Klapy przeciwpożarowe typu KTS

Klapy przeciwpożarowe typu KTS
Jarosław Wiche
PRZEZNACZENIE
Klapy przeciwpożarowe typu KTS przeznaczone są do montażu w instalacjach
wentylacyjnych jako przegrody odcinające oddzielające strefę objętą pożarem od pozostałej części
budynku. Klapy te są klapami symetrycznymi przeznaczonymi do zabudowy poziomej (w ścianach)
i pionowej (stropy). Mogą być instalowane w wszystkich rodzajach przegród budowlanych
(przegrody sztywne) łącznie z ścianami kartonowo gipsowymi. W związku z powyższym
podstawową funkcją klap typu KTS jest powstrzymanie rozprzestrzeniania się ognia , temperatury i
dymu. Klapy spełniają europejską klasyfikację w zakresie odporności ogniowej: EIS120.
OPIS BUDOWY I ZASADA DZIAŁANIA
Klapa zbudowana jest z korpusu wykonanego z blachy stalowej o grubości 1mm. Korpus
w części środkowej ma wykonaną perforację na całym obwodzie. Wewnątrz klapy zabudowana jest
przegroda wykonana z płyt PROMATECT-H. Na korpusie w miejscu perforacji od wewnątrz
naklejona jest uszczelka , jej cechą charakterystyczną jest to że pod wpływem wysokiej temperatury
zwiększa swoją objętość dokładnie wypełniając wszystkie nieszczelności pomiędzy przegrodą , a
korpusem. Przegroda zamontowana jest w korpusie za pomocą uchwytów stalowych z stali
nierdzewnej i łożysk wykonanych z mosiądzu. Biorąc pod uwagę sposób napędu klapy poprzez
zainstalowanie różnych siłowników lub mechanizmów sprężynowych , powodujących otwarcie lub
zamknięcie klapy wyróżniamy następujące warianty wykonania.
Klapa typu: KTS-O-E
Klapa
przeciwpożarowa
odcinająca
do
przewodów
wentylacyjnych (normalnie otwarta) z siłownikami z sprężyną
powrotną o połączonej funkcji bezpieczeństwa z funkcją komfortu. W
tym wariancie na korpusie zamontowany jest siłownik Firmy BELIMO
, lub GRUNER. Siłownik przestawia klapę w położenie robocze przy
równoczesnym napinaniu sprężyny powrotnej Przy zaniku napięcia
zasilania , klapa powraca w położenie zamknięte dzięki energii
zmagazynowanej w napiętej sprężynie. Jeżeli temperatura wewnątrz
przewodu przekroczy 72±5°C (patrz wykonania specjalne), zadziała
1
wyzwalacz termiczny. Z chwilą zadziałania wyzwalacza termicznego napięcie zasilania zostaje
trwale i bezpowrotnie odłączone , a klapa zamyka się. W siłownikach ze sprężyną powrotną
wbudowane są dwa ustawione na stałe mikrowyłączniki dla wskazania położenia klapy. Położenie
klapy można odczytać na mechanicznym wskaźniku położenia.
Klapa typu: KTS-O-S
W tym wariancie na korpusie zamontowany jest mechanizm
sprężynowy. Podczas otwierania klapy za pomocą specjalnego klucza
zamontowanego na płycie mechanizmu sprężyna napędowa napinana
jest co powoduje w niej magazynowanie energii , która jest następnie
wykorzystana do zamknięcia klapy. W tej wersji , w mechanizmie
zamontowany jest korpus wyzwalacza termicznego w którym
zamocowana jest szklana ampułka ( Esti –Patronen) z cieczą która po
przekroczeniu temperatury (standard 72±5 °C – patrz wykonania
specjalne ) pęka powodując zamknięcie klapy. Zamknięcie klapy
w celach testowych możliwe jest poprzez odciągnięcie zwalniaka
ręcznego. Aby otworzyć klapę należy użyć klucza po obróceniu o 90°
klapa pozostanie w pozycji otwartej.
Klapa typu: KTS-O-SE
Klapa
przeciwpożarowa
odcinająca
do
przewodów
wentylacyjnych (normalnie otwarta) z napędem sprężynowym z
rozdziałem funkcji bezpieczeństwa od funkcji komfortu.
W tym wariancie na korpusie zamontowany jest mechanizm
sprężynowy z elektromagnesem. Podczas otwierania klapy
za pomocą klucza sprężyna napędowa jest napinana co powoduje
w niej magazynowanie energii , która jest następnie wykorzystana do
zamknięcia klapy. W tej wersji wykonania , w płycie napędów
zamontowany jest wyzwalacz termicznego taki jak w klapie KTS-O-S ,
wzbogacony o układ umożliwiający zdalne zamkniecie klapy.
Zamknięcia klapy realizowane jest wtedy przez podanie lub zanik
napięcia w zależności od zastosowanego typu elektromagnesu.
Zadziałanie elektromagnesu spowoduje zamknięcie klapy. Aby
otworzyć klapę należy podać lub odłączyć napięcie od elektromagnesu (w zależności od typu),
a następnie użyć klucza , po obróceniu o 90° klapa zostanie w pozycji otwartej.
2
Rysunek 1
Rysunek 4
Rysunek 7
Rysunek 2
Rysunek 5
Rysunek 3
Rysunek 6
Rysunek 8
Rysunek 1 - Mechanizm klapy typu: KTS-O-SE zamocowany na klapie w widoku
z przeźroczystą obudową – mechanizm uzbrojony klapa otwarta.
Rysunek 2 - w widoku bez obudowy , mechanizm uzbrojony klapa otwarta
Rysunek 3 - w widoku z zwolnionym elektromagnesem na skutek podania lub zaniku napięcia w
zależności od wersji wykonania , klapa otwarta.
Rysunek 4 - klapa zamknięta na skutek zadziałania elektromagnesu , elektromagnes uzbrojony
gotowy do ponownego otwarcia klapy , jeśli zamknięcie nastąpiło w celach testowych.
Rysunek 5 - w widoku z otwartym zwalniakiem ręcznym w celu testowania , klapa otwarta.
Rysunek 6 - klapa zamknięta na skutek naciśnięcia zwalniacza ręcznego , zwalniacz uzbrojony
gotowy do ponownego otwarcia klapy jeśli zamknięcie nastąpiło w celach testowych.
Rysunek 7 - w widoku po odpadnięciu zwalniacza ręcznego na skutek pęknięcia ampułki szklanej
po przekroczeniu w kanale temperatury 72±5°C , klapa otwarta.
Rysunek 8 - zamocowany na klapie w widoku po odpadnięciu zwalniacza ręcznego na skutek
pęknięcia ampułki szklanej po przekroczeniu w kanale temperatury 72±5°C , klapa zamknięta.
3
Klapa typu KTS-O-SE z rozdziałem funkcji bezpieczeństwa
od funkcji komfortu z zamontowanym siłownikiem
BL24-48 SMY lub BL110-230 SMY
Poniżej chciałem przedstawić zalety i wady trzech różnych mechanizmów napędowych
klapy KTS na wstępnie informując że istnieje możliwość wymiany mechanizmów napędowych
klapy nawet już po zainstalowaniu klapy na obiekcie (zamurowaniu). Osiągnięto to poprzez
zamontowanie mechanizmów na zunifikowanej płycie napędów mocowanej na klapie.
Jest to absolutnie szczególne rozwiązanie dające możliwość etapowego ewoluowania instalacji.
Klapa KTS-O-E
Zalety:
1. zamkniecie klapy trwa kilkanaście sekund co sprawia że klapa oraz kanały podłączone do
niej nie są poddawane obciążeniu dynamicznym związanym z bezwładnością
zamykającej się przegrody klapy oraz różnicą ciśnień jakim poddawane są kanały
wentylacyjne podczas testowania klap przeciwpożarowych przy działającej wentylacji.
2. Możliwość częstego zdalnego testowania klap , przy klapie KTS-O-E nawet co 72
godziny.
Wady:
1. Zamknięcie klapy nastąpi zawsze przy odłączeniu napięcia co spowoduje wystąpienie
fałszywych alarmów przy chwilowych zanikach napięcia.
2. Stosunkowo wysoka cena.
Klapa KTS-O-S
Zalety:
Najniższa cena.
Wady:
1. brak możliwości zamknięcia klapy w sposób zdalny (na odległość)
2. aby przetestować klapę należy mieć bezpośredni do niej dostęp.
4
Klapa KTS-O-SE
Zalety:
1. rozwojowy (ewolucyjny) charakter mechanizmu , dający możliwość instalowania na
obiekcie klap z siłownikiem lub bez siłownika zapewniającego funkcje komfortu,
Mechanizm jest wyposażony w elektromagnes dzięki czemu możliwe jest zdalne
zamknięcie klap na odległość , sprawia to że mamy zagwarantowaną funkcje
bezpieczeństwa ,
możemy więc zamontować siłowniki zapewniające ponowne
uzbrojenie klap (jeśli zamknięcie nastąpiło na skutek testowania) tylko w miejscach gdzie
mamy utrudniony dostęp do klapy , zakładając że ponowne uzbrojenie klap na których nie
ma siłownika wykonane zostanie ręcznie przez pracownika zajmującego się konserwacja
obiektu (oczywiście przeszkolonego w tym zakresie). Przy niezbyt częstym testowani klap
np.: 2 razy do roku nie powinno być to kłopotliwe , a dzięki temu że nie wszystkie klapy na
obiekcie wyposażone są w siłowniki zapewniające funkcje komfortu (możliwość zdalnego
uzbrojenia) , całość kosztów inwestycyjnych przy obiektach w , których znajduje się znaczna
ilość klap jest dużo niższa.
2. W mechanizmie zastosowano dodatkowe przełożenie mechaniczne zwiększające siłę z jaką
elektromagnes utrzymuje klapę w pozycji otwartej. Nominalna siła elektromagnesu
wykorzystywanego w klapach tego typu to 120N , ale z uwagi na pojawiające się na
obiektach zapylenie , niestabilne zasilanie (pisze tu nie o chwilowym zaniku napięcia ,
a o niższym niż nominalne napięciu) oraz różnego rodzaju drgania np.: pochodzące od
wentylatorów często ta siła okazywała się nie wystarczająca. W klapie typu KTS-O-SE
produkcji SMAY dzięki zastosowanemu przełożenia o jakim pisałem wyżej oraz
zastosowaniu zapadek udało się wyeliminować przypadkowe zamknięcia klap wynikające
z własności elektromagnesu.
3. Przy zastosowaniu elektromagnesu typu impuls wykluczamy możliwość przypadkowych
zamknięć wynikających z chwilowego zaniku napięcia, ale w tym przypadku należy określić
na etapie projektowania czy kabel doprowadzający napięcie do elektromagnesu powinien
być monitorowany.
Wady:
1. Z uwagi na to że przegroda klapy w tym wariancie wykonania zamyka się szybko ok. 1-2s
od momentu wyzwolenia , aby nie narażać klapy i kanałów do niej podłączonych na zbyt
częste wstrząsy biorąc pod uwagę że system wentylacji i klimatyzacji powinien działać
bezawaryjnie przez wiele lat testowanie klap nie powinno się odbywać częściej jak raz na
3 miesiące.
2. W przypadku gdyby postawiono wymóg monitorowania kabla zasilającego
elektromagnesów klap odcinających wentylacji bytowej gdy w mechanizmie zmontowany
jest elektromagnes typu impuls może się okazać że koszt tego rozwiązania będzie znacząco
wyższy niż w przypadku zastosowania klap działających na zasadzie zaniku zasilania po
którym klapy te osiągają pozycje bezpieczna (zamkniętą). Może się wówczas okazać że przy
założeniu że wszystkie klapy mają posiadać funkcję komfortu lepiej zastosować klapę KTSO-E z siłownikiem o zintegrowanej funkcji bezpieczeństwa z funkcją komfortu Firmy
BELIMO lub GRUNER. W przypadku obu tych siłowników zamkniecie klapy następuje na
skutek zaniku napięcia więc monitorowanie przewodu staje się niezasadne.
5