Osteoporoza jest układową chorobą szkieletu charakteryzującą się

2013-11-12
Kość stale ulega przebudowie: resorpcji i (kościo)tworzeniu.
Cykl przebudowy trwa około 6 miesięcy rozpoczyna się od resorpcji inicjowanej przez osteoklasty,
a kończy wytworzeniem przez osteoblasty nowej kości.
[parathormon (PTH), 1,25 – dihydroksycholekalcyferol, kalcytonina
+ czynniki lokalne, takie jak białka morfogenne kości oraz
glikokortykosteroidy, hormony płciowe czy witamina K]
Na cykl przebudowy można wpływać farmakologicznie:
– hamując resorpcję
(aktywność
osteoklastów)
– nasilając tworzenie
(aktywność
osteoblastów)
Choroby metaboliczne kości są skutkiem:
1. zaburzeń syntezy osteoidu
2. zaburzeń mineralizacji
3. zaburzeń przebudowy kości
Osteoporozę rozpoznaje się na podstawie pomiaru gęstości
mineralnej kości (bone mineral density - BMD) - gęstości
powierzchniowej (g wapnia /cm2 kości).
Dwuwiązkowa absorcjometria rentgenowska (DXA) jest
obecnie najlepszą metodą pomiaru gęstości kości
(densytometria nasady bliższej kości udowej).
Osteopenia - BMD w zakresie -1 do -2,5 SD (T-score)w
porównaniu ze PBMD
Osteoporoza - BMD < -2,5 SD w porównaniu ze PBMD
Osteoporoza zaawansowana - jw. + złamanie
Receptor activator of
nuclear factor-κB
(RANK)
Receptor activator of
nuclear factor-κB
ligand (RANKL)
Osteoprotegerin
(OPG), a secreted
member of the TNF
receptor family
Osteoporoza jest układową chorobą
szkieletu charakteryzującą się
małą masą kości
i
zaburzoną ich mikroarchitekturą,
co prowadzi do
wzmożonej łamliwości kości
Klasyfikacja osteoporozy
• Nie współistniejąca z innymi schorzeniami
– postać idiopatyczna
– typ I, czyli u kobiet w wieku pomenopauzalnym > 50 rż.
– typ II, czyli u osób obu płci > 70 rż.
• Współistniejąca z innymi chorobami
• Polekowa: glikokortykosteroidy, hormony tarczycy,
heparyny, pochodne hydroksykumaryny, cyklosporyna,
medroksyprogesteron, witamina A i syntetyczne
retinoidy, pętlowe leki moczopędne, leki cytostatyczne:
metotreksat, ifosfamid, leki przeciwpadaczkowe
1
2013-11-12
Kość stale ulega przebudowie: resorpcji i (kościo)tworzeniu.
Cykl przebudowy trwa około 6 miesięcy rozpoczyna się od resorpcji, a kończy wytworzeniem przez
osteoblasty nowej kości.
Na cykl przebudowy można wpływać farmakologicznie:
– hamując resorpcję
– nasilając tworzenie
(aktywność
(aktywność
osteoklastów)
osteoblastów)
Metody zapobiegania utracie masy
kostnej
Hamowanie resorpcji kości (aktywności
osteoklastów = ↓ stężenia C-telopeptydu
typu 1 w surowicy)
•
•
•
•
•
•
•
wapń
wit. D
bifosfoniany
denosumab
SMRE (SERM) (HTZ !)
kalcytonina
ranelinian strontu
• Nasilenie tworzenia kości
(aktywności osteoblastów)
• ćwiczenia fizyczne
• syntetyczne analogi PTH
[hPTH(1-34)]
• ranelinian strontu
• fluorki (?)
• androgeny
Wapń
Wapń występujący poza
hydroksyapatytami kości - 1% wapnia
zawartego w organizmie,
decyduje o czynności praktycznie
wszystkich narządów i układów.
Stężenie wapnia zewnątrzkomórkowego
jest z tego powodu ściśle regulowane i
utrzymywane w stałym i wąskim
zakresie 8,5-10,4 mg/dl (2,1-2,6
mmol/l) we krwi (wapń wolny
zjonizowany stanowi 50% puli wapnia
we krwi; 40% związany z białkami;
10% skompleksowany z małymi
anionami).
Wapń w profilaktyce pierwotnej
zalecane dzienne normy (mg/d)
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
niemowlęta 1/12-6/12
niemowlęta 7/12-12/12
dzieci 1-3
dzieci 4-9
kobiety 10-25
mężczyźni 10-25
kobiety 26-60
kobiety > 60
kobiety ciężarne i karmiące
mężczyźni > 25
600
800
800-1000
800
1200 (1500)
1200 (1500)
900 (1200)
1100 (1500)
1200 (1500)
900 (1200)
Wapń spożycie realne (mg/d)
• Przeciętne zalecane spożycie dla osoby dorosłej
= 1000 mg/24h (BD 30-40%; ↑ w stanach niedoboru)
• Przeciętne spożycie osoby dorosłej = 600-800 mg/24h
• Małe spożycie < 500 mg/24h
• W trakcie suplementacji spożycie zwiększa się do
800-1500 mg/24h
2
2013-11-12
Wapń -profilaktyka pierwotna
• optymalny dowóz wapnia w okresie wzrastania masy
kostnej (do ok. 30 rż.) powoduje uzyskanie większej
szczytowej masy kostnej
• suplementacja wapnia w późniejszym wieku zmniejsza
ubytek masy kostnej; daje najlepsze rezultaty u osób z małą
ilością wapnia w diecie oraz u kobiet przynajmniej 5 lat po
menopauzie
• wapń + wit. D zmniejszają ryzyko złamania szyjki kości
udowej w okresie 3 lat obserwacji u osób w podeszłym
wieku z małym stężeniem wit. D
Ile i jakiego wapnia?
Ile? Trwają dyskusje ile suplementować: 500-1000
mg/d (UK: 800 mg/d)
Jakie preparaty? zawartość wapnia w poszczególnych
preparatach; stosować z pokarmami, bo lepsze
wchłanianie w środowisku kwaśnym
cytrynian wapnia - lepsze wchłanianie niezależne od
pH
Preparaty wapnia –
zawartość wapnia elementarnego
Sole wapnia:
węglan wapnia – 40%
fosforan wapnia – 31%
chlorek wapna – 27%
cytrynian wapnia – 21%
mleczan wapnia – 13%
laktoglukonian wapnia – 13%
glukonian wapnia – 9%
Wskazania do stosowania wapnia
Preparaty doustne soli wapnia
Uzupełnienie niedoborów wapnia, w
tym leczenie krzywicy i
osteomalacji
Profilaktyka i leczenie osteopenii i
osteoporozy (zawsze w połączeniu
z witaminą D)
Zapobieganie i leczenie
hiperfosfatemii (węglan i octan
wapnia)
Neutralizacja kwasu solnego w
żołądku (węglan wapnia)
Dodatek do leczenia
przeciwnadciśnieniowego (?)
Zalety i wady wapnia
• Łatwa dostępność (OTC)
• Niska cena
• Niewiele działań
niepożądanych:
nietolerancja
pokarmowa
hiperkalcemia
hiperkalciuria
interakcje lekowe
(glikozydy, l.tiazydowe)
• Mniejszy efekt przy
prawidłowej podaży i
wchłanianiu wapnia
• W istniejącej osteoporozie
konieczne jest stosowanie
także innych leków
Preparaty dożylne soli wapnia
(glukonian lub chlorek wapnia)
Leczenie tężyczki
Leczenie nasilonej hiperkaliemii
Leczenie nasilonej hipermagnezemii
Witamina D czy raczej hormon D?
•
•
•
•
Regulacja gospodarki wapniowo-fosforanowej
Wpływ na zjawiska immunologiczne
Wpływ na onkogenezę
Wpływ na układ sercowo-naczyniowy
(blokowanie układu RAA)
• Wpływ na inne układy i narządy
System endokrynny witaminy D
3
2013-11-12
Rodzina witamin D-jedna z tych rzeczy
których uczymy się bezskutecznie wiele razy
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
głównie D2
20%
80%
15-29% w
nerkach, a
pozostałe ilości w
wielu narządach –
działanie
parakrynne i
autokrynne
CYP2R1
cholekalcyferol (D3)
ergokalcyferol (D2)
kalcifediol (25-OH-D3)
kalcitriol (1,25-OH-D3)
alfakalcidiol (1-OH-D3)
cholekalcyferol
nowsze syntetyczne analogi witaminy D do stosowania ogólnoustrojowego:
dokserkalcyferol
falekalcytriol
maksakalcytol
parykalcytol
CYP24A1
CYP27B1
W osteoporozie stosowanie metabolitów (alfakalcidol, kalcitriol, kalcifediol) jest bardziej
skuteczne niż cholekalcyferolu.
Następstwa niedoboru witaminy D
1 jednostka międzynarodowa
witaminy D to
25 ng (0,025 mcg)
witaminy D3 lub witaminy D2
(czyli 1 mg tych witamin to
równowartość 40 000 j.m.).
stopie
ń
25-(OH)-D
I
25-50 nmol/L (10-20 ng/
ml)
II
12,5-25 nmol/L (5-10
ng/ml)
III
< 12,5 nmol/L (< 5 ng/ml)
1,25-(OH)2-D
PTH
Kość
↔
↑
norma/szybki obrót
↔/↓
↑↑
szybki obrót
↓
↑↑↑
szybki
obrót/osteomalacja
A co z witaminą D?
Stosowanie witaminy D
• wapń podawany z fizjologicznymi dawkami witaminy D
(400 j.m.< 65 rż.; 800 j.m.> 65 rż.) skutecznie zapobiega
utracie masy kostnej u kobiet po menopauzie
• wapń podawany z fizjologicznymi dawkami witaminy D
zmniejsza ryzyko złamań szyjki kości udowej w okresie 3
letniej obserwacji u osób w wieku podeszłym
• monoterapia witaminą D w dużych dawkach 800-2000
j.m./d zmniejsza ryzyka złamań szyjki kości udowej i
złamania pozakręgowego u osób w podeszłym wieku
(NEJM 2012; 367: 40-49)
Uzupełnianie niedoborów witaminy D, w tym
leczenie krzywicy i osteomalacji
Profilaktyka i leczenie osteopenii i osteoporozy
(także w połączeniu z wapniem)
Leczenie niedoczynności przytarczyc
Miejscowe leczenie łuszczycy
4
2013-11-12
Nadmiar witamin rozpuszczalnych w
tłuszczach szkodzi!
Nadmiar 1,25(OH)2D powoduje:
- wzrost resorpcji kostnej (osteolizę osteoklastyczną) i
hamuje syntezę kolagenu, naśladując w swym działaniu
efekt jaki PTH wywiera na kość;
- może blokować replikację komórek i hamować
wzrastanie kości (nawet pojedynczy epizod średnio
natężonej hiperkalcemii może spowodowac u
niemowlęcia zahamowanie wzrostu na  6 msc., a
niedobór wzrostu może nigdy nie ulec całkowitej
korekcie);
- u płodu podzastawkowe zwężenie aorty.
Polska:
Jastrzębia Góra 54°50'08″N
Szczyt Opołonek –
49°00'09”N
Profilaktyka pierwotna - strategia w odniesieniu do
osób z grup dużego ryzyka
(osteopenia + 1 lub więcej czynnik ryzyka osteoporozy)
lub z osteoporozą
• tak jak w strategii populacyjnej +
• farmakoterapia:
bifosfoniany
denosumab
ranelinian strontu
SMRE
kalcytonina
Witamina D3 u niemowląt
• W badaniu białych niemowląt karmionych wyłącznie piersią, w wieku poniżej 6
miesiąca (Cincinnati, Ohio, USA, 39°N), ekspozycja na słońce przez 30 minut
tygodniowo (tylko w pieluszce) lub przez 2 godziny tygodniowo (kompletnie
ubrane, ale bez czapeczki) jest wystarczająca, aby zapobiec niedoborowi
witaminy D. Białe niemowlęta, karmione wyłącznie piersią i wystawiane na
słońce, mogą nie potrzebować uzupełniania witaminy D podczas pierwszych 6
miesięcy życia, pomimo sezonowych różnic w ekspozycji na UVB, zwłaszcza
jeśli ich matki miały dostateczną ekspozycję na słońce lub otrzymywały
preparaty witaminowe podczas ciąży. Niemowlęta o ciemnej karnacji mogą
potrzebować trzy- do sześciokrotnie większej dawki światła słonecznego w
porównaniu do niemowląt o jasnej karnacji, aby wyprodukowały taką samą
ilość witaminy D.
• Najczęstszym zaburzeniem w gospodarce wapniowo-fosforanowej
wśród polskich niemowląt jest zbyt duża dawka witaminy D.
Który lek uznać za skuteczny w
leczeniu osteoporozy?
Wg wymogów Food and Drug Administration (FDA)
skuteczny jest lek dla którego zostanie wykazane w
kontrolowanych badaniach klinicznych, że:
1/ powoduje wyraźną tendencję do zmniejszenia
częstości osteoporotycznych złamań kręgosłupa
w okresie 3 lat
2/ powoduje znamienne statystycznie zmniejszenie
częstości złamań osteoporotycznych kręgosłupa w
okresie 5 lat
Leki antyresorpcyjne
• bifosfoniany- zmniejszają ryzyko złamań
kręgów i kości udowej. Zmniejszają ryzyko
zgonu o ok. 10%
• denosumab - zmniejszają ryzyko złamań
kręgów i kości udowej
• ranelinian strontu – zmniejszają ryzyko
złamań kręgów i kości udowej
• postępowanie powyższe obowiązuje do końca życia
5
2013-11-12
Bifosfoniany
Leki antyresorpcyjne
• SMRE - zmniejszają ryzyko złamań
kręgów
• kalcytonina - zmniejsza ryzyko złamań
kręgów
• Analogi pirofosforanów nie poddające się rozkładowi w warunkach
fizjologicznych
• 1/Wbudowywują się w kość i zmniejszają rozpuszczalność
hydroksyapatytów (działanie fizykochemiczne bez aktywności
biologicznej), 2/hamują rekrutację i aktywność osteoklastów przez
metabolizm do analogów ATP lub blokowanie szlaku
mewalonianowego (działanie komórkowe) oraz nasilają apoptozę
tych komórek
• Rozróżnia się trzy generacje: I - hamowanie mineralizacji kości,
czyli zmiany jak w osteomalacji; II - bez tej cechy, ta służy do
leczenia osteoporozy i III – najsilniej antyresorpcyjna
Bifosfoniany
Podział bisfosfonianów
Budowa chemiczna
Leki
Bisfosfoniany niezawierające
podstawników zasadowych
(chlorowcowane, alkilo-,
arylobisfosfoniany) / I generacja
etidronian, klodronian, tiludronian
Aminobisfosfoniany / II generacja
alendronian, pamidronian
Aminobisfosfoniany zawierające
podstawnik azotowy / II generacja
ibandronian
Bisfosfoniany zawierające zasadową
grupę heterocykliczną / III generacja
risedronian, zolendronian
Bifosfoniany
• Badania Fosamax International Trial Study (FOSIT,
1999) i HIP (2001) z alendronianem i rysedronianem
wykazały, że bifosfonainy znamiennie statystycznie
zmniejszają ryzyko złamania k. udowej (o 51%),
kręgów (o 55%), kości przedramienia (o 48%) i kości
w innych lokalizacjach (o 50%).
6
2013-11-12
Bifosfoniany
• Kwas ibandronowy skuteczny w zapobieganiu złamaniom
stosowany z przerwami > 1 hbd (p.o.: 12 x 20 mg co 2.
dzień, powtarzane co 3 msc.);
• Stosowanie kwasu ibandronowego p.o. w dawce 1 x 150 mg
skuteczniej  BMD kręgów i bliższego odcinka kości
udowej oraz ↓stężenie telopeptydu C kolagenu typu I w
surowicy niż codzienne stosowanie leku;
• Wykazano przewagę kwasu ibandronowego i.v. 3 mg co 3
msc. nad leczeniem doustnym pod względem wpływu na
BMD.
Preparaty doustne
bisfosfonianów
Leczenie i profilaktyka
osteoporozy
pomenopauzalnej i
posteroidowej; leczenie
osteoporozy u mężczyzn
Leczenie choroby Paget’a
Leczenie dodatkowe
osteogenesis imperfecta (?)
Preparaty dożylne
bisfosfonianów
Leczenie nasilonej hiperkalcemii,
w tym spowodowanej procesem
nowotworowym (pamidronian,
zoledronian)
Leczenie przeciwbólowe bólu
kostnego z powodu
osteolitycznych przerzutów
nowotworowych do kości –
zmniejszają także ryzyko
patologicznych złamań kości
Bifosfoniany
Badanie HORIZON Pivotal Fracture Trial (2007) z
zolendronianem wykazało, że wlew i.v. leku 1 x rok
znamiennie statystycznie zmniejsza ryzyko złamania
k. udowej (o 41%), kręgów (o 77%), i w innych
lokalizacjach pozakręgowych (o 25%).
Minusy bifosfonianów
• dolegliwości ze strony przewodu
pokarmowego (rano, popić
szklanką wody, przez 30 min nie
kłaść się, przez 30-45 min nie
jeść)
• bóle mięśniowe, gorączka, bóle
głowy
• owrzodzenie przełyku
1/10 000
• jałowa martwica kości żuchwy i
szczęki (ONJ – Osteonecrosis of
the Jaw)
• złamania przezkrętarzowe k.
udowej 1/1000/rok ???
• złe wchłanianie z
przewodu pokarmowego
(BD 0,7%-6%)
• wysoka cena – niektórych
preparatów
• zahamowanie
mineralizacji - I generacja
• nieznany wpływ na płód
• ostrożność w NN
Denosumab
Denosumab (Amgen) [26.05.2010] to w pełni
ludzkie przeciwciało monoklonalne klasy IgG2
przeciw RANKL (ligandowi receptora aktywatora
jądrowego czynnika kappa B – receptor activator
of nuclear factor kappa B), białka wpływającego
na tworzenie, aktywację i przeżycie osteoklastów.
Lek o bardzo długim działaniu do stosowania co 6
msc. we wstrzyknięciu podskórnym.
7
2013-11-12
Denosumab
W badaniach denosumabu wykazano, że stosowany
1 x 6 msc. znamiennie statystycznie zmniejsza
ryzyko złamania k. udowej (o 40%) i kręgów (o ok.
70%).
FREEDOM, 2008
Ranelinian strontu
Ranelinian strontu (Servier) [21.09.2004] to
organiczny związek chemiczny pobudzający
kościotworzenie przez bezpośredni wpływ na
osteoblasty (pobudza replikację preosteoblastów i
wytwarzanie kolagenu przez dojrzałe osteoblasty)
i jednocześnie hamujący niszczenie kości przez
osteoklasty.
Do doustnego stosowania 2 g/24 h przed snem 2 h
po jedzeniu (proszek do wsypania do wody i
zrobienia zawiesiny).
Ranelinian strontu
• Badanie Spinal
Osteoporosis Therapeutic
Intervention
(SOTI)(2004)
• Zmniejszenie ryzyka
nowego złamania kręgów
kręgosłupa o 41% w
porównaniu z placebo
(osteoporoza
pomenopauzalna)
Ranelinian strontu
DABA - Dual Acting Bone Agent
Informacje o ranelinianie strontu są jak na razie
ograniczone
sprzyja rozwojowi zakrzepicy żylnej
może też powodować nudności, biegunki, bóle głowy
i zmiany skórne
interferuje z oznaczeniami stężenia wapnia we krwi i
moczu
Badanie Treatment Of
Peripheral Osteoporosis
(TROPHOS) (2005)
Zmniejszenie ryzyka
złamania bliższego
odcinka kości udowej o
36% w porównaniu z
placebo (osteoporoza u
kobiet > 74 r.ż.)
SMRE: raloksyfen
• agoniści receptora
estrogenowego w:
tkance kostnej,
układzie krążenia,
wątrobie,
OUN,
pochwie
• antagoniści receptora
estrogenowego w:
sutku,
endometrium
• !!! zmniejszają ryzyko
raka sutka
8
2013-11-12
Raloksyfen 60-120 mg/g
• Badanie Multiple Outcomes of Raloxifen Evaluation
(MORE, 1999) wykazało, że raloksyfen o ok. 30%
zmniejsza ryzyko złamań kręgów w prewencji wtórnej
złamania i o ok. 50% w prewencji pierwotnej
Kalcytoniny
• kalcytonina ludzka
• kalcytonina świńska
• kalcytonina łososiowa (salkatonina)
Równoważne dawki to:
50 j.m. kalcytoniny łososiowej,
80 j.m. wieprzowej
i 0,5 mg ludzkiej.
Kalcytonina łososiowa w postaci
inhalacji donosowych
• mało działań niepożądanych, zwłaszcza po podaniu w
postaci iniekcji: nudności, dreszcze, objawy grypowe,
zaczerwienienie skóry, wzmożona diureza, kurczowe
bóle brzucha, pokrzywka, obrzęki rąk
• wysoka cena
Raloksyfen - minusy
• najczęściej powoduje uderzenia gorąca oraz bolesne
skurcze mięśni kończyn dolnych
• może także spowodować wzrost ciśnienia tętniczego,
obrzęki i objawy grypopodobne.
• zagrożeniem są powikłania zatorowo-zakrzepowe,
których ryzyko jest największe w trakcie pierwszych 4
miesięcy terapii.
• po stosowaniu raloksyfenu rzadko występują zaburzenia
ze strony przewodu i wysypki skórne.
Kalcytonina łososiowa w postaci
inhalacji donosowych
• Badanie Prevent Recurrence of Osteoporotic Fractures
(PROOF, 98) wykazało, że CT w dawce 200 jm.
donosowo o 36% zmniejsza ryzyko złamań kręgów
• Porównanie kalcytoniny (200 jm.) i alendronianu (10
mg) wykazało wyższość alendronianu pod względem
uzyskanej w trakcie terapii BMD i zmniejszenia
moczowych wskaźników resorpcji kości
Kalcytonina wskazania do stosowania
• hiperkalcemia (t działania 6-10 h, 100 jm.-8 jm./kg mc co 12 h sc.
i im., rozwój oporności w ciągu kilku dni)
• choroba Pageta - tylko iv. 100 jm., a następnie 3 x 50 jm./tydzień
• osteoporoza typu I - starsze kobiety z małą BMD, bez
wcześniejszych złamań, nie mogące prowadzić terapii
bifosfonianami
• kalcytonina w iniekcjach sc. i im. działa także przeciwbólowo;
stosuje się ją w złamaniach trzonów kręgów
• !!!nie stosuje się w osteoporozie typu II ani posteroidowej
9
2013-11-12
Kalcytonina inne minusy
• podczas przewlekłego stosowania kalcytonin stwierdza się
powstawanie przeciwciał, ale nie musi się to wiązać z kliniczną
opornością na nie.
• mogą być przyczyną nudności, wymiotów, biegunek, napadowego
zaczerwienienia skóry, drętwienia i obrzęków rąk oraz rzadko
bolesnych kurczowych bólów brzucha.
• rzadko występują reakcje alergiczne.
• krótkotrwała hipokalcemia.
• preparaty donosowe mogą być przyczyną miejscowego
podrażnienia błony śluzowej, jej owrzodzeń albo krwawień z nosa
Inne leki aktywujące osteoblasty –
niektóre w fazie badań
• małe dawki parathormonu (hPTH 1-34 - teriparatid)
• ranelinian strontu
• morfogenne białka kości (BMF): dibotermina alfa (ludzkie
rekombinowane BMK 2); eptotermina alfa (ludzkie
rekombinowane BMK 7)
• insulinopodobny czynnik wzrostu (IGF)
• transformujączy czynnik wzrostu beta (TGF-beta)
• inhibitory sklerostyny – wydzielanego przez osteocyty
białka hamującego proces kościotworzenia
Teriparatyd - wskazania
Teriparatyd
Parathormon to jednołańcuchowy białkowy hormon
składający się z 84 aminokwasów, wytwarzany przez
przytarczyce. U człowieka za aktywność tego związku
odpowiada 34-aminokwasowy fragment na N-końcu
łańcucha białkowego.
Do stosowania w dawce 1 x 20 mcg/24 h s.c.
Teriparatyd - minusy
•  zagrożenie nowotworami kości u szczurów; nie zaleca się
stosowania leku u osób po operacjach z powodu nowotworów
kości, radioterapii szkieletu, chorujących na chorobę Pageta lub z
podwyższona aktynością fosfatazy alkalicznej z niejasnych
przyczyn. W niektórych krajach wprowadzono ograniczenia w
długości terapii teriparatydem do 1,5 roku.
• najczęstszymi działaniami niepożądanymi stosowanego s.c.
teriparatydu są zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, bóle
w miejscu wstrzyknięcia, bóle lub zawroty głowy.
• na początku leczenia możliwe są ortostatyczne spadki ciśnienia i
omdlenia.
• możliwe są reakcje alergiczne, typowe dla związków o budowie
peptydowej
• oraz przejściowa hiperkalcemia.
• Teriparatyd s.c. jest bardzo skuteczny w terapii zaawansowanej
osteoporozyu kobiet w wieku pomenopauzalnym i u mężczyzn.
Kandydatami do leczenia teriparatydem sa przede wszystkim
osoby z wcześniejszymi złamaniami kości o różnej lokalizacji lub
u których zawiodła wcześniejsza terapia tej choroby.
• Jest wykorzystywany w leczeniu niedoczynności przytarczyc.
• Teriparatyd jest stosowany diagnostycznie dożylnie w celu
różnicowania między niedoborem parathormonu, a pseuo
niedoczynnością przytarczyc wynikającą z oporności tkanek
docelowych na ten hormon.
HTZ- jaka?
• Naturalne estrogeny
•
estradiol - 2 mg
skoniugowane estrogeny końskie
- 0,625 mg
• Droga stosowania:
•
doustna
TTS
implanty
Tibolon syntetyczny
analog steroidów
płciowych,
E+P+A
10
2013-11-12
HTZ - rola przesądzona na nie
• (Women’s Health Initiative) wzrasta ryzyko raka sutka,
udaru i powikłań zakrzepowo-zatorowych; nie zmniejsza
się ryzyko choroby wieńcowej
Effect of fluoride treatment on the fracture
rate in postmenopausal women with
osteoporosis.
N Engl J Med, 1990; 322: 802-809.
Zwiększenie masy kostnej nie jest
synonimem ochrony przed złamaniami
kości.
Kłopot z Florkiem
• stymuluje aktywność
osteoblastów
• zwiększa gęstość
mineralną kości
• stymulowane osteoblasty
produkują tkankę kostną o
nieprawidłowych
właściwościach
strukturalnych
• leczenie nie zmienia
ryzyka złamań kręgów ale
zwiększa ryzyko złamań
obwodowych
• może to kwestia dawki?
Do samodzielnego nauczenia
• Leki w hiperfosfatemii: sole wapnia (węglan
wapnia/octan wapnia), węglan lantanu, sewelamer
• Leki w niekorygowalnej hiperparatyroidemii:
cinakalcet
11