działań na rzecz poprawy stanu środowiska, ochrony dziedzictwa
przyrodniczego i racjonalnego użytkowania zasobów przyrody oraz zrównoważonego
wykorzystania surowców, w coraz większym stopniu zależy od zharmonizowania celów rozwoju
gospodarczego i społecznego z celami ochrony środowiska. Oznacza to potrzebę włączenia
aspektów ekologicznych do polityk sektorowych we wszystkich dziedzinach gospodarowania,
kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.
Samorząd miasta, podejmując działania zmierzające do rozwoju gospodarczego, powinien
zadbać o integrację jej rozwoju z ochroną środowiska.
Kierunki działań:
ü Wprowadzenie do wszystkich strategii i polityk sektorowych rozdziału "Ochrona
środowiska"
ü Zawarcie w każdym przetargu ogłaszanym przez administrację publiczną wymogów
ekologicznych
2.4.4. Aktywizacja rynku do działań na rzecz ochrony środowiska
Istotne znaczenie dla ochrony środowiska ma aktywizacja rynku do działań na rzecz
ochrony środowiska, prowadząca do tworzenia tzw. zielonych miejsc pracy (zwłaszcza w
turystyce, leśnictwie i ochronie przyrody, odnawialnych źródłach energii, wykorzystaniu odpadów),
rozwoju produkcji urządzeń służących ochronie środowiska bądź produkcji towarów przyjaznych
środowisku.
W przygotowywanym przez Rząd ramowym programie wspierania zielonych miejsc pracy,
stanowiącym element walki z bezrobociem zawarte będą mechanizmy finansowego i
eksperckiego wspierania władz samorządowych i prywatnych przedsiębiorców w tworzeniu
zielonych miejsc pracy.
Podstawą uzyskania wsparcia będzie przedstawienie przez władze samorządowe
(wojewódzkie, powiatowe, gminne) konkretnego programu tworzenia zielonych miejsc pracy.
3.Uwarunkowania wynikające z integracji europejskiej
W obszarze negocjacyjnym nazwanym „środowisko”, obejmującym szeroko rozumianą
ochronę przyrody, szczegółowe zagadnienia jakości wód i powietrza, zanieczyszczeń
przemysłowych, gospodarki odpadami, bezpieczeństwa jądrowego i ochrony przed
promieniowaniem, a także chemikaliów i organizmów zmodyfikowanych genetycznie, Polska
uzyskała dziewięć okresów przejściowych na dostosowanie sytuacji faktycznej i standardów do
obowiązujących w obszarze Wspólnoty. Ich rozpoczęcie zależy albo od daty wejścia w życie – dla
Polski – wymienionych niej dyrektyw, albo daty obowiązywania norm, wyraźnie zaznaczonych w
niektórych dyrektywach.
Dla miasta Ustki istotne są następujące okresy przejściowe:
-oczyszczania ścieków komunalnych (dyrektywa 91/271/EWG); wynegocjowano tu
faktycznie cztery zróżnicowane okresy przejściowe, w zależności od rodzaju aglomeracji: do
31grudnia 2008 roku w odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji
powyżej 10000 tzw. równoważnej liczby mieszkańców RLM); do 31 grudnia 2015 roku w
odniesieniu do systemów kanalizacji zbiorczej dla aglomeracji od 2000 do 10000
równoważnej liczby mieszkańców; do 31 grudnia 2015 roku dla zrzutów ścieków z
aglomeracji od 15000 RLM do ponad 100000 RLM oraz okres przejściowy do 31 grudnia
2010 roku w odniesieniu do oczyszczalni ścieków w zakładach sektora przemysłu rolnospożywczego.
-opakowań i odpadów opakowaniowych (dyrektywa 94/62/WE): okres przejściowy do 31
grudnia 2007 roku.
-zanieczyszczeń powodowanych przez niektóre substancje odprowadzane do środowiska
wodnego (dyrektywa 76/464/EWG wraz z tzw. dyrektywami „córkami”, odnoszącymi się do
różnego rodzaju substancji niebezpiecznych): okres przejściowy do 31 grudnia 2007 roku.
-redukcji zawartości siarki w paliwach płynnych (dyrektywa 99/32/WE): okres przejściowy do
31 grudnia 2006 roku.
-kontrolowania emisji lotnych związków organicznych, powstających przy magazynowaniu
benzyn i ich dystrybucji z terminali do stacji obsługi (dyrektywa 94/63/WE): okres przejściowy
do 31 grudnia 2005 roku dotyczący istniejących instalacji do magazynowania benzyn,
niezależnie od przepustowości rocznej bazy magazynowej, instalacji do załadunku i
rozładunku cystern na istniejących terminalach oraz instalacji do załadowywania zbiorników
istniejących stacji paliw, jak również okres przejściowy do 31 grudnia 2004 r. na wymagania
dotyczące instalacji do rozładunku i załadunku cystern na istniejących terminalach o rocznej
przepustowości powyżej 150 tys. ton benzyn.
-nadzoru i kontroli przesyłania odpadów w obrębie Wspólnoty Europejskiej i poza jej terytorium
(Rozporządzenie EWG/259/93): okres przejściowy do 31 grudnia 2007 roku.
Ostatecznym celem dostosowania są lepsze warunki życia i zdrowie polskiego
społeczeństwa. Wypracowano teksty licznych prawnych instrumentów wykonawczych do ustaw w
celu efektywnego dostosowania prawa polskiego w tym obszarze do dorobku prawnego UE.
Liczne okresy przejściowe pomogą lepszym rozłożeniem w czasie, we wdrażaniu w życie
podjętych zobowiązań i rzeczywistym dostosowaniu do norm UE.
Nadrzędnym celem realizacji Programu, w perspektywie 2010 roku, jest doprowadzenie
stanu środowiska w mieście Ustka do poziomu wymaganego przez Unię Europejską.
4.Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego powiatu słupskiego
Uchwałą nr XXVII/164/2001 z dnia 15 października 2001 Rada Powiatu Słupskiego
przyjęła Strategię rozwoju społeczno – gospodarczego powiatu na lata 2001-2011. W dokumencie
tym ujęte zostały na poczesnym miejscu cele i priorytety związane z ochroną środowiska. Pośród
celów uznanych za niezbędne dla rozwoju i działań dla ich realizacji, znalazły się w bloku
„ekologia”:
ü Doprowadzić do wdrożenia konstytucyjnej zasady rozwoju zrównoważonego – promocja
powiatu, jako regionu sprzyjającego technologiom przyjaznym środowisku i partnerstwo
publiczno – prywatne w realizacji zadań ochrony środowiska,
ü Poprawić efektywność gospodarki wodno – ściekowej i ochrony gruntów – lobbing na
rzecz ochrony wód podziemnych, spójny system oczyszczania ścieków i bilans zlewni
Słupi, Łupawy, Wieprzy, Łeby.
a także w innych blokach tematycznych:
ü Ochrona zdrowia i bezpieczeństwo – podniesienie świadomości społecznej w zakresie
istniejących zagrożeń,
ü Stworzenie warunków dla równomiernego rozwoju gmin – poprawa infrastruktury
technicznej,
Pośród celów i zadań uznanych za pierwszorzędne znalazły się w bloku „ekologia”:
ü Podniesienie świadomości ekologicznej – edukacja ekologiczna za pośrednictwem SPN i
PKDS, lokalne programy edukacji ekologicznej w oparciu o szkoły, współpracę z
WFOŚiGW i promocja korzyści związanych z odnową środowiska.
ü Wdrożenie ustaw dotyczących czystości i porządku oraz gospodarki odpadami opracowanie gminnych programów ochrony środowiska, alternatywa dla wysypiska w
Bierkowie oraz wtórne wykorzystanie odpadów.
ü Zabezpieczenie systemu ratowniczego, chroniącego przed skażeniami środowiska –
monitorowanie potencjalnych zagrożeń, doposażenie służb ratownictwa i zintegrowany
system ochrony środowiska.
a w innych blokach tematycznych:
ü Wykorzystanie potencjału zasobów wodnych – budowa systemów retencji wód
powierzchniowych i odbudowa urządzeń piętrzących i regulujących na rzekach i ciekach
wodnych.
ü Podjąć działania w kierunku wykorzystania nowych technik i technologii w przetwarzaniu
lokalnych bogactw naturalnych.
ü Podjąć działania w kierunku gazyfikacji poszczególnych miejscowości powiatu - budowa
sieci wysokiego ciśnienia i stacji redukcyjnych, doprowadzenie sieci do miejscowości o
zwartej zabudowie i edukacja mieszkańców w zakresie korzyści wynikających z
przyłączenia do sieci.
ü Tworzyć warunki dla rozwoju infrastruktury sportowej i rekreacyjnej – ścieżki rowerowe,
tworzenie wodnych szlaków turystycznych.
Rozdział 3
Diagnoza stanu środowiska miasta
ü Wstęp i ogólne informacje o mieście
-Położenie geograficzne
Miasto Ustka leży przy ujściu rzeki Słupi do Morza Bałtyckiego na północno zachodnim skraju woj.
pomorskiego w powiecie słupskim. Miasto otacza od zachodu, południa i wschodu teren gminy wiejskiej Ustka.
Północną granicę miasta o długości ok. 4 km. stanowi brzeg morza. Miasto jest jednym z czterech polskich
uzdrowisk nadmorskich.
W podziale na regiony fizycznogeograficzne (wg J. Kondrackiego) miasto Ustka leży
w podprowincji Pobrzeży Południowobałtyckich w centralnej części makroregionu Pobrzeże
Koszalińskie. Część północna jest wycinkiem mezoregionu Wybrzeże Słowińskie, w jego
najwęższej części, a południowa - Równiny Sławieńskiej nazywanej również Słupską.
-Powierzchnia i ludność
Miasto Ustka zajmuje obszar o powierzchni geodezyjnej 1 014 ha. Obszar ten
stanowi 0,4% powierzchni powiatu słupskiego i 0,06% powierzchni województwa
pomorskiego. Pod względem powierzchni miasto Ustka jest najmniejszą jednostką
samorządową powiatu słupskiego.
We władaniu Skarbu Państwa znajduje się 599 ha (59% całkowitej powierzchni
miasta), osób fizycznych – 79 ha (8%), spółek prawa handlowego – 17 (2%), miasta Ustka –
307 ha (30%) – stan w dniu 1.01.2003 r. Skarb Państwa reprezentowany jest głównie przez
PGL Lasy Państwowe nadleśnictwo Ustka oraz jednostki wojska i straży granicznej.
Struktura własności zmienia się – znaczna część zasobów komunalnych przeszła na
własność osób prywatnych, zaś miasto przejęło na cele komunalne część gruntów
wojskowych oraz przedsiębiorstw państwowych.
Na koniec grudnia 2001 r. liczba ludności zamieszkałej w mieście wynosiła 17 202
osoby, w tym udział mężczyzn wynosił 49% zaś kobiet 51%. Ludność gminy stanowiła
18,1% ludności powiatu słupskiego i 0,8% ludności województwa pomorskiego. Na tle gmin
powiatu, miasto Ustka posiada najwyższy wskaźnik gęstości zaludnienia - 1 696 osób na 1
km2. Liczba ludności przebywającej na terenie miasta znacznie wzrasta głównie w
miesiącach letnich, co spowodowane jest letnim napływem turystów. Pod koniec lat 90-ych
rozpoczął się trwający do dziś proces ubywania ludności zamieszkałej na terenie miasta,
wywołany zarówno malejącym wskaźnikiem przyrostu naturalnego, jak również
utrzymującym się od wielu lat ujemnym saldem migracji. W ostatnich latach widoczna jest
tendencja do stabilizacji liczby ludności, a wskaźnik dynamiki demograficznej dla Ustki jest
nadal powyżej średniej wartości dla miast Polski i miast województwa pomorskiego.
Obecnie ok. 54% mieszkańców zamieszkuje w budynkach wielorodzinnych, ok. 33% w tzw.
Starej Ustce, ok.13% w nowych osiedlach po zachodniej stronie Słupi. Na terenie Ustki jest
około 6000 gospodarstw domowych (Studium uwarunkowań i kierunków...2001).
-Dominujące formy gospodarowania
Naturalne predyspozycje miasta, zdeterminowane nadmorskim położeniem,
powiązaniem komunikacyjnym i zasobami środowiska przyrodniczego, stały się podstawą
rozwoju funkcji związanych z morzem i gospodarką morską. Znaczenie tradycyjnie
ukształtowanych przemysłów, takich jak przemysł stoczniowy, portowy (przeładunkowohandlowy), rybołówstwo i przetwórstwo ryb, w efekcie transformacji ustrojowej i
ekonomicznej znacznie zmalało. Przeciągający się proces restrukturyzacji i prywatyzacji
„starych branż” powoduje dalszy spadek ich znaczenia – nastąpił praktyczny zanik
tradycyjnego przemysłu stoczniowego (działa jedynie „Hydro-Naval” produkując urządzenia
okrętowej mechaniki siłowej). Potężne ongiś przedsiębiorstwa połowowo – przetwórcze, po
sprzedaży floty połowowej ograniczyły działalność, a przede wszystkim zatrudnienie
(największe z nich – Spółdzielnia „Łosoś” - przeniosło się w ogóle poza obszar miasta), zaś
nowopowstające zakłady podejmują działalność na terenie gminy wiejskiej, znajdując tam
lepsze warunki rozwoju. Obecnie w mieście funkcjonują już tylko niewielkie zakłady
produkcyjne i rzemieślnicze. Zapaść gospodarcza regionu, a także przemiany, jakie zaszły
w żegludze, spowodowały znaczne ograniczenie przeładunków w porcie. Przełowienie
Morza Bałtyckiego – w konsekwencji ustanowienie i coroczne ograniczenie limitów
połowowych – a także uregulowania międzynarodowe związane z wyznaczeniem stref
połowowych - znacznie ograniczyły dochodowość rybołówstwa, stawiając wręcz pod
znakiem zapytania możliwość jego dalszego funkcjonowania. W efekcie miasto –
stanowiące w latach 70-tych dynamicznie rozwijający się ośrodek przemysłowy sprowadzone zostało do roli prowincji gospodarczej, borykając się ze strukturalnym,
poprzemysłowym bezrobociem.
Spośród historycznie ukształtowanych dziedzin gospodarki, bazujących na walorach
położenia geograficznego i zasobach środowiska, nie utraciły swego znaczenia turystyka
oraz funkcja uzdrowiskowo-wypoczynkowa. Posiadają one na terenie miasta dobrze
rozwiniętą bazę sanatoryjno-mieszkalną i usługową. Przełamanie stagnacji w gospodarce
miasta i dalszy jej rozwój możliwy więc jest – w związku z ekspansją gospodarki
turystycznej – w oparciu o wykorzystanie i znacznie większe niż dotąd poszanowanie
walorów środowiska. Niewykorzystanie w lecznictwie uzdrowiskowym zasobów złóż
solanek, borowin i wód mineralnych, ślimacząca się od lat budowa nowoczesnego zakładu
przyrodoleczniczego oraz brak decyzji o budowie morskiej przystani żeglarskiej, nakazują
jednak prognozować ten rozwój bardzo ostrożnie.
Gospodarka miasta Ustki jest silnie, od czasów historycznych, związana z miastem
Słupsk i gminą wiejską, z którą miasto jeszcze niedawno tworzyło jedną jednostkę
administracyjną. Wzajemne relacje i powiązania dotyczą zarówno funkcji turystycznorekreacyjnej – Ustka jest dla Słupska ośrodkiem wypoczynku sobotnio-niedzielnego - jak
również powiązań społeczno-gospodarczych, miejsc pracy, obsługi ludności w zakresie
służby zdrowia, oświaty ponadpodstawowej, usług administracyjnych itp.
W tej sytuacji dominującą funkcję w gospodarce miasta zyskały usługi i handel,
nastawione na obsługę ruchu turystycznego – weekendowego z miasta Słupska,
sezonowego z kraju i Europy oraz całorocznego – pensjonariuszy lecznictwa
uzdrowiskowego, a także – w coraz większym stopniu – żołnierzy NATO, ćwiczących na
pobliskim poligonie.
W ostatnich latach w mieście rozwija się dynamicznie funkcja mieszkaniowa, powiązana z funkcją
turystyczną. Wprawdzie nie powstają już – jak w latach 70-tych – nowe wielkie ośrodki wypoczynkowe,
budowane są natomiast małe pensjonaty i wielorodzinne bloki, w których przeważają deweloperskie mieszkania
na wynajem dla wczasowiczów z Polski. Także powstające budynki jednorodzinne uwzględniają powierzchnię
na sezonowy wynajem. Liczba osób przypadających na 1 izbę wynosiła w Ustce na koniec 2001 roku 2,94, przy
średniej w gminach powiatu słupskiego – 3,90 (US Gdańsk, 2002).
Wg stanu na 31.VII.2001 r. na obszarze miasta znajdowało się ogółem 41 obiektów noclegowych
turystyki, co stanowiło blisko 1/3 całkowitej ich ilości w powiecie słupskim. Liczba miejsc noclegowych wynosiła
6 914 (49% liczby ogółem w powiecie). W 2001 roku z noclegów skorzystało 29 255 turystów (63%), w tym 2
300 zagranicznych (54% całkowitej liczby turystów zagranicznych, korzystających w tym czasie z noclegów w
powiecie słupskim).
Największa część mieszkańców miasta znajduje jednak zatrudnienie w sektorze
publicznym – szkołach podstawowego i średniego szczebla, służbie zdrowia, urzędach
administracji samorządowej, morskiej i specjalnej oraz jednostkach wojskowych garnizonu
Ustka.
Na koniec 2001 r. na terenie gminy było zarejestrowanych (wg REGON) 2 185 podmiotów gospodarki
narodowej, w tym 100 w sektorze publicznym i 2 085 w sektorze prywatnym (wg US w Gdańsku).
Struktura podmiotów jest charakterystyczna dla miasta turystycznego. Wśród 1 729 osób fizycznych
prowadzących działalność gospodarczą najliczniejszą grupę podmiotów stanowiły branże: handel i naprawy –
569 oraz hotele i restauracje - 357 jednostek, stanowiąc łącznie 54% całkowitej liczby podmiotów osób
fizycznych. Znaczącą pozycję w liczbie podmiotów stanowiły także firmy zajmujące się obsługą nieruchomości i
firm oraz przetwórstwem przemysłowym.
Na 1000 mieszkańców przypadało w gminie 121,2 podmioty sektora prywatnego, (średnio w powiecie
-73,4, w województwie – 92,0).
Wprawdzie wg Spisu rolnego (ostatnia publikacja z 1996 r) na obszarze miasta miały swoją siedzibę 64
indywidualne gospodarstwa rolne, gospodarowały one jednak na gruntach położonych poza miastem (w
większości w gminie Ustka). Na dzień 1.01. 2003 roku we władaniu rolników indywidualnych w granicach
miasta znajdowało się 26 ha użytków rolnych (16% powierzchni użytków rolnych ogółem), w gminnym zasobie
nieruchomości - 92 ha (55%), Lasów Państwowych - 11 ha (7%). Funkcja rolna w Ustce nie ma gospodarczego
znaczenia z uwagi na niewielkie areały użytków rolnych w granicach administracyjnych miasta, jak tez niewielką
rolę gruntów rolnych w przyszłej prognozowanej strukturze przestrzennej miasta i w jego gospodarce (Studium
uwarunkowań i kierunków ..., 2001).
Na koniec 1 półrocza 2003 r. w Powiatowym Urzędzie Pracy było zarejestrowanych 1
720 bezrobotnych z terenu miasta, w tym 890 kobiet. Stanowiło to 13,56% liczby
bezrobotnych w powiecie słupskim. Odsetek bezrobotnych w liczbie ludności w wieku
produkcyjnym wynosił 16,6 % (średnia dla powiatu – 34,9%, w województwie pomorskim –
21,3%).
ü Charakterystyka i ocena zasobów oraz walorów środowiska przyrodniczego miasta
2.1. Krótka charakterystyka elementów przyrody nieożywionej miasta
4. Budowa geologiczna i zasoby geologiczne
Powierzchniową warstwę ziemi budują utwory czwartorzędowe, w tym plejstoceńskie osady
wodnolodowcowe i lodowcowe oraz holoceńskie osady rzeczne, jeziorne, bagienne i eoliczne. Dominującym
typem utworów powierzchniowych w granicach miasta są piaski. Najstarsze spośród nich, występujące w
centralnej części Ustki to piaski wodnolodowcowe, podścielone najczęściej żwirami. W strefie kontaktu z
wysoczyzną morenową lub równiną zastoiskową, piaski te podścielone są gliną piaszczystą i ilastą lub iłami.
Wyższe terasy akumulacyjne wypełniające dolinę Słupi zbudowane są z młodszych piasków plejstoceńskich.
Dno doliny wypełniają holoceńskie piaski rzeczne o miąższości 0,5 – 5,0 m, przewarstwione miejscami
utworami aluwialno-bagiennymi w postaci namułów organicznych, torfów i glin pylastych z domieszką
próchnicy.
W granicach miasta Ustka udokumentowano następujące złoża kopalin:
ü Ustka - wody mineralne lecznicze (chlorkowo-sodowe bromkowe jodkowe borowe,
zasoby eksploatacyjne 31m3/h, objęte koncesją na eksploatację lecz nie eksploatowane,
ü Ustka - borowina (196 tys t) - nie eksploatowane, większa część złoża na terenie gminy
wiejskiej.
Wody mineralne stwierdzone w Ustce należą również do grupy wód termalnych o
temperaturze 210C. Wymienione wyżej surowce lecznicze – solanki i borowina (peloidy)
stanowią potencjalne zasoby lecznicze Uzdrowiska Ustka.
5. Rzeźba terenu
Główne typy rzeźby terenu w obrębie miasta to mierzeja nadmorska, wysoczyzna
morenowa, równina zastoiskowa przechodząca w kierunku wschodnim w zagłębienie
akumulacji organogenicznej, dolina rzeczna (Przewoźniak, 2002).
Mierzeja przebiega równolegle do linii brzegowej pasmem o szerokości od 600
do 900m. Jej piaszczysta plaża ograniczona jest w części wschodniej aktywnym klifem
wykształconym przez podcięcie wydm i zwydmionej wysoczyzny morenowej. W zachodniej
części miasta występuje wał wydmowy o szerokości 100 – 150m i wysokości wydm
maksymalnie 18 – 20 m npm. Między wydmami o kształtach nieregularnych lub
parabolicznych charakterystyczne są bezodpływowe, często podmokłe zagłębienia
deflacyjne.
Równina morenowa i równina zastoiskowa przylegające do mierzei od południa
to formy płaskie o wysokości do 10 - 13 m npm z dużym podmokłym zagłębieniem
akumulacji torfowiskowej (udokumentowane złoże borowiny) na wschodzie.
Zarówno mierzeję, jak i wysoczyznę morenową rozcina szeroka dolina
wykorzystywana przez rzekę Słupię. Jej dolny poziom odpowiadający terasie zalewowej
rozpościera się na wysokości 1 – 5m npm, a górny – terasa nadzalewowa na wysokości 5 –
10m npm.
6. Warunki klimatyczne
Miasto Ustka jak i całe województwo pomorskie należą do obszarów
charakteryzujących się dużą zmiennością warunków pogodowych, co jest następstwem
ścierania się wpływów klimatu morskiego i kontynentalnego. Dominacja klimatu morskiego
kształtuje pogodę raczej łagodną, wilgotną, bez ostrych wahań temperatury. Lata bywają
chłodne a zimy ciepłe. W okolicach Ustki najcieplejszymi miesiącami są lipiec i sierpień, a
najchłodniejszymi - styczeń i luty. Średnia temperatura roczna + 7,70C należy do
najwyższych w województwie. Charakterystyczne są również: długi okres
bezprzymrozkowy, najkrótsza i najpóźniej zaczynająca się zima, ale także najmniejsza
liczba dni gorących, którą rekompensuje najdłuższy okres rzeczywistego usłonecznienia w miesiącach letnich do 750 godzin (wg Trappa).
Jest to rejon o wysokich rocznych sumach opadów atmosferycznych (760 mm w
Objeździe, przy średniej w kraju ok. 600mm). Najobfitszym w opady atmosferyczne
miesiącem jest lipiec.
W rejonie Ustki przeważają wiatry z kierunków W – ok. 18,4%, SW – ok. 16,8%, S – ok. 13,5%.
Występujące tu wiatry należą do najsilniejszych na obszarze kraju. Średnia roczna prędkość wiatru w wieloleciu
1975 - 1994 wynosiła ok. 4,1m/s; najwięcej dni z wiatrem o średniej prędkości >10m/s - bywa w listopadzie i
grudniu (wg J. Kosińskiego). Udział cisz jest znikomy.
Obszar miasta znajduje się pod wpływem bryzy morskiej i lądowej - termicznych wiatrów
miejscowych, powstających na skutek nierównomiernego nagrzewania się lądu i morza w
półroczu ciepłym.
Ustkę a zwłaszcza strefę plaży nadmorskiej charakteryzują silnie bodźcowe warunki
bioklimatyczne. Promieniowanie słoneczne w tej strefie powiększone o albedo wody i
piasku, posiada działanie bakteriobójcze. Najintensywniejsze jest tu oddziaływanie aerozolu
morskiego. Potencjał balneologiczny środowiska wzmaga ponadto sąsiedztwo borów
nadmorskich wytwarzających specyficzny mikroklimat, bogaty w fitoncydy (olejki eteryczne).
Właściwości lecznicze klimatu (klimatoterapia) i morza (talassoterapia) stanowią podstawę
działalności Uzdrowiska Ustka.
7. Wody powierzchniowe
Centralny i południowy obszar miasta Ustka należą do zlewni przymorskiej rzeki
Słupi. Południowy odcinek rzeki wyznaczający południowo zachodnią granicę miasta
charakteryzuje się licznymi meandrami w szerokiej płaskiej dolinie. Odcinek ujściowy na
obszarze portu jest skanalizowany. Akweny portowe bez awanportu obejmują około 7,3 ha.
Dwa baseny portowe znajdują się po zachodniej stronie rzeki, a trzeci stanowiący
poszerzenia jej koryta i służący do zatrzymywania nanoszonych przez nią osadów,
usytuowany jest w okolicach mostu kolejowego (Szermer 1996). Słupia przyjmuje w
granicach miasta prawostronny niewielki dopływ Strugę Przewłocką (Kanał Przewłoka),
odwadniający część trenów zabudowanych wschodniej części miasta.
Zachodni skraj miasta odwadnia niewielki ciek Czarna uchodzący bezpośrednio do
morza.
Dla obszaru miasta charakterystyczne są trzy obszary nie posiadające
powierzchniowego odpływu położone na południowym zapleczu mierzei wydmowej oraz na
południe od Przewłoki.
Odcinek ujściowy Słupi, przekształcony w baseny portowe znajduje się pod
całkowitym wpływem morza. Stany wody w porcie zależne od kierunku i siły wiatru, mogą
się wahać od ok. 80cm poniżej do ok. 150cm powyżej stanu średniego (Szermer 1996).
Największe piętrzenie (cofka) w korycie ma miejsce w czasie sztormów. Występowanie ich
w okresie przepływów wielkich wód rzeką Słupią stwarza zagrożenie podtopieniem
zwłaszcza zabudowań w obrębie basenu portowego, a także wschodniej przyportowej
części miasta wraz z bocznicą kolejową. Cofki stanowią również zagrożenie dla ujściowego
odcinka (rurociąg) Kanału Przewłockiego – w okresach wysokich stanów wody może
występować wypływ wody przez studzienki na teren Parku Miejskiego.
Wskutek globalnych zmian klimatycznych przewidywany jest wzrost poziomu morza.
Spowoduje to dalszy wzrost natężenia abrazji brzegu na wschód od portu w Ustce i wzrost
zagrożenia powodziowego.
8. Wody podziemne
W rejonie miasta Ustka położonego na obszarze Przymorskiego Podregionu
hydrogeologicznego zwykłe wody podziemne związane są trzema rozpoznanymi piętrami
wodonośnymi: czwartorzędowym, trzeciorzędowym i kredowym.
Czwartorzędowy poziom wodonośny występuje w międzymorenowych piaskach i
żwirach często zaglinionych, na głębokości 21-41 m p.p.t. i charakteryzuje się wydajnością
rzędu 5-20 m3/h. Najkorzystniejsze warunki hydrogeologiczne uzyskano z omawianego
poziomu na terenie ujęcia miejskiego przy ul. Zubrzyckiego w zachodniej części miasta.
Jest on słabo izolowany od powierzchni terenu i z tego względu narażony na
zanieczyszczenie.
Główny użytkowy poziom wodonośny miasta Ustka związany jest utworami
trzeciorzędowymi. Poziom ten zalega przeciętnie na głębokości od 50,0 do 70,0 m p.p.t.
Miejscami miąższość serii piaszczystych jest znacznie zredukowana, zalega również poniżej
70,0 m p.p.t. Piętro trzeciorzędowe wykazuje dość duże ciśnienie hydrostatyczne, stabilizujące
swe zwierciadło wody na głębokości 2,8 –18 m p.p.t. - przeciętnie 5,0 m p.p.t. Jest to poziom
zasobny w wodę, bowiem z pojedynczych ujęć uzyskuje się 15,0 –130,0 m3/h przy depresji s =
3,0 – 19,0 m. Ujmowany jest przede wszystkim w rejonie Wodnicy.
Wody piętra kredowego, związane ze szczelinami i siecią spękań piaskowców i
wapieni, zalegają na głębokości 127 – 155,0 m p.p.t. /spągu wodonoścca nie osiągnięto/.
Piętro to cechuje znaczne ciśnienie piezometryczne, rzędu 12 atm. Statyczne zwierciadło
wody układa się na 3,0m n.p.t. Wydajność piętra kredowego jest znaczna, bowiem przy
wytworzonej depresji 8,0 m uzyskano ze studni bezfiltrowej wydatek 80,0 m3/h. Poziom ten
na terenie Ustki nie może być intensywnie eksploatowany ze względu na wzrastające
zasolenie wody.
Ogólnie zasoby wód podziemnych w rejonie miasta są znaczne. W 1989r MOŚiZN
zatwierdził zasoby wód podziemnych z formacji trzeciorzędowej dla rejonu Ustka – Wodnica
o powierzchni 70 km2. Zasoby eksploatacyjne w kat.”C” dla rejonu Ustka – Wodnica
ustalono w ilości 1820,0 m3/h przy depresji rejonowej 3,5 m = 16,1 m npm; w tym w kat „B”
dla rejonu Wodnica – 105,4 m3/h przy depresji j.w. a dla rejonu Ustka – Wodnica – 1021,6
m3/h przy depresji 0,5 – 35,0m (dla ujęć indywidualnych użytkowników).
Zatwierdzone zasoby miejskich ujęć wody wynoszą ogółem 406 m3/h (w tym ujęcie
„Rybacka” – 304 m3/h, ujęcie „Marynarki Polskiej” – 102 m3/h). Zużycie wody w maksymalnej
dobie wynosi ok.335 m3/h.
Bliskość morza wpływa zarówno na dynamikę wód powierzchniowych jak i
podziemnych. Wzrost intensywności poboru wody z poszczególnych ujęć może powodować
niepożądaną migrację słonych wód morskich w poziomie. Możliwa jest również migracja
zasolonych wód kredowych w pionie.
Charakterystyka głównych ujęć wód podziemnych i studni w mieście
Lp.
Nazwa
ujęcia
1
2
1
miejskie
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
miejskie
miejskie
miejskie
miejskie
miejskie
miejskie
miejskie
miejskie
zakładowe
zakładowe
zakładowe
Lokalizacja studni,
użytkownik
3
Ustka ul. Rybacka (1)
Rok
wykon
ania
studni
Głęboko Zasoby
ść
eksploat
otworu
acyjne
[m ppt.]
studni
[m3/h]
Depr
esja
[m]
Straty
grafia
Wydajnoś
ć ujęcia
wody,
depresja
[m3/h]
[m]
Głębokość
lustra
wody
[m p.p.t.]
4
5
6
7
8
9
10
1960
155,0
47,4
9,4
Kr
80,0
8,15
2,9
70,0
80,0
75,0
75,0
72,0
75,0
75,0
73,1
90,0
75,0
154,0
89,2
82,0
127,9
71,6
60,0
90,0
102,0
83,0
59,0
63,0
43,2
16,6
8,2
9,9
7,0
11,4
22,0
7,0
4,9
6,0
9,1
49,9
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Tr
Q
Ustka, ul. Rybacka (3B) 1978
Ustka ul. Rybacka (6)
1978/81
Ustka ul. Rybacka (4)
1967
Ustka ul. Rybacka (2)
1985
Ustka ul. Rybacka (3)
1986
Ustka ul. Rybacka (7)
1997
Ustka ul. Zaruskiego
1990
Ustka ul. Mar. Polskiej
1959
Ustka ul. Słupska
1978
Korab
1970
Ustka ul. Zubrzyckiego 1975
Zakład Karny
224,0
6,0-21,1
102,0
7,0
59,0
6,0
40,0
10,0
2,4
10,1
1,3
10,3
2,0
10,2
4,5
2,9
6,8
8,0
10,0
13
14
15
16
17
zakładowe
zakładowe Ustka ul. Westerplatte
zakładowe Korab
zakładowe
zakładowe Ustka Strażnica WOP
1960
1967
1978
1978
1987
77,0
76,0
79,0
80,0
72,5
70,0
36,0
80,4
80,4
20,0
8,5
10,4
12,5
12,5
0,78
Tr
Tr
Tr
Tr
Q
18
zakładowe Ustka ul. Sportowa
Stadion
zakładowe Ustka Uroczysko
OW Policji
zakładowe Ustka ul. Dworcowa
PKP
zakładowe Ustka ul. Polna
POD
zakładowe Ustka ul. Mickiewicza
Szpital
zakładowe Ustka ul. Wczasowa
zakładowe OW Zakładów
Azotowych Włocławek
lokalne
Ustka ul. Darłowska
POD
zakładowe Ustka ul. Darłowska
Stocznia
zakładowe Ustka ul. Chopina
„Tęcza”
zakładowe Ustka
Skład dystr. CPN
zakładowe Ustka Uroczysko
OW Bydgoszcz
zakładowe Ustka Uroczysko
CPN S.A. Słupsk
zakładowe Ustka
GS SCH
1986
19,2
6,0
1,24
Q
1967
21,5
17,3
3,2
Q
1973
74,0
82,6
6,2
Tr
1972
92,0
44,7
8,3
Tr
1983
72,0
6,0
0,5
Tr
1985
1985
56,0
57,0
28,8
40,0
13,9
13,9
Q
Q
1987
70,0
80,0
19,5
Q
1973
76,0
65,9
7,6
Tr
1992
68,2
36,0
8,6
Tr
1997
88,0
13,0
4,9
Tr
1972
32,5
5,6
14,9
Q
1997
88,0
15,0
10,0
Tr
1975
14,2
5,9
4,2
Q
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
190,0
7,6-9,6
20,0
0,78
6,0
5,0
5,0
5,3
7,8
7,6
6,3
11,0
3,6
56,0
6,3
25,0
7,4
6,0
0,5
40,0
13,9
5,0
74,0
16,2
61,0
7,4
18,0
1,1
13,0
4,9
5,6
14,9
13,0
4,4
5,9
4,2
8,3
1,0
3,0
9,7
9,6
9,6
5,9
8,5
7,0
4,3
18,5
3,1
9. Gleby
Pokrywa glebowa obszaru wykształciła się z utworów czwartorzędowych,
stanowiących plejstoceńskie osady lodowcowe i wodno-lodowcowe (głównie piaski) oraz
osady holoceńskie (głównie utwory mułowe, mułowo-torfowe i piaski wydmowe).
Gleby miasta Ustki zaliczane są do gleb o niskiej przydatności rolniczej o przewadze
gleb zaliczanych do słabszych kompleksów żytnich i pastewnych. Potencjał agroekologiczny
obszaru jest niski czego wyrazem jest wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej
wynoszący 47,1 pkt. co plasuje miasto na ostatnim miejscu w powiecie słupskim.
W pokrywie glebowej dominują gleby wytworzone z piasków, rzadziej z glin lekkich
silnie spiaszczonych. Ukształtowały się na nich gleby różnych typów genetycznych,
dominują lekkie gleby murszowo-mineralne, wytworzone z płytkich zatorfień, silnie
zmineralizowanych na skutek obniżenia poziomu wód gruntowych i osuszenia. Znaczne
obszary tych gleb zostały wyłączone z użytkowania rolniczego i przeznaczone na cele
budowlane. Grunty pozostałe w użytkowaniu rolniczym stanowią najczęściej kompleksy
glebowe 6 żytni słaby i 9 zbożowo-pastewny słaby oraz klasy bonitacyjne V i VI. Nieco
lepsze gleby występują w zachodniej części miasta – czarne ziemie wytworzone z glin
(kompleks gruntów ornych 8 zbożowo-pastewny mocny i klasa IVb) oraz gleby organiczne
wypełniające dolinę Słupi – typ gleb mułowych i mułowo-torfowych. Na tych ostatnich
wytworzyły się użytki zielone średniej jakości 2z i klasy bonitacyjnej IV i V.
W nadbrzeżnej części miasta występują utwory piaszczyste - piaski wydmowe. Z
punku widzenia rolniczego są nieużytkami, a przeważający ich obszar znajduje się pod
lasami iglastymi z przewagą boru.
Wg stanu na dzień 1.01.2000 r. w mieście znajdowało się:
2.1.6. 57 ha, tj. 37,0% gleb zaliczanych do średnich (kl. IV),
2.1.7. 94 ha, tj. 61,0% gleb słabych i bardzo słabych (kl. V i VI),
2.1.8. 3 ha, tj. 2% gleb przeznaczonych do zalesienia (kl. VI z).
10.Grunty niewykorzystywane gospodarczo
Łatwość zawłaszczania terenów, jaką w latach tzw. gospodarki planowej posiadały
przedsiębiorstwa państwowe i tzw. jednostki sektora uspołecznionego sprawiała, iż duże
połacie atrakcyjnych gruntów nigdy nie były użytkowane w sposób efektywny. Upadek lub
przeniesienie działalności największych przedsiębiorstw (Stocznia, Korab, Łosoś) i zmiana
warunków gospodarowania pozostałych przy życiu (GS, PSS, PKP, Uzdrowisko) stały się
dramatem dla przestrzeni miasta. Całość terenów posiadanych przez stocznię stała się w
latach sztucznego podtrzymywania egzystencji przedsiębiorstwa zastawem kredytowym
banków, co uniemożliwiło – a i dziś utrudnia – właściwe ich zagospodarowanie. W mieście
Ustka, z którego połowę 1000 hektarowej powierzchni zajmują lasy, pozostaje
niewykorzystane kilkadziesiąt hektarów najbardziej atrakcyjnych terenów. W całości
niewykorzystywane są: hale stoczniowe o kilkuhektarowej powierzchni, place składowe przy
porcie i ulicy Darłowskiej, tereny tzw. Wolnego Obszaru Celnego w bliskim sąsiedztwie
basenu węglowego oraz uzbrojone grunty budowlane we władaniu Agencji Mienia
Wojskowego przy ul. Darłowskiej. W niewielkiej części konserwiarnia „Korabia” i place
składowe GS zlokalizowane przy ul. Słupskiej oraz dawna baza PZGS przy ul. Darłowskiej.
Jeżeli dodać do nich grunty zajęte od blisko 20 lat pod budowę Zakładu
Przyrodoleczniczego i przylegające do nich bezpośrednio niszczejące fundamenty pod
ośrodek kopalni miedzi, niewykończony ośrodek wypoczynkowy „LOT” przy ul. Wczasowej,
oczekujące od roku na nabywcę tereny po SPRM „Łosoś” pomiędzy ulicą Marynarki Polskiej i
kanałem portowym, daje to obraz ogromnych rezerw, możliwych dla wykorzystania
gospodarczego. Póki co, znaczna część tych terenów stanowi krajobraz zdegradowany i
zdewastowany, raczej niemożliwy do renaturyzacji – byłoby to zresztą niecelowe, wobec –
potencjalnie – wielkiej ich wartości rynkowej.
2.2. Charakterystyka elementów przyrody ożywionej gminy
4.Główne formy użytkowania terenu
Zabudowa miejska i przemysłowo – składowa zajmuje niespełna 30% powierzchni w
granicach administracyjnych miasta. Dominującą przestrzennie formą użytkowania terenów
w mieście Ustka są lasy. Zajmują one blisko połowę obszaru miasta co świadczy o dużym
potencjale ekologicznym Ustki. Drugą grupę stanowią tereny zabudowane i zurbanizowane,
wśród których dominują tereny mieszkaniowe i komunikacyjne – po 28%, przemysłowe –
17%, wypoczynkowe – 13%, pozostałe tereny zabudowane i niezabudowane – 14%. Użytki
rolne nie są wykorzystywane rolniczo i nie odgrywają żadnej roli dla funkcji rolnej. Stanowią
potencjalną rezerwę terenową pod rozwój funkcji miastotwórczych oraz uzdrowiskowo rekreacyjnych.
Tabela: Powierzchnia geodezyjna miasta Ustka według kierunków wykorzystania. Stan w dniu 1.01.2003
Wyszczególnienie
Ogółem
Użytki rolne
w tym: grunty orne
łąki trwałe
pastwiska trwałe
grunty rolne zabudowane
grunty pod rowami
Grunty leśne oraz gr. zadrz. i zakrzew.
w tym: lasy
Grunty zabudowane i zurbanizowane
Grunty pod wodami
Nieużytki
Tereny różne
Powierzchnia w ha
1 014
166
112
10
35
6
3
480
478
299
25
34
10
Udział w pow. całkowitej %
100,0
16,4
11,0
1,0
3,5
0,6
0,3
47,3
47,1
29,5
2,5
3,4
1,0
Źródło: Wykaz gruntów według stanu na: 2003-01-01. Starostwo Powiatowe w Słupsku.
Stosunkowo duży udział nieużytków wynika z występowania nieużytków pochodzenia
naturalnego – głównie wydm nadmorskich oraz torfowisk (złóż borowiny).
5.Zbiorowiska roślinne
Miasto charakteryzuje się znacznym zróżnicowaniem stosunków geomorfologicznoglebowych i w efekcie różnorodnością naturalnych siedlisk oraz złożonością zbiorowisk
roślinnych.
Z uwagi na położenie w obrębie wybrzeża morskiego, specyficzną cechą terenu
miasta jest występowanie zbiorowisk związanych wyłącznie z brzegiem Bałtyku. Należą do
nich zbiorowiska plaż, wydm i klifu oraz obszarów stanowiących ich południowe zaplecze –
podmokłych równin. Istotny jest także udział zbiorowisk związanych z doliną rzeki Słupi.
Na terenie miasta dominują zbiorowiska leśne (lesistość wynosi 47%). W północnej i
północno-zachodniej części terenu występują głównie zróżnicowane postaci nadmorskiego
boru bażynowego. W części południowo-wschodniej przeważają zbiorowiska kwaśnej
buczyny niżowej lub subatlantyckiego acidofilnego lasu bukowo-dębowego.
Z podmokłymi równinami oraz doliną Słupi, w południowo-zachodniej części miasta,
związane są fragmenty olesów i zabagnionych łęgów olszowych. W tej części terenu miasta
dominują jednak zbiorowiska mokrych łąk, turzycowisk, ziołorośli oraz zarośli wierzbowych:
kępy łozowisk i nadbrzeżne pasma wiklin.
Miasto tworzy warunki dla występowania różnorodnych zbiorowisk roślinności
synantropijnej, w szczególności zbiorowisk ruderalnych, związanych z licznymi ścieżkami,
ogrodzeniami, placami składowymi, trawnikami i poboczami dróg.
Zagospodarowanie miejskich przestrzeni publicznych oraz ogrodów przydomowych
umożliwia wkraczanie w przestrzeń miasta wielkiej różnorodności gatunków obcych roślin,
drzew i krzewów ozdobnych. Są to jednak w większości gatunki typowe, spotykane również
w innych rejonach powiatu słupskiego.
6.Obszary leśne
W granicach administracyjnych miasta znajduje się blisko 480 ha lasów (Plan
urządzenia nadleśnictwa Ustka na lata 01. 01. 1998 – 31. 12. 2007). W tym:
2.1.9. lasy stanowiące własność Skarbu Państwa - 400 ha, z czego w zarządzie
Nadleśnictwa Ustka 387 ha (w tym grunty leśne zalesione i niezalesione 335 ha + rezerwat
16 ha, grunty związane z gospodarką leśną 13 ha, grunty nieleśne 22 ha), w zarządzie
Urzędu Morskiego 35 ha,
2.1.10. lasy własności osób prawnych 45 ha – w tym ok. 37 ha lasów komunalnych,
2.1.11. lasy własności osób fizycznych 1 ha.
Gospodarkę leśną w lasach komunalnych miasta nadzoruje Nadleśnictwo Ustka,
na podstawie sporządzonego na lata 1998 – 2007 Uproszczonego planu urządzenia lasu
stanowiącego własność komunalną miasta Ustki.
W północnej części miasta przeważają siedliska borów: świeżego i suchego, w części
południowej siedliska lasu mieszanego świeżego i wilgotnego oraz boru mieszanego świeżego
i wilgotnego. W drzewostanach dominuje sosna, zwłaszcza w części północnej miasta, gdzie
na siedliskach boru świeżego i suchego przeważają lite sośniny. Na siedliskach boru
mieszanego jako gatunek współ panujący występuje buk, natomiast na siedliskach lasu
mieszanego świeżego i lasu świeżego panującymi gatunkami są buk oraz dąb.
Przeważają drzewostany starszych klas wieku (powyżej 40 lat), zajmujące
powierzchnię 288 ha. Tworzą większy kompleks w północno-wschodniej części miasta, gdzie
występują stare sośniny.
7.Wybrane elementy fauny i flory
Na terenie miasta najbardziej widoczną grupę stanowią ptaki, zatrzymujące się w
okresach migracji lub zimujące w okolicach portu w Ustce, szczególnie po wschodniej
stronie. Obszar ten ma duże znaczenie, z uwagi na liczebność zimujących stad mew i
północnych kaczek morskich oraz ze względu na znaczną liczbę innych gatunków ptaków
wodnych i błotnych, zatrzymujących się tu w okresach wędrówek. Wśród zimujących
gatunków najliczniej spotykana jest północna kaczka lodówka. Rzadziej pojawiają się inne
gatunki: uhle, edredony, nury, perkozy rogate.
W zabudowie miejskiej, na skwerach i w parkach od dawna gnieżdżą się gołębie,
kawki, gawrony, sroki, wróble, sikory, pleszki i inne gatunki zaadaptowane do warunków
miejskich. Dołączają do nich kolejne – np. mewy – wśród nich mewa srebrzysta, zdobywająca
nowe tereny lęgowe na dachach wyższych budynków, np. elewatora zbożowego, stoczni lub
przetwórni „Korab”. Proces ten obejmuje również inne grupy ptaków - leśne gatunki ptaków
śpiewających, jak: zięba, drozd śpiewak, kos i szczygieł, a także łabędzie, całorocznie
dokarmiane na plaży w okolicach kanału portowego.
W lasach miejskich spotykane są sarny i jelenie, docierające tu z większych
kompleksów na terenie gminy wiejskiej, a także dosyć popularne dziki, żerujące nocą w
śmietnikach ośrodków wczasowych oraz dzikie króliki, wiewiórki oraz drobne ssaki
drapieżne – jeże, kuny, jenoty. Charakterystycznymi przedstawicielami fauny miejskiej są
myszy domowe oraz szczury.
W wodach Słupi, w ujściowym odcinku pojawia się pstrąg potokowy i tęczowy, troć
wędrowna, węgorz, w kanale portowym wędkarze z powodzeniem łapią płoć i okonia. W
zbiornikach awaryjnych oczyszczalni ścieków podejmowano próby hodowli karpi – jednak
ze względów technologicznych, zaniechane.
Z uwagi na duży udział powierzchni lasów w strukturze miasta, do jego flory
zaliczamy całe bogactwo gatunków leśnych, opisanych szerzej w rozdziale poświęconym
ochronie gatunkowej. Na obszarach zurbanizowanych natomiast dominują gatunki
hodowane w parkach, na skwerach i ogrodach przydomowych. Najczęściej spotykane
drzewa należą do naturalnych gatunków iglastych – liczne odmiany sosen (nadmorska,
czarna, żółta, wejmutka), jodeł, świerków, incydentalnie cedr atlantycki. Z gatunków
liściastych popularna jest topola, brzoza, olcha, akacja, buk, klon i klon jawor, kasztan, lipa,
platan i wiąz (niestety, drzewa tego gatunku dotknięte chorobami i ginące) oraz przyuliczne
– jarząb szwedzki i zwyczajny, jarzębina i głogi. W parkach i ogrodach liczne są gatunki
krzewów dekoracyjnych i żywopłotowych – śnieguliczka, derenie, tawuły, sumaki, lilaki,
leszczyny, tamaryszki, rokitniki, żarnowce, graby, ligustry oraz cała rozmaitość cisów,
jałowców i żywotników. W ogrodach przydomowych dominują krzewy kwitnące – przede
wszystkim liczne gatunki róż i różaneczników, azalie, hortensje, forsycje, sporadycznie
magnolie. Dodać do tego należy wielorakość bylin i nasadzeń kwiatów jednorocznych.
Specyficzne dla miasta są sezonowe dekoracyjne rośliny skrzynkowe i balkonowe – przede
wszystkim pelargonie, surfinie i begonie. Popularne stały się ozdobne pnącza dekorujące
ściany budynków – powojniki, winobluszcze, wiciokrzewy, złotokapy – czasem wisterie.
Moda na urządzanie dekoracyjnych ogrodów powoduje wypieranie z nich drzew i krzewów
owocowych oraz upraw warzywnych.
ü Charakterystyka obszarów funkcjonalnych
ü Formy prawnej ochrony przyrody i ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
W granicach miasta znajduje się rezerwat przyrody „Buczyna nad Słupią”. Nie ma
pomników przyrody ani użytków ekologicznych. Udział przyrodniczych obszarów
chronionych w powierzchni miasta jest marginalny i wynosi niespełna 2%.
1.3.Rezerwat przyrody “Buczyna nad Słupią” o powierzchni 18,92 ha (utworzony
zarządzeniem Min. Leśnictwa i Przem. Drzewnego z dn. 03. 12. 1982 r., (MP nr 29 z dn. 07.
12. 1981, poz. 271, par. 9)) zlokalizowany w dolinie Słupi przy południowej granicy miasta.
Jest to rezerwat leśny, stanowiący mozaikę zbiorowisk: kwaśnej i żyznej buczyny niżowej,
lasu dębowo-grabowego, łęgu olszowego i wiązowo-jesionowego oraz olszyny bagiennej na
dnie i zboczu doliny. Stanowisko szeregu rzadkich gatunków roślin m.in: perłówka
jednokwiatowa, kokorycz wątła, złoć pochwolistna oraz chronionych: kruszczyk
szerokolistny, marzanka wonna, porzeczka czarna.
Uchwałą Rady Miejskiej w Ustce Nr II/10/94 z dn. 18 marca 1994 r. został utworzony
Zespół Przyrodniczo-Krajobrazowy “Ostoja Łabędzi”, obejmujący fragment obszaru plaży
wschodniej, o długości ok. 200 m. od mola w kierunku wschodnim. Uchwała ta nie została
pozytywnie zaopiniowana przez Wojewodę Słupskiego, stąd też nie uzyskał on statusu
obszaru prawem chronionego, w rozumieniu ustawy Prawo Ochrony Środowiska.
inne formy ochrony administracyjnej, związane ze środowiskiem przyrodniczym
W 1987r miasto Ustka objęte zostało statusem uzdrowiska. Na mocy Statutu
Uzdrowiska Ustka wyznaczono strefy ochrony uzdrowiskowej:
1.4.
Strefę A - obejmującą obiekty służące bezpośrednio lecznictwu uzdrowiskowemu w
centrum miasta, oraz drugi większy fragment we wschodniej części miasta
obejmujący las ze zlokalizowanymi w nim ośrodkami wypoczynkowymi będącymi
bazą noclegową dla uzdrowiska,
1.5.
Strefę B - obejmującą teren, w którym prowadzona jest działalność związana z inną
niż lecznictwo uzdrowiskowe obsługą kuracjuszy, tj. całe miasto.
Obszar położony w strefie brzegowej chroniony jest jako: pas techniczny podlegający
Urzędowi Morskiemu w Słupsku oraz pas ochronny brzegu morskiego.
postulowane formy ochrony
W Studium miasta Ustki postuluje się utworzenie nowych form ochrony przyrody
na terenie miasta.
Proponuje się objęcie ochroną odcinka korytarza ekologicznego doliny Słupi w
południowej części miasta, w formie Obszaru Chronionego Krajobrazu „Doliny Słupi”, w celu
ochrony korytarza ekologicznego rzeki oraz utworzenia regionalnego połączenia między
Parkiem Krajobrazowym, a Obszarami Chronionego Krajobrazu wokół miasta.
W Studium postuluje się dokonanie szczegółowej inwentaryzacji zieleni wysokiej
miasta i wytypowanie okazałych egzemplarzy drzew pojedynczych, grup lub alej do objęcia
ochroną pomnikową. Jednym z przykładów jest aleja kasztanowa prowadząca do portu przy
starej bramie „Łososia”. Pomnikowe egzemplarze buków i jesionów zachowały się na
terenie ośrodka wypoczynkowego ZNP przy ul. Kopernika.
ochrona gatunkowa roślin i zwierząt
Zróżnicowanie siedliskowe miasta sprzyja występowaniu chronionych ściśle lub
częściowo gatunków roślin i zwierząt z różnych grup.
Ochrona gatunkowa opiera się o następujące akty prawne:
ü Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001 r. w sprawie określenia listy
gatunków roślin rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i
częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz.
U. nr 106, poz. 1167),
ü Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001 w sprawie określenia listy
gatunków zwierząt rodzimych dziko występujących objętych ochroną gatunkową ścisłą i
częściową oraz zakazów dla danych gatunków i odstępstw od tych zakazów (Dz. U. Nr
130, poz. 1456).
Ochrona gatunkowa wiąże się z ochroną siedlisk wymienionych w załącznikach
Dyrektywy Siedliskowej oraz Dyrektywy Ptasiej sieci obszarów chronionych Natura 2000.
Ochrona gatunkowa realizuje się także łącznie z ochroną siedlisk wymienionych jako
siedliska przyrodnicze podlegające ochronie na podstawie Rozporządzenia Ministra
Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001 roku (Dz. U. Nr 92, poz. 1029). Na terenie miasta
można wyróżnić znaczną liczbę tych siedlisk wraz z zachowanymi fragmentami płatów
roślinności reprezentującymi charakterystyczne dla nich grupy syntaksonomiczne. Należą
do nich:
ü odcinki klifu,
ü nadmorskie wydmy białe (Elymo-Ammophiletum),
ü nadmorskie wydmy z zaroślami rokitnika i wierzby piaskowej (Hippophao-Salicetum
arenariae),
ü grąd subatlantycki (Stellario-Carpinetum),
ü acidofilne dąbrowy (Fago-Quercetum),
ü brzezina bagienna (Betuletum pubescentis),
ü łęg olszowo-jesionowy (Circaeo-Alnetum),
ü olsy i łozowiska (Alnetea glutinosae),
ü nadmorski bór bażynowy (Empetro nigri-Pinetum).
ochrona gatunkowa zwierząt
Na terenie miasta występują gatunki zwierząt objęte ochroną prawną. Należą do nich:
ryby – w wodach Słupi żyją: kleń, brzanka, lipień, na tarło wpływa troć wędrowna, w
obszarach przyujściowych spotyka się węgorza, natomiast w kanale portowym występuje
okoń i kur diabeł. W przybrzeżnych wodach Bałtyku występuje stynka, certa, ciernik, płoć i
leszcz. Wymienione gatunki są chronione częściowo, brak danych odnośnie gatunków ryb
objętych ochroną ścisłą.
płazy – najliczniej występują w miejscach wilgotnych, nad brzegami zarośniętych
rowów i oczek wodnych, w ogrodach na obrzeżach miasta. Do najpospolitszych należą
żaby; trawna i moczarowa, spotykane są też traszki i ropucha szara. W borze bażynowym i
na terenach piaszczystych występują rzadkie gatunki płazów: ropucha paskówka oraz
huczek ziemny. Wszystkie gatunki płazów objęte są ścisłą ochroną prawną.
gady – wszystkie gatunki są chronione ściśle. Na terenach wydm dość częsta jest
jaszczurka zwinka, na prześwietlonych polankach boru bażynowego można spotkać żmiję
zygzakowatą, w cienistych szczelinach bytuje padalec.
ptaki – do chronionych ściśle należą: jerzyk, dzięcioł duży, sowa uszata, puszczyk,
skowronek, brzegówka, dymówka, oknówka, świergotek polny, świergotek łąkowy,
świergotek drzewny, pliszka siwa i górska, strzyżyk, pokrzywnica, rudzik, słowik szary,
kopciuszek, pleszka, pokląskwa, białorzytka, kos, drozd śpiewak, paszkot, piegża,
pierwiosnek, piecuszek, mysikrólik, muchołówka szara, muchołówka żałobna, sikora uboga,
modraszka, bogatka, czubatka, sosnówka, dzieżba gąsiorek, sójka, kruk, szpak, wróbel,
mazurek, zięba, grubodziób, trznadel, potrzos.
Na terenie miasta, w strefie brzegu morskiego oraz na terenach zabudowanych
występują również gatunki ptaków objęte ochroną częściową: wrona, sroka, mewa srebrzysta,
kaczki: krzyżówka, cyraneczka, czernica, gęsi: białoczelna, gęgawa, zbożowa - w czasie
migracji.
Do chronionych ściśle grup gatunków ssaków należą spotykane na obrzeżach
miasta, w parkach i lasach; jeż, ryjówki: aksamitna i malutka, nietoperze, wiewiórka.
ü Lasy ochronne
Wszystkie lasy w mieście posiadają status lasów ochronnych (art. 15, pkt. 7a ustawy
z dnia 28 września 1991 r. o lasach (Tekst jednolity: Dz. U. z 2000 r. Nr 56, poz. 679, z
poźn. zm.), pełniących wielorakie funkcje ochronne: glebochronne, wodochronne i
uzdrowiskowe.
Lasy miasta Ustka pełnią następujące podstawowe funkcje ochronne:
2.1.2. położone wokół sanatoriów i uzdrowisk – 285 ha
2.1.3. glebochronne – 77,5 ha
2.1.4. wodochronne - 12 ha
2. Zieleń urządzona i chronione walory krajobrazu kulturowego
Rada Miejska w Ustce podjęła w 1999 r. uchwałę w sprawie ustanowienia parków
miejskich w mieście Ustka. Za parki uznane zostały następujące tereny zielone; teren
położony pomiędzy Promenadą Nadmorską i ul. Chopina, teren rozciągający się od dworca
PKP do kina „Delfin”, teren przy Placu Wolności, teren przy ul. Kopernika, teren przy ul.
Wilczej i dwa tereny przy ul. M. Polskiej, z których jeden, stanowiący niegdyś otoczenie
rozebranego na początku XX wieku zabytkowego kościoła ma wartość historyczną. Za
wyjątkiem dwu pierwszych, pozostałe, z uwagi na niewielką powierzchnię nie spełniają
kryteriów, jakim winny odpowiadać parki. Pośród terenów zieleni urządzonej można też
wymienić zadbane osiedla SM „Korab” przy ul. Słupskiej i Banacha oraz Kopernika i
Grunwaldzkiej. Przykładem zadbanego i zagospodarowanego terenu zielonego było jeszcze
nie tak dawno otoczenie budynku biurowego „Korabia” jednak nowy właściciel zabudował go
w części, a resztę zdewastował. Pozostałe tereny zieleni komunalnej wymagają
kompleksowego zagospodarowania.
Jedynym przykładem – poza wymienionym skwerem przy ul. M. Polskiej historycznej zieleni urządzonej jest cmentarz komunalny.
W średnim stopniu zachowały się w mieście nasadzenia przyuliczne. Składają się na
nie głównie niewysokie drzewa z gatunku jarząb i głóg. Większe drzewa obumierające
wskutek utrudnionych warunków wegetacji (spaliny samochodowe, obetonowanie,
dewastacja chuligańska) nie były w ciągu ostatnich lat konsekwentnie uzupełniane, stąd też
część ulic miasta – także w dzielnicy uzdrowiskowej – jest dziś pozbawiona ocieniającej
osłony drzew.
Pośród skromnych przykładów współczesnej zieleni urządzonej na terenach
publicznych należy wymienić także posesję Urzędów Miasta i Gminy przy ulicy Dunina,
teren Zakładu Gazowniczego przy Jana z Kolna, zagospodarowanie otoczenia Zakładu
Energetycznego przy ul. Darłowskiej, zespołu szkół ogólnokształcących oraz tereny wokół
budynków Urzędu Morskiego.
Na obraz miasta istotny wpływ ma obecnie zieleń ozdobnych i rekreacyjnych
ogrodów przydomowych oraz zagospodarowanie zielenią ośrodków wypoczynkowych. W
żadnym przypadku nie są to jednak założenia znaczące w skali krajobrazowej.
Charakterystyczne dla krajobrazu miasta wczasowo-uzdrowiskowego są okazałe
wille i pensjonaty w dzielnicy uzdrowiskowej, pochodzące z pierwszej połowy XX wieku.
Wymienić wśród nich należy Zakład Balneologiczny, pensjonaty „Przystań”, Villa Red i
„Czarodziejka” przy promenadzie, „Alga” i willa armatora przy ul. Chopina i dom
wypoczynkowy FWP (dawny ośrodek młodzieży niemieckiej) na wydmie.
O małomiasteczkowym charakterze świadczą ocalałe eklektyczne kamienice przy
ulicy Marynarki Polskiej. Świadectwem portowego charakteru miasta są z kolei zabytkowa
latarnia morska, spichlerze przy ul. Zaruskiego i na terenie „Łososia”, sieciarnia „Korabia”,
elewator zbożowy oraz stacja ratownictwa brzegowego. Pozostałe obiekty historyczne
znaczące dla krajobrazu miasta Ustki to kościół parafialny i szkoła podstawowa z
początków XX wieku, obiekt b. przychodni dziecięcej przy Żeromskiego, dawna mleczarnia i
dworzec kolejowy z wiatą peronową. W latach 80-tych zburzono zabytkową wieżę wodną, a
już w ostatnim okresie został rozebrany stalowy wiadukt drogowy przy dworcu PKP i
wędzarnia ryb z okazałym kominem przy ul. Słowiańskiej. Wpisany do ewidencji
konserwatorskiej budynek Straży Pożarnej – po spaleniu w 2002 roku drewnianej wieży do
suszenia węży – obudowano współczesną kubaturą.
Tzw. Stara Ustka – historyczna dzielnica rybacka – utraciła w przeważającej części
swój niepowtarzalny klimat. Ocalały jedynie nieliczne budynki z okresu XIX wieku –
systematycznie wypierane przez bezstylową zabudowę wielorodzinną Jedynym przykładem
ocalenia i odrestaurowania zabytkowego budownictwa wiejskiego jest szachulcowy obiekt
przy Marynarki Polskiej nr10 z pięknie zagospodarowana zielenią ogrodową.
2.4. Ocena wielkości zasobów i walorów środowiska miasta
Najważniejsze zasoby i
walory środowiska
korzystne
geograficzne
występowanie na terenie gminy
położenie tak, niedaleko od dużego ośrodka
miejskiego,
nad
brzegiem
Morza
Bałtyckiego
atrakcyjny krajobraz
tak, szczególnie w okolicach wylotu
kanału portowego, plaży i dzielnicy
uzdrowiskowej
rozwinięta sieć rzek, strumieni tak, jak na warunki miejskie - ujście rzeki
i cieków powierzchniowych
Słupi, Ciek Przewłocki
duże zbiorniki wodne
tak, dostęp do basenu Morza Bałtyckiego.
znaczenie
w opinii
mieszkańc
ów *
czyste wody powierzchniowe
tak, kąpielisk w stanie dobrym, rzek
średnim
powietrze tak, na całym obszarze
czyste
atmosferyczne
zasoby leśne
obszary i obiekty przyrodnicze
o uznanej wartości, objęte
ochroną prawną
znaczące
zasoby
wód
podziemnych
wartościowe elementy
krajobrazu kulturowego
łagodny klimat o walorach
leczniczych
zasoby geologiczne i złoża
kopalin
zasoby energii odnawialnej
różnorodność biologiczna,
występowanie chronionych
gatunków roślin i zwierząt
tak, blisko 50% powierzchni gminy
niewiele, fragment obszaru chronionego
krajobrazu, jeden rezerwat – ogółem
niespełna 2% powierzchni
tak, duże zasoby wód wymagające jednie
prostego uzdatniania
tak, choć w umiarkowanej liczbie i
średniej wartości
tak, pozostający pod wpływem basenu
Morza Bałtyckiego
tak, cenne, lecz nie eksploatowane
zasoby torfów leczniczych oraz wód
mineralnych i termalnych,
tak, możliwość wykorzystania z energii
geotermalnej i słonecznej
tak, znaczna ilość gatunków roślin
unikatowych w strefie przymorskiej, a
także przelotnych ptaków
* -w skali od jednej (*) do pięciu (*****) gwiazdek
3. Stan i tendencje przeobrażeń środowiska przyrodniczego miasta
o
Rzeźba terenu i przyczyny jej przekształceń
Największe przeobrażenia rzeźby miały miejsce w Ustce w rejonie portu i związane są z jego
infrastrukturą. Wybudowano tu falochrony, pirs, ostrogę, nabrzeża i baseny portowe zmieniające kształt koryta
Słupi w jej ujściowym odcinku. Łączna długość budowli hydrotechnicznych wynosi około 3,5 km. Falochrony
wysunięte są w morze na około 220 – 390 m (Szermer, 1996).
Również poza obrębem portu w okresie II wojny światowej rozpoczęto prace hydrotechniczne (budowa
głęboko wcinającego się w wydmę falochronu, obecnie ruina tzw. trzecie molo), które miały docelowo
powiększyć o kilkadziesiąt hektarów powierzchnię basenów portowych. Do pomysłów tych – porzuconych
wskutek upadku III Rzeszy – usiłowano powrócić w epoce gierkowskiej Drugiej Polski, na szczęście i jej upadek
definitywnie już chyba zażegnał grozę całkowitego przekształcenia krajobrazu zachodniej części miasta.
Naturalne procesy zachodzące w strefie brzegowej, powodujące zmiany dna morskiego i brzegu, a
związane z przemieszczaniem rumowiska morskiego pod działaniem falowania i prądów, zostały zaburzone
przez wybudowanie falochronów. Sprzyja to zmianom przebiegu linii brzegowej – na zachód od Ustki występuje
silna akumulacja i rozwój piaszczystych plaż. Natomiast po stronie wschodniej plaże są rozmywane a brzeg
niszczony. Ponadto port w Ustce ulega stale zapiaszczeniu od strony morza i zamuleniu przez rzekę.
Utrzymanie potrzebnych głębokości wymusza prowadzenie robót czerpalnych. Urobek pochodzący z terenów
portowych oraz z morskich torów wodnych (refulacja), wykorzystywany jest do odbudowy plaży wschodniej.
Stale abradowany brzeg klifowy został umocniony narzutem kamiennym na odcinku około 800 m od ujścia
Słupi. Zadania związane z ochroną i odbudową brzegów morskich wykonuje Urząd Morski.
Dolny odcinek Przewłockiej Strugi skanalizowano, a w części ujściowej wprowadzono w rurociąg
podziemny.
Drugim znaczącym czynnikiem przekształceń rzeźby terenu w mieście jest zainwestowanie turystyczne
– liczne ośrodki wczasowe po wschodniej stronie miasta wznoszono ingerując w strukturę wydmy nadmorskiej
poprzez plantowanie uprzednio wylesianych terenów. Miało to miejsce już przed II wojną światową („Villa Red”,
ośrodek ZPAP, Czarodziejka FWP), jednak największe rozmiary osiągnęło w latach 60 – tych i 70-tych:
„Radość”, „Azoty”, „Włókniarz” i „LOT”. Największe przekształcenie dokonały się na terenie Stoczni Ustka oraz
budowanego Zakładu Przyrodoleczniczego. Obecna Wysoka Promenada Nadmorska jest już w znacznej
części tworem sztucznie utrzymywanym na erodowanym brzegu klifowym.
Z eksploatacją surowców związane jest podcięcie wydmy nadmorskiej na terenie obecnego osiedla
„Łacha” (d. baza składowa „Korabia”), skąd wydobywano piasek drogowy. Przed 1966r koło Przewłoki na
niewielką skalę pozyskiwano torf na cele lecznicze i rolnicze.
Obecnie degradacja powierzchniowej warstwy gleb sprzyjająca uaktywnieniu procesów erozyjnych
wiąże się z intensywną penetracją turystyczną a także zagospodarowaniem uzdrowiskowym. Ich skutki w
postaci zniszczonych wydm wzdłuż przejść na plażę, „dzikich” ścieżek, wydepczysk są szczególnie widoczne w
pasie nadmorskich borów i wydm oraz w rejonach miejsc postoju samochodów i w otoczeniu ośrodków
rekreacyjno-uzdrowiskowych.
o
Czystość powietrza atmosferycznego i przyczyny zmian jego jakości
Na całym obszarze miasta posiadającego status uzdrowiska, obowiązują
podwyższone normy dopuszczalnych zanieczyszczeń powietrza. Prowadzone pomiary nie
wykazują przekroczeń dopuszczalnych norm opadu pyłu ani średniorocznych stężeń
zanieczyszczeń podstawowych. Opad pyłu w 1998 r wynosił 45 g/m2x rok i nie przekraczał
30% wartości dopuszczalnej dla obszarów ochrony uzdrowiskowej (Raport o stanie
środowiska, 1999), natomiast w kolejnych latach odnotowano niewielki wzrost jego wartości
– w 2000r – 53 g/m2x rok, a w 2001r – 55 g/m2x rok (Raport o stanie środowiska, 2002).
W roku 2001 WIOŚ prowadził monitoring dwutlenku siarki i dwutlenku azotu metodami
pasywnymi (w okresie jednego miesiąca). Według tej metody średnioroczne stężenie
dwutlenku azotu w m. Ustka wynosiło od 9 μg/m3 przy ul. Kościuszki do 15 μg/m3 przy ul.
Marynarki Polskiej (dopuszczalne Da =25 μg/m3), a dwutlenku siarki od 2 μg/m3 przy ul.
Marynarki Polskiej do 4 μg/m3 przy Kościuszki (dopuszczalne Da =30 μg/m3). W opinii WIOŚ
stan jakości powietrza ulegał w ostatnich latach poprawie (Raport o stanie środowiska woj.
pomorskiego w 2001r), wskutek likwidacji kotłowni lokalnych i podłączania obiektów do
scentralizowanego systemu ogrzewania, a także przechodzenia w budynkach indywidualnych z
paliwa stałego na gaz i olej opałowy . Skala zmniejszenia w ostatnich latach ilości emitorów na
paliwa stałe nie pozwoliła jednak odnotować znaczącego spadku średniorocznego opału pyłu.
Obserwuje się wyraźny związek poziomu zanieczyszczeń z sezonem grzewczym.
W mieście największym przedsiębiorstwem, emitującym do powietrza gazy
pochodzące ze spalania energetycznego oraz pyły jest ciepłownia EMPEC – zlokalizowana
w centrum miasta, w bezpośrednim sąsiedztwie dzielnicy uzdrowiskowej. Obiekt ten – jako
jedyny z terenu powiatu – zaliczony został do znaczących w skali województwa emitorów
zanieczyszczeń gazowych i pyłowych. Poza nim, dla czystości powietrza atmosferycznego
w mieście mają znaczenie następujące obiekty:
2.4 Stocznia „Ustka” (procesy laminowania i malowania – w związku z upadkiem
przedsiębiorstwa ograniczone do minimum),
2.5 „Korab’ i „Hydro-Naval”,
2.6 Wędzarnia ryb przy ul. Ogrodowej.
Przede wszystkim na stan powietrza wpływają jednak indywidualne paleniska i
kotłownie lokalne, zwłaszcza w centrum miasta, w dzielnicy uzdrowiskowej i na osiedlach
jednorodzinnych
Wyniki pomiarów zanieczyszczenia powietrza związanego bezpośrednio z
komunikacją samochodową w sąsiedztwie głównych ciągów komunikacyjnych pozostają na
nie zmienionym poziomie lub wzrastają. Dotyczy to zwłaszcza dwutlenku azotu i ozonu w
okresie sezonu letniego. W mieście, poza promenadą nadmorską nie wprowadzono żadnych
ograniczeń w ruchu kołowym, usytuowanie płatnych parkingów nad kanałem portowym, w
bezpośrednim sąsiedztwie pasa nadmorskiego i w dzielnicy uzdrowiskowej, prowokuje
kierowców do wielokrotnych przejazdów przez miasto, co – dodatkowo – z uwagi na
ograniczenia prędkości, przyczynia się do pogorszenia jakości powietrza.
Wzmożony ruch pojazdów w pasie nadmorskim po zachodniej stronie miasta,
odbywający się po nieutwardzonych drogach leśnych wysypanych częściowo żużlem
paleniskowym powoduje – szczególnie w okresach braku opadów – wzbijanie tumanów
uciążliwego pyłu.
o
Natężenie hałasu komunikacyjnego i pochodzącego z innych źródeł, zmiany w klimacie
akustycznym,
Hałas, nieodłącznie związany z działalnością człowieka, jest przyczyną degradacji
środowiska przyrodniczego, skutkującą obniżeniem poziomu warunków życia.
Na obszarze miasta źródłami hałasu „zorganizowanego” są głównie środki transportu
i komunikacji drogowej. Przede wszystkim poruszające się po przelotowych ulicach,
posiadających status dróg wojewódzkich lecz także w całym pozostałym obszarze miasta.
Jest on bardzo uciążliwy. Według badań prowadzonych przez Państwowy Instytut Higieny,
negatywne subiektywne wrażenia odbiorców powoduje już średnie (powyżej 52 dB)
natężenie hałasu komunikacyjnego. Dla terenów zabudowy jednorodzinnej dopuszczalny
poziom hałasu nie powinien przekraczać w porze dziennej 55 dB (50 dB w strefie A
uzdrowiska), a w porze nocnej 45 dB (40 dB –strefa A). Wartości progowe poziomów
hałasu, którego źródłem jest ruch pojazdów poruszających się po drogach, których
przekroczenie powoduje zaliczenie obszaru do kategorii zagrożonego hałasem, wynoszą dla
terenów mieszkaniowych 75 dB w porze dziennej (60 dB dla strefy A) i 67 dB w porze nocnej
(50dB strefa A).
Na obszarze miasta Ustka prowadzono w 2002 roku badania hałasu drogowego w
wybranych 15 punktach pomiarowych. Ich wyniki wskazują na osiągnięcie wartości
ekwiwalentnych zbliżonych do granicznych przy ulicach Dworcowej i Darłowskiej (od 72,1
do 74,4 dB), a także ul. Grunwaldzkiej (70,3 dB), Słupskiej (69,1 dB) i Placu Dąbrowskiego
(68 dB). W pozostałych punktach pomiarowych także uzyskano wartości powyżej 60 dB, za
wyjątkiem ul. Leśnej, gdzie zmierzono 52,3 dB. Wartości natężenia maksymalnego we
wszystkich punktach pomiarowych przekraczały 80 dB, przy czym na ul. Darłowskiej hałas
komunikacyjny osiągnął ponad 100 dB!. Należy zwrócić uwagę, że pomiarów dokonywano
w okresie wiosenno – letnim, w dni powszednie przed południem i według oświadczenia
mierzących „nie dało się zauważyć wzmożonego ruchu pojazdów, spowodowanego
napływem turystów”. Nie były więc w ogóle prowadzone badania w okresie sezonu, także w
porze nocnej, kiedy to ulice miasta nierzadko stają się torem wyścigowym dla
młodocianych.
Przedłożone wyniki pozwalają stwierdzić, iż hałas komunikacyjny stanowi poważną
uciążliwość dla stałych mieszkańców miasta, która wymaga podjęcia działań w kierunku jej
ograniczenia. W okresie sezonu letniego cały praktycznie obszar miasta kwalifikuje się do
kategorii zagrożonego hałasem komunikacyjnym.
Na terenie miasta nie były w ostatnim czasie dokonywane pomiary uciążliwości
akustycznych od działalności gospodarczej, nie wydano też decyzji zezwalających na emisję
hałasu. Generalnie, uciążliwość hałasowa od działalności produkcyjnej nie jest obecnie
znacząca – również wskutek upadku przemysłu stoczniowego. Obiektem całodobowo
emitującym hałas jest agregat chłodniczy na terenie „Łososia”. Znaczne uciążliwości
hałasowe w porze nocnej związane są też z prowadzoną działalnością rozrywkową i
gastronomiczną - przede wszystkim dyskotekami i gromadzeniem się w ich sąsiedztwie i na
ulicach grup „aktywnie wypoczywającej” młodzieży.
Okresową uciążliwość hałasową dla mieszkańców miasta stwarzają odgłosy ćwiczeń
wojskowych dochodzące z poligonu w Wicku Morskim. Nie są prowadzone badania
równoważnego natężenia dźwięku, na podstawie opinii mieszkańców jednak, można
zakwalifikować je, jako uciążliwe. Pochodzą one zarówno od strzelań artyleryjskich, jak też
odbywających się lotów samolotów wojskowych w ramach ćwiczeń poligonowych (również z
udziałem ciężkich samolotów NATO).
Źródła wibracji i promieniowania elektromagnetycznego
o
Punktowymi emitorami promieniowania elektromagnetycznego są zlokalizowane przy
ul. Darłowskiej Główny Punkt Zasilania 110 / 15kV oraz jedyny w mieście maszt telefonii
komórkowej.
W granicach miasta przebiegają następujące linie elektroenergetyczne o napięciu
znamionowym 110kV i wyższym:
Lp.
Przebieg linii w gminie
Długość linii w
Napięcie [kV]
[km]
1
1
2
2
Ustka - Wierzbięcino
Ustka – Darłowo
3
4
6,0 km
11,5 km
110kV
110kV
o
Czystość wód powierzchniowych i jakość wód podziemnych
Ujściowy odcinek rzeki Słupi objęty jest badaniami stanu czystości wód przez WIOŚ –
Delegatura w Słupsku ramach monitoringu krajowego. Punkt kontrolny – reperowy,
zlokalizowany jest na Słupi w Charnowie w gm. Ustka. Wody Słupi badane w przekroju
Charnowo w 2001r odznaczały się dobrą jakością fizykochemiczną: wysokim natlenieniem,
niewielką zawartością substancji organicznych, mineralnych i biogennych oraz fenoli lotnych i
metali. Ogólnie ocena fizykochemiczna odpowiadała klasie II, o czym zdecydował
podwyższony poziom związków fosforu, azotynów, związków organicznych i fenoli lotnych.
Również skład organizmów planktonowych kwalifikował wody do II klasy, a koncentracja
chlorofilu „a” odpowiadała klasie I. Przyczyną niezadowalającej jakości był jedynie ich stan
sanitarny – 35% wyników pozaklasowych (Raport o stanie środowiska woj. pomorskiego, w
2001r, 2002). Dla porównania wyniki pozaklasowe wartości miana coli typu fekalnego stanowiły
w 1993r – 74%, a w 1998r – 29%. Nastąpiła więc wyraźna poprawa, lecz wartości w
poszczególnych latach ulegają wahaniom. Na jakość wód w Słupi decydujący wpływ mają
zanieczyszczenia pochodzące spoza obszaru miasta.
W ramach monitoringu regionalnego badano czystość wód rzeki Słupi w 1993 i
1998r. W profilu ujściowym w mieście Ustka odnotowano istotną poprawę stanu sanitarnego
wód. Pomimo, że końcowa ocena wykazała przekroczenie obowiązujących norm, to udział
wyników pozaklasowych obniżył się z 83% w 1993 r do 25% w1998r.
Od kilku lat utrzymuje się dobry stan sanitarny przybrzeżnych wód morskich w rejonie
kąpielisk w Ustce. Wszystkie są dopuszczone przez SANEPID do organizowania kąpielisk.
Ocenę jakości wód podziemnych przeprowadzono według klasyfikacji jakości PIOŚ w oparciu o
udostępnione wyniki analiz fizykochemicznych prób wody, pobieranych w trakcie próbnych pompowań otworów
studziennych oraz w trakcie eksploatacji studni.
Ujmowane wody podziemne na terenie miasta Ustki zakwalifikowane zostały
generalnie do klasy II – średniej jakości. Charakteryzują się one z podwyższoną
zawartością żelaza i manganu. Zawartość związków żelaza w ujmowanej wodzie z
czwartorzędowego poziomu wodonośnego waha się od 0,2 mgFe/dm3 do 3,0 mgFe/dm3, a
w wodzie z utworów trzeciorzędowych od 0,4 mgFe/dm3 do 2,1 mgFe/dm3. Natomiast
zawartość manganu w wodzie z utworów czwartorzędowych waha się od 0,1 mgMn/dm3 do
0,2 mgMn/dm3, a z utworach trzeciorzędowych od 0,0 do 0,2 mgMn/dm3. Zawartość
chlorków w wodach podziemnych jest niewielka i wynosi od 5 mgCl/dm3 do 30 mgCl/dm3.
Wody te są średniej twardości od 12,0 do 23 st.n., a ich stan fizykochemiczny jest dość
zróżnicowany.
Natomiast wody piętra kredowego charakteryzują się wysoką zawartością chlorków
600-670 mg Cl/dm3, przekraczającą normy stawiane wodom do spożycia. Podwyższona jest
również zawartość azotu amonowego (0,4-0,6 mg N/dm3) i azotanowego (0,54-1,2 mg
N/dm3). Wysoka zawartość amoniaku w wodzie w obrębie piętra kredowego sugerować
może geogeniczne pochodzenie związków w wodzie. Jednak podwyższona utlenialność
wody (do 5,8 mg O2/dm3) nie wyklucza dopływu zanieczyszczeń z powierzchni terenu np.
wzdłuż kolumny rur eksploatacyjnych. Zawartość pozostałych składników nie budzi
zastrzeżeń: niska zawartość żelaza – 0,2 mgFe/dm3 oraz brak manganu, powodują, że
wodę z piętra kredowego miesza się z wodą pobieraną ze studni ujmujących osady
trzeciorzędowe.
Jak wynika z powyższej charakterystyki, najlepsza woda do celów konsumpcyjnych
pochodzi z piętra trzeciorzędowo i czwartorzędowego, wymaga prostego uzdatniania
(odżelazianie i odmanganianie). Wody z piętra kredowego są silnie zasolone.
Tabela: Jakość wód podziemnych w studniach i ujęciach wody:
Lp.
1
Nazwa ujęcia
miejskie
ul. Rybacka
Wiek geologiczny Klasa jakości wód
trzeciorzęd
II
Wskaźniki decydujące o klasie
wód
Barwa – 5-20 mg Pt/dm3
Żelazo – 0,1-1,21 mg Fe/dm3
Mangan – 0,07-0,13 mg Mn/dm3
Chlorki – 17,8-235 mg Cl/dm 3
2
5
6
miejskie
ul. Zaruskiego
miejskie
ul. Marynarki Polskiej
Korab
ul Słupska
Korab, ul. Westerplatte
Sanatorium „Tęcza”
7
OW Bydgoszcz
czwartorzęd
II
8
OW „AZOTY”
czwartorzęd
II
9
OW Szkoły Policji w
Słupsku
czwartorzęd
II
10
Strażnica WOP
trzeciorzęd
II
11
CPN Uroczysko
II
12
ul. Darłowska
Stocznia „Ustka”
Baza PPHU „PRAXIS”,
ul. Darłowska
Pracownicze Ogrody
Działkowe ul. Darłowska
czwartorzęd/
trzeciorzęd
trzeciorzęd
trzeciorzęd
II
czwartorzęd
II
trzeciorzęd
trzeciorzęd
Ib
II
trzeciorzęd
II
3
4
13
14
15
16
17
o
ul. Dworcowa, PKP
ul. Mickiewicza
Szpital
ul. Zubrzyckiego
Zakład Karny
trzeciorzęd
II
trzeciorzęd
II
czwartorzęd
II
czwartorzęd
trzeciorzęd
II
II
II
Żelazo – 1,14-2,0 mg Fe/dm3
Mangan – 0,15 mg Mn/dm3
Żelazo – 0,75 mg Fe/dm3
Mangan – 0,1 mg Mn/dm 3
Żelazo – 1,2 mg Fe/dm3
Mangan – 0,2 mg Mn/dm 3
Żelazo – 1,0-2,0 mg Fe/dm3
Żelazo – 0,9 mg Fe/dm3
Mangan – 0,13 mg Mn/dm3
Żelazo – 0,3 mg Fe/dm3
Mangan – 0,1 mg Mn/dm 3
Żelazo – 1,0-1,2 mg Fe/dm3
Mangan – 0,17-0,21 mg Mn/dm3
Barwa – 56-60 mg Pt/dm3
Amoniak – 0,7 mg/dm3
Żelazo – 0,3 mg Fe/dm3
Żelazo – 1,0 mg Fe/dm3
Mangan – 0,1 mg Mn/dm 3
Żelazo – 0,5-0,85 mg Fe/dm3
Mangan – 0,1 mg Mn/dm 3
Barwa –46-50 mg Pt/dm3
Żelazo – 1,0 mg Fe/dm3
Żelazo – 1,0 mg Fe/dm3
Mangan – 0,1 mg Mn/dm 3
Barwa –26-30 mg Pt/dm3
Żelazo – 1,5 mg Fe/dm3
Mangan – 0,12 mg Mn/dm3
Żelazo – 0,5 mg Fe/dm3
Żelazo – 1,3 mg Fe/dm3
Mangan – 0,13 mg Mn/dm3
Żelazo – 0,3 mg Fe/dm3
Mangan – 0,17 mg Mn/dm3
Barwa –56-60 mg Pt/dm3
Przyczyny zmian w ilości i jakości wód powierzchniowych i podziemnych
3.Informacje o gospodarce wodnej miasta
Miasto Ustka jest zaopatrywane w wodę z komunalnych ujęć wód podziemnych „Rybacka” i „Marynarki
Polskiej”. Podstawowym ujęciem dla miasta jest ujęcie „Rybacka” Ujęcie to bazuje na eksploatacji piętra
trzeciorzędowego w oparciu o sześć studni oraz kredowego, z którego pobór wód odbywa się jednym odwiertem. Na
terenie stacji wodociągowej funkcjonuje system uzdatniania wody skutecznie eliminujący zawartości żelaza i
manganu do wartości ustalonych dla wody do spożycia przez ludzi.
Miasto posiada dobrze rozwiniętą sieć wodociągową (o długości ok. 30,0 km), pozwalającą na
zaopatrzenie w wodę z wodociągu 99,4% ludności. W okresie ostatnich kilku lat zmalało zużycie wody zarówno
z ujęć lokalnych jak i miejskiej sieci wodociągowej.
Wielkość produkcji wody w 2002 roku na ujęciu komunalnym Ustki
Miesiąc
Ilość [m3]
Miesiąc
Ilość [m3]
1
Styczeń
90.990
8 Sierpień
155.105
2
Luty
82.911
9 Wrzesień
100.865
3
Marzec
94.138
10 Październik
89.785
4
Kwiecień
90.187
11 Listopad
84.407
5
Maj
102.954
12 Grudzień
91.821
6
Czerwiec
112.676
Razem
1.245.252
7
Lipiec
149.413
Wydajność miejskich ujęć wody aktualnie pokrywa dobowe oraz średnie godzinowe zapotrzebowanie na
wodę. Występują problemy w pokryciu maksymalnego godzinowego zapotrzebowania na wodę w sezonie letnim.
Spowodowane jest to znaczącym wzrostem poboru wody, wynikającym przede wszystkim ze zwiększonego jej
zużycia przez przebywających w mieście turystów i wczasowiczów. Szacuje się że w tym czasie liczba osób
korzystających z wody wzrasta 2,5 – 3 krotnie. Nieracjonalne jest wykorzystanie wód przez „Korab” do celów
chłodniczych w obiegu otwartym.
Tabela: Komunalne ujęcia wody na terenie miasta
Lp.
Nazwa ujęcia/
Nazwa użytkownika wody
Wiek
utworów
Wydajność
ujęcia
[m3/h]
Pobór wody
w 2002 roku
[m3/rok]
1
Rybacka
Wodociągi Ustka Sp. z o.o.
2
3
Marynarki Polskiej
Zaruskiego
Wodociągi Ustka Sp. z o.o.
Wodociągi Ustka Sp. z o.o.
Tr,
Kr
Tr
Tr
224,0
80,0
102,0
1245,3 tys.
Znaczącym problemem dla wszystkich ujęć wody zlokalizowanych w strefie brzegowej morza, także
więc dla miasta Ustki jest problem ingresji zasolonych wód morskich. Morze w warunkach naturalnych jest bazą
drenażu wód podziemnych. W wyniku intensywnej eksploatacji wód podziemnych mogą się odwrócić naturalne
kierunki przepływu wód podziemnych, a wody morskie infiltrować do użytkowej warstwy wodonośnej.
W rejonie Ustki jest możliwa również ascenzja wód piętra kredowego do użytkowych poziomów
wodonośnych, wzdłuż stref nieciągłości tektonicznych lub przez strefy bezpośredniego kontaktu utworów
kredowych z osadami trzeciorzędowymi lub czwartorzędowymi np. w obrębie głębokich dolin wypełnionych
piaskami i żwirami. Stąd też koncentracja poboru w jednym miejscu może zagrozić jakości wód użytkowego
piętra wodonośnego, ze względu na możliwość pojawienia się zasolenia. Zjawisko takie już miało miejsce na
terenie ujęcia CSMW w Lędowie położonego w gminie wiejskiej, przy zachodniej granicy miasta.
Wody z piętra czwartorzędowego są też podatne na zanieczyszczenia z powodu słabej izolacji od
powierzchni terenu lub miejscami jej braku. W niektórych przebadanych studniach stwierdzono dużą zawartość
azotanów oraz zły stan bakteriologiczny („Projekt stref ochronnych ujęć miejskich na terenie miasta Ustka”,
1995).
4.Odprowadzenie ścieków nieoczyszczonych do wód powierzchniowych, gruntowych i gleby
A. Miejsca bezpośredniego odprowadzania ścieków surowych do wód: nie występują
B. Miejsca przypuszczalnego wprowadzania ścieków do środowiska: przez nieszczelne szamba:
Obszary bez sieci kanalizacji sanitarnej, gdzie ścieki odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych
obejmują:
2.2.5. tereny przemysłowo-portowe w północno-zachodniej części miasta;
2.2.6. tereny przemysłowo-składowe po wschodniej stronie Kanału Portowego obejmujące ul. Portową oraz
tereny przy Porcie;
2.2.7. tereny Ustki-Uroczysko (baza paliw ORLEN, część ośrodków wypoczynkowych);
2.2.8. tereny przy południowej granicy miasta, pomiędzy ul. Słupską i torami kolejowymi (rejon ul.
Rzemieślniczej)
C. Miejsca odprowadzania nie oczyszczonych wód deszczowych z kanalizacji burzowej
Ustka posiada rozdzielczy system kanalizacji ściekowej. Wody deszczowe z terenów komunalnych i
przemysłowo - składowych bez podczyszczania odprowadzane są do Słupi (Kanału Portowego) i Strugi
Przewłockiej. Największe miejsca zrzutu nieoczyszczonych wód opadowych z kanalizacji deszczowej obejmują:
2.4. wylot kolektora wód opadowych Przewłoka - główny na terenie A Stoczni Ustka, drugi – przelewowy,
położony na terenie byłego zakładu PPiUM „Łosoś”,
2.5. wylot kolektora deszczowego w obrębie ul. Zaruskiego
2.6. wylot ścieków opadowych i wód pochłodniczych z terenu PPiUR „Korab”;
2.7. wylot kolektora deszczowego do rzeki Słupi z terenu Bazy Rybackiej „Korab”;
2.8. wylot kolektora wód opadowych z terenu „B” Stoczni Ustka i ujście cieku przejmującego wody opadowe z
terenu Zakładu Gospodarki Produktami Naftowymi;
2.9. wylot ścieków opadowych z terenu Zakładu Karnego;
2.10. wylot ścieków opadowych do rzeki Słupi z terenu Portowej Stacji Bunkrowania Paliw i Zakładu
Oczyszczania Wód Zaolejonych;
Wprowadzane do rzeki Słupi i cieków wodnych wody opadowe bez oczyszczania stanowią potencjalne
zagrożenie zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi spływającymi z powierzchni zanieczyszczonych
ulic, parkingów, placów manewrowych zakładów przemysłowych i rzemieślniczych.
5.Informacje o gospodarce ściekowej miasta
1.2. długość sieci kanalizacyjnej w mieście wynosi 28,7 km.
1.3. odsetek mieszkańców miasta, z domów których ścieki kierowane są poprzez
kanalizację sanitarną do oczyszczalni ścieków wynosi 96,2%.
1.4. ścieki kierowane do oczyszczalni stanowią 95% całości ścieków wytworzonych w
mieście
Ścieki z terenu miasta odprowadzane są siecią grawitacyjno-tłoczną do miejskiej oczyszczalni ścieków
zlokalizowanej w południowej części miasta w dolinie rzeki Słupi. Aktualnie ok. 95% terenu miasta objęte jest
siecią kanalizacji sanitarnej. Głównym źródłem ścieków przemysłowych są zakłady przemysłu spożywczego
(rybnego), w tym największy z nich - „Korab”.
Tabela: Oczyszczalnie ścieków położone na terenie miasta
Lp.
1
2
Nazwa i
lokalizacja
oczyszcza
lni
komunaln
a m.
Ustka
Obszar z którego
Typ
Przepusto
Odbiornik
oczyszczalnia
oczyszczalni
wość
oczyszczon
zbiera ścieki
M-mechaniczna m3/dobę ych ścieków
B-biologiczna
miasto Ustka,
MB
10.000,0 rz. Słupia
Wodnica,
BIOOXYBLOK,
Zimowiska,
BIOREAKTOR
Niestkowo,
Duninowo,
Przewłoka,
Zapadłe,
Orzechowo oraz
osiedle Lędowo
lokalna
OW
Szkoły MB,
60,0 ciek leśny
Ustka
- Policji
reaktor
bez nazwy
Uroczysko
biologiczny
BIOKON
Parametry ścieków
oczyszczonych
BZT5
CHZT
zawiesina
ogólna
azot ogólny
fosfor ogólny
- 8,3 mg O2/l
- 45,0 mg O2/l
- 32,0 mg/l
- 7,0 mg N/l
- 1,5 mg P/l
BZT5
- 15,0 mg O2/dm3
ChZT
- 44,0 mg O2/dm3
Zaw. ogólna - 4,2 mg/dm3
Azot ogólny -15,3 mg N/dm3
Fosfor ogólny- 11,7 mg P/dm3
Efekty pracy miejskiej oczyszczalni ścieków można uznać za zadawalające w zakresie redukcji
wszystkich przebadanych wskaźników. Nie stanowi ona zagrożenia dla jakości wód powierzchniowych.
Podstawowe problemy związane z funkcjonowaniem oczyszczalni to zbyt mała przepustowość i wysokie koszty
eksploatacyjne.
2.5 Przeobrażenia gleb i przyczyny ich degradacji
Zmiany w obrębie litosfery zachodzą głównie na skutek czynników związanych z
budownictwem i uzbrajaniem terenów oraz intensywną penetracją przez mieszkańców miasta i
turystów terenów zieleni naturalnej i urządzonej. Na skutek rozwoju rekreacji najbardziej
zagrożone są wydmy nadmorskie. Silnie degradowanymi elementami środowiska jest tam
narażona na wydeptywanie szata roślinna i zagrożona zmianą właściwości fizycznych gleba.
Niszczenie roślinności wydmowej powoduje nasilenie niekorzystnych procesów erozji wietrznej.
Przekształcenie fizycznych właściwości gleb powoduje zmniejszenie infiltracji wód opadowych,
rozwijają się procesy spłukiwania, zapoczątkowujące procesy erozyjne.
Niewielki odsetek gruntów rolnych niskiej jakości oraz miejski charakter przestrzeni
sprawiają, że funkcja rolna na terenie miasta posiada znaczenie marginalne i nie stanowi
źródła przemian ani zagrożeń dla środowiska glebowego.
W obszarze miasta brak jest składowisk odpadów. Wszystkie powstające odpady
komunalne kierowane są na składowisko odpadów w Bierkowie gm. Słupsk. Natomiast odpady
inne niż komunalne oraz niebezpieczne na podstawie wydanych decyzji administracyjnych
zbierane są przez wyspecjalizowane podmioty gospodarcze i wywożone do najbliższych
miejsc, gdzie są unieszkodliwiane.
ü Degradacja szaty roślinnej i jej przyczyny
Rozwój Ustki w kierunku wschodnim doprowadził do zajęcia pod zabudowę (ośrodki wypoczynkowe)
najmniej odpornych na degradacje siedlisk borowych na wydmach. Również po zachodniej stronie miasta
zlokalizowano ośrodki wypoczynkowe i punkty gastronomiczne, do których dojazd odbywa się po
nieutwardzonych drogach leśnych. Prowadzi to do zniszczeń roślinności runa leśnego i warstwy krzewiastej,
zniszczenia gleby i uruchomienia podłoża. Zniszczenia są efektem braku niezbędnego zagospodarowania
terenu pozwalającego na organizację ruchu pieszych i pojazdów, zarówno plażowego jak i spacerowego, po
obszarach leśnych.
Procesy inwestycyjne przyczyniają się do likwidacji drzew w mieście, które – nierzadko pod pretekstem
stwierdzonych chorób – są wycinane pod zainwestowanie kubaturowe. Trzeba też zwrócić uwagę na
szczególny rodzaj troski o bezpieczeństwo i zdrowie osób, który objawia się składaniem wniosków o wycięcie
starych drzew – szczególnie sosen i brzóz w ogrodach (obawa upadku) i topól na osiedlach (pylenie, rzekomo
sprzyjające powstawaniu i rozwojowi alergii).
Do zagrożenia wrażliwych siedlisk nadmorskich przyczynia się porzucanie odpadów. Pół biedy, gdy są
to opakowania po napojach i produktach spożywczych, gorzej gdy miejscowi przedsiębiorcy wywożą do lasów
odpady gruzu i chemii budowlanej.
Wzmożony ruch pojazdów w mieście, związany z emisją gazów oraz nieumiejętne zabrukowywanie i
betonowanie powierzchni zasilania w wodę opadową a także wykopy liniowe, naruszające systemy korzeniowe,
przyczyniają się do obumierania drzew przyulicznych.
Negatywny wpływ na stan zieleni miejskiej mają też wybryki chuligańskie, a także niedostateczne
środki finansowe przeznaczane na leczenie i konserwację drzew i krzewów.
ü Negatywne zjawiska zaobserwowane w faunie
Ptakom zimującym w okolicach portu w Ustce może zagrażać skażenie wód
przybrzeżnej strefy Bałtyku produktami ropopochodnymi, które wpłynęło już w przeszłości
na zmniejszenie populacji różnych gatunków.
Negatywne zmiany zmniejszania się lub zanikania populacji dotyczą również innych
grup fauny, np. płazów, którym do bytowania i rozrodu potrzebne są niewielkie, czyste
zbiorniki wodne. Miejsca te, nawet położone na obrzeżach miasta ulegają systematycznemu
zanieczyszczeniu chemicznemu, osuszeniu lub zaśmieceniu.
ü Tereny o obniżonych walorach estetyczno-widokowych krajobrazu
Ustka jeszcze niespełna pięćdziesiąt lat temu była urokliwym nadmorskim
miasteczkiem, łączącym cechy osady rybackiej i eleganckiego kurortu. Rozwój, który
przekształcił miasto w jeden z większych ośrodków gospodarczych b. województwa słupskiego
i przyczynił się do podwojenia liczby jego stałych mieszkańców, obszedł się bezlitośnie z
unikatowym krajobrazem.
Już z daleka nad kurortem dominuje wysoki komin usytuowanej w centrum kotłowni
miejskiej, gdzie usypano wysokie hałdy zimowych zapasów węgla. Od strony wjazdu drogą
wojewódzką z Darłowa, straszy wzniesiona z szarych blach fałdowych hala „Hydro-Nawalu” i
stolarni. Jadąc dalej, napotykamy rozpadającą się jedyną w mieście chłopską zagrodę –
jeszcze kilkanaście lat temu zadbaną, stanowiącą o uroku tego miejsca. Szczególny rozmiar
przybrała dewastacja krajobrazu portowego. Nad małym portem rybackim góruje ogromna bryła
nieczynnej hali stoczni, obstawiona barakami skleconymi z blach i desek. U wylotu kanału
portowego, na tle błękitnego morza i ściany lasu nadmorskiego składowane są wielopiętrowe
sterty stalowych pontonów. Grupa kilkudziesięciu blaszaków nad basenem węglowym, służąca
jako zaplecze rybakom, kojarzy się jednoznacznie z południowoamerykańskim slumsem. Jak
delfiny wyrzucone na brzeg, leżą tuż nad brzegiem basenu dziurawe kadłuby jachtów. Wraz z
położonym opodal wydmy nadmorskiej terenem upadłego przedsiębiorstwa – zastawionym na
wielohektarowej powierzchni porzuconymi formami do produkcji laminatów oraz szkieletami
pordzewiałych konstrukcji stalowych – stanowi to wszystko obraz bezprzykładnej degradacji
wartościowej przestrzeni.
Miasto utraciło też prawie całkowicie – i niestety bezpowrotnie – unikatowy
charakter, który zachęcał turystów do spacerów po tzw. Starej Ustce. Większość spośród
zabytkowych rybackich chat, zastąpiły wielorodzinne budynki, przy czym te, wznoszone w
latach 70-tych i 80-tych przytłaczają wąskie uliczki brakiem proporcji i stylu. Znaczna część
podwórek, ogrodów przydomowych i przestrzeni otaczających budynki wielorodzinne jest
niezagospodarowana i zaśmiecona. W złym stanie jest duża część ogrodzeń, wśród których
niechlubnie wyróżniają się krzywe lub poprzewracane parkany drewniane i przerdzewiałe, lub
malowane w jaskrawe kolory, płoty z wykrawków poprzemysłowych. Powszechnie spotykane
są niewielkie, przypadkowo lokalizowane prowizoryczne szopki i składziki z
niepełnowartościowych materiałów budowlanych, pochodzących z rozbiórek większych
obiektów i różnych resztek. Na zawłaszczonych przez lokatorów komunalnych posesjach
kończą swój żywot zdewastowane kioski handlowe i domki campingowe. Sądząc, po
utrzymaniu tych obiektów, można odnieść wrażenie, że znaczna ich część jest od jakiegoś
czasu nie użytkowana i nie spełnia żadnych funkcji gospodarczych Wszystko to razem
sprawia, iż na przeważającej części - nie tylko zresztą - Starej Ustki, panuje chaos
przestrzenny i bałagan estetyczny.
Witrażowe okienka stylowych werand w willowej dzielnicy uzdrowiskowej
zamurowuje się „gospodarnie” pustakami, zabija deskami i blachą. Miasto roi się
różnokształtnych, większych i mniejszych drewnianych i plastykowych budek, ustawianych
zarówno w strefach prestiżu publicznego, jak też w ogrodach i na odsłoniętych podwórzach.
Budynki pensjonatowe rozbudowywane w górę i na boki dla osiągnięcia maksymalnych
zysków, w większości rażą nieproporcjonalną wysokością i brakiem nawiązania do
pozostałości charakterystycznej zabudowy.
Potencjalnie atrakcyjne tereny zielone w mieście w przeważającej części są
niezagospodarowane i stanowią zbiorowiska śmieci. Dotyczy to w szczególności terenu
walącego się zabytkowego pensjonatu ZPAP, przy ul. Chopina, lasów i zadrzewionych
skwerów przy ul. Słupskiej, Rybackiej na obrzeżach MOSiR, osiedlu Kwiatowym, ul. Wilczej
i za kanałem portowym przy ul Westerplatte.
Przygnębiające wrażenie robią też zlokalizowane w bezpośredniej bliskości
śródmiejskiego deptaka koncentracje garaży – zarówno murowanych, jak też blaszaków,
powciskanych w luki w zabudowie.
Dla wymienionych zjawisk transformacja społeczno-gospodarcza, kryzys
ekonomiczny, ubóstwo, bieda i niezaradność życiowa, są tylko częściowym i na pewno
niewystarczającym wytłumaczeniem. Główne ich przyczyny to niewykształcona wrażliwość
estetyczna w społeczeństwie, specyficzny charakter „gospodarności”, sprawiający, że
wykorzystuje się i przechowuje wszelkie resztki i odpady, których potencjalną przydatność
przedkłada się nad estetykę otoczenia i harmonię krajobrazu, „łaskawość” systemu
podatkowego, pozwalającego w nieskończoność podtrzymywać walące się budki oraz brak
konsekwencji w zagospodarowaniu przestrzennym.
ü Inne przejawy degradacji środowiska występujące w mieście
Brzeg klifowy występujący we wschodniej części miasta, narażony jest na silną
abrazję. Niektóre jego odcinki należą do najaktywniejszych polskich brzegów klifowych, co
przejawia się w ich szybkim niszczeniu i cofaniu się linii brzegowej w głąb lądu. Wskutek
niszczącej działalności morza klif cofa się średnio od 0,2 do 2,5 m/rok. Intensyfikacja abrazji
związana jest z budową falochronów portowych. (Program ochrony brzegów, 1983). Zabiegi
ochronne w pasie technicznym obejmującym opisany brzeg prowadzi Urząd Morski w
Słupsku.
ü Synteza danych o stanie przeobrażeń środowiska przyrodniczego miasta
Problem ekologiczny –
rodzaj negatywnego
LP
przeobrażenia
6zanieczyszczenie lasów
. miejskich, szczególnie w
okresie sezonu, odpadami
Główne przyczyny zaistnienia
problemu
Możliwe negatywne skutki dla
środowiska
brak świadomości ekologicznej
społeczeństwa i
przedsiębiorców, niedostateczna
skuteczność służb komunalnych
7niestabilny poziom
spływy spoza obszaru miasta,
. czystości bakteriologicznej ropopochodne z wylotów
i chemicznej wód kanału
odprowadzających wody
portowego oraz
deszczowe z terenów
bakteriologicznej małych
mieszkaniowych, przemysłowych
cieków
i portowych,
8emisja pyłów i gazów do
spalanie węgla w kotłowni
. atmosfery
miejskiej, instytucjach i
przedsiębiorstwach oraz
zabudowie mieszkaniowej
9zniszczenia wydm i borów Niedostateczne zabezpieczenie
. nadmorskich
przejść na plaże, intensywna
penetracja turystyczna
obniżenie walorów krajobrazu,
przenikanie zanieczyszczeń do
wód podziemnych, degradacja
siedlisk naturalnych
pogorszenie warunków
bytowania ryb i organizmów
wodnych, obniżenie atrakcyjności
turystycznej
obniżenie zdrowotnych
warunków życia mieszkańców
zagrożenie chronionych siedlisk
przyrodniczych, wzrost
zagrożenia abrazją brzegu
morskiego
1degradacja krajobrazu na
0znacznej części obszaru
. miasta
1zły klimat akustyczny,
1szczególnie wzdłuż tras
. przelotowych i w centrum
1niewielka ilość
2atrakcyjnych publicznych
. terenów zielonych
transformacja ekonomiczna,
niewłaściwa gospodarka
przestrzenna, brak wrażliwości
społeczności na estetykę
otoczenia
brak systemowych rozwiązań dla
ruchu kołowego w mieście, niska
skuteczność policji i służb
porządkowych
skromne zaangażowanie
finansowe władz
samorządowych
utrata walorów turystycznych i
osiedleńczych, występowanie i
narastanie patologii społecznych
obniżenie atrakcyjności
osadniczej i turystycznej
Obniżenie atrakcyjności
turystycznej i osiedleńczej
5.Ocena stanu przeobrażeń środowiska przez mieszkańców miasta
Problem ekologiczny – rodzaj negatywnego
przeobrażenia
L
P
1.
5
1.
6
uciążliwość dla
mieszkańców *
ograniczenie
dla rozwoju *
zanieczyszczenie lasów porzucanymi odpadami
zanieczyszczenie wód Słupi, kanału portowego i mniejszych
cieków
przenikanie do wód zanieczyszczeń ze spływów
powierzchniowych i punktowych, wód opadowych i
nieszczelnych szamb
niszczenie brzegu morskiego wskutek sztormów i
działalności fal morskich
niszczenie wrażliwych siedlisk naturalnych w strefie
nadmorskiej przez nadmierną penetrację turystyczną
degradacja krajobrazu w obszarach zabudowy
przemysłowej
degradacja krajobrazu w obszarach zabudowy
mieszkaniowej
niedostateczne zagospodarowanie publicznej zieleni
urządzonej
emisja pyłów i gazów do atmosfery
1.
7
1.
8
1.
9
1.
10
1.
11
1.
12
1.
13
1.
14
zły klimat akustyczny w centrum i wzdłuż dróg przelotowych
* -w skali od jednej (*) do pięciu (*****) gwiazdek
Rozdział 4
Ograniczenia i szanse rozwoju miasta, wynikające z istniejących zasobów i walorów
oraz stanu środowiska przyrodniczego
·
Ograniczenia w rozwoju
2.1.5. Osadnictwa, infrastruktury komunalnej i komunikacji
Zasoby, walory i stan środowiska przyrodniczego nakładają pewne ograniczenia dalszego
rozwoju osadnictwa na terenie miasta Ustka. Niewielka powierzchnia geodezyjna miasta sprawia,
iż potencjalna nowa zabudowa mieszkaniowa jest ograniczona praktycznie do terenów
położonych w zachodniej części miasta, wzdłuż ulicy Darłowskiej i w obecnym osiedlu TBS.
Wykluczone z rozwoju osadnictwa są obszary leśne spełniające funkcje ochronne, tereny
zalewowe w dolinie rzeki Słupi, rejon, gdzie udokumentowano złoża borowin – chroniony przed
zainwestowaniem i szkodliwymi spływami powierzchniowymi, a także pas wydm nadmorskich,
gdzie roboty ziemne i fundamentowe grożą uruchomieniem delikatnej równowagi luźnych
piasków.
Tam, gdzie nowe osadnictwo może być realizowane bez ograniczeń, dopuszczalne są
wszystkie formy zabudowy jednorodzinnej i wielorodzinnej. Wykluczone, z uwagi na zachowanie
walorów kulturowych krajobrazu wiejskiego, jest zabudowa wysoka i wielkogabarytowa - stąd
niewskazana jest realizacja kolejnych dużych ośrodków turystyki pobytowej.
Ujście rzeki Słupi do morza wykorzystane dla zagospodarowania portowego jest istotnym
utrudnieniem w rozwoju systemu komunikacyjnego miasta, którego obie części połączone są tylko
jednym mostem. Szczególnie obecnie, gdy rozwija się osadnictwo po zachodniej stronie kanału
portowego, to ograniczenie jest znaczące.
2.1.6. Przemysłu, usług i rzemiosła
W zachodniej części miasta, na niektórych obszarach pozostałych po upadłej stoczni, a
także przy ul. Darłowskiej możliwe jest przywrócenie funkcji przemysłowej – szczególnie związanej z
gospodarką morską. Jednak przy założeniu, że to gospodarka turystyczna i funkcja uzdrowiskowa
stanowią główną dźwignię rozwoju miasta. Nie należy lokować w Ustce przedsiębiorstw, których
charakter działalności wpływałby negatywnie na walory środowiska – przede wszystkim krajobraz i
czystość powietrza. Dotyczy to głównie wykorzystania przestrzeni po wschodniej stronie kanału
portowego, który na całej długości – od mostu na Słupi – winien być wyłączony z działalności
przemysłowej. Nie ma natomiast żadnych ograniczeń w rozwoju usług – szczególnie służących
obsłudze ruchu turystycznego.
2.1.7. Rolnictwa, gospodarki leśnej i form wykorzystania biosfery
Tak jak to ma miejsce obecnie, w gospodarce Ustki nie ma praktycznie miejsca dla
rolnictwa. Grunty rolne są słabej jakości, a renta położenia nakazuje wykorzystywać je dla potrzeb
zainwestowania miejskiego. Z uwagi na status lasów w granicach administracyjnych miasta, nie
powinna odbywać się w nich gospodarka leśna polegająca na pozyskiwaniu surowca drzewnego –
wyrąb winien być ograniczony do cięć sanitarnych oraz – w ograniczonym terytorialnie zakresie związanych z poprawą struktury
Ograniczeniem dla rybołówstwa morskiego jest przełowienie strefy łowisk bałtyckich.
2.1.8. Turystyki
Najpoważniejszym ograniczeniem w rozwoju turystyki w Ustce są niskie temperatury wody
na kąpieliskach otwartego morza. Zjawisko to pogłębiane jest przez występowanie lokalnych
prądów, mieszających warstwy ciepłej wody z powierzchni z głębiej zalegającą zimną. Praktycznie
woda o temperaturze przyjaznej dla kąpieli występuje jedynie w okresie półtora do dwóch
miesięcy. Relatywnie duże usłonecznienie (zwłaszcza w maju) nie rekompensuje niezbyt
wysokich średnich temperatur powietrza (lipiec 16,60C – 170C; sierpień 16,40C - 16,60C). Przyczyny
te składają się na krótkotrwałość sezonu letniego, który rzadko kiedy przekracza półtora miesiąca.
Dodatkowo huraganowe wiatry i sztormy powodują okresowo wymywanie plaż położonych
u stóp wysokich brzegów klifowych, co przyczynia się do pogorszenia warunków plażowania, a
także w sposób istotny ogranicza zagospodarowanie turystyczne.
Wschodni klifowy, erodowany brzeg morski stanowi ograniczenie w penetracji turystycznej
pasa przymorskiego. Na pozostałych odcinkach stanowi je bardzo wrażliwe na degradację
środowisko wydm nadmorskich. Niezbyt korzystnym elementem, z punktu widzenia wykorzystania
turystycznego, jest też fakt, iż spora część lasów założona na wrażliwych siedliskach wydm
nadmorskich ma niewłaściwą strukturę.
Negatywnym czynnikiem w rozwoju turystyki jest też znaczny stopień degradacji krajobrazu
miejskiego i poprzemysłowego, niewielka ilość zagospodarowanych terenów zielonych oraz
zaśmiecenie lasów – szczególnie w pasie nadmorskim.
2.Szanse rozwoju miasta wynikające z warunków przyrodniczych
Położenie, posiadane zasoby i walory środowiska przesądzają, iż dźwignią rozwoju miasta
jest – a może stać się w jeszcze większym stopniu – gospodarka turystyczna. Największym atutem
przyrodniczym gminy jest niewątpliwie brzeg morski i plaże, gdzie szum fal, klimat przesycony
aerozolem morskim o właściwościach leczniczych, a także drobny, o niepowtarzalnej jakości – jak
twierdzą przybysze – piasek oraz czysta woda w kąpieliskach, zachęcają do wypoczynku i
spacerów. Niezwykłą atrakcją, związaną z położeniem miasta u ujścia rzeki Słupi, jest
wykorzystanie portu morskiego zarówno dla gospodarki, jak też – przede wszystkim - turystyki.
Korzystną okolicznością, umożliwiającą organizację wycieczek są: rezerwat „Buczyna Nad Słupią” z
pięknym starodrzewem, niedalekie sąsiedztwo Słowińskiego Parku Narodowego, dwu obszarów
chronionego krajobrazu i położonego na obszarze gminy rezerwatu Jezioro Modła - miejsca
gniazdowania i podróżnego wypoczynku cennych gatunków ptaków. Znaczna lesistość i czyste
powietrze atmosferyczne dopełniają obrazu miasta niezwykle bogato obdarzonego przez naturę.
Szansą dla miasta jest też funkcja uzdrowiskowa, oparta na zasobach wód mineralnych i borowiny
(niestety, nie wykorzystywanych) stanowiąca potencjalnie atrakcję rangi międzynarodowej.
Miasto Ustka może być więc miejscem ograniczonego rozwoju gospodarki morskiej oraz
wielu form turystyki i rekreacji, adresowanych do różnych nacji, środowisk i grup wiekowych.
Alternatywą spędzania czasu na zatłoczonych plażach i gwarnych promenadach nadmorskich
kurortów może być zarówno turystyka kwalifikowana – żeglarstwo, wędkarstwo morskie, pływanie
czy jazda konna, jak też ta realizowana w najbardziej popularnych formach czynnego wypoczynku –
wycieczek pieszych i rowerowych w poszukiwaniu atrakcji przyrody, grzybobrania i wędkowania, a
także biernego relaksu, wyciszenia i ucieczki od codziennego stresu na spacerze połączonym z
podglądaniem ptaków i zwierzyny.
Wykorzystanie tej szansy warunkuje jednak dalszy rozwój infrastruktury turystycznej –
budowa przystani jachtowej, rozbudowa bazy sportowo-rekreacyjnej, w tym basenów
umożliwiających kąpiele przez większą część roku - nie tylko w okresie krótkiego sezonu, kortów
tenisowych i boisk do małych gier. Niezbędna jest rehabilitacja krajobrazu miejskiego –
szczególnie w sąsiedztwie kanału portowego i na obszarze historycznego centrum, a także
zdegradowanych terenów poprzemysłowych. Potrzebne jest zagospodarowanie większej ilości
terenów zieleni w mieście oraz zagospodarowanie rekreacyjne lasów i stała dbałość o ich
utrzymanie w czystości.
Szansą dla rozwoju miasta są znaczące zasoby wód podziemnych rejonu Wodnicy,
wymagające jedynie prostego uzdatniania. By były one w pełni wykorzystane, należy jednak
rozbudować urządzenia wodociągowe w sposób gwarantujący stałą, wysoką podaż wody –
również w okresie zwiększonego poboru.
W coraz większym stopniu może być wykorzystywana energia geotermalna. Duże
usłonecznienie pozwala też wykorzystywać energie solarną dla uzupełniania bilansu
energetycznego.
Rozdział 5
Dotychczasowa realizacja zadań w zakresie ochrony i kształtowania środowiska w
mieście, w latach 1999 - 2003
Wiele zadań z zakresu ochrony środowiska realizowanych było w mieście w latach 90-tych i
jeszcze wcześniej – w okresie TOAP. Dla potrzeb niniejszego programu – w celu ujednolicenia oceny
dorobku gmin powiatu słupskiego - przyjęto jako okres porównawczy początek reaktywowania
Powiatu Słupskiego, jako jednostki podziału terytorialnego.
Wśród zadań realizowanych w mieście, zgodnie z logiką przyjętą w Programie, wyróżniamy
zadania inwestycyjne, organizacyjno – administracyjne i edukacyjne. Z uwagi na zaangażowanie
finansowe, na ogół na pierwszym miejscu wymieniane są zadania inwestycyjne, tak więc w Ustce, w
latach 1999 – 2003, zrealizowano m. in.:
 Budowę sieci kanalizacji sanitarnej o długości 1,6 km w ul. Polnej
 Budowę sieci kanalizacji sanitarnej o długości 0,25 km na osiedlu Kwiatowym – w
ulicach Storczykowej i Wrzosowej,
 Budowę sieci kanalizacji sanitarnej na osiedlu TBS – ulica Kościelniaka o długości 0,5
km
 Budowę sieci kanalizacji sanitarnej w ul. Pułaskiego o długości 0,3 km
 Budowę sieci kanalizacji sanitarnej na osiedlu „Łacha” o długości 0,1 km
 Budowę kanalizacji deszczowej o łącznej długości 1,9 km na osiedlach Kwiatowym,
Kościelniaka i „Łacha”
 Budowę kanalizacji deszczowej o długości 0,27 km w ulicy Bursztynowej,
 Budowę sieci wodociągowych o łącznej długości 2,8 km po zachodniej stronie miasta –
na osiedlach Kwiatowym, Kościelniaka, Zubrzyckiego i Łacha
 Budowę odcinków sieci wodociągowej w ulicach: Dworcowa, Zaruskiego,
Limanowskiego, Rybacka, Hanki Sawickiej o łącznej długości 0,15 km
 Budowę składowiska i placu do przeróbki osadów, stacji higienizacji osadu ściekowego
oraz instalacji do kompostowania osadów ściekowych przy oczyszczalni ścieków
 Budowę ciepłociągu o długości 1,4 km w zachodniej części miasta i węzła
ciepłowniczego o mocy 1,3 MW
 Montaż kotła gazowo-olejowego o mocy 6 MW w kotłowni KR-1
 Zakupiono sprzęt dla potrzeb oczyszczania miasta i gospodarki komunalnej –
wysokosprawne śmieciarki, zamiatarkę i kosze na odpady.
zadania organizacyjne:
 Utworzono dział utrzymania zieleni miejskiej przy ZGK
zadania w zakresie edukacji ekologicznej
 Prowadzono zajęcia w sferze edukacji ekologicznej w szkołach podstawowych,
gimnazjach i szkołach średnich
 mieszkańcy miasta brali udział w akcjach i konkursach ekologicznych globalnych i
lokalnych, takich jak: „Sprzątanie świata”, „Ekolandia”, „Olimpiada ekoludków”, „Dzień
zdrowej żywności”, „Dzień bez samochodu”,
 organizowano ekologiczne biegi, rajdy rowerowe i zawody wędkarskie
Miasto, obok zadań inwestycyjnych, zrealizowało też zadania w sferze dokumentacyjnej,
wynikające z przepisów prawa. Są to m.in.
-
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta,
Strategiczny Program Ekorozwoju Ustki, wykonany jako Program Badawczy Zamawiany PAN, przyjęty
Uchwałą nr X/65/96 Rady Miejskiej w Ustce z dnia 28 listopada 1996,
Program gospodarki wodno-ściekowej „Kompleksowy program porządkowania gospodarki wodno-ściekowej
dla gmin położonych w zlewni Słupi i Łupawy (wspólny ze Związkiem Miast i Gmin Dorzecza Słupi i
Łupawy),
W sprawach związanych z ochroną środowiska, Rada Miejska w Ustce w latach 1999 -2003
podejmowała następujące uchwały:
-
Uchwała nr XI/73/99 z dnia 30.09.1999 w sprawie ustanowienia parków w mieście Ustka.
Uchwała nr VIII/45/2002 z dnia 29.08.2002 w sprawie uchwalenia Regulaminu na prowadzenie zbiorowego
zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków,
Uchwała nr VII/46/2003 z dnia 27.03.2003 w sprawie szczegółowych wymagań i warunków utrzymania
czystości i porządku na terenie Miasta Ustki.
Rozdział 6
Projekt systemu działań dla poprawy stanu środowiska miasta.

Zadania gminy w sferze ochrony środowiska, wynikające z przepisów prawa
1.1. Status prawny organów gminy w świetle uregulowań dotyczących ochrony środowiska.
Stosownie do treści art.6 Ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z
2001 r. Nr 142, poz.1591 z późn. zm.) do zakresu działania organów gminy należą wszystkie
sprawy o znaczeniu lokalnym, nie zastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Zgodnie z
art.7 ustawy do zadań własnych samorządu gminnego należy zaspokajanie zbiorowych
potrzeb wspólnoty, m.in. w sprawach :
ü ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz
gospodarki wodnej,
ü wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków
komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i
unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz
gaz,
ü zieleni miejskiej i zadrzewień,
ü ochrony
przeciwpowodziowej,
w
tym
wyposażenia
i
utrzymania
magazynu
przeciwpowodziowego.
Ustawy mogą ponadto nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z
zakresu administracji rządowej. Zadania z ww. zakresu gmina może wykonywać również na
podstawie porozumienia z organami tej administracji. Gmina może również wykonywać zadania z
zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości województwa na podstawie
porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.
Zadania nakładane przez ustawy, mogą być realizowane przez organy gminy działające
bądź jako organy jednostki samorządu terytorialnego, bądź jako organy administracji publicznej w tym drugim przypadku, na podstawie kompetencji przyznanych organom gminy przez ustawy
środowiskowe. Ustawa samorządowa nie jest samodzielnym źródłem kompetencji do udzielenia
obywatelom uprawnień bądź nakładania na nich obowiązków w sferze ochrony środowiska, nie
stanowi również, w odniesieniu do gminy, o przymiocie strony w postępowaniach
administracyjnych.
W myśl art. 376 ustawy Prawo ochrony środowiska, burmistrz miasta posiada status organu
ochrony środowiska, a także z mocy art. 4 Prawa wodnego, status organu właściwego w sprawach
gospodarowania wodami.
1.2. Charakterystyka zasadniczych zadań gminy w sferze ochrony środowiska
b.Działalność uchwałodawcza gmin w sferze ochrony środowiska
Zadaniem gminy, o kardynalnym znaczeniu dla całości zagadnień ochrony środowiska, jest
uchwalanie studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz
miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego.
W wymienionych dokumentach planistycznych zapewnia się warunki utrzymania równowagi
przyrodniczej i racjonalną gospodarkę zasobami środowiska, w szczególności przez:
a.ustalanie programów racjonalnego wykorzystania powierzchni ziemi, w tym na terenach
eksploatacji złóż kopalin, i racjonalnego gospodarowania gruntami,
b.uwzględnianie obszarów występowania złóż kopalin oraz obecnych i przyszłych potrzeb
eksploatacji tych złóż,
c.zapewnianie kompleksowego rozwiązania problemów zabudowy miast (…), ze
szczególnym uwzględnieniem gospodarki wodnej, odprowadzania ścieków, gospodarki
odpadami, systemów transportowych i komunikacji publicznej oraz urządzania i
kształtowania terenów zieleni,
d.uwzględnianie konieczności ochrony wód, gleby i ziemi przed zanieczyszczeniem w
związku z prowadzeniem gospodarki rolnej,
e.zapewnianie ochrony walorów krajobrazowych środowiska i warunków klimatycznych,
f.uwzględnianie innych potrzeb w zakresie ochrony powietrza, wód, gleby, ziemi, ochrony
przed hałasem, wibracjami i polami elektromagnetycznymi,
g.ustalanie przy przeznaczaniu terenów na poszczególne cele oraz przy określaniu zadań
związanych z ich zagospodarowaniem w strukturze wykorzystania terenu proporcji
pozwalających na zachowanie lub przywrócenie na nich równowagi przyrodniczej i
prawidłowych warunków życia,
h.określenie sposobu zagospodarowania obszarów zdegradowanych w wyniku działalności
człowieka oraz klęsk żywiołowych.
Wymagania powyższe określa się na podstawie opracowań ekofizjograficznych.
Ponadto, w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego:
-określa się rozwiązania niezbędne do zapobiegania powstawaniu zanieczyszczeń,
zapewnienia ochrony przed powstającymi zanieczyszczeniami oraz przywracania środowiska
do właściwego stanu,
-uwzględnia się poziom wód maksymalnych, o prawdopodobieństwie występowania raz na
100 lat, dla terenów o szczególnym znaczeniu społecznym, gospodarczym lub kulturowym,
określonych w studium wykonanym przez dyrektora Regionalnego Zarządu Gospodarki
Wodnej (określającym w szczególności granice obszarów bezpośredniego zagrożenia
powodzią, uwzględniającym częstotliwość występowania powodzi, ukształtowanie dolin
rzecznych i tarasów zalewowych, strefę przepływu wezbrań powodziowych, tereny
zagrożone osuwiskami skarp lub zboczy, tereny depresyjne oraz bezodpływowe),
-ustala się warunki realizacji przedsięwzięć, umożliwiające uzyskanie optymalnych efektów
w zakresie ochrony środowiska, w tym:
2.11. zakaz budowy w granicach administracyjnych miast (…) zakładów stwarzających
zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi, a w szczególności zagrożenie wystąpienia
poważnych awarii.
2.12. bezpieczne odległości między zakładami stwarzającymi zagrożenie wystąpienia
poważnych awarii oraz między takimi zakładami a obszarami chronionymi, osiedlami
mieszkaniowymi, obiektami użyteczności publicznej i budynkami zamieszkania
zbiorowego.
Gmina ma obowiązek sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru objętego planem ochrony lub dokonania zmian w obowiązującym
planie miejscowym, jeżeli ustanowiony został plan ochrony obszaru poddanego pod ochronę na
podstawie ustawy o ochronie przyrody (w terminie jednego roku od dnia wejścia w życie aktu
ustanawiającego plan ochrony). Obowiązkowo sporządza się również plan zagospodarowania
przestrzennego dla obszaru chronionego krajobrazu i zespołu przyrodniczo – krajobrazowego,
ustanowionych uchwałą Rady Gminy.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, będący przepisem prawa
miejscowego, stanowi też wyłączny środek prawny dla:
- przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne
- zmiany przeznaczenia terenów zieleni i zadrzewień
- zmiany przeznaczenia terenów na których znajduje się starodrzew.
Rada gminy jest obowiązana zapewnić mieszkańcom miast i wsi o zwartej zabudowie
korzystanie z przyrody przede wszystkim przez tworzenie i utrzymywanie w należytym stanie, terenów
zieleni i zadrzewień, łączących się, w miarę możliwości, z terenami zalesionymi.
Rady gmin mają obowiązek uchwalić do 30 czerwca 2004 roku programy ochrony środowiska,
wraz z planami gospodarki odpadami, stanowiącymi załączniki do programów.
Rady gmin posiadają także upoważnienie ustawowe do powzięcia uchwał w przedmiocie :
·
·
·
·
·
·
·
Określania - w związku z przedkładaną dorocznie informacją Wojewódzkiego Inspektora
Ochrony Środowiska o stanie środowiska województwa oraz o wynikach kontroli
obiektów o podstawowym znaczeniu dla gminy - kierunków działania właściwego organu
Inspekcji Ochrony Środowiska, w celu zapewnienia na obszarze gminy należytej
ochrony środowiska.
ustanawiania ograniczeń co do czasu funkcjonowania instalacji lub korzystania z
urządzeń, z których emitowany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko,
ustanowienia form ochrony przyrody, przez wyznaczanie obszarów chronionego krajobrazu,
wprowadzanie ochrony w drodze uznania za pomniki przyrody, stanowiska
dokumentacyjne, użytki ekologiczne, zespoły przyrodniczo-krajobrazowe - jeżeli wojewoda
nie wprowadził tych form.
uznania za park mieski terenu pokrytego drzewostanem o charakterze parkowym i nie
podlegającego przepisom o ochronie dóbr kultury, jeżeli teren ten stanowi własność
Skarbu Państwa lub własność jednostki samorządu terytorialnego, a za zgodą innego
właściciela - również innych drzewostanów parkowych,
obejmowania ochroną gruntów określonych w ewidencji gruntów jako użytki rolne, pod
wchodzącymi w skład gospodarstw rolnych budynkami mieszkalnymi oraz innymi
budynkami i urządzeniami służącymi wyłącznie produkcji rolniczej oraz przetwórstwu
rolno-spożywczemu, parków wiejskich oraz pod zadrzewieniami i zakrzewieniami
śródpolnymi, w tym również pod pasami przeciwwietrznymi i urządzeniami
przeciwerozyjnymi, zaliczonych do klas IV, IVA, IVb, wytworzonych z gleb pochodzenia
mineralnego.
zatwierdzania planów gospodarowania na gruntach rolnych położonych na obszarach
ograniczonego użytkowania, istniejących wokół zakładów przemysłowych
ustalania, w uzgodnieniu z komendantem rejonowym Państwowej Straży Pożarnej,
szczegółowych zasad wypalania słomy i pozostałości roślinnych na polach
·
wyznaczania, po uzyskaniu zgody właściciela wody, miejsc wydobywania kamienia,
żwiru, piasku oraz innych materiałów w granicach powszechnego korzystania z wód
c.Zadania w sferze zaopatrzenia w wodę i odprowadzenia ścieków
Gmina zobowiązana jest do zapewnienia budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub
wspólnych z innymi gminami:
- urządzeń do zbiorowego zaopatrzenia mieszkańców w wodę oraz odprowadzenia i
oczyszczania ścieków,
- stacji zlewnych, w przypadku gdy podłączenie wszystkich nieruchomości do sieci
kanalizacyjnej jest niemożliwe lub powoduje nadmierne koszty,
Na podstawie przepisów o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i odprowadzaniu ścieków, gminy
uchwalają wieloletnie plany rozwoju i modernizacji urządzeń wodociągowych i urządzeń
kanalizacyjnych, będących w posiadaniu przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. Plany te
określają w szczególności:
-planowany zakres usług wodociągowo-kanalizacyjnych,
-przedsięwzięcia rozwojowo - modernizacyjne w poszczególnych latach,
-przedsięwzięcia racjonalizujące zużycie wody oraz odprowadzanie ścieków,
-nakłady inwestycyjne w poszczególnych latach,
-sposoby finansowania planowanych inwestycji.
Rada gminy uchwala regulamin zaopatrzenia w wodę i odprowadzania ścieków,
obowiązujący na obszarze gminy, który określa m.in. minimalny poziom świadczenia usług w tym
zakresie, warunki przyłączania do sieci, techniczne warunki określające możliwości dostępu do
usług, sposób postępowania w przypadku niezapewnienia ciągłości usług i właściwych
standardów dostarczanej wody i odbieranych ścieków, i in.
Rada gminy corocznie zatwierdza taryfę opłat za dostarczenie wody i odprowadzenie
ścieków.
Gminy prowadzą ponadto ewidencję zbiorników bezodpływowych w celu kontroli
częstotliwości ich opróżniania oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej oraz
przydomowych oczyszczalni ścieków, w celu kontroli częstotliwości i sposobu pozbywania się
komunalnych osadów ściekowych oraz w celu opracowania planu rozwoju sieci kanalizacyjnej.
d.Zadania w zakresie utrzymania czystości i porządku
Gminy mają obowiązek zapewnienia czystości i porządku na swoim terenie i tworzenia
warunków niezbędnych do ich utrzymania, poprzez podejmowanie uchwał w przedmiocie:
 ustalania szczegółowych zasad utrzymania czystości i porządku na terenie gminy,
dotyczących wymagań w zakresie:
1.4.utrzymania czystości i porządku na terenie nieruchomości w zakresie prowadzenia we
wskazanym zakresie selektywnej zbiórki odpadów komunalnych,
1.5.rodzaju urządzeń przeznaczonych do zbierania odpadów komunalnych na terenie
nieruchomości oraz na drogach publicznych, a także wymagań dotyczących ich
rozmieszczania oraz utrzymywania w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i
technicznym,
1.6.częstotliwości i sposobu pozbywania się odpadów komunalnych lub nieczystości ciekłych
z terenu nieruchomości oraz z terenów przeznaczonych do użytku publicznego,
1.7.uprzątania błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z części nieruchomości
służących do użytku publicznego,
1.8.mycia i napraw pojazdów samochodowych poza myjniami i warsztatami naprawczymi,
1.9.obowiązków osób utrzymujących zwierzęta domowe, mających na celu ochronę przed
zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów
przeznaczonych do wspólnego użytku,
1.10.wymagań utrzymywania zwierząt gospodarskich na terenach wyłączonych z produkcji
rolniczej, w tym także zakazu ich utrzymywania na określonych obszarach lub w
poszczególnych nieruchomościach,
1.11.wyznaczania obszarów podlegających obowiązkowej deratyzacji i terminów jej


·
·
·
przeprowadzania.
określania, w zależności od lokalnych warunków, innego niż określone w przepisach o
utrzymaniu czystości i porządku sposobu dokumentowania przez właścicieli nieruchomości
obowiązku zbierania powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych,
przejęcia od właścicieli nieruchomości, na podstawie akceptacji mieszkańców wyrażonej w
przeprowadzonym uprzednio referendum gminnym, wszystkich lub wskazanych
obowiązków w zakresie:
wyposażenia nieruchomości w urządzenia służące do zbierania odpadów komunalnych
oraz utrzymywania tych urządzeń w odpowiednim stanie sanitarnym, porządkowym i
technicznym,
zbierania powstałych na terenie nieruchomości odpadów komunalnych zgodnie z
wymaganiami określonymi w uchwale rady gminy, oraz pozbywania się tych odpadów w
sposób zgodny z przepisami,
uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż
nieruchomości,
A także poprzez
3. zapewnienie budowy, utrzymania i eksploatacji własnych lub wspólnych z innymi
gminami:
ü instalacji i urządzeń do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów komunalnych,
ü instalacji i urządzeń do zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok zwierzęcych,
ü szaletów publicznych,
3.zapewnienie zbierania, transportu i unieszkodliwiania zwłok bezdomnych zwierząt oraz
współdziałanie z przedsiębiorcami, podejmującymi działalność w tym zakresie,
4.znakowanie obszarów dotkniętych lub zagrożonych chorobą zakaźną zwierząt.
5.tworzenie odpowiednich jednostek organizacyjnych, dla wykonania zadań.
e.Kompetencje Burmistrza Miasta , w sprawie wydawania decyzji administracyjnych
Burmistrz miasta wydaje zezwolenie na:
1.usunięcie drzew lub krzewów z terenu nieruchomości innej niż wpisana do rejestru zabytków,
2.prowadzenie przez przedsiębiorców działalności w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w
wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków, odbierania odpadów komunalnych od
właścicieli nieruchomości, opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości
ciekłych,
3.ochrony przed bezdomnymi zwierzętami, prowadzenia schronisk dla bezdomnych
zwierząt, a także grzebowisk i spalarni zwłok zwierzęcych i ich części,
Burmistrz miasta władny jest w drodze decyzji :
-
-
-
w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne, ustalić
wymagania w zakresie ochrony środowiska, dotyczące eksploatacji instalacji, z której
emisja nie wymaga pozwolenia, o ile jest to uzasadnione koniecznością ochrony
środowiska,
zatwierdzić ugodę właścicieli gruntów w zakresie zmiany stanu wody na gruntach, jeżeli
zmiany te nie wpłyną szkodliwie na inne nieruchomości lub na gospodarkę wodną,
wymierzyć opłatę za usunięcie drzew lub krzewów,
nakazać osobie fizycznej eksploatującej instalację w ramach zwykłego korzystania ze
środowiska lub eksploatującej urządzenie wykonanie w określonym czasie czynności
zmierzających do ograniczenia ich negatywnego oddziaływania na środowisko lub nawet
wstrzymać użytkowanie instalacji,
w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne, nałożyć na
prowadzącego instalację lub użytkownika urządzenia obowiązek prowadzenia w określonym
czasie pomiarów wielkości emisji wykraczających poza obowiązki wynikające z ustawy Prawo ochrony środowiska, jeżeli z przeprowadzonej kontroli wynika, że nastąpiło
-
-
-
-
-
przekroczenie standardów emisyjnych,
nakazać właścicielowi gruntów wykonanie w określonym terminie odpowiednich zabiegów, w
razie wystąpienia z winy tego właściciela degradacji gruntów stanowiących użytki rolne oraz
gruntów zrekultywowanych na cele rolne, w tym również spowodowanej nieprzestrzeganiem
przepisów o ochronie roślin uprawnych przed chorobami, szkodnikami i chwastami,
nakazać właścicielowi gruntów, w porozumieniu z wojewódzkim inspektorem sanitarnym, w
razie prowadzenia produkcji w sposób naruszający ustalenia planu gospodarowania na
gruntach rolnych położonych na obszarach ograniczonego użytkowania, istniejących wokół
zakładów przemysłowych, zniszczenia określonych upraw, przemieszczenia zwierząt poza
obszar strefy lub dokonania ich uboju,
nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń
zapobiegających szkodom, jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu
wody na gruncie szkodliwie wpływających na grunty sąsiednie,
nakazać posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsc nie przeznaczonych do ich
składowania lub magazynowania, wskazując sposób wykonania tej decyzji,
wymierzyć administracyjną karę pieniężną za zniszczenie terenów zieleni albo drzew lub
krzewów, powodowane niewłaściwym wykonywaniem robót ziemnych lub wykorzystaniem
sprzętu mechanicznego albo urządzeń technicznych oraz zastosowaniem środków
chemicznych w sposób szkodliwy dla roślinności oraz za usuwanie drzew lub krzewów bez
wymaganego zezwolenia, a także za zniszczenie spowodowane niewłaściwą pielęgnacją
terenów zieleni, zadrzewień, drzew lub krzewów, po warunkiem, że od stwierdzenia faktu
zniszczenia zieleni upłynęło mniej, niż 5 lat,
nałożyć karę pieniężną na przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne, które nie dopełnia
obowiązku przedłożenia do zatwierdzenia taryf za dostarczanie wody i odprowadzenie
ścieków, lub zawyża zatwierdzone taryfy, a także na kierownika przedsiębiorstwa,
f.Kompetencje burmistrza w zakresie współdziałania w toku postępowań administracyjnych
prowadzonych przez inne organy administracji
Burmistrz miasta
ü
ü
ü
ü
ü
ü
ü
opiniuje decyzje starosty w sprawach rekultywacji i zagospodarowania gruntów
rolnych,
wydaje opinię dotyczącą nałożenia w postępowaniu o wydanie decyzji o wyłączeniu
gruntu rolnego z produkcji, obowiązku zdjęcia oraz wykorzystania na cele poprawy
wartości użytkowej gruntów próchniczej warstwy gleby z gruntów rolnych klas I, II,IIla, IIIb,
III, IVa i IV oraz z torfowisk,
wydaje opinię, co do projektu prac geologicznych, których wykonywanie nie wymaga
uzyskania koncesji,
opiniuje wniosek o udzielenie koncesji na poszukiwania lub rozpoznawania złóż
kopalin, za wyjątkiem poszukiwania i rozpoznawania złóż kopalin w granicach
obszarów morskich RP,
opiniuje projekty wojewódzkich i powiatowych planów gospodarki odpadami,
opiniuje decyzje dla wytwórców odpadów (decyzja zatwierdzająca program gospodarki
odpadami niebezpiecznymi) oraz posiadaczy odpadów prowadzących gospodarkę
odpadami (zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie zbierania, transportu,
odzysku lub unieszkodliwiania odpadów),
ma prawo delegowania jednej osoby do (powołanej przez wojewodę) komisji, w sprawie
prowadzenia
negocjacji
o
ustalenie
treści
programu
dostosowawczego
(wynegocjowanego indywidualnie szczegółowego harmonogramu rzeczowo-finansowego
realizacji obowiązków z zakresu ochrony środowiska przez prowadzącego instalacje,
które ze względów technologicznych lub ekonomicznych nie mogą osiągnąć tych
wymagań w terminach przewidzianych przez przepisy powszechnie obowiązujące, a za
utrzymaniem eksploatacji instalacji przemawia interes publiczny).
W przypadkach bezpośredniego zagrożenia środowiska, burmistrz może wydać
właściwemu organowi Inspekcji Ochrony Środowiska polecenie podjęcia działań
zmierzających do usunięcia tego zagrożenia. Polecenia te nie mogą jednak dotyczyć
wykonania konkretnych czynności służbowych ani określać sposobu wykonania zadania
przez organy Inspekcji Ochrony Środowiska, lecz powinny ustalać przedmiot działań lub
wskazywać stan niezgodny z prawem, o którego usunięcie chodzi. O wydanym poleceniu
burmistrz bezzwłocznie informuje Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska. Za treść
wydanego polecenia burmistrz ponosi wyłączną odpowiedzialność.
g.Kompetencje kontrolne burmistrza w zakresie ochrony środowiska
Burmistrz miasta sprawuje kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie
środowiska w zakresie objętym swoją właściwością. Może on upoważnić do wykonywania funkcji
kontrolnych pracowników podległego mu urzędu miejskiego, lub funkcjonariuszy straży miejskiej.
Kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:
3.3.wstępu
wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren
nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność
gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 - na pozostałe tereny,
3.4.przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych,
3.5.żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w
zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego,
3.6.żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z
problematyką kontroli.
Kontrolowany obowiązany jest umożliwić przeprowadzanie kontroli. Z czynności kontrolnych
kontrolujący sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kontrolowanemu. Protokół podpisują
kontrolujący oraz kontrolowany, który może wnieść do protokołu zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem. W razie
odmowy podpisania protokołu przez kontrolowanego, kontrolujący umieszcza o tym wzmiankę w protokole, a
odmawiający podpisu może, w terminie 7 dni, przedstawić burmistrzowi swoje stanowisko na piśmie.
Burmistrz występuje do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich
działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli stwierdzono naruszenie przez kontrolowany
podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło
nastąpić, przekazując dokumentację sprawy.
Burmistrz, lub osoby przez niego upoważnione, są uprawnieni do występowania w charakterze
oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.
h.Kompetencje kontrolne organu wykonawczego gminy w zakresie ochrony gruntów rolnych i leśnych
Burmistrz, w zakresie swojej kompetencji, wykonują również kontrolę przestrzegania
ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych. Osoby przeprowadzające w imieniu burmistrza
kontrolę są uprawnione do:
-wstępu na grunt i teren zakładu przemysłowego,
-wglądu do dokumentów oraz żądania sporządzenia ich odpisów,
-sprawdzania tożsamości osób w związku z prowadzoną kontrolą,
-żądania wyjaśnień i zasięgania informacji,
-pobierania próbek gleby lub roślin do analizy.
Kontrola obejmuje wykonanie następujących obowiązków:
- zdjęcia i wykorzystania próchnicznej warstwy gleby,
- rekultywacji gruntów zdewastowanych i zdegradowanych,
- rolniczego zagospodarowania gruntów zrekultywowanych, jeżeli zagospodarowanie
odbywa się przy wykorzystaniu środków Funduszu,
- przeciwdziałania erozji gleb i innym zjawiskom powodującym trwałe pogarszanie
wartości użytkowej gruntów,
- określonych w art. 16-19 ustawy (gospodarka w obszarach ograniczonego
użytkowania).
Jeżeli objętość próchnicznej warstwy gleby zdejmowanej z gruntów wyłączanych z
produkcji przekracza 1000 m3, kontrolę przeprowadza się z wykorzystaniem pomiarów
geodezyjnych. Kontrola wykonania obowiązku rekultywacji gruntów polega na sprawdzeniu
co najmniej raz w roku zgodności wykonywanych zabiegów z dokumentacją rekultywacji
tych gruntów, a zwłaszcza wymagań technicznych oraz ich terminowości, ze szczególnym
uwzględnieniem obowiązku zakończenia rekultywacji w okresie 5 lat od zaprzestania
działalności przemysłowej.
O terminie kontroli na obszarach górniczych, morskiego pasa nadbrzeżnego,
kolejowych i lotnisk komunikacyjnych, powiadamia się odpowiednio, nie później niż 3 dni
przed zamierzoną kontrolą okręgowy urząd górniczy, urząd morski, organ kolejowy lub
zarząd lotniska.
Kontrolę stosowania przepisów ustawy w odniesieniu do gruntów użytkowanych na
cele obronności lub bezpieczeństwa państwa można przeprowadzać po uprzednim
uzgodnieniu jej zakresu z jednostką nadrzędną użytkownika tych gruntów.
i.Udostępnianie, ewidencjonowanie informacji i sprawozdawczość
Burmistrz jest obowiązany udostępniać informacje o środowisku i jego ochronie znajdujące
się w jego posiadaniu, w zakresie przewidzianym art. 19 ust 1 i 2 Ustawy Prawo ochrony
środowiska, z zastrzeżeniem art. 20.1 i 2 Ustawy, a także do:
 nieodpłatnego przekazywania posiadanych danych, niezbędnych do założenia i
prowadzenia katastru wodnego
 nieodpłatnego przekazywania danych z rejestrów, wykazów, pomiarów, analiz i
obserwacji stanu środowiska, uzyskanych w trakcie działalności, dla potrzeb
państwowego monitoringu środowiska
Burmistrz obowiązany jest do przyjmowania:
 informacji o wystąpieniu awarii, w której występuje jedna lub więcej niebezpiecznych
substancji, prowadzącej do natychmiastowego powstania zagrożenia życia lub
zdrowia ludzi lub środowiska, a także powstania takiego zagrożenia z opóźnieniem),
 od osób fizycznych nie będących przedsiębiorcami - uproszczonej informacji o rodzaju,
ilości i miejscach występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla
środowiska (PCB. azbest),
 wykazów, na podstawie których właściwe miejscowo podmioty korzystające ze
środowiska ustaliły opłaty za składowanie odpadów,
 w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne (zwykłym
korzystaniem ze środowiska jest takie korzystanie wykraczające poza ramy
korzystania powszechnego, co do którego ustawa nie wprowadza obowiązku
uzyskania pozwolenia, oraz, zwykłe korzystanie z wody w rozumieniu przepisów
ustawy - Prawo wodne) - wstępnych, okresowych i ciągłych wyników pomiarów, o ile
pomiary te mają szczególne znaczenie ze względu na potrzebę zapewnienia
systematycznej kontroli wielkości emisji albo jeżeli z przeprowadzonej kontroli wynika,
że nastąpiło przekroczenie standardów emisyjnych,
 w przypadku zwykłego korzystania ze środowiska przez osoby fizyczne - zgłoszeń
dotyczących instalacji z której emisja nie wymaga pozwolenia na wprowadzanie
substancji lub energii do środowiska,
 zgłoszenia przez wykonawcę prac geologicznych zamiaru przystąpienia do
wykonywania robót geologicznych w granicach gminy,
 informacji o dostrzeżonych objawach chorób zwierząt żyjących wolno.
Burmistrz zobowiązany jest do prowadzenia zbiorów przekazanych kopii:
 wydanych przez wojewodę albo starostę: pozwoleń na wytwarzanie odpadów, decyzji
zatwierdzających programy gospodarki odpadami niebezpiecznymi lub informacji o
wytwarzanych odpadach i sposobach gospodarowania wytwarzanymi odpadami, jak
tez decyzji o cofnięciu ww. pozwoleń,
 kopii wydanych przez wojewodę albo starostę zezwoleń na prowadzenie działalności
w zakresie zbierania, transportu, odzysku lub unieszkodliwiania odpadów,
 kopii zezwoleń Głównego Inspektora Ochrony
Środowiska w zakresie
międzynarodowego obrotu odpadami oraz decyzji o cofnięciu tych zezwoleń (o ile
właściwość ze względu na miejsce odzysku).
Burmistrz zobowiązany jest do:
 sporządzania rocznego sprawozdania zawierającego informacje o:
a) rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych zebranych przez gminę lub podmiot
działający w jej imieniu,
b) rodzaju i ilości odpadów opakowaniowych przekazanych przez gminę lub podmiot
działający w jej imieniu do odzysku i recyklingu,
c) wydatkach poniesionych na działania określone w pkt a i b.
 przechowywania przez 5 lat dokumentów potwierdzających przekazanie odpadów
opakowaniowych do odzysku i recyklingu. Sprawozdanie przekazuje się, w terminie
do dnia 15 lutego roku kalendarzowego następującego po roku, którego dotyczy
sprawozdanie, marszałkowi województwa i wojewódzkiemu funduszowi, właściwemu
ze względu na siedzibę gminy.
 regularnego informowania mieszkańców o jakości wody, przeznaczonej do spożycia
przez ludzi
 okresowego przedkładania wojewodzie informacji o rodzaju, ilości i miejscach
występowania substancji stwarzających szczególne zagrożenie dla środowiska
 informowania Ministra Środowiska o wydaniu decyzji o warunkach zabudowy i
zagospodarowania terenu dla inwestycji realizującej cel publiczny na obszarze parku
krajobrazowego lub obszarze chronionego krajobrazu.

Cele i zadania Programu
Program Ochrony Środowiska, zgodnie z polityką ekologiczną państwa, wyróżnia cele
krótkoterminowe, których realizacja zakończy się najpóźniej do 2006 roku, średnioterminowe - do
zrealizowania przed rokiem 2010 oraz długoterminowe, prawdopodobne i możliwe do osiągnięcia
dopiero, po 2010 roku. Tym ostatnim celom, które można określić również jako strategiczne, lub
generalne - podporządkowane są wszystkie wcześniejsze, które – bez względu na okres ich
realizacji – mają charakter celów taktycznych. Wszystkie formułowane cele wypełniają kryteria:
potrzeby, osiągalności, realności i mierzalności. W trakcie formułowania, realizacji i możliwej
modyfikacji celów taktycznych, a także po ich stopniowym osiąganiu, społeczność miasta i władze
samorządowe muszą zadawać sobie pytanie – na ile osiągnięcie celu krótko – lub
średnioterminowego, przybliża realizację celu strategicznego? Jakie jeszcze cele taktyczne należy
sformułować, lub jak przekształcić dotychczas przyjęte, by skutecznie osiągnąć cel generalny?
Program nie aspiruje do ustalenia hierarchii celów w poszczególnych okresach czasowych,
ani też harmonogramu realizacji zadań szczegółowych, które posłużą osiąganiu celów. Z uwagi na
ograniczone możliwości finansowania znacznej większości z nich, byłoby to założenie teoretyczne
i niekoniecznie realne. Wielorakość potrzeb, zarówno wynikających z konieczności dostosowania
standardów ochrony środowiska do poziomów przyjętych w Unii Europejskiej, jak też niezbędnych
dla poprawy warunków życia i nadrobienia wieloletnich zapóźnień w tej sferze, nakazuje
jednoczesne dążenie do ich zaspokojenia. O ich faktycznej kolejności - w ramach założonych
przedziałów czasowych - zadecydują możliwości finansowania, oraz współfinansowania ze
środków zewnętrznych, związane w istotny sposób ze sprawności prowadzonych niezależnie od
samorządu procedur, a także pozyskiwanych w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego –
pochodnej dynamiki rozwoju gospodarczego w kraju i regionie.

Cele perspektywiczne – osiągnięcie prawdopodobne nie wcześniej, niż po roku 2010
Pierwszy Cel Perspektywiczny
Zapewnienie mieszkańcom miasta zdrowych warunków zamieszkania, pracy i wypoczynku, w
czystym i bezpiecznym środowisku przyrodniczym
Drugi Cel Perspektywiczny
Pełne wykorzystanie szans, jakie stwarzają zasoby i walory środowiska przyrodniczego i
kulturowego, dla zrównoważonego rozwoju miasta
Trzeci Cel Perspektywiczny
Zachowanie dla przyszłych pokoleń zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego
miasta, w stanie zapewniającym jego trwałość i możliwość odtwarzania potencjału.

Cele średnioterminowe –realizacja zakładana do roku 2010
Pierwszy Cel Średnioterminowy
Rehabilitacja zdegradowanego krajobrazu miejskiego i przemysłowego
Drugi Cel Średnioterminowy
Modernizacja i rozbudowa systemu gospodarki wodno – ściekowej, zapewniająca
mieszkańcom i wczasowiczom stabilne dostawy wody konsumpcyjnej o dobrej
jakości, racjonalizacja wykorzystania zasobów wody oraz ochronę zasobów wód
podziemnych, kąpielisk i gleb przed skażeniem
Trzeci Cel Średnioterminowy
Zmniejszenie skali narażenia mieszkańców miasta na hałas
Czwarty Cel Średnioterminowy
Wykształcenie wśród mieszkańców wiedzy o środowisku miasta, nawyków kultury
ekologicznej oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska
Piąty Cel Średnioterminowy
Ochrona różnorodności biologicznej, rozwój systemu obszarów chronionych i
terenów zielonych,
Szósty Cel Średnioterminowy
Rozwój i doskonalenie skuteczności systemu selektywnej zbiórki odpadów,
upowszechnianie niskoodpadowych technologii produkcji - osiągnięcie poziomu 75%
udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych
odpadów przemysłowych
Siódmy Cel Średnioterminowy
Ochrona powietrza atmosferycznego i poprawa jego stanu, wzrost wykorzystania
zasobów energii odnawialnej, racjonalizacja zużycia energii

Cele Priorytetowe (krótkoterminowe) – do realizacji w okresie 2004 – 2006
Pierwszy cel priorytetowy
Rehabilitacja obszaru Starej Ustki i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych
Drugi Cel Priorytetowy
Zapewnienie stabilnego poziomu dostaw i odpowiedniej jakości użytkowej wody
dostarczanej dla mieszkańców miasta
Trzeci Cel Priorytetowy
Poprawa jakości wód powierzchniowych na obszarze miasta, zabezpieczenie
kąpielisk, wód podziemnych i gleb przed skażeniem,
Czwarty Cel Priorytetowy
Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego na obszarze dzielnicy
uzdrowiskowej i Starej Ustki
Piąty Cel Priorytetowy
Zagospodarowanie nowych obszarów zieleni urządzonej w mieście i ochrona siedlisk
leśnych przed degradacją
Szósty Cel Priorytetowy
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, jako ważnego elementu jakości życia
mieszkańców miasta, poprzez upowszechnienie ekologicznych źródeł energii,

Zadania własne, wykonywane wspólnie i inspirujące do ich wykonania inne podmioty,
w zakresie realizacji poszczególnych celów priorytetowych i średnioterminowych
Zadania wymienione w tej części planu podzielono: według właściwości ich wykonywania.
Pierwszą grupę zdań stanowią te, do których samorząd miejski jest obligowany przez przepisy
prawa, a więc zadania własne. Do drugiej grupy zaliczono zadania, których znaczenie jest istotne
dla miasta. Będą one realizowane wspólnie z innymi instytucjami i podmiotami gospodarczymi, a
samorządowi miasta przypadnie najczęściej rola koordynatora i autorytetu wspierającego
przedsięwzięcie na arenie ponadlokalnej – regionalnej lub krajowej. Trzecia wreszcie grupa, to
zadania polegające na inspiracji podmiotów gospodarczych z terenu miasta lub indywidualnych
mieszkańców, ich organizacji i grup nieformalnych - do samodzielnych działań, zbieżnych z celami
przyjętymi w programie oraz wspomagania tych działań, przede wszystkim poprzez udostępnianie
i upowszechnianie doświadczenia, wiedzy i posiadanych kontaktów.
Według charakteru zadania zostały podzielone na: inwestycyjne, organizacyjne,
koordynacyjne, administracyjne, kontrolne i dokumentacyjno-monitoringowe. Nie szacowano w
Programie kosztów zadań organizacyjnych i kontrolnych, wykonywanych w ramach aparatu
administracyjnego miasta. Nie określono także w każdym przypadku kosztów dla zadań
wykonywanych wspólnie – z uwagi na to, że rola miasta w ich realizacji polegać będzie przede
wszystkim na działaniach integracyjnych i koordynacyjnych, nie wymagających angażowania
środków budżetowych – poza wsparciem z Miejskiego Funduszu Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej oraz rekomendowaniem do Funduszów – Powiatowego, Wojewódzkiego i
Narodowego.
3.1 Zadania w zakresie rehabilitacji obszaru starej Ustki i zagospodarowania terenów
poprzemysłowych. (Pierwszy cel priorytetowy, pierwszy cel średnioterminowy)
3.1.1. Zadania własne
 Sporządzenie planu miejscowego dla całego obszaru portu, rozwiązującego zagospodarowanie
terenów SPRM „Łosoś” i Stoczni z przeznaczeniem na Portową Strefę Prestiżu Miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjno-administracyjne
prognozowany koszt
- ok. 100 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta
 Sporządzenie planów miejscowych dla całego obszaru historycznej zabudowy miejskiej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjno-administracyjne
prognozowany koszt
- ok. 200 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta
 Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego dla nowej zabudowy lokalnych
uwarunkowań kulturowych i krajobrazowych
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjno-administracyjne
-Opracowanie programu rehabilitacji krajobrazu miejskiego, założenie miejskiego rejestru zabytków oraz
ustalenie zasad ochrony
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjno-administracyjne
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta
-Organizowanie konkursów na piękną posesję, obiekt usługowo – handlowy, ośrodek wypoczynkowy,
ogród i ulicę
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł / rok
finansowanie
- budżet miasta, Miejski Fundusz Ochrony Środowiska,
-Opracowanie i uchwalenie systemu preferencji i ulg podatkowych dla mieszkańców i podmiotów
realizujących zalecenia programu rehabilitacji krajobrazu, zwycięzców i laureatów konkursów
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjno-administracyjne
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł / rocznie
finansowanie
- budżet miasta (zmniejszenie dochodów)
3.1.2. Zadania wykonywane wspólnie
Zagospodarowanie terenów portowych po Stoczni i SPRM „Łosoś”
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne i koordynacyjne
3.1.3. Inspiracja i wspomaganie działania
-Konsekwentne zagospodarowywanie pozostałych terenów poprzemysłowych
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
 Upowszechnianie i promowanie projektów adaptacji obiektów i nowego budownictwa,
przyczyniających się do przywrócenia historycznego charakteru Starej Ustki i dzielnicy
uzdrowiskowej oraz poprawy atrakcyjności miasta.
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
3.2. Zadania w zakresie zapewnienia stabilnego poziomu dostaw i zapewnienia dobrej jakości wody
konsumpcyjnej dostarczanej mieszkańcom i wczasowiczom (Drugi cel priorytetowy, drugi cel
średnioterminowy )
3.2.1. Zadania własne
-Opracowanie i uchwalenie wieloletniego planu rozbudowy urządzeń zbiorowego zaopatrzenia
mieszkańców miasta w wodę i odprowadzenia powstających ścieków
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjno-administracyjne
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów, GFOŚiGW
-Budowa sieci wodociągowej Na Osiedlu Kwiatowa II i 11 Listopada w Ustce
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów
-Budowa drugostronnego zasilania ul. Westerplatte (przejście przez rzekę) oraz sieci wodociągowej w
ulicach: Wilcza i Polna,
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów
5. Budowa wodociągu technologicznego na ujęciu wody przy ul. Rybackiej
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta
-Budowa sieci wodociągowej w ulicach Chopina, Leśna i Wczasowa,
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów
-Budowa sieci wodociągowej w ulicach Rzemieślnicza i Narutowicza
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów
-Sukcesywna wymiana sieci wodociągowej wykonanej z żeliwa szarego na rury PE lub żeliwa
sferoidalnego z wykładziną cementową
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów
-Budowa zbiornika wieżowego o pojemności ok. 1000 m3
czas realizacji
- lata 2007 – 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Środowiskowe, środki pomocowe
- Badanie jakości ujmowanej wody podziemnej
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
charakter
- zadanie monitoringowo -dokumentacyjne
prognozowany koszt
- ok. 2 tys. zł / rok
finansowanie
- budżet gminy
3.2.2. Zadania wykonywane wspólnie:
-Budowa sieci wodociągowej na terenach po wschodniej stronie Kanału Portowego obejmujących ul.
Portową i tereny przy Porcie
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys.
finansowanie
- budżet miasta, Wodociągów, odbiorców
3.2.3. Inspiracja i wspomaganie działania
-Upowszechnianie technologii produkcji charakteryzujących się niskim zużyciem wody i
zastosowaniem obiegów zamkniętych
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
-Ograniczanie zużycia wód podziemnych dla celów produkcji przemysłowej (nie dotyczy przemysłu
spożywczego)
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
·
Poprawa jakości wód powierzchniowych na obszarze miasta, zabezpieczenie kąpielisk, wód
podziemnych i gleb przed skażeniem (Trzeci cel priorytetowy, drugi cel średnioterminowy )
3.3.1. Zadania własne
-Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Ustce
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne wspólne z gminą Ustka
koszt przedsięwzięcia
- ok. 15 mln zł
źródła finansowania:
Fundusze
- budżet miasta i gminy wiejskiej, EKOFUNDUSZ,
Ochrony Środowiska, fundusze pomocowe
-Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie po wschodniej stronie kanału portowego
obejmującym ul. Portową, tereny SPRM „Łosoś” i Stoczni
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………..
źródła finansowania:
pomocowe
- budżet miasta Fundusze Środowiskowe, środki
źródła finansowania:
- budżet miasta,
-Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie ul. Westerplatte,
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………


Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na Osiedlu Kwiatowa II i Osiedlu 11 Listopada w
Ustce
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………..
źródła finansowania:
pomocowe
- budżet miasta Fundusze Środowiskowe, środki
Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Słupskiej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………….
źródła finansowania:
- budżet miasta
7.2 Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Chopina, Leśna
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł………….
źródła finansowania:
- budżet miasta
Budowa kanału deszczowego w rejonie ul. Sportowej i Słupskiej wraz z urządzeniami
oczyszczającymi
czas realizacji
charakter
- lata 2004 – 2006
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
- tys. …………..
źródła finansowania:
- budżet miasta
- Badanie
jakości
oczyszczonych
ścieków
powierzchniowych
czas realizacji
charakter
odprowadzanych
- lata 2004 – 2010
- zadanie administracyjno-kontrolne
do
wód
-
Kontrola szczelności istniejących zbiorników bezodpływowych w zabudowie
indywidualnej i ośrodkach wypoczynkowych
czas realizacji
charakter
·
- lata 2004 – 2010
- zadanie administracyjno-kontrolne
Zadania w zakresie ograniczenia uciążliwości hałasu komunikacyjnego na obszarze dzielnicy
uzdrowiskowej i Starej Ustki (Czwarty cel priorytetowy, trzeci cel średnioterminowy )
3.4.1. Zadania własne
1. Eliminacja ruchu samochodowego i parkingów z terenów na północ od linii ul. Mickiewicza
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjno - administracyjne
2. Ograniczenie ruchu samochodowych na całym obszarze Starej Ustki od kanału portowego na
wschód i linii ul. Kilińskiego na północ
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjno - administracyjne
3. Urządzenie systemu bezpiecznych ścieżek rowerowych w obszarze całego miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne i inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. 500 tys. zł
finansowanie
-budżet miasta, Fundusze Środowiskowe, środki pomocowe
3.4.2. Zadania wykonywane wspólnie
-Budowa parkingów zaporowych na terenach postoczniowych po obu stronach kanału portowego (z
możliwą adaptacją hali stoczni na parking wielopoziomowy), terenach przykolejowych (ul. Słupska) i przy
ul. Sportowej
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
charakter
- zadanie organizacyjne i inwestycyjne
prognozowany koszt
- …….. tys. zł
finansowanie
-budżet miasta, środki indywidualne, Fundusze Środowiskowe
-Bieżące dokonywanie pomiarów hałasu na ulicach, sporządzenie mapy akustycznej miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
charakter
- zadanie dokumentacyjne
prognozowany koszt
- 20 tys. zł
finansowanie
-budżet miasta, środki indywidualne, Fundusze Środowiskowe
4. Poprawa izolacji akustycznej zabudowy mieszkaniowej poprzez nasadzanie zieleni oraz wymianę
stolarki
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
charakter
- zadanie organizacyjne i inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. 500 tys. zł
finansowanie
-budżet miasta, środki indywidualne, Fundusze Środowiskowe
3.4.3. Inspiracja i wspomaganie działania
-Wzbogacanie oferty atrakcyjnych połączeń zbiorowej komunikacji turystycznej (kolejka elektryczna,
przeprawa promowa przez kanał portowy, tramwaj konny)
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne i koordynacyjne
-Wzbogacanie oferty atrakcyjnej indywidualnej komunikacji turystycznej (sieć wypożyczalni rowerów,
wynajem i wypożyczanie riksz)
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne i koordynacyjne
·
W zakresie zagospodarowania nowych obszarów zieleni urządzonej w mieście i
zabezpieczenia terenów zielonych przed degradacją (Piąty cel priorytetowy, trzeci cel
średnioterminowy )
3.5.1. Zadania własne
Urządzenie zieleni publicznej na terenach zadrzewionych przy ul. Słupskiej, Wilczej, Westerplatte i
Leśnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne i organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Miejski Fundusz Ochrony Środowiska
Kompleksowe atrakcyjne zagospodarowanie Parku przy ul Chopina
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne i organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 150 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Miejski Fundusz Ochrony Środowiska
Zagospodarowanie rekreacyjne lasu pomiędzy ul. Rybacką i Wczasową
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne i organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 100 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Miejski Fundusz Ochrony Środowiska
Stała kontrola nielegalnego porzucania odpadów w lasach i ich usuwanie
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
charakter
- zadanie administracyjno-kontrolne
3.5.2. Zadania wspólne z innymi podmiotami
o Ustawienie pojemników na odpady przy przejściu na plażę zachodnią (ośrodek Grothex) i
pozostałych niewyposażonych przejściach na terenach Urzędu Morskiego oraz organizacja ich
opróżniania
czas realizacji
- rok 2004
charakter
- zadanie inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Miejski Fundusz Ochrony Środowiska
a. Zadania w zakresie poprawy stanu powietrza atmosferycznego poprzez upowszechnianie
ekologicznych źródeł energii, (Szósty cel priorytetowy, siódmy cel średnioterminowy )
6.1Zadania własne
-Opracowanie miejskiej strategii wykorzystania energii odnawialnej, uwzględniającej warunki pozyskiwania
i wykorzystania biomasy, energii słonecznej i geotermalnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie dokumentacyjne
prognozowany koszt
- ok. 10 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Ochrony Środowiska
4. Kontynuacja modernizacji kotłowni miejskiej na paliwa ekologiczne.
czas realizacji
- rok 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. ………tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, EMPEC,Fundusze Ochrony Środowiska
5. Likwidacja lokalnych kotłowni w instytucjach miejskich w wyniku podłączania do scentralizowanego
systemu ciepłowniczego.
czas realizacji
- rok 2004 - 2006
charakter
- zadanie inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. ………tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Ochrony Środowiska
2. Termomodernizacja miejskich budynków użyteczności publicznej
czas realizacji
- 2007 - 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
finansowanie
- ok. ……… zł.
- budżet miasta, Fundusze Ochrony Środowiska
6.3Zadania wykonywane wspólnie
4. Podłączanie przedsiębiorstw do sieci centralnego ogrzewania miejskiego i likwidacja lokalnych
kotłowni
czas realizacji
- rok 2007 - 20010
charakter
- zadanie inwestycyjne
prognozowany koszt
- ok. …….tys. zł
finansowanie
- środki przedsiębiorstw, Fundusze Ochrony Środowiska
5. Modernizacja i rozbudowa sieci gazowych w mieście
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
charakter
- zadanie inwestycyjne
koszt przedsięwzięcia
źródła finansowania:
Śro
- …………………. zł
- PGNiG Warszawa, budżet miasta, Fundusze Ochrony
dowiska, środki indywidualnych odbiorców
6.6Inspiracja i wspomaganie działania
-
Zwiększanie udziału paliw ekologicznych, w tym biomasy, w ogrzewaniu przedsiębiorstw, instytucji i
gospodarstw domowych
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
f. Wspieranie działań termomodernizacyjnych zmierzających do zmniejszenia zużycia energii cieplnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
 W zakresie wykształcenia wśród mieszkańców wiedzy o środowisku miasta, nawyków kultury
ekologicznej oraz
średnioterminowy )
poczucia
odpowiedzialności
za
jakość
środowiska
(Czwarty
cel
3.Zadania własne
3. Doskonalenie wiedzy pracowników samorządowych i radnych w zakresie przepisów
ochrony środowiska w prawie polskim i wspólnotowym
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
9.1.Uwzględnianie w specyfikacjach przetargowych problematyki
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
9.2.Opracowanie zasad i prowadzenie kampanii informacyjnej
ochrony środowiska
wśród mieszkańców
miasta, o wartościach zasobów i walorów środowiska, potrzebie ich zachowania oraz
korzyści z tego płynących
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Środowiskowe, środki pomocowe
9.3.Organizowanie imprez promujących zasady ochrony środowiska o charakterze
lokalnym i ponadlokalnym.
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł rocznie
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Środowiskowe, środki pomocowe
9.4.Opracowanie programu rodzinnej edukacji ekologicznej „szkoła-dom-praca-
wypoczynek”
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta, Fundusze Środowiskowe, środki pomocowe
4.Zadania wykonywane wspólnie
-Kontynuowanie uczestnictwa w ogólnokrajowych, europejskich i światowych imprezach ekologicznych
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
charakter
- zadanie organizacyjne
- Wspólnie z ośrodkami nauki i sztuki organizowanie konferencji naukowych, sympozjów, warsztatów i
plenerów, poświęconych poszerzaniu wiedzy o środowisku gminy oraz przedstawianiu go środkami
artystycznymi
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
5.Inspiracja i wspomaganie działania
-Wspieranie konstruktywnych działań lokalnych agend i oddziałów różnych organizacji pozarządowych,
działających na terenie miasta w sferze ochrony środowiska
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
9.5.Uwzględnianie w sezonowych imprezach komercyjnych problematyki ochrony
środowiska
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
3.8W zakresie rozwoju i doskonalenia skuteczności systemu selektywnej zbiórki odpadów i
upowszechniania niskoodpadowych technologii produkcji – osiągnięcie poziomu 75% udziału
odzyskiwanych odpadów w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych (szósty cel
średnioterminowy )
3.14.
Zadania własne
-Opracowanie i zaopiniowanie gminnego planu gospodarki odpadami
czas realizacji
- do połowy 2004 roku
charakter
- zadanie dokumentacyjno-organizacyjne
prognozowany koszt
- ok. 2 tys. zł
-Rozwój zbiórki odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych, pochodzących z gospodarstw
domowych
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
charakter
- zadanie organizacyjne
prognozowany koszt
- 40 tys. zł rocznie
finansowanie
- budżet gminy, Fundusze Ochrony Środowiska,
3.15. Zadania wspierane i inspirowane
-Upowszechnianie i wspieranie preferencjami podatkowymi technologii produkcji lub form usług, które
zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość
czas realizacji
- lata 2006 – 2010

Priorytety ekologiczne miasta w opinii mieszkańców
L
P
Priorytet ekologiczny
znaczenie dla
środowiska *
znaczenie dla
rozwoju gminy
*
Upowszechnienie wiedzy o środowisku, jego
funkcjonowaniu i zasobach
Uporządkowanie gospodarki odpadami
Uporządkowanie gospodarki wodno-ściekowej
Ograniczenie emisji gazów i pyłów do powietrza
Ograniczenie uciążliwości hałasowej komunikacji
Racjonalizacja zużycia wody, energii, surowców i
materiałów
Wzrost wykorzystania energii odnawialnej
Rehabilitacja krajobrazu miejskiego na obszarach
zabudowy mieszkaniowej
Rehabilitacja krajobrazu na obszarach zabudowy
przemysłłowej
Ochrona prawna zasobów i walorów środowiska
przyrodniczego
Rozwój terenów zielonych
Ochrona siedlisk leśnych przed degradacją
Zabezpieczenie przed awariami przemysłowymi i
komunikacyjnymi
* -w skali od jednej (*) do pięciu (*****) gwiazdek
Rozdział 7
Projekt systemu zarządzania programem
1. Instrumenty zarządzania środowiskiem
Program ochrony środowiska pełni szczególną rolę w procesie realizacji zrównoważonego
rozwoju. Z punktu widzenia władz samorządowych, stanowi narzędzie koordynacji działań
podejmowanych w sferze ochrony środowiska przez służby administracji publicznej oraz instytucje
i przedsiębiorstwa. Skuteczności realizacji celów i przedsięwzięć zaproponowanych w Programie
służy bogate instrumentarium, wynikające z przepisów prawa, rachunku efektywności
ekonomicznej, polityki społecznej i struktury zarządzania środowiskiem.
1.Do instrumentów prawnych należą przede wszystkim decyzje administracyjne.:
ü Pozwalające na korzystanie z zasobów środowiska i wprowadzanie do środowiska
substancji lub energii, w tym pozwolenia zintegrowane, wynikające ze wprowadzenia do
polskiego systemu prawnego wymogów Dyrektywy IPPC,
ü Wydawane na rozpoznanie i eksploatację surowców mineralnych,
ü Zatwierdzające program gospodarki odpadami,
ü O warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz o pozwoleniu na budowę,
podejmowane w oparciu o zapisy miejscowych planów zagospodarowania
przestrzennego, a także prowadzone postępowania, w sprawie oddziaływania na
środowisko planowanych przedsięwzięć
ü Pozwolenia wodnoprawne,
ü O wyłączeniu gruntów z użytkowania rolnego i leśnego,
ü O podziałach i scaleniach gruntów,
ü Zezwalające na wycinkę drzew i krzewów,
ü Zobowiązujące do prowadzenia badań monitoringowych stanu środowiska,
ü O konieczności przeprowadzenia przeglądu ekologicznego.
A także wszystkie inne, wynikające z przepisów szczególnych.
2.Do instrumentów związanych z rachunkiem efektywności ekonomicznej należą m.in.:
2.1.12. Instrumenty prawno – finansowe, jak:
-
opłaty naliczane za korzystanie ze środowiska,
preferencyjne ustalanie i różnicowanie stawek podatkowych, opłat i innych danin
publicznych,
administracyjne kary pieniężne,
skutki finansowe wynikające z odpowiedzialności karnej i cywilnej,
2.1.13. Instrumenty ekonomiczne, jak:
8.1.kredyty
- w tym umarzalne - i dotacje z funduszy ochrony środowiska i gospodarki
wodnej,
8.2.dotacje z europejskich funduszów przedakcesyjnych, strukturalnych i funduszu spójności,
8.3.pomoc publiczna w postaci zwolnień i ulg podatkowych, odroczeń, rozłożenia na raty i
umorzeń należności budżetu państwa i samorządu oraz udzielanie gwarancji finansowych
dla projektowanych przedsięwzięć,
8.4.rozszerzenie listy wyrobów objętych opłatami produktowymi i opłatami depozytowymi
oraz ustalenie szczegółowych zasad dysponowania wpływami z tych opłat,
8.5.ubezpieczenia ekologiczne od odpowiedzialności cywilnej za szkody, spowodowane
poważnymi awariami przemysłowymi i transportowymi,
8.6.tworzenie rynku uprawnień do emisji zanieczyszczeń (zbywalne pozwolenia),
3.Do instrumentów społecznych należą:
1.6.
Obowiązek upowszechniania w społeczeństwie informacji o środowisku i zasięgania
1.7.
1.8.
1.9.
1.10.
jego opinii podczas procedur, prowadzonych w sprawach ochrony środowiska,
Wykraczające poza zakres obowiązkowy przekazywanie informacji w mediach, w
formie spotkań, dyskusji publicznych i akcji związanych z konkretnymi problemami
ochrony środowiska,
Systemowa edukacja ekologiczna społeczeństwa, prowadzona we wszystkich grupach
wiekowych,
Stymulacja i wspieranie organizacji pozarządowych i grup nieformalnych,
kompetentnie i rzetelnie działających w sferze ochrony środowiska,
Współpraca i wzajemna wymiana informacji pomiędzy administracją publiczną,
placówkami naukowo – badawczymi, instytucjami finansowymi, podmiotami
korzystającymi ze środowiska i sektorem pozarządowym, w celu wymiany
doświadczeń i popularyzacji efektywnych i przyjaznych środowisku technik,
procesów i działań.
4.Instrumenty związane ze strukturą zarządzania środowiskiem, to:
d. Strategiczne i operacyjne dokumenty o zasięgu regionalnym i lokalnym,
interdyscyplinarne i sektorowe, wytyczające cele i określające zadania do realizacji
(Strategie Rozwoju, Studia uwarunkowań i kierunków oraz plany zagospodarowania
przestrzennego, Programy ochrony środowiska i poszczególnych jego elementów, Plany
operacyjne, koncepcje i studia wykonalności, programy dostosowawcze, oceny
oddziaływania itp.),
e. Ramowa i metodyczna współpraca pomiędzy instytucjami administracji publicznej, w
zakresie wykonywania zadań w zakresie ochrony środowiska i ich skutecznego
egzekwowania,
f. Spójny system monitoringu środowiska, pozwalający na okresową weryfikację stopnia
osiągania wymaganych i założonych w programach wskaźników,
g. Zintegrowana baza danych o środowisku i jego stanie w poszczególnych urzędach
administracji publicznej, zbudowana w technice komputerowej, w sposób umożliwiający jej
stałą aktualizację i szybkie udostępnianie, np. za pośrednictwem Internetu i Intranetu.
h. Wykorzystanie instytucji, przedsiębiorstw naukowo badawczych i ekspertów, dla
opracowywania procedur i modeli usprawniających prowadzone i zamierzone działania
oraz podnoszących ich skuteczność,
i. Sprawny system uzgadniania i rekomendowania przedsięwzięć istotnych dla ochrony
środowiska, ułatwiający montaż finansowy środków publicznych i komercyjnych na ich
realizację.
ü Zasady zarządzania programem
Konsekwentne egzekwowanie wykonania przedsięwzięć wskazanych w Programie,
okresowa jego weryfikacja i aktualizacja wraz z oceną skutków dla środowiska, jest niezbędnym
warunkiem sukcesywnego osiągania wyznaczonych celów. Odpowiedzialni za to są uczestnicy
wdrażania programu, w tym:
 Władze samorządowe organizujące i zarządzające Programem,
 Przedsiębiorstwa i komórki Urzędu Miejskiego, realizujące zadania Programu,
 Podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty Programu,
 Społeczność miasta - jako główny beneficjent odczuwający skutki realizacji Programu.
Głównym wykonawcą programu jest Burmistrz miasta. Współdziała on z administracją
rządową, a w szczególności z Wojewodą i podległymi mu służbami zespolonymi, innymi organami
administracji publicznej oraz samorządem powiatowym i sąsiednimi gminami.
Włączenie do procesu realizacji Programu szerokiego grona partnerów instytucjonalnych i
społecznych, zapewnia jego akceptację i przyjmowanie współodpowiedzialności za osiąganie
celów. Stąd ważnym elementem jest uspołecznienie procesu planowania i podejmowania decyzji,
przejrzystość procedur włączających szerokie grono partnerów – również, w proces oceny
skuteczności realizacji.
Istotny jest również rozwój partnerstwa ze wszystkimi lokalnymi, krajowymi i
międzynarodowymi podmiotami działającymi w regionie, w celu skupienia zasobów technicznych i
zwielokrotnienia efektów finansowych.
W ramach monitoringu wdrażania Programu regularnie oceniane i analizowane będą:
wykonanie przedsięwzięć, stopień realizacji przyjętych celów, rozbieżność pomiędzy przyjętymi
celami i działaniami, a ich wykonaniem oraz przyczyny tych rozbieżności.
Główny wykonawca Programu – burmistrz - będzie oceniał co dwa lata realizację
przedsięwzięć i przygotowywał na tę okoliczność stosowny raport, który zostanie przedstawiony
Radzie Miejskiej. Cele i kierunki działań w perspektywie do 2010 roku i po 2010 roku powinny być
weryfikowane nie częściej, niż co 4 lata.
ü Możliwości finansowe realizacji Programu
3.1.Prognoza możliwości finansowych budżetu miasta
W latach 1999-2003 Miasto Ustka przeznaczało stosunkowo niewielkie – w skali gmin
powiatu słupskiego - środki na realizację zadań związanych z ochroną środowiska. Suma wydatków,
poniesionych w ciągu 5 lat na te zadania, wyniosła ponad 6,4 mln zł, (ok. 8,4% środków
wydatkowanych przez wszystkie gminy powiatu słupskiego) z czego z Gminnego Funduszu
pochodziło 335 tys. zł. Na inwestycje przeznaczono jeszcze mniej, tylko 16,2% całej sumy. Jednak
ze środków własnych pochodziło aż 96% wydatkowanych kwot.
Na wydatki gmina otrzymała dotacje i środki pomocowe w łącznej kwocie 230 tys. zł
(ledwie 1,4% środków pozyskanych w powiecie), nie zaciągając jednocześnie żadnych kredytów
na ochronę środowiska.
Samorząd miasta Ustka przeznaczał w latach 1999 – 2002 relatywnie niewielką część budżetu
na inwestycje – średnio było to 12,5%, maksymalnie, w roku 2001 –14%. W tym samym czasie
średnie wartości dla gmin powiatu słupskiego wynosiły odpowiednio: 20,6% i 23,02% (w roku 1999).
Na podstawie analizy wydatków i dochodów budżetów miasta w tych latach, nie można jednoznacznie
stwierdzić, że zwiększenie wydatków inwestycyjnych ponad uzyskane wartości, mogłoby zachwiać
równowagę budżetową i groziło utratą zdolności wykonywania zadań samorządu w innych sferach –
przede wszystkim oświaty i opieki społecznej. Miasto – wobec nie podejmowania działań
inwestycyjnych - nie uzyskiwało dotąd znaczącego wsparcia środków pomocowych, nie korzystało też
z możliwości zaciągnięcia kredytów lub pożyczek na zadania ochrony środowiska, finansując je
przede wszystkim ze środków własnych budżetu. Pytanie – czy wynikało to z niechęci do zaciągania
zobowiązań, czy też (bardziej prawdopodobne) z braku aktywności inwestycyjnej i nieumiejętności
pozyskiwania środków?
Wydatki na przedsięwzięcia w sferze ochrony środowiska także stanowiły niewielką stałą
część wydatków budżetowych miasta. W tabeli przedstawiono, jak w kolejnych latach kształtowały się
relacje wysokości wydatków poniesionych na ochronę środowiska (za wyjątkiem sfinansowanych z
Gminnego Funduszu) do całości wydatków budżetu, a także do kwot wydatków inwestycyjnych.
Nakłady na ochronę środowiska w mieście Ustka w latach 1999 - 2002
wydatki
wydatki
wydatki na
udział w
% stosunek
LP
Rok
ogółem
inwestycyjn ochronę
wydatkach do wydatków
(zł)
e
środowiska ogółem % inwestycyjny
(kol. 5 / kol. 3)
ch
1
2
8.
9.
10.
11.
1999
2000
2001
2002
Razem
3
4
5
21 000 000 3 000 000
20 300 000 2 900 000
21 300 000 3 000 000
21 434 964 1 609 000
84 034 964 10 509 000
(kol. 5 / kol. 4)
7
6
934 578
1 142 358
1 284 645
1 194 678
4 556 259
4,45
5,63
6,03
5,57
5,42
31,15
39,39
42,82
74,25
43,36
Dane w tabeli z materiałów przygotowanych przez Urząd Miejski (wydatki na ochronę środowiska) oraz za Rocznikami
Statystycznymi Województwa (wydatki ogółem, wydatki inwestycyjne)
Tabela A -Prognoza średnich możliwości finansowania zadań ochrony środowiska w
mieście Ustka w latach 2004 - 2006, przy zaangażowaniu środków na poziomie lat 1999 2002
wydatki na
w tym:
środki własne
prognoza
prognoza
ochronę
dotacje,
gminy 1999 – zaangażowani
zdolności
środowiska kredyty, środki
2003
a środków
finansowania
(kol. 1 – kol.2)
1999 - 2003
pomocowe
własnych
zadań
gminy 2004 –
2004-2006
2006 (kol.3 : 5 x 3)
(kol. 4 = 25%)
1
2
3
4
5
6 095 259
230 600
5 864 659
3 520 000
14 000 000
Tabela B - Prognoza maksymalnych możliwości finansowania zadań ochrony środowiska w
mieście Ustka w latach 2004 - 2006, przy zaangażowaniu środków na poziomie roku 2001
wydatki na
ochronę
środowiska
2001
w tym:
środki własne
prognoza
dotacje,
gminy 2001 – zaangażowani
kredyty, środki
2003
a środków
(kol.
1
–
kol.2)
pomocowe
własnych
gminy 2004 –
2006 = kol.3
prognoza
zdolności
finansowania
zadań
2004-2006
(kol. 4 = 25%)
1
2
3
4
5
1 284 645
88 500
1 196 145
1 196 145
14 350 000
Kwota w kolumnie 5 tabel A i B, wskazująca na możliwości finansowania realizacji
Programu w perspektywie 5-letniej działalności miasta wskazuje ograniczoną możliwość pokrycia
kosztów zadań przewidzianych w programie w latach 2004 – 2006, oczywiście pod warunkiem
uzyskania istotnego współfinansowania najważniejszych zadań inwestycyjnych - w maksymalnej
wysokości 75% kosztów kwalifikowanych zadań (ok. 3,5 mln zł dofinansowania bezzwrotnego
rocznie). Założeniem minimalnego wkładu własnego jest tu poziom środków, jakie samorząd Ustki
przeznaczał na zadania a zakresu ochrony środowiska w latach 1999– 2003 (1,17 do 1,19 mln
zł.).
Trzeba mieć świadomość, ze w przypadku nieuzyskania bezzwrotnego dofinansowania
przedsięwzięć w maksymalnej wysokości, a także potrzeby zwiększenia zakresu finansowanych
przedsięwzięć, wkład własny miasta będzie musiał wzrosnąć w wyniku zaciągnięcia na ten cel
kredytów lub pożyczek albo też zwiększenia środków własnych z budżetu znacząco ponad poziom
maksymalny 6% wydatków całkowitych, jak w roku 2001. Biorąc pod uwagę „czyste” konto miasta po
stronie zobowiązań, wydaje się to być całkiem realne.
Należy również wziąć pod uwagę, że w finansowaniu programu, oprócz budżetu samorządu, w
znacznym stopniu mogą też uczestniczyć spółki komunalne – Wodociągi, EMPEC i Zakład
Gospodarki Komunalnej, których budżety nie były przedmiotem analizy.
Konkludując: Wykonanie zadań zapisanych w Programie na lata 2004 – 2006 jest możliwe pod
następującymi - jednocześnie spełnionymi - warunkami:
2. Uzyskania bezzwrotnego wsparcia z budżetu państwa lub środków pomocowych na kwotę co
najmniej 3,5 mln zł rocznie lub też – co jest mniej korzystnym rozwiązaniem – zaciągnięcie
preferencyjnych kredytów lub pożyczek na zbliżoną kwotę.
3. Corocznego przeznaczania w budżecie gminy kwoty minimum 1,2 mln zł ze środków własnych
3.2.Dotacje, środki pomocowe, kredyty i środki komercyjne
Źródła finansowania Programu będą zróżnicowane, w zależności od rodzaju i okresu
przewidywanego działania, a przede wszystkim możliwości stosowania instrumentów finansowoekonomicznych, zapewnionych na poziomie krajowym i regionalnym. W związku z ograniczonymi
zasobami finansowymi państwa, kwestią zasadniczą dla konkurencyjności gospodarki jest trafna i
efektywna alokacja środków publicznych.
Dostępne na rynku polskim publiczne źródła finansowania przedsięwzięć z zakresu
ochrony środowiska można podzielić na:
 krajowe – pochodzące z budżetu państwa, budżetu gminy, pozabudżetowych instytucji
publicznych, udzielane w formie dotacji, grantów i subwencji
 pomocy zagranicznej – programy pomocowe, Fundusze Spójności, fundusze strukturalne,
fundacje itp.
Zgodnie ze „Strategią wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004 – 2006”
opracowaną przez Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej w lutym 2003 r., działania
realizowane w Polsce w ciągu najbliższych kilku lat, w praktyce finansowane będą przede
wszystkim ze źródeł krajowych. Są to przede wszystkim Fundusze Ochrony Środowiska, które
funkcjonują na 4 poziomach administracji publicznej
6.1na poziomie krajowym – Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
6.2na poziomie regionalnym – Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w
Gdańsku
6.3na poziomie lokalnym, bez osobowości prawnej – Powiatowy Fundusz Ochrony Środowiska i
Gospodarki Wodnej w Słupsku i Gminne Fundusze Ochrony Środowiska
Fundusze te gromadzą wpływy z opłat uiszczanych przez podmioty za gospodarcze
korzystanie ze środowiska oraz administracyjnych kar pieniężnych, nakładanych za naruszenie
warunków lub przekroczenie limitów korzystania ze środowiska. W przypadku funduszów
posiadających osobowość prawną – Narodowego i Wojewódzkiego – środki gromadzone są
również poprzez działania na rynku kapitałowym. Zebrane środki przeznaczane są na
dofinansowanie – głównie w formie dotacji i preferencyjnych pożyczek – przedsięwzięć
proekologicznych, podejmowanych przez samorządy lokalne i podmioty gospodarcze.
Zasady funkcjonowania Funduszy określa ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo Ochrony
Środowiska (Dz. U. z 2001 r Nr 62 poz. 627 z późn. zm.). Szczegółowe zasady gospodarki
finansowej funduszu narodowego oraz wojewódzkich reguluje Rozporządzenie Ministra
Środowiska z dnia 20 grudnia 2002 r. (Dz. U. nr 230, poz. 1934).
Fundusz Wojewódzki udziela dotacji i pożyczek preferencyjnych na dofinansowanie
przedsięwzięć proekologicznych na obszarze województwa pomorskiego. Pośród priorytetów
ustalonych na rok 2003 znajdujemy m.in.:
w zakresie ochrony czystości wód i racjonalizacji gospodarki wodnej ochronę wód w zlewniach oraz na obszarach zasilania zbiorników wód podziemnych i
powierzchniowych stanowiących źródło wody pitnej, modernizacje istniejących oczyszczalni
oraz budowę systemów kanalizacyjnych dociążających istniejące oczyszczalnie ścieków,
przedsięwzięcia ograniczające zrzut zanieczyszczeń do ziemi, wód powierzchniowych i
morskich, zapewnienie dostaw wody pitnej o odpowiedniej jakości, małą retencję i ochronę
nadmorskich ujęć wód podziemnych, pośród zaś akceptowanych programów porządkowanie gospodarki ściekowej w zlewniach rzek Łupawy i Słupi, modernizację
oczyszczalni w Ustce, rozbudowę systemu kanalizacyjnego w gminach Słupsk, Kępice i
Ustka
2.7 Zadania w zakresie ochrony czystości powietrza
- realizację kompleksowych
programów modernizacji systemów grzewczych, wspieranie wykorzystania odnawialnych
źródeł energii i energii z odpadów, ograniczenie niskiej emisji w szczególności na terenach
miejskich, uzdrowiskowych, parków narodowych, krajobrazowych i leśnych kompleksów
promocyjnych, wdrażanie programów "czystszej produkcji", wspieranie ekologicznych form
transportu. Akceptowane programy to m.in. rozwój produkcji biopaliw na terenach
wiejskich, programy wykorzystania biomasy na terenie m.in. powiatu słupskiego.
2.8 Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi to: organizacja systemu segregacji i
unieszkodliwiania
odpadów komunalnych,
wspieranie
zmian technologicznych
zapobiegających powstawaniu odpadów oraz zapewniających ich minimalizację w
procesach produkcji, rekultywacja terenów zdegradowanych, Akceptowane programy,
istotne dla gminy to: gospodarka surowcami wtórnymi w rejonie Słupska, Gdańska i
Gdyni, likwidacja "dzikich wysypisk", w szczególności na terenach Lasów Państwowych,
2.9 Zadania w zakresie ochrony przyrody - zalesianie gruntów porolnych, renowacja
parków, działania ochronne na obszarach ochrony przyrody i krajobrazu, ochrona
gatunkowa i różnorodność przyrodnicza, ochrona nadmorskich lasów wydmowych
2.10 Zadania w zakresie edukacji ekologicznej - wspieranie regionalnych działań w
zakresie dostępu do informacji i edukacji ekologicznej, realizacja programów edukacyjnych
w zakresie aktywnej edukacji ekologicznej, wspieranie wdrażania systemu zarządzania
środowiskiem oraz rolnictwa ekologicznego,
2.6 Zadania
Ze środków Narodowego Funduszu wnioskodawca może otrzymać pożyczkę i dotację do
wysokości 70% kosztów inwestycyjnych przedsięwzięcia (najczęściej dotacja wynosi 50%). W
roku 2002 przy udzielaniu pożyczek okres kredytowania wynosił 10 – 15 lat i stosowana była
karencja spłaty 12 – miesięcy, licząc od uzgodnionego terminu zakończenia inwestycji.
Pożyczki udzielane przez Narodowy i wojewódzki Fundusz mogą być częściowo umarzane,
pod warunkiem terminowego wykonania zadań i osiągnięcia zakładanych efektów.
Fundusze Narodowy i Wojewódzki mogą udostępniać środki finansowe bankom (głównie
BOŚ, BGK), z przeznaczeniem na udzielenie kredytów lub pożyczek na wskazane przez siebie
programy i przedsięwzięcia proekologiczne, a także dopłaty do oprocentowania preferencyjnych
kredytów i pożyczek. Fundusze te korzystają również z powierzonych im środków pomocy
zagranicznej, w sposób zgodny z umowami, na podstawie których środki te przekazano.
Wszystkie krajowe Fundusze będą podporządkowane wykorzystaniu środków
pomocowych Unii Europejskiej, przeznaczanych na cele ochrony środowiska. Fundusze będą
pośredniczyć pomiędzy promotorami projektów a Ministerstwem Środowiska, pełniąc rolę
sektorowej instytucji zarządzającej Funduszem Spójności i oferować pomoc techniczną dla
odbiorców środków. Szczegółowe kompetencje instytucji pośredniczących opisane zostały w
„Strategii wykorzystania Funduszu Spójności …”
W finansowaniu przedsięwzięć proekologicznych uczestniczą też – choć w znacznie
mniejszym zakresie tematycznym i przy mniejszych kwotach pomocy – Fundusz Leśny i Fundusz
Ochrony Gruntów Rolnych.
Wzmocnieniu pomocy na przygotowanie kandydatów do członkostwa w Unii Europejskiej
służą fundusze przedakcesyjne. Jednak według oceny ekspertów, realny udział funduszy
europejskich i środków pochodzących z ekokonwersji polskiego długu zagranicznego,
zarządzanych przez fundację Ekofundusz, będzie wynosił w najbliższych latach (do 2006 r.)
zaledwie kilkanaście procent.
Inwestycje służące realizacji celów priorytetowych, ustalonych na lata 2003 – 2006, mają
pierwszeństwo w dostępie do środków funduszy przedakcesyjnych, w wysokości sięgającej
maksymalnego poziomu udziału środków publicznych. Wymagany będzie udział środków
własnych (budżet gminy, środki spółki lub przedsiębiorstwa gminnego), w wysokości przynajmniej
20% nakładów inwestycyjnych.
Dostępne dla polskich podmiotów i samorządów fundusze przedakcesyjne to:
 PHARE II – którego 70% środków przeznaczonych jest na inwestycje w infrastrukturę
wymaganą do osiągnięcia standardów unijnych, również w sferze ochrony środowiska.
Obecnie realizowane są programy „AGRO-INFO” (m.in. edukacja ekologiczna) oraz CPF –
obsługujący wyselekcjonowane i zakwalifikowane przez Urząd Komitetu Integracji Europejskiej
projekty pomocowe. Program koordynowany jest w Polsce przez Urząd Komitetu Integracji
Europejskiej.
 ISPA (Przedakcesyjny Program Polityki Strukturalnej), nastawiony na pomoc dla krajów
kandydujących przy rozwoju infrastruktury w dziedzinie ochrony środowiska i transportu (w
równych częściach). Pomoc ma spowodować widoczną poprawę w zaopatrzeniu w wodę pitną
i poprawie jej jakości, oczyszczaniu ścieków i poprawę stanu czystości wód powierzchniowych
oraz w gospodarce odpadami. O finansowanie mogą ubiegać się samorządy terytorialne,
organizacje samorządowe oraz podmioty gospodarcze. Pomoc z funduszu może mieć formę
dotacji bezzwrotnej lub zwrotnej, dofinansowania spłaty odsetek kredytu, funduszu
gwarancyjnego lub udziału kapitałowego. Pomoc nie może przekroczyć 75% całości kosztów
projektu. Fundusz finansuje duże projekty o minimalnej wielkości nakładów 5 mln EUR. Biuro
Wykonawcze ISPA mieści się przy Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki
Wodnej.
 SAPARD – Specjalny Program Akcesyjny Rozwoju Rolnictwa i Obszarów Wiejskich,
przewiduje dofinansowanie projektów służących rozwiązaniu priorytetowych problemów
rolnictwa, w krajach kandydujących do UE, w zakresie m.in. wielofunkcyjnego rozwoju
obszarów wiejskich poprzez rozwój infrastruktury technicznej (Działanie 3), programy
rolnośrodowiskowe i zalesianie (Działanie 5). Wysokość pomocy wynosi zasadniczo 50%
kwalifikowanych kosztów przedsięwzięcia (w szczególnych warunkach do 75%). W ramach
Działania 3 - na zadania związane z poprawą zaopatrzenia wsi w wodę i podniesienie jej
jakości użytkowej, maksymalny poziom pomocy wynosi 840 tys. zł. na inwestycję dla gminy i
wielokrotność tej kwoty dla związku gmin – zależnie od liczby członków związku. Na zadania
inwestycyjne w zakresie oczyszczania i odprowadzania ścieków (w tym sieci kanalizacji
sanitarnej i oczyszczalni zagrodowych) 1.700 tys. zł na gminę i odpowiednio wielokrotność dla
związku gmin, na zadania w ramach utylizacji odpadów stałych i selekcji odpadów – 1.300 tys.
zł i wielokrotność, na zadania w ramach wykorzystania lokalnych odnawialnych źródeł energii,
takich jak np. energia wiatrowa, wodna, geotermiczna, słoneczna i uzyskiwana z
wykorzystania biomasy, w tym ze spalania słomy, drewna odpadowego oraz biogazu – 420
tys. zł na gminę i wielokrotność. Na całość dofinansowania wymienionych zadań przewidziano
w latach 2003 – 2006 kwoty 42 850 tys. EUR rocznie. W ramach Działania 5 – na promocję
praktyk i metod produkcji rolniczej związanych z ochroną krajobrazu i ograniczeniem zagrożeń
dla środowiska, na promocję działań służących zwiększeniu lesistości na prywatnych gruntach
rolniczych, uwzględniając optymalizację struktury krajobrazu, przeciwdziałanie erozji i redukcję
gazów szklarniowych – dla rolników uczestniczących w rolnośrodowiskowych programach
pilotażowych, przyznawane będą premie w wysokości 500 zł/ha rocznie. Maksymalne sumy
płatności dla gospodarstwa rolnego będą wynosić 25 zł na rok (42 000 zł na rok dla
gospodarstwa ekologicznego). Działanie 5 na etapie pilotażowym nie obejmuje niestety
województwa pomorskiego. Program jest w Polsce koordynowany przez Ministerstwo
Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
 Europejski Fundusz Rozwoju Wsi Polskiej - Counterpart Fund, powstały na podstawie i w
wykonaniu bilateralnych uzgodnień oraz umowy zawartej pomiędzy Wspólnotą Europejską i
Rządem RP, dla administrowania i zarządzania środkami pochodzącymi ze sprzedaży
artykułów żywnościowych przekazanych Polsce nieodpłatnie w latach 1989-90. Przyznaje
dotacje na urządzanie wiejskich składowisk odpadów oraz na zakup pojemników do
selektywnej zbiórki odpadów. Wysokość dotacji ze środków Funduszu nie może przekraczać
30% wartości kosztorysowej inwestycji, a dla przedsięwzięć o wartości do 20.000 zł
maksymalna wysokość dotacji nie może przekraczać 50% kosztów inwestycji. W kwocie
bezwzględnej jednostkowa kwota dotacji na jedno zadanie inwestycyjne 100 tys. zł w
przypadku realizacji inwestycji przez jedną gminę i 120 tys. zł w przypadku realizacji inwestycji
przez związek/porozumienie międzygminne. Przedmiotem kredytowania mogą być inwestycje
w zakresie zbiorowego zaopatrzenia w wodę, odprowadzania i oczyszczania ścieków, o
całkowitej wartości kosztorysowej inwestycji do 5 mln zł, zlokalizowane na wsi i w miastach do
10 tys. mieszkańców, związane z budową, modernizacją i wyposażeniem inwestycyjnym.
Kredyty mogą być udzielane do wysokości 70% wartości kosztorysowej zadania
inwestycyjnego, jednakże maksymalna jednostkowa kwota kredytu nie może przekroczyć 400
tys. zł (woda) i 600 tys. zł. (ścieki). Kredyty udzielane są na maksymalny okres do 4 lat (woda)
5 lat (ścieki), włączając w to okres karencji w spłacie kwoty kredytu nie dłuższy niż 12
miesięcy. Oprocentowanie kredytów wynosi 0,85 stopy redyskonta weksli NBP w danym
okresie czasu, jednak nie mniej niż 4% rocznie. W udzielaniu kredytów pośredniczy Bank
Ochrony Środowiska.
 W zakresie edukacji ekologicznej oraz poprawy dostępu społeczeństwa do informacji i wiedzy
funkcjonuje program SOCRATES II – przeznaczony dla szkół wszystkich szczebli i instytucji
publicznych, odpowiedzialnych za wdrażanie i rozwój systemów edukacyjnych.
 Dla regionów przygranicznych, do których – z uwagi na sąsiedztwo Morza Bałtyckiego – należy
powiat słupski – przedłużono do roku 2006 działanie Programu współpracy przygranicznej
INTERREG (edycja III). Z programu można uzyskiwać wsparcie finansowe do 80% kosztów
kwalifikowanych projektów w sferze współpracy przygranicznej i zintegrowanego, harmonijnego
rozwoju terytorialnego. Elementem programu INTERREG jest GRANT SCHEME – program
małych grantów, umożliwiających przygotowanie większych projektów i nawiązanie współpracy
międzynarodowej dla ich realizacji. Warunkiem uzyskania wsparcia jest złożenie wspólnego
wniosku z partnerem europejskim.
Z chwilą przystąpienia do UE (faktycznie po roku 2006) Polska straci możliwość uzyskiwania
środków z funduszy przedakcesyjnych (nie dotyczy to wcześniej zagwarantowanych w budżecie UE
do 2006 roku), zyska natomiast dostęp do znacznie większych środków dla państw członkowskich
UE. Na dzień dzisiejszy nie można w tym obszarze operować kwotami wsparcia – zostaną one
ustalone dopiero w ramach nowego budżetu Wspólnoty, już z udziałem Polski – ani też jego
zasadami, które mogą ulec zmianie, w wyniku reform strukturalnych w Unii. Środkami pomocowymi w
realizacji przedsięwzięć w zakresie ochrony środowiska, będą jednak dysponować Fundusze
Strukturalne i Fundusz Spójności.
Fundusze strukturalne są głównymi instrumentami polityki strukturalnej i regionalnej UE.
Ich zadaniem jest wspieranie przekształceń i modernizacji krajów członkowskich. Środki funduszy
kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez dodatkowej pomocy ze
wspólnego budżetu, nie miałyby szans wywiązać się z obowiązków wprowadzonych przez prawo
UE. Fundusze Strukturalne udzielające wsparcia dla przedsięwzięć w zakresie ochrony
środowiska to:
3.1.4Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF) – wspierający inwestycje przede
wszystkim w obszarze ochrony powietrza atmosferycznego, utylizacji i zagospodarowania
odpadów komunalnych i przemysłowych, dostarczania i poprawy jakości wody pitnej, oczyszczalni
ścieków i infrastruktury towarzyszącej oraz wprowadzania najlepszych dostępnych technik (BAT).
Dziedziny te wskazuje tzw. komponent ekologiczny Sektorowego Programu Operacyjnego „Wzrost
Konkurencyjności Gospodarki”. Środki tego właśnie Funduszu przeznaczane będą na wsparcie
przedsiębiorstw w zakresie dostosowania do wymogów ochrony środowiska (działanie 4 w ramach
Priorytetu 2 SPO-„WKG”). Wsparcie inwestycji komercyjnych jest możliwe w wysokości 35 do
50%, jednak ograniczenia wynikające z dopuszczalnego poziomu pomocy publicznej powodują,
że w praktyce wsparcie może nie przekroczyć 15% (np. przy modernizacji systemów
ciepłowniczych lub wprowadzania najlepszych dostępnych technik), a w przypadku małych i
średnich przedsiębiorstw – 0 10% więcej. W przypadku inwestycji publicznych może ono wynieść
od 50 do 75%, mogą być też przeznaczane na działania w sferze ochrony mieszkańców gminy
przed hałasem, pozyskiwania odnawialnych źródeł energii oraz ochrony dziedzictwa kulturowego i
krajobrazu.
3.1.5Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej (EAGGF), wspierający przedsięwzięcia
w zakresie przekształcenia struktury rolnictwa i wielokierunkowego rozwoju i poprawy warunków
życia i pracy na terenach wiejskich.
Inne możliwości wsparcia działań proekologicznych to:
9.1Fundusz Spójności – nie zaliczany do funduszy strukturalnych, choć ze względu na cel i
charakter działania jest instrumentem polityki strukturalnej Unii. Charakterystyczną jego cechą jest
udzielenie pomocy krajom, a nie regionom. Jego podstawowym celem jest wspieranie publicznej,
niekomercyjnej infrastruktury. Fundusz wspomaga realizację przedsięwzięć w zakresie
infrastruktury zaopatrzenia w wodę pitną i poprawy jej jakości, odprowadzenia i unieszkodliwiania
ścieków, zapobiegania hałasowi, urządzeń ochrony powietrza i odzysku odpadów komunalnych i
przemysłowych, odnawialnych źródeł energii, informowania i podnoszenia świadomości
społeczeństwa. Do funduszu zgłasza się projekty o budżecie powyżej 10 mln EUR.
Dofinansowanie z Funduszu może osiągnąć do 85% kosztów kwalifikowanych inwestycji.
9.2Fundusz Na Rzecz Globalnego Środowiska, powołany przez Program Rozwojowy Narodów
Zjednoczonych, Program Środowiskowy Narodów Zjednoczonych oraz Bank Światowy dla
wsparcia małych projektów w zakresie ochrony różnorodności biologicznej, czystości wód
międzynarodowych i ochrony warstwy ozonowej, przyznający granty w wysokości do 50 tys.
dolarów.
Oprócz programów obejmujących swym zasięgiem cały obszar Wspólnoty i państw
kandydujących, lub znaczną jego część, funkcjonują programy bilateralne (dwustronne), gdzie
promotorem jest jedno z państw Wspólnoty. Wśród nich można wymienić: Duński Fundusz
Inwestycyjny dla Europy Środkowej i Wschodniej , udzielający pożyczek, poręczeń, kredytów i
wsparcia kapitałowego na promocję duńskich inwestycji, Szwedzka Agencja Rozwoju
Międzynarodowego , wspierająca projekty w dziedzinie ochrony środowiska, Morza Bałtyckiego i
wykorzystania energii odnawialnej.
Wyłącznie na terenie Polski działa od 1992 roku Fundacja EKOFUNDUSZ - konwertująca
polski dług wobec rządów 6 państw wierzycieli – Francji, Szwajcarii, Szwecji, Włoch, Norwegii i
USA. Wielkość zarządzanych środków to ok. 570 mln USD na czas obowiązywania umowy – do
2010 roku. Priorytetami jej są: zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych, eliminacja źródeł emisji
siarki i azotu oraz ograniczenie przemieszczania tych gazów, ograniczenie wpływu
zanieczyszczeń do Bałtyku oraz ochrona źródeł wody pitnej, ochrona biologicznego zróżnicowania
i zarządzanie odpadami oraz ochrona i odzyskiwanie zanieczyszczonych gruntów. Fundacja
przyznaje granty do wysokości 30% (maksymalnie 50%) dla władz lokalnych, 20% (30%) dla
inwestorów komercyjnych i 50% (do 80%) dla pozarządowych podmiotów non-profit. Fundacja
wspiera zarówno projekty nowe, jak też zaawansowane w realizacji nie więcej, niż w 60%. Środki
wsparcia przeznaczane są głównie na sfinansowanie zakupów technologii i sprzętu w krajach
wierzycielskich. W ostatnich latach są przede wszystkim ukierunkowane na spalanie biomasy,
oszczędzanie energii, modernizację technik grzewczych oraz oczyszczanie ścieków.
W perspektywie spodziewanego spadku wpływów funduszy ochrony środowiska oraz
wyczerpywania się zdolności władz samorządowych do zaspokojenia rosnących potrzeb w
zakresie finansowania infrastruktury gminnej, polityka ekologiczna państwa zakłada znaczny
wzrost udziału środków niepublicznych w zakresie zarządzania środowiskiem, zmniejszenia
energochłonności, materiałochłonności, wodochłonności i odpadowości produkcji. Pochodzą one
głównie z dochodów przedsiębiorstw i inwestorów, banków komercyjnych, funduszy
inwestycyjnych itp.
Wraz z rozwojem sektora bankowego i rynku kapitałowego pojawiają się nowe formy
finansowania inwestycji w sferze ochrony środowiska, jak na przykład udziały kapitałowe banków
w produkcję urządzeń ochrony środowiska lub leasing - umożliwiający użytkownikowi instalacji lub
urządzenia, służącemu ochronie środowiska, korzystanie z nich w zamian za wnoszenie opłaty
(czynszu) dzierżawnego, z możliwością docelowego wykupu na własność.
Banki komercyjne – wykorzystując środki funduszy przedakcesyjnych - udzielają kredytów
w dwojakich formach. Bank PKO BP udziela dla samorządów i sektora MSP kredytów
pomostowych – udzielanych na okres realizowania inwestycji i spłacanych w całości ze środków
unijnych, po zakończeniu inwestycji i uzyskaniu refinansowania oraz długoterminowych kredytów
inwestycyjnych - przeznaczonych na finansowanie wkładu własnego. BOŚ udziela kredytów na
zakup
i
instalację
urządzeń
służących
ochronie
środowiska,
przedsięwzięcia
termomodernizacyjne, w tym polegające na zamianie konwencjonalnych źródeł energii na
ekologiczne, w tym odnawialne, do wysokości 80% kosztów inwestycji, na okres do 10 lat, z
premią w wysokości 25% kwoty kredytu, wypłacaną po wykonaniu przedsięwzięcia zgodnie z
audytem energetycznym oraz na finansowanie inwestycji w zakresie odnawialnych źródeł energii
(ze środków NFOŚiGW), do 70% kosztów kwalifikowanych inwestycji – nie więcej niż 3 mln zł. na
okres do 5 lat.
Od 01 stycznia 2004 roku ma rozpocząć działalność Fundusz Rozwoju Inwestycji
Komunalnych (FRIKO). O preferencyjne kredyty na przygotowywanie projektów inwestycji
komunalnych, w wysokości do 80% kosztów netto - nie więcej jednak, niż 0,5 mln zł, będą mogły
ubiegać się gminy i związki gmin. Warunkiem uzyskania kredytu będzie pozytywna ocena wniosku
przez Bank Gospodarstwa Krajowego, gdzie Fundusz będzie usytuowany. Przy opiniowaniu
wniosku, bank będzie uwzględniał kryteria przyjęte w programach operacyjnych finansowanych ze
środków UE. Środki funduszu pochodzić będą z budżetu państwa (ok. 15 mln zł w 2004 roku).
Informacja – Rzeczpospolita nr 183 „C” z dnia 07.08.2003
ü Wskaźniki zaawansowania realizacji celów i zadań Programu
Dla okresowej oceny zaawansowania realizacji celów Programu, przyjmuje się – w
poszczególnych sferach działalności - określony poziom wyjścia. Są to ogólnodostępne dane
statystyczne, a także wyliczenia dokonane na podstawie zagregowanych danych otrzymanych z
gmin. Zaproponowane poniżej wskaźniki efektywności programu nie są wyczerpujące i powinny
być sukcesywnie uzupełniane, przede wszystkim w miarę rozbudowy baz danych.
LP
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
WSKAŹNIK
Powierzchnia obszarów chronionych / Udział w
powierzchni gminy (2003 r.)
Liczba odrestaurowanych zespołów pałacowoparkowych (2003 r.)
Długość sieci wodociągowej ogółem (2002 r.)
Ludność zaopatrywana ze zbiorowych urządzeń
wodociągowych (2002 r.)
Średnie zużycie wody z wodociągów w
gospodarstwach domowych (2002 r.)
Długość sieci kanalizacyjnej ogółem (2002 r.)
Ludność korzystająca z sieci kanalizacyjnej
Łączna przepustowość oczyszczalni ścieków w
mieście
Szacunkowa ilość odpadów powstających w
gospodarstwach domowych
Ilość odpadów komunalnych dostarczonych na
składowiska (2002 r.)
Odsetek mieszkańców gminy objętych
zorganizowaną zbiórką odpadów komunalnych
Ilość wytworzonych osadów pościekowych
składowanych na terenie oczyszczalni
Ilość odzyskanych odpadów opakowaniowych
ze szkła (2002 r.)
STAN WYJŚCIOWY
(2001 R.)
18,9 ha / 1,9%
ok. 30 km
99,4%
51,0 m3/ rok/M (wg WUS)
28,7 km
96,2%
10 tys. m3 / d
ok. 4 816,6 Mg/rok
6 195 Mg/rok
95%
3 920 Mg s.m./r
62,0 Mg
14.
15.
16.
17.
18.
Ilość odzyskanych odpadów opakowaniowych z
tworzyw sztucznych (2002 r.)
Ilość odzyskanych odpadów opakowaniowych z
aluminium
Ilość odzyskanych odpadów makulatury
Ilość odzyskanych odpadów niebezpiecznych
ze strumienia odpadów komunalnych
Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska i
gospodarkę wodną
19,5 Mg
0
0
0
1,14 mln zł rocznie w
latach 1999-2002
Na ogół wskaźniki osiągania poszczególnych celów wymagane są w aplikacjach,
składanych o środki pomocowe. Wskaźniki mogą odnosić się zarówno do celów ekologicznych,
jak też oceniać wpływ ich osiągania na rozwój. Poniżej podane są inne przykłady wskaźników
możliwe do zastosowania, a także modyfikacji, w zależności od poziomu wyjścia oraz
uwarunkowań i preferencji lokalnych.
Cel
Przykładowe
zadanie
Rezultat bezpośredni
budowa
ü % zaawansowania
instalacji
realizacji (na etapie
służącej
budowy)
ograniczeniu
ü zmniejszenie ilości
emisji
emitowanych
szkodliwych
zanieczyszczeń (t/dzień)
gazów (pyłów) ü % zanieczyszczeń
lub zmiana
neutralizowanych przez
paliwa
instalacje
ü zmniejszenie kwoty kar,
płaconych za
przekroczenie normy
ü zmniejszenie ilości
„dymiących kominów”
niskiej emisji
Zapewnienie -budowa sieci ü % zaawansowania
odpowiedniej wodociągowej
realizacji (na etapie
jakości
budowy)
-budowa stacji
użytkowej
ü zwiększony pobór wody
uzdatniania
wody
ü wydłużenie sieci
wodociągowych
ü poprawa badanych cech
wody
ü ilość gospodarstw
domowych obsługiwanych
przez nowe sieci (w
wartościach
bezwzględnych i %)
ü powierzchnia terenów
inwestycyjnych,
obsługiwanych nową siecią
Poprawa
jakości
powietrza
atmosferyczn
ego
Wskaźnik
zaawansowania celu
-pomierzony spadek
zanieczyszczenia w pobliżu
źródła emisji w rok po
zakończeniu zadania
-zmniejszenie obszaru, na
którym zanieczyszczenie
przekracza dopuszczalne
normy (km2)
-liczba miejsc pracy
utrzymanych (utworzonych) w
2 lata po zakończeniu zadania
-zmniejszona ilość
zachorowań na choroby
przewodu pokarmowego
-liczba nowych
przedsiębiorstw po 2 latach od
zakończenia zadania
-liczba miejsc pracy w rejonie
realizacji po 2 latach
Poprawa
czystości
wód
powierzchnio
wych i
ochrona wód
podziemnych
i gleb przed
skażeniem
-budowa
sieci
kanalizacyjnej
-budowa i
modernizacja
oczyszczalni
ścieków
-likwidacja
nieszczelnych
szamb
-rekultywacja
nieczynnych
składowisk
odpadów i
wyrobisk
ü % zaawansowania
realizacji (na etapie
budowy)
ü długość wybudowanych
sieci
ü zwiększenie
przepustowości lub
wykorzystania mocy
oczyszczalni
ü zmniejszenie ilości
nieoczyszczonych ścieków
(m3/dobę)
ü ograniczenie zawartości
bakterii w zrzucanych
ściekach
ü poprawa własności
fizykochemicznych
oczyszczonych ścieków
(ChZT, BZT 5, zawiesina,
azot i fosfor całkowity)
ü zmniejszenie ilości
zrzucanych azotu, fosforu,
zawiesiny (t/rok)
ü ilość gospodarstw
domowych obsługiwanych
przez nowe sieci (w
wartościach
bezwzględnych i %)
ü powierzchnia terenów
inwestycyjnych,
obsługiwanych nową siecią
ü powierzchnia
zrekultywowanych
wysypisk i wyrobisk
-zmniejszenie BZT5, ChZT,
zawiesiny, azotu, fosforu,
zanieczyszczenia
bakteriologicznego
-poprawa klasy czystości rzek
-wzrost liczby złowionych ryb
w rzekach
-wzrost liczby utonięć
-zwiększenie lesistości gminy
-liczba nowych
przedsiębiorstw po 2 latach od
zakończenia zadania
-liczba miejsc pracy w rejonie
realizacji po 2 latach
-wzrost liczby miejsc
noclegowych po 2 latach
(liczby bezwzględne, % stanu
wyjściowego)
-liczba przenocowań turystów
po 2 latach ( wartość % w
stosunku do stanu
wyjściowego)
ü liczba godzin lekcyjnych
„szkoła-domü liczba zorganizowanych
pracakonkursów i imprez,
wypoczynek”
konferencji itp.
-udział w akcjach ü liczba uczestników imprez,
sprzątania
prac zgłaszanych do
środowiska
konkursów
lokalnych i
ü liczba wyróżnień i nagród w
ponadlokalnych
konkursach
-organizowanie
ponadlokalnych
konferencji i
ü powierzchnia objęta akcją
warsztatów
sprzątania (jednorazowo,
łącznie w ciągu roku)
-stwarzanie
warunków do
ü waga zebranych odpadów
założenia
ü liczba nowych członków
organizacji
organizacji ekologicznych
ekologicznej
ü liczba gospodarstw
-długość
ekologicznych i
zorganizowanych
agroturystycznych
ścieżek
rowerowych i
szlaków pieszych
-szkolenia
rolników
Wzrost
-budowa i
-wzrost mocy zainstalowanej
wykorzystani modernizacja
w urządzeniach grzewczych,
a energii
urządzeń
wykorzystujących energię
odnawialnyc grzewczych na
biomasy, geotermii i slońca
h
biomasę, energię -wzrost powierzchni upraw
geotermalną i
energetycznych
słońce
-liczba nowych miejsc pracy
-budowa rafinerii
paliwa
ekologicznego
Upowszechni
enie wiedzy o
środowisku
…
-program
ü spadek ilości zebranych
odpadów na jednostkę
powierzchni
-wzrost ilości odpadów w
ramach zorganizowanej zbiórki
-zmniejszenie zjawiska
wiosennego wypalania traw
-zwiększenie liczby wniosków
o ustanowienie pomników
przyrody
-wzrost liczby miejsc
noclegowych po 2 latach
(liczby bezwzględne, % stanu
wyjściowego)
ü liczba przenocowań
turystów po 2 latach
( wartość % w stosunku do
stanu wyjściowego)
-poprawa stanu czystości
powietrza atmosferycznego
-ograniczenie powierzchni
gruntów odłogowanych
-liczba nowych miejsc pracy
-wzrost dochodów
podatkowych gminy
Powstrzyman
ie degradacji
krajobrazu
wiejskiego
-opracowanie
ü wzrost powierzchni terenów
planów
dla zabudowy
zagospodarowan
mieszkaniowej (ha)
ia
ü liczba obiektów uznanych
przestrzennego
za zabytkowe
-założenie
ü liczba uczestników
gminnego
konkursów
rejestru zabytków ü liczba i kwota udzielonych
-program
ulg i zwolnień podatkowych
rehabilitacji
ü powierzchnia ułożonych
wiejskich
chodników i placów
obszarów
ü liczba nasadzeń drzew i
zabudowanych i
krzewów na terenach
zieleni
zabudowy wiejskiej
urządzonej
ü ilość odpadów
-konkursy na
wielkogabarytowych
piękną wieś
pozyskanych w trakcie
-system
zorganizowanych zbiórek
preferencji
ü liczba zgłoszonych
podatkowych
rozbiórek obiektów
gospodarczych
-zagospodarowa
nie przestrzeni
ü powierzchnia
publicznych
uporządkowanych parków i
zabytkowych cmentarzy
ü spadek liczby samowoli
budowlanych
-wzrost liczby punktów i lokali
gastronomii regionalnej
ü wzrost ceny nieruchomości
-wzrost liczby miejsc
noclegowych po 2 latach
(liczby bezwzględne, % stanu
wyjściowego)
ü liczba przenocowań
turystów po 2 latach
( wartość % w stosunku do
stanu wyjściowego)
ü Jednostki uczestniczące w realizacji programu
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
l.
m.
n.
o.
p.
q.
r.
s.
t.
u.
v.
w.
Rada Gminy i Burmistrz Miasta Ustka
Rada, Zarząd i Starosta Powiatu Słupskiego
Zarząd Województwa Pomorskiego,
Wojewoda Pomorski, Wojewódzki Konserwator Przyrody
Wojewódzki Konserwator Zabytków Delegatura w Słupsku
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska Delegatura wSłupsku
Urząd Morski w Słupsku
Związek Miast i Gmin Doliny Słupi i Łupawy,
Dyrekcja Parku Krajobrazowego Dolina Słupi w Słupsku
PGL Lasy Państwowe Nadleśnictwo Ustka
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku
Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Szczecinie
Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych Województwa Pomorskiego w
Gdańsku - Terenowy Oddział w Słupsku,
Powiatowy Inspektor Sanitarny w Słupsku
Zakład Gospodarki Komunalnej w Ustce
Zakład Energetyczny Słupsk SA
PGNiG S.A. w Warszawie, Regionalny Oddział Przesyłu w Gdańsku
Komenda Miejska Państwowej Straży Pożarnej w Słupsku
Wojewódzki Inspektorat Ochrony Roślin w Koszalinie
PP Uzdrowisko Ustka w Ustce
Powiatowy Lekarz Weterynarii w Słupsku
Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego w Słupsku
Państwowa Straż Rybacka w Słupsku
x. Wojewódzki Ośrodek Doradztwa i Postępu Rolniczego w Strzelinie
y. Zespół Szkół Rolniczych w Słupsku
z. PTTK Słupsk
aa. Polski Związek Wędkarski, Zarząd Okręgu w Słupsku
bb. Liga Ochrony Przyrody, Zarząd Okręgu w Słupsku
Wykaz materiałów źródłowych
j.Folmer H., Gabel L. Opschoor, 1996, Ekonomia środowiska i zasobów naturalnych, Krupski i S-ka, W-wa,
k.Program ochrony środowiska województwa pomorskiego na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata
2007-2010, Zarząd Województwa Pomorskiego - ARCADIS EKOKONREM Sp. z o.o., Wrocław-Gdańsk 2003,
l.Dokumentacja hydrogeologiczna zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych zlewni Słupi i Orzechowej, 2002,
ARCADIS Ekokonrem Sp. z o.o., Wrocław,
m.Projekt Badań hydrogeologicznych dla oceny zasobów wód podziemnych z utworów czwartorzędowych i
trzeciorzędowych Wodnica k. Ustki, Kombinat Geologiczny „Zachód” we Wrocławiu Zakład Projektów i Dokumentacji
Geologicznych w Poznaniu, Poznań 1976 r.,
n.Opracowanie fizjograficzne ogólne dla miasta Ustka, 1983, PG-F i G B „GEOPROJEKT” oddz. Gdańsk,
o.Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce, wg stanu na dzień 31 XII 2000, PIG Warszawa 2001,
p.Trapp J. 2001, Warunki klimatyczne w; Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego
woj. pomorskiego, Pomorskie Studia Regionalne, Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego, Gdańsk,
q.Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Miejskiej Ustka, 2001, Przedsiębiorstwo
Projektowo – Realizacyjne „DOM” S-ka z o.o., Starogard Gdański,
r.Strategia rozwoju społeczno-gospodarczego Powiatu Słupskiego 2001 – 2011,
s.Strategiczny program ekorozwoju Ustki, 1996, IOŚ oddz. Gdańsk,
t.Szermer B., 1996 Diagnoza stanu Portu Usteckiego w: Strategiczny program ekorozwoju Ustki, IOŚ oddz. Gdańsk,
u.Aftanas J, Dziedzic W, Żelechowski W, 1983, Program ochrony brzegów woj. słupskiego w aspekcie różnych form
zagospodarowania strefy brzegowej i pasa nadmorskiego, Instytut Morski Oddz. w Słupsku,
v.Raport o stanie środowiska woj. pomorskiego wg badań monitoringowych przeprowadzonych w 2001 roku, 2002,
WIOŚ Gdańsk,
w.Raport o stanie środowiska woj. pomorskiego, 1999, WIOŚ Gdańsk,
x.Stan czystości wód płynących zlewni rzeki Słupi na podst. badań przeprowadzonych w 1998r, PIOŚ-WIOŚ, Słupsk
1999,
y.Operat przeciwpowodziowy dla województwa słupskiego, BPWM Koszalin 1979,
z.Ocena stopnia zanieczyszczenia i zagrożenia wód podziemnych i powierzchniowych woj. słupskiego, 1993,
Przedsiębiorstwo Geologiczne – Zakład w Gdańsku,
aa.Okołowicz W., 1975, Regiony klimatyczne w: Narodowy Atlas Polski, Inst. Geografii PAN, Ossolineum Wrocław,
bb.Kosiński S, 1995, Ogólna charakterystyka klimatologiczna woj. słupskiego w: Raport o stanie środowiska woj.
słupskiego w 1994 r, PIOŚ - WIOŚ Słupsk,
cc.Opracowanie ekofizjograficzne do planu zagospodarowania przestrzennego województwa pomorskiego, 2001, praca
zbiorowa pod red. Czochańskiego J., Pomorskie Studia i Materiały – Urząd Marszałkowski Województwa Pomorskiego,
Gdańsk,
dd.Woźniak K. Górski W, Co warto wiedzieć o przyrodzie województwa słupskiego, Wojewoda Słupski, Słupsk,
ee.Lipczyński red, 2002, Zasoby przyrodnicze dorzecza Słupi i Łupawy - Materiały do monografii, Związek Miast i Gmin
Dorzecza rzeki Słupi i Łupawy, Słupsk,
ff.Ostoje ptaków w Polsce, 1994, Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, Biblioteka Monitoringu Środowiska
Gdańsk,
gg.Ochrona dziedzictwa kulturowego w: Studium zagospodarowania przestrzennego woj. słupskiego, Regionalny
Ośrodek Studiów i Ochrony Dziedzictwa Kulturowego Pomorza Zachodniego, Szczecin 1996,
hh.Geodezyjne wykazy gruntów wg stanu na dzień 2003-01-01. Starostwo Powiatowe w Słupsku,
ii.Zbiorcze zestawienie gruntów w podziale na użytki gruntowe i klasy gleboznawcze wg stanu na dzień 2000-01-01.
Starostwo Powiatowe w Słupsku,
jj.Warunki przyrodnicze produkcji rolnej województwo słupskie. IUNG Puławy, 1987,
kk.Roczniki statystyczne województwa pomorskiego 2000, 2001, 2002. Urząd Statystyczny w Gdańsku.
ll.Matuszkiewicz J. M., 1995, Potencjalna roślinność naturalna Polski, Mapa przeglądowa w skali 1:300 000, Ark. 3 i 2,
PAN, W-wa,
mm.Wojterski T, Bednorz J, 1982, Pobrzeże Słowińskie i Kaszubskie, Przyroda Polska, Wiedza Powszechna, W-wa,
nn.Plan urządzenia Lasu Nadleśnictwa Ustka na lata 1.01.1998 – 31.12.2007, BUL i GL Szczecinek,
oo.Uproszczony plan urządzenia lasu stanowiącego własność komunalną miasta Ustka na okres 1.01.1998 –
31.12.2007, BULiGL, Szczecinek,
pp.Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym, 2002, Ministerstwo
Środowiska, Warszawa,
qq.Matuszkiewicz W., 2001, Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. PWN Warszawa
rr.Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 11 września 2001r. w sprawie określenia listy gatunków roślin rodzimych
dziko występujących, objętych ochrona gatunkową ścisłą i częściową oraz zakazów właściwych dla tych gatunków i
odstępstw od tych zakazów, Dz. U. Nr 106, poz. 1167,
ss.Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 sierpnia 2001r. w sprawie określenia rodzajów siedlisk
przyrodniczych podlegających ochronie, Dz. U. Nr 92, poz. 1029
tt.Przewoźniak M. 2002, Kształtowanie środowiska przyrodniczego miast. Przykłady z Regionu Gdańskiego, Wydział
Architektury Politechniki Gdańskiej.
Streszczenie do prezentacji w języku niespecjalistycznym
9.2Podstawa prawna, cel, przedmiot i zakres opracowania
Do sporządzenia w terminie do 30.06.2004 gminnego programu ochrony środowiska,
obligują samorząd: Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska (Dz. U.
2001 Nr 62 poz. 627 z późn. zm.) w art. 17 p.1 oraz Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 o
odpadach (Dz. U. z 2001 Nr 62 poz. 628 z późn. zm.) w art. 14 p. 1-3,
Program jest dokumentem wspomagającym proces decyzyjny i aktywne zarządzanie
środowiskiem, w celu wprowadzenia na obszarze miasta ładu ekologicznego. Celem
Programu jest wskazanie perspektywy do 2010 roku oraz uzgodnienie działań w latach 2003 2006, niezbędnych do zapewnienia mieszkańcom stałej poprawy warunków życia w
środowisku, a także - poprzez oszczędne korzystanie z zasobów przyrodniczych pozostawienie ich przyszłym pokoleniom, w stanie gwarantującym dalszy zrównoważony
rozwój.
Jako punkt wyjścia program przyjmuje inwentaryzację stanu zasobów i ocenę
przeobrażeń środowiska przyrodniczego miasta, w zakresie elementów przyrody
nieożywionej i ożywionej, obszarów objętych i wnioskowanych do objęcia ochroną prawną
oraz analizę ograniczeń i szans rozwoju, wynikających ze środowiska przyrodniczego. W
programie przedstawiono ważniejsze działania, podejmowane po roku 1999 przez organy
samorządu i podmioty gospodarcze, w zakresie poprawy stanu środowiska i ochrony jego
zasobów.
W programie wzięto pod uwagę uwarunkowania wynikające z przepisów prawa,
polityki ekologicznej państwa oraz procesu dostosowawczego do przepisów, norm i
procedur obowiązujących w Unii Europejskiej. Program jest spójny z ustaleniami Programu
Ochrony Środowiska dla Województwa Pomorskiego, Strategii rozwoju województwa
pomorskiego, Planu zagospodarowania przestrzennego województwa, Programu Ochrony
Środowiska dla powiatu słupskiego oraz Strategii rozwoju społeczno-gospodarczego
powiatu słupskiego.
Programowi towarzyszy – jako osobny dokument - plan gospodarki odpadami, w
którym zawarta została całość związanych z tą problematyką zagadnień. Program
obowiązuje na lata 2003 – 2006 i uwzględnia perspektywę 2007 – 2010.
5.1Położenie geograficzne, ludność i gospodarka miasta Ustka
Miasto Ustka leży w Polsce północnej, na północno zachodnim skraju woj.
pomorskiego, w powiecie słupskim, przy ujściu rzeki Słupi do Morza Bałtyckiego. Jest
jednym z czterech polskich uzdrowisk nadmorskich. Zajmuje obszar o powierzchni 1 014
ha, co stanowi 0,4% powierzchni powiatu słupskiego i 0,06% powierzchni województwa
pomorskiego. Pod względem powierzchni miasto Ustka jest najmniejszą jednostką
samorządową powiatu słupskiego. Na koniec grudnia 2001 r. liczba ludności zamieszkałej w
mieście wynosiła 17 202 osoby, co stanowiło 18,1% ludności powiatu słupskiego i 0,8%
ludności województwa pomorskiego. Na tle gmin powiatu, Ustka jest obszarem najgęściej
zaludnionym - 1 696 osób na 1 km2. W sezonie letnim liczba ludności w mieście znacznie
wzrasta ze względu na napływ turystów i wczasowiczów.
Nadmorskie położenie oraz tradycje historyczne sprawiły, że w gospodarce miasta od
lat dominowały funkcje związane są z morzem i gospodarka morską. Okres transformacji i
nowe uwarunkowania gospodarcze i prawne przyczyniły się do spadku gospodarczego
znaczenia „starych przemysłów” (stoczniowy, portowy, rybołówstwo i przetwórstwo ryb). W
efekcie miasto – z niedawno dynamicznie rozwijającego się ośrodka przemysłowego,
popada w coraz większy regres borykając się ze strukturalnym, poprzemysłowym
bezrobociem.
Nie utraciły natomiast swego znaczenia pozostałe historycznie ukształtowane
dziedziny bazujące na walorach środowiska, takie jak: turystyka oraz funkcja uzdrowiskowowypoczynkowa, korzystające z dobrze rozwiniętej bazy sanatoryjno-mieszkalnej i
usługowej. W ostatnich latach w mieście dynamicznie rozwija się także funkcja
mieszkaniowa.
3. Zasoby oraz walory środowiska przyrodniczego gminy
Krajobraz
Krajobraz miasta jest urozmaicony. Wzdłuż brzegu Bałtyku ciągnie się pas
piaszczystej plaży z wydmowymi wzniesieniami, dochodzącymi w zachodniej części miasta
do szerokości 100 – 150 m i wysokości 18 – 20 m npm. We wschodniej części występuje
niszczony brzeg klifowy. Za wydmami rozciągają się płaskie równiny urozmaicone w części
wschodniej miasta torfowiskami (borowiny). Całość przecina szeroka i plaska dolina rzek
Słupi tworząca liczne malownicze zakola w południowo-zachodniej części miasta.
Warunki klimatyczne
Miasto leży na obszarach o zmiennej pogodzie, co jest następstwem ścierania się
klimatu morskiego i lądowego. Panuje tu pogoda raczej łagodna, wilgotna, bez ostrych
wahań temperatury. Lata bywają chłodne a zimy ciepłe. Średnia temperatura roczna + 7,70C
należy do najwyższych w województwie. Charakterystyczne są również: długi okres
bezprzymrozkowy, najkrótsza i najpóźniej zaczynająca się zima, ale także najmniejsza
liczba dni gorących, którą z kolei rekompensuje największa liczba dni słonecznych. Średnia
roczna suma opadów wynosi 760 mm przy średniej w kraju ok. 600mm. Najobfitszym w
opady miesiącem jest lipiec. Występują tu częste zamglenia, powietrze jest wilgotne a
wiejące wiatry należą do najsilniejszych na obszarze kraju. Największą siłę wiatry osiągają
w listopadzie i grudniu.
Miasto posiada korzystny mikroklimat, który w połączeniu ze zdrowotnym działaniem
morskiej wody stanowi podstawę działalności Uzdrowiska Ustka.
Wody powierzchniowe i podziemne
Środkowy i południowy obszar miasta należy do zlewni rzeki Słupi. Słupia przyjmuje
na terenie miasta prawostronny niewielki dopływ Strugę Przewłocką, odwadniający
wschodnią część miasta. Zachodni jego fragment odwadnia niewielki ciek Czarna
uchodzący bezpośrednio do morza. Po zachodniej stronie Słupi znajdują się dwa baseny
portowe, trzeci zaś, stanowiący poszerzenia jej koryta usytuowany jest w okolicach mostu
kolejowego.
Miasto Ustka posiada znaczne zasoby wód podziemnych, jednak bliskość Bałtyku
może niekorzystnie wpłynąć na ich stan, gdyż wzrost poboru wody z lokalnych ujęć może
powodować zasysanie do nich słonych wód morskich.
Zasoby surowcowe
W granicach miasta Ustka znajdują się udokumentowane złoża surowców
leczniczych: borowiny, wód mineralnych oraz mineralnych wód ciepłych, tzw. solanek.
Surowce te stanowią potencjalne zasoby lecznicze Uzdrowiska Ustka. W chwili obecnej nie
są eksploatowane.
Gleby
Na obszarze miasta występują gleby o niskiej przydatności rolniczej. W części
nadbrzeżnej występują piaszczyste wydmy - rolnicze nieużytki, w większości zalesione.
Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wynosi 53,6 pkt. (najniższy w powiecie).
Jakość rolniczej przestrzeni produkcyjnej, z uwagi na charakter gospodarki miasta jest bez
znaczenia.
Użytkowanie gruntów
Miasto Ustka jest w swoich granicach prawie w połowie pokryte lasami, tereny
zabudowane stanowią zaledwie 30% jego obszaru. Wśród gruntów zabudowanych
stosunkowo duży obszar zajmuje zabudowa służąca wypoczynkowi. Użytki rolne nie są
wykorzystywane rolniczo i stanowią potencjalną rezerwę terenową pod rozwój funkcji
miastotwórczych oraz uzdrowiskowo - rekreacyjnych.
Zasoby przyrody ożywionej
Na obszarze miasta występuje duże bogactwo naturalnych siedlisk przyrodniczych.
Specyficzną cechą terenu są zbiorowiska związane wyłącznie z brzegiem Bałtyku zbiorowiska plaż, wydm i klifu oraz sąsiadujących z nimi podmokłych równin. Istotny jest
także udział zbiorowisk związanych z doliną Słupi - mokrych łąk, turzycowisk, zarośli
wierzby, wikliny oraz olszy.
Obszarowo na terenie miasta dominują zbiorowiska roślinności leśnej. W części
północnej i północno-zachodniej występują głównie nadmorskie bory bażynowe, w części
południowo-wschodniej przeważają lasy bukowe i bukowo-dębowe.
Charakterystyczne dla terenów osiedlowych są zbiorowiska roślin towarzyszących
człowiekowi, związane z podwórkami, ogrodzeniami, trawnikami, poboczami dróg. Itp.
Miejskie przestrzenie publiczne oraz ogrody przydomowe porastają liczne rodzime i obce
rośliny ozdobne - odmiany sosen, jodeł, świerków, topoli, brzozy, jarzębiny, rokitnika ale
również rododendronów, hortensji, forsycji itp. - kosztem drzew i krzewów owocowych oraz
warzyw. Popularne stały się ozdobne pnącza na ścianach budynków oraz letnie dekoracje
okienne i balkonowe kwiatami w skrzynkach.
Na terenie miasta najbardziej widoczną grupę zwierząt stanowią ptaki, zatrzymujące się
podczas wędrówki lub zimujące w okolicach portu w Ustce. Teren ten ma duże znaczenie, z
uwagi na liczebność zimujących stad mew i północnych kaczek morskich oraz innych
ptaków wędrownych. W zabudowie miejskiej, na skwerach i w parkach gnieżdżą się ptaki
przystosowane do warunków miejskich. W lasach miejskich spotykane są sarny, jelenie,
dziki oraz dzikie króliki, wiewiórki, jeże i inne. Typowe dla terenów miejskich są myszy
domowe oraz szczury.
W wodach Słupi, w ujściowym odcinku pojawia się pstrąg potokowy i tęczowy, troć
wędrowna, węgorz, w kanale portowym płoć i okoń.
Formy prawnej ochrony przyrody
Miasto posiada znikomy udział przyrodniczych obszarów chronionych - niespełna 2%.
W granicach miasta znajduje się leśny rezerwat przyrody „Buczyna nad Słupią” położony w
dolinie Słupi, przy południowej granicy miasta. Rosną w nim cenne drzewa liściaste oraz
rzadkie roślin porastające dno i zbocze doliny rzecznej.
Do gatunków roślin objętych ścisłą ochroną, rosnących na terenie miasta, należą m.in.:
mikołajek nadmorski, bluszcz pospolity, wiciokrzew pomorski, wrzosiec bagienny, grążel żółty,
storczyki, wawrzynek wilczełyko i inne. Ponadto występują liczne rośliny objęte ochroną
częściową.
Wszystkie lasy w mieście zostały uznane za lasy ochronne. Pełnią one głównie
funkcje: uzdrowiskowe ale także glebochronne i wodochronne.
W 1987r miasto Ustka objęto statusem uzdrowiska z dwiema strefy ochrony
uzdrowiskowej. Obszar położony w strefie brzegowej chroni pas techniczny oraz pas
ochronny brzegu morskiego.
Zieleń urządzona i chroniony krajobraz kulturowy
Uchwałą Rady Miejskiej w Ustce ustanowiono 7 terenów zielonych w mieście Ustka
jako parki miejskie. Spośród nich jedynie 2 tereny: pomiędzy Promenadą Nadmorską i ul.
Chopina oraz rozciągający się od dworca PKP do kina „Delfin - spełniają kryteria
obszarowe, jakim winny odpowiadać parki. Do terenów urządzonej zieleni miejskiej należą
też niewielkie uliczne skwery przy ulicach Jana z Kolna i Słupskiej, zieleń spółdzielczych
osiedli mieszkaniowych SM „Korab”, tereny wokół Urzędów Miasta i Gminy, Zakładów:
Gazowniczego i Energetycznego i in.
Przykładem historycznej zieleni urządzonej jest cmentarz komunalny oraz skwer przy
ul. Marynarki Polskiej. Na obraz miasta wpływa także zieleń ozdobnych i rekreacyjnych
ogrodów przydomowych i ośrodków wypoczynkowych.
W średnim stopniu zachowały się w mieście nasadzenia przyuliczne. Składają się na
nie głównie niewysokie drzewa z gatunku jarząb i głóg. Widoczne jest obumieranie licznych
większych drzew, spowodowane pogorszeniem się warunków do ich wzrostu (sól, spaliny,
dewastacja).
Charakterystyczne dla krajobrazu miasta wczasowo-uzdrowiskowego są okazałe wille
i pensjonaty w dzielnicy uzdrowiskowej, pochodzące z pierwszej połowy XX wieku.
Miasto posiada liczne obiekty świadczące o jego portowym charakterze, np.
zabytkową latarnię morską, spichlerze, sieciarnię, elewator zbożowy i wiele innych.
Znaczące dla krajobrazu miasta są także zabytkowe kamienice przy ulicy M. Polskiej,
kościół parafialny i szkoła podstawowa z początków XX wieku, dworzec kolejowy z wiatą
peronową i in. Tzw. Stara Ustka – historyczna dzielnica rybacka – niestety utraciła w
przeważającej części swój niepowtarzalny klimat.
Przekształcenia rzeźby terenu
Największe przeobrażenia rzeźby w Ustce dokonały się w rejonie portu. Wybudowano tu falochrony, pirs,
ostrogę, nabrzeża i baseny portowe zmieniające kształt koryta Słupi w jej ujściowym odcinku. Również poza
obrębem portu, w zachodniej części miasta, w okresie II wojny światowej rozpoczęto prace hydrotechniczne.
Bardzo duże zmiany w ukształtowaniu brzegu powoduje działanie wód morskich. Budowa falochronów
spowodowała zaburzenie fal i prądów co powoduje częste zmiany linii brzegowej. Jednocześnie prowadzone
są prace związane z odbudową plaży wschodniej oraz nadmorskich klifów.
Istotnym czynnikiem prowadzącym do zmian rzeźby terenu w mieście jest zainwestowanie turystyczne –
liczne ośrodki wczasowe po wschodniej stronie miasta budowano na wydmach nadmorskich po uprzednim ich
wylesieniu i częściowo wyplantowaniu. Znaczące zmiany dokonały się także na terenie Stoczni Ustka oraz
budowanego Zakładu Przyrodoleczniczego. Obecna Wysoka Promenada Nadmorska jest w dużej części
sztucznie utrzymywana na niszczejącym brzegu klifowym.
Czystość powietrza atmosferycznego
Na całym obszarze miasta będącego uzdrowiskiem, obowiązują podwyższone normy
dopuszczalnych zanieczyszczeń powietrza. Prowadzone pomiary nie wykazują przekroczeń
dopuszczalnych norm jego czystości. Stan jakości powietrza w mieście w ostatnich latach
poprawia się wskutek likwidacji kotłowni lokalnych a także przechodzenia w budynkach
indywidualnych na ogrzewanie gazem i olejem. Wzrost poziomu zanieczyszczeń powietrza
uwidacznia się w sezonie grzewczym.
Największym w mieście przedsiębiorstwem, emitującym gazy i pyły jest ciepłownia
EMPEC – położona w centrum miasta, w sąsiedztwie dzielnicy uzdrowiskowej. Obiekt ten,
jako jedyny w powiecie, zaliczony został do znaczących w skali województwa emitorów
zanieczyszczeń gazowych i pyłowych. Poza nim, dla czystości powietrza w mieście mają
znaczenie: Stocznia „Ustka”, Elewator zbożowy w porcie, „Korab’ i „Hydro-Naval”,
Wędzarnia ryb przy ul. Ogrodowej. Na stan powietrza w największym stopniu wpływają
jednak indywidualne paleniska i kotłownie.
Komunikacyjne zanieczyszczenia powietrza w sąsiedztwie głównych dróg wzrastają.
Ulokowanie głównych parkingów w okolicach kanału portowego i w dzielnicy uzdrowiskowej
sprzyja dodatkowym przejazdom przez miasto przyczyniając się do wzrostu ilości spalin.
Natężenie hałasu komunikacyjnego i pochodzącego z innych źródeł
Źródłem hałasu jest w mieście głównie transport i komunikacja drogowa. Szczególnie
uciążliwy jest hałas w okolicy przelotowych ulic oraz na obszarze centrum usługowo handlowego. Wyniki przeprowadzonych na obszarze miasta badań wskazują, że hałas
komunikacyjny oscyluje wokół wartości dopuszczalnych i jest bardzo uciążliwy dla stałych
mieszkańców miasta. Stan ten wymaga podjęcia działań zmierzających do ograniczenia
jego natężenia.
Uciążliwość hałasowa od działalności produkcyjnej nie jest obecnie znacząca. Bardziej
dokuczliwe dla mieszkańców są nocne hałasy dochodzące z obiektów gastronomiczno-
rozrywkowych, dyskotek itp. Okresową uciążliwość dla mieszkańców miasta stwarzają także
odgłosy ćwiczeń wojskowych dochodzące z poligonu w Wicku Morskim.
Czystość wód powierzchniowych i jakość wód podziemnych
Wody Słupi badane w odcinku ujściowym w 2001r odznaczały się dobrą jakością. Ogólnie
ocena odpowiadała klasie II. Wątpliwości budzi jedynie stan sanitarny tych wód – 35% wyników
pozaklasowych, który jednak w porównaniu z 1993 r. (74%) znacznie się poprawił. Na jakość
wód w Słupi decydujący wpływ mają zanieczyszczenia pochodzące spoza obszaru miasta.
Stan sanitarny przybrzeżnych wód morskich w rejonie kąpielisk w Ustce jest od kilku
lat dobry i wszystkie kąpieliska są dopuszczone przez SANEPID do kąpieli.
Ocena jakości wód podziemnych w studniach wskazuje na ich średnią jakość (II klasa). Charakteryzują
się one podwyższoną zawartością żelaza i manganu.
Zaopatrzenie w wodę i unieszkodliwianie ścieków
Mieszkańcy miasta zaopatrywani są w wodę z komunalnych ujęć wód podziemnych „Rybacka” (ujęcie
podstawowe) i „Marynarki Polskiej”. Na terenie stacji wodociągowej funkcjonuje system uzdatniania wody
eliminujący zawartości żelaza i manganu do wartości ustalonych dla wody pitnej. Miejska sieć wodociągowa jest
dobrze rozwinięta i zaopatruje w wodę 99,4% ludności. Wydajność ujęć jest wystarczająca, sezonowe niedobory
występują latem, co wynika ze zwiększonego poboru wody przez turystów. Znaczącym problemem dla ujęć jest
przenikanie do wód podziemnych słonych wód morskich.
Na terenie miasta nie występują miejsca bezpośredniego odprowadzania ścieków surowych do wód:
Do zbiorników bezodpływowych odprowadzane są ścieki z części terenów miasta, m.in. z terenów w rejonie
portu, bazy paliw „ORLEN”, niektórych ośrodków wczasowych i in.
Ustka posiada rozdzielczy system kanalizacji ściekowej. Wody deszczowe z terenów komunalnych i
przemysłowo - składowych bez podczyszczania odprowadzane są do Słupi (Kanału Portowego) i Strugi
Przewłockiej. Wody te stanowią potencjalne zagrożenie zanieczyszczeniem substancjami ropopochodnymi
spływającymi z ulic, parkingów, placów manewrowych itp.
Z miejskiej sieci kanalizacyjnej korzysta 96,2% mieszkańców miasta. Ścieki kierowane są na miejską
oczyszczalnię, która oczyszcza je w stopniu zadawalającym.
Składowanie odpadów
W obszarze miasta nie ma składowisk odpadów. Wszystkie powstające odpady
komunalne wywożone są na składowisko odpadów w Bierkowie gm. Słupsk. Natomiast odpady
inne niż komunalne oraz niebezpieczne są zabierane i wywożone są przez wyspecjalizowane
firmy do najbliższych miejsc, gdzie są unieszkodliwiane.
Nadzwyczajne zagrożenia środowiska występujące w mieście
Droga wojewódzka nr 210 – należy do ważnych kierunków transportu materiałów
niebezpiecznych przez teren miasta. Zagrożenie stanowi także transport morski paliw i
produktów ropopochodnych, a także zanieczyszczone wody z jednostek pływających. W
ostatnich latach notowano dryfowanie na wybrzeże słupskie pozostałości mazutu
niewiadomego pochodzenia a także rozlewanie plam ropy na wodach terytorialnych przez
jednostki połowowe.
Przedsiębiorstwa Korab w Ustce wykorzystuje ciekły amoniak w procesach
produkcyjnych – jednak ilości zużytej substancji nie stwarzają większego potencjalnego
zagrożenia. Do kategorii potencjalnych zagrożeń należy tez zaliczyć bazę paliwową PKN
Orlen w Ustce wraz z rurociągiem paliwowym i stacją portową, jak również tor podejścia i
port w Ustce (port zabezpieczony jest zaporą przeciwolejową, jednak nie obejmuje to
możliwej awarii na torze podejściowym).
Zagrożenie powodziowe powodowane falami wezbraniowymi jest na terenie miasta
stosunkowo nieznaczne. Istnieją jednak możliwości pojawienia się szkód powodziowych,
zwłaszcza na skutek powodzi sztormowych. Odcinek ujściowy Słupi znajduje się pod
całkowitym wpływem morza. Stany wody w porcie zależne od kierunku i siły wiatru, ulegają
bardzo dużym wahaniom. Wystąpienie sztormów w okresie zwiększonego wiosennego
odpływu wód rzecznych w Słupi i Kanale Przewłockim grozi podtopieniem terenów miasta
sąsiadujących z ujściowymi odcinkami tych rzek.
4. Cele i zadania ustalone w Programie
Program Ochrony Środowiska dla miasta Ustka wyróżnia cele krótkoterminowe,
których realizacja zakończy się najpóźniej do 2006 roku, średnioterminowe - do
zrealizowania przed rokiem 2010 oraz długoterminowe, prawdopodobne i możliwe do
osiągnięcia dopiero, po 2010 roku. Tym ostatnim celom, które można określić również jako
strategiczne, lub generalne - podporządkowane są wszystkie wcześniejsze.
Cele, jakie wskazuje do osiągnięcia program, można też podzielić na dwie grupy:
Pierwszą z nich stanowią cele uniwersalne. Nie są one jedynie prostym odzwierciedleniem
wykonania konkretnych obowiązków, nakładanych przez ustawy i przepisy szczegółowe, mają
natomiast charakter fundamentalny, biorący swe źródło w Konstytucji RP oraz dokumentach
perspektywicznych, przyjmowanych na szczeblu Sejmu i Rządu RP. Do tej grupy należą cele
perspektywiczne, określające stan docelowy, do osiągnięcia którego dążyć winny władze
samorządowe. Formułują one oczekiwania społeczności lokalnej – mieszkańców miasta – oraz
jej powinności w odniesieniu do środowiska przyrodniczego i kulturowego, a także przyszłych
pokoleń w tym środowisku gospodarujących.
Na drugą grupę celów istotny wpływ mają obowiązki i możliwości, jakie dla władz
samorządowych wynikają z przepisów prawa. Do tej grupy należą cele średnioterminowe i
priorytetowe.
Program nie ustala hierarchii celów w poszczególnych przedziałach czasowych, ani też
szczegółowego harmonogramu realizacji zadań, które posłużą osiąganiu celów. Z uwagi na
ograniczone możliwości finansowania znacznej większości z nich, byłoby to założenie
teoretyczne i niekoniecznie realne. Wielorakość potrzeb, zarówno wynikających z konieczności
dostosowania standardów ochrony środowiska do poziomów przyjętych w Unii Europejskiej, jak
też niezbędnych dla poprawy warunków życia i nadrobienia wieloletnich zapóźnień w tej sferze,
nakazuje jednoczesne dążenie do ich zaspokojenia. O ich faktycznej kolejności - w ramach
założonych przedziałów czasowych - zadecydują możliwości finansowania, oraz wsparcia ze
środków zewnętrznych, związane w istotny sposób ze sprawności prowadzonych niezależnie od
samorządu procedur, a także pozyskiwanych w ramach partnerstwa publiczno – prywatnego –
pochodnej dynamiki rozwoju gospodarczego w kraju i regionie.
Cele perspektywiczne – osiągnięcie prawdopodobne nie wcześniej, niż po roku 2010
Pierwszy Cel Perspektywiczny
Zapewnienie mieszkańcom miasta zdrowych warunków zamieszkania, pracy i
wypoczynku, w czystym i bezpiecznym środowisku przyrodniczym
Drugi Cel Perspektywiczny
Pełne wykorzystanie szans, jakie stwarzają zasoby i walory
przyrodniczego i kulturowego, dla zrównoważonego rozwoju miasta
środowiska
Trzeci Cel Perspektywiczny
Zachowanie dla przyszłych pokoleń zasobów środowiska przyrodniczego i kulturowego
miasta, w stanie zapewniającym jego trwałość i możliwość odtwarzania potencjału.
Cele średnioterminowe –realizacja zakładana do roku 2010
Pierwszy Cel Średnioterminowy
Rehabilitacja zdegradowanego krajobrazu miejskiego i przemysłowego
Drugi Cel Średnioterminowy
Modernizacja i rozbudowa systemu gospodarki wodno – ściekowej, zapewniająca
mieszkańcom i wczasowiczom stabilne dostawy wody konsumpcyjnej o dobrej
jakości, racjonalizacja wykorzystania zasobów wody oraz ochronę zasobów wód
podziemnych, kąpielisk i gleb przed skażeniem
Trzeci Cel Średnioterminowy
Zmniejszenie skali narażenia mieszkańców miasta na hałas
Czwarty Cel Średnioterminowy
Wykształcenie wśród mieszkańców wiedzy o środowisku miasta, nawyków kultury
ekologicznej oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska
Piąty Cel Średnioterminowy
Ochrona różnorodności biologicznej, rozwój systemu obszarów chronionych i
terenów zielonych
Szósty Cel Średnioterminowy
Rozwój i doskonalenie skuteczności systemu selektywnej zbiórki odpadów,
upowszechnianie niskoodpadowych technologii produkcji - osiągnięcie poziomu 75%
udziału odzyskiwanych i ponownie wykorzystywanych w procesach produkcyjnych
odpadów przemysłowych
Siódmy Cel Średnioterminowy
Ochrona powietrza atmosferycznego i poprawa jego stanu, wzrost wykorzystania
zasobów energii odnawialnej, racjonalizacja zużycia energii
Cele Priorytetowe (krótkoterminowe) – do realizacji w okresie 2004 – 2006
Pierwszy cel priorytetowy
Rehabilitacja obszaru Starej Ustki i zagospodarowanie terenów poprzemysłowych
Drugi Cel Priorytetowy
Zapewnienie stabilnego poziomu dostaw i odpowiedniej jakości użytkowej wody
dostarczanej dla mieszkańców miasta
Trzeci Cel Priorytetowy
Poprawa jakości wód powierzchniowych na obszarze miasta, zabezpieczenie
kąpielisk, wód podziemnych i gleb przed skażeniem,
Czwarty Cel Priorytetowy
Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego na obszarze dzielnicy
uzdrowiskowej i Starej Ustki
Piąty Cel Priorytetowy
Zagospodarowanie nowych obszarów zieleni urządzonej w mieście i ochrona siedlisk
leśnych przed degradacją
Szósty Cel Priorytetowy
Poprawa jakości powietrza atmosferycznego, jako ważnego elementu jakości życia
mieszkańców miasta, poprzez upowszechnienie ekologicznych źródeł energii,
Zadania własne, wykonywane wspólnie i inspirujące do ich wykonania inne podmioty, w
zakresie realizacji poszczególnych celów priorytetowych i średnioterminowych
Zadania wymienione w tej części planu podzielono: według właściwości ich
wykonywania. Pierwszą grupę zdań stanowią te, do których samorząd miejski jest obligowany
przez przepisy prawa, a więc zadania własne. Do drugiej grupy zaliczono zadania, których
znaczenie jest istotne dla miasta. Będą one realizowane wspólnie z innymi instytucjami i
podmiotami gospodarczymi, a samorządowi miasta przypadnie najczęściej rola koordynatora i
autorytetu wspierającego przedsięwzięcie na arenie ponadlokalnej – regionalnej lub krajowej.
Trzecia wreszcie grupa, to zadania polegające na inspiracji podmiotów gospodarczych z terenu
gminy lub indywidualnych mieszkańców, ich organizacji i grup nieformalnych - do
samodzielnych działań, zbieżnych z celami przyjętymi w programie oraz wspomagania tych
działań, przede wszystkim poprzez udostępnianie i upowszechnianie doświadczenia, wiedzy i
posiadanych kontaktów.
Zadania w zakresie rehabilitacji obszaru starej Ustki i zagospodarowania
poprzemysłowych. (Pierwszy cel priorytetowy, pierwszy cel średnioterminowy)
terenów
Zadania własne
 Sporządzenie planu miejscowego dla całego obszaru portu, rozwiązującego zagospodarowanie
terenów SPRM „Łosoś” i Stoczni z przeznaczeniem na Portową Strefę Prestiżu Miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 100 tys. zł
 Sporządzenie planów miejscowych dla całego obszaru historycznej zabudowy miejskiej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 200 tys. zł
 Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego dla nowej zabudowy lokalnych
uwarunkowań kulturowych i krajobrazowych
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
-Opracowanie programu rehabilitacji krajobrazu miejskiego, założenie miejskiego rejestru zabytków oraz
ustalenie zasad ochrony
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
finansowanie
- budżet miasta
1.15 Organizowanie konkursów na piękną posesję, obiekt usługowo – handlowy, ośrodek
wypoczynkowy, ogród i ulicę
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł / rok
-Opracowanie i uchwalenie systemu preferencji i ulg podatkowych dla mieszkańców i podmiotów
realizujących zalecenia programu rehabilitacji krajobrazu, zwycięzców i laureatów konkursów
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł / rocznie
Zadania wykonywane wspólnie
Zagospodarowanie terenów portowych po Stoczni i SPRM „Łosoś”
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
Inspiracja i wspomaganie działania
– Konsekwentne zagospodarowywanie pozostałych terenów poprzemysłowych
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
 Upowszechnianie i promowanie projektów adaptacji obiektów i nowego budownictwa,
przyczyniających się do przywrócenia historycznego charakteru Starej Ustki i dzielnicy
uzdrowiskowej oraz poprawy atrakcyjności miasta.
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
Zadania w zakresie zapewnienia stabilnego poziomu dostaw i zapewnienia dobrej jakości wody
konsumpcyjnej dostarczanej mieszkańcom i wczasowiczom (Drugi cel priorytetowy, drugi cel
średnioterminowy )
Zadania własne
-Opracowanie i uchwalenie wieloletniego planu rozbudowy urządzeń zbiorowego zaopatrzenia
mieszkańców miasta w wodę i odprowadzenia powstających ścieków
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
-Budowa sieci wodociągowej Na Osiedlu Kwiatowa II i 11 Listopada w Ustce
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys. zł
-Budowa drugostronnego zasilania ul. Westerplatte (przejście przez rzekę) oraz sieci wodociągowej w
ulicach: Wilcza i Polna,
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys.
6. Budowa wodociągu technologicznego na ujęciu wody przy ul. Rybackiej
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys.
-Budowa sieci wodociągowej w ulicach Chopina, Leśna i Wczasowa,
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys.
-Budowa sieci wodociągowej w ulicach Rzemieślnicza i Narutowicza
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys.
-Sukcesywna wymiana sieci wodociągowej wykonanej z żeliwa szarego na rury PE lub żeliwa
sferoidalnego z wykładziną cementową
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
koszt przedsięwzięcia
- tys.
-Budowa zbiornika wieżowego o pojemności ok. 1000 m3
czas realizacji
- lata 2007 – 2010
koszt przedsięwzięcia
- tys.
- Badanie jakości ujmowanej wody podziemnej
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
prognozowany koszt
- ok. 2 tys. zł / rok
Zadania wykonywane wspólnie:
-Budowa sieci wodociągowej na terenach po wschodniej stronie Kanału Portowego obejmujących ul.
Portową i tereny przy Porcie
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- tys.
Inspiracja i wspomaganie działania
-Upowszechnianie technologii produkcji charakteryzujących się niskim zużyciem wody i
zastosowaniem obiegów zamkniętych
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
-Ograniczanie zużycia wód podziemnych dla celów produkcji przemysłowej (nie dotyczy przemysłu
spożywczego)
czas realizacji
- lata 2004 – 2010 i później
Poprawa jakości wód powierzchniowych na obszarze miasta, zabezpieczenie kąpielisk, wód
podziemnych i gleb przed skażeniem (Trzeci cel priorytetowy, drugi cel średnioterminowy )
Zadania własne
-Rozbudowa i modernizacja oczyszczalni ścieków w Ustce
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
koszt przedsięwzięcia
- ok. 15 mln zł
-Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie po wschodniej stronie kanału portowego
obejmującym ul. Portową, tereny SPRM „Łosoś” i Stoczni
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………..
-Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na terenie ul. Westerplatte,
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………
 Budowa sieci kanalizacji sanitarnej i deszczowej na Osiedlu Kwiatowa II i Osiedlu 11 Listopada w
Ustce
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………..
 Budowa kanalizacji sanitarnej w ul. Słupskiej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł…………….
7.3 Budowa kanalizacji deszczowej w ul. Chopina, Leśna
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
koszt przedsięwzięcia
- ok. zł………….
Budowa kanału deszczowego w rejonie ul. Sportowej i Słupskiej wraz z urządzeniami
oczyszczającymi
czas realizacji
-
koszt przedsięwzięcia
- tys. …………..
Badanie
jakości
oczyszczonych
ścieków
powierzchniowych
czas realizacji
-
- lata 2004 – 2006
odprowadzanych
do
wód
- lata 2004 – 2010
Kontrola szczelności istniejących zbiorników bezodpływowych w zabudowie
indywidualnej i ośrodkach wypoczynkowych
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
Zadania w zakresie ograniczenia uciążliwości hałasu komunikacyjnego na obszarze dzielnicy
uzdrowiskowej i Starej Ustki (Czwarty cel priorytetowy, trzeci cel średnioterminowy )
Zadania własne
5. Eliminacja ruchu samochodowego i parkingów z terenów na północ od linii ul. Mickiewicza
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
6. Ograniczenie ruchu samochodowych na całym obszarze Starej Ustki od kanału portowego na
wschód i linii ul. Kilińskiego na północ
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
7. Urządzenie systemu bezpiecznych ścieżek rowerowych w obszarze całego miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 500 tys. zł
Zadania wykonywane wspólnie
-Budowa parkingów zaporowych na terenach postoczniowych po obu stronach kanału portowego (z
możliwą adaptacją hali stoczni na parking wielopoziomowy), terenach przykolejowych (ul. Słupska) i przy
ul. Sportowej
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
prognozowany koszt
- …….. tys. zł
-Bieżące dokonywanie pomiarów hałasu na ulicach, sporządzenie mapy akustycznej miasta
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
prognozowany koszt
- 20 tys. zł
8. Poprawa izolacji akustycznej zabudowy mieszkaniowej poprzez nasadzanie zieleni oraz wymianę
stolarki
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
prognozowany koszt
- ok. 500 tys. zł
Inspiracja i wspomaganie działania
-Wzbogacanie oferty ekologicznych połączeń zbiorowej komunikacji turystycznej (kolejka elektryczna,
przeprawa promowa przez kanał portowy, tramwaj konny)
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
-Wzbogacanie oferty atrakcyjnej indywidualnej komunikacji turystycznej (sieć wypożyczalni rowerów,
wynajem i wypożyczanie riksz)
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
W zakresie zagospodarowania nowych obszarów zieleni urządzonej w mieście i zabezpieczenia
terenów zielonych przed degradacją (Piąty cel priorytetowy, trzeci cel średnioterminowy )
Zadania własne
Urządzenie zieleni publicznej na terenach zadrzewionych przy ul. Słupskiej, Wilczej, Westerplatte i
Leśnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
Kompleksowe atrakcyjne zagospodarowanie Parku przy ul Chopina
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 150 tys. zł
Zagospodarowanie rekreacyjne lasu pomiędzy ul. Rybacką i Wczasową
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 100 tys. zł
Stała kontrola nielegalnego porzucania odpadów w lasach i ich usuwanie
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
Zadania wspólne z innymi podmiotami
7.1.Zagospodarowanie rekreacyjne terenów „ogródków jordanowskich” przy ul Żeromskiego i Leśnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 150 tys. zł
o Ustawienie pojemników na odpady przy przejściu na plażę zachodnią (ośrodek Grothex) i
pozostałych nie wyposażonych przejściach na terenach Urzędu Morskiego oraz organizacja ich
opróżniania
czas realizacji
- rok 2004
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
Zadania w zakresie poprawy stanu powietrza atmosferycznego poprzez upowszechnianie
ekologicznych źródeł energii, (Szósty cel priorytetowy, siódmy cel średnioterminowy )
Zadania własne
-Opracowanie miejskiej strategii wykorzystania energii odnawialnej, uwzględniającej warunki pozyskiwania
i wykorzystania biomasy, energii słonecznej i geotermalnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 10 tys. zł
6. Kontynuacja modernizacji kotłowni miejskiej na paliwa ekologiczne.
czas realizacji
- rok 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. ………tys. zł
7. Likwidacja lokalnych kotłowni w instytucjach miejskich w wyniku podłączania do scentralizowanego
systemu ciepłowniczego.
czas realizacji
- rok 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. ………tys. zł
3.1.9Termomodernizacja miejskich budynków użyteczności publicznej
czas realizacji
- 2007 - 2010
koszt przedsięwzięcia
- ok. ……… zł.
Zadania wykonywane wspólnie
–
Podłączanie przedsiębiorstw do sieci centralnego ogrzewania miejskiego i likwidacja lokalnych
kotłowni
czas realizacji
- rok 2007 - 20010
prognozowany koszt
- ok. …….tys. zł
7. Modernizacja i rozbudowa sieci gazowych w mieście
czas realizacji
- lata 2007 - 2010
koszt przedsięwzięcia
- …………………. zł
Inspiracja i wspomaganie działania
-
Zwiększanie udziału paliw ekologicznych, w tym biomasy, w ogrzewaniu przedsiębiorstw, instytucji i
gospodarstw domowych
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
g. Wspieranie działań termomodernizacyjnych zmierzających do zmniejszenia zużycia energii cieplnej
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
W zakresie wykształcenia wśród mieszkańców wiedzy o środowisku miasta, nawyków kultury
ekologicznej oraz poczucia odpowiedzialności za jakość środowiska (Czwarty cel
średnioterminowy )
Zadania własne
4. Doskonalenie wiedzy pracowników samorządowych i radnych w zakresie przepisów
ochrony środowiska w prawie polskim i wspólnotowym
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
9.6.Uwzględnianie w specyfikacjach przetargowych problematyki
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
9.7.Opracowanie zasad i prowadzenie kampanii informacyjnej
ochrony środowiska
wśród mieszkańców
miasta, o wartościach zasobów i walorów środowiska, potrzebie ich zachowania oraz
korzyści z tego płynących
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
9.8.Organizowanie imprez promujących zasady
ochrony środowiska o charakterze
lokalnym i ponadlokalnym.
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł rocznie
9.9.Opracowanie programu rodzinnej edukacji
ekologicznej „szkoła-dom-praca-
wypoczynek”
czas realizacji
- lata 2004 - 2006
prognozowany koszt
- ok. 20 tys. zł
Zadania wykonywane wspólnie
-Kontynuowanie uczestnictwa w ogólnokrajowych, europejskich i światowych imprezach ekologicznych
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
- Wspólnie z ośrodkami nauki i sztuki organizowanie konferencji naukowych, sympozjów, warsztatów i
plenerów, poświęconych poszerzaniu wiedzy o środowisku miasta oraz przedstawianiu go środkami
artystycznymi
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
prognozowany koszt
- ok. 50 tys. zł
Inspiracja i wspomaganie działania
-Wspieranie konstruktywnych działań lokalnych agend i oddziałów różnych organizacji pozarządowych,
działających na terenie miasta w sferze ochrony środowiska
czas realizacji
- lata 2004 – 2010
9.10.Uwzględnianie w sezonowych imprezach komercyjnych problematyki ochrony
środowiska
czas realizacji
- lata 2004 - 2010
W zakresie rozwoju i doskonalenia skuteczności systemu selektywnej zbiórki odpadów i
upowszechniania niskoodpadowych technologii produkcji – osiągnięcie poziomu 75% udziału
odzyskiwanych odpadów w procesach produkcyjnych odpadów przemysłowych (szósty cel
średnioterminowy )
Zadania własne
-Opracowanie i zaopiniowanie gminnego planu gospodarki odpadami
czas realizacji
- do połowy 2004 roku
prognozowany koszt
- ok. 2 tys. zł
-Rozwój zbiórki odpadów wielkogabarytowych i niebezpiecznych, pochodzących z gospodarstw
domowych
czas realizacji
- lata 2004 – 2006
prognozowany koszt
- 40 tys. zł rocznie
Zadania wspierane i inspirowane
-Upowszechnianie i wspieranie preferencjami podatkowymi technologii produkcji lub form usług, które
zapobiegają powstawaniu odpadów lub pozwalają utrzymać na możliwie najniższym poziomie ich ilość
czas realizacji
- lata 2006 – 2010
5. Ogólne zasady zarządzania programem i jego wdrażania
Program ochrony środowiska pełni szczególną rolę w procesie realizacji
zrównoważonego rozwoju - stanowi narzędzie koordynacji działań podejmowanych w sferze
ochrony środowiska przez służby administracji publicznej oraz instytucje i przedsiębiorstwa.
Skuteczności realizacji celów i przedsięwzięć zaproponowanych w Programie służy bogate
instrumentarium, wynikające z przepisów prawa, rachunku efektywności ekonomicznej,
polityki społecznej i struktury zarządzania środowiskiem. Do instrumentów prawnych należą
przede wszystkim decyzje administracyjne, do instrumentów ekonomiczno – finansowych
zaliczają się głownie opłaty i kary, a także skutki finansowe odpowiedzialności cywilnej.
Ważne są też instrumenty społeczne, wśród których znajdujemy przede wszystkim
obowiązki wynikające z przepisów o upowszechniania informacji o środowisku.
Konsekwentne egzekwowanie wykonania przedsięwzięć wskazanych w Programie,
okresowa jego weryfikacja i aktualizacja wraz z oceną skutków dla środowiska, jest
niezbędnym warunkiem sukcesywnego osiągania wyznaczonych celów. Odpowiedzialni za
to są uczestnicy wdrażania programu. Głównym wykonawcą programu jest Burmistrz miasta.
Współdziała on w jego realizacji z administracją rządową, a w szczególności z Wojewodą i
podległymi mu służbami zespolonymi, innymi organami administracji publicznej, samorządem
powiatowym oraz samorządami gminnymi.
Włączenie do procesu realizacji Programu szerokiego grona partnerów
instytucjonalnych
i
społecznych,
zapewnia
jego
akceptację
i
przyjmowanie
współodpowiedzialności za osiąganie celów. Stąd ważnym elementem jest uspołecznienie
procesu planowania i podejmowania decyzji, przejrzystość procedur włączających szerokie
grono partnerów – również, w proces oceny skuteczności realizacji.
Burmistrz miasta będzie oceniał co dwa lata realizację przedsięwzięć i
przygotowywał na tę okoliczność stosowny raport, który zostanie przedstawiony Radzie
Miejskiej. Cele i kierunki działań w perspektywie do 2010 roku i po 2010 roku powinny być
weryfikowane nie częściej, niż co 4 lata.