D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Tarnowie

Sygn. akt IV U 915/13
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 2 października 2013 roku
Sąd Okręgowy w Tarnowie – Wydział IV Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący:SSR del. Jacek Liszka
Protokolant: st. sekr. sądowy Małgorzata Houda
po rozpoznaniu w dniu 2 października 2013 roku w Tarnowie na rozprawie
sprawy z odwołania A. O.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
z dnia 11 marca 2013 roku nr (...)
w sprawie A. O.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T.
o wysokość renty
oddala odwołanie.
Sygn. akt IV U 915/13
UZASADNIENIE
wyroku Sądu Okręgowego w Tarnowie z dnia 2 października 2013 r.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. decyzją z dnia 11 marca
2013 r., na podstawie przepisów ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.) oraz ustawy z dnia 30 października
2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. Nr 167,
poz. 1322 ze zm.), dokonał z urzędu waloryzacji przysługującej A. O. renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
w związku z chorobą zawodową, mnożąc kwotę świadczenia ustalonego na dzień
28 lutego 2013 r., tj. 932,89 zł przez wskaźnik waloryzacji 104,0%. Po waloryzacji od
1 marca 2013 r. podstawa wymiaru świadczenia wyniosła 2.525,20 zł, a wysokość renty 970,21 zł. Ustalona w takiej
wysokości renta wypadkowa została podwyższona do 60% zwaloryzowanej podstawy jej wymiaru. Świadczenie od 1
marca 2013 r. wyniosło 1.515,12 zł brutto.
A. O. złożył odwołanie od tej decyzji domagając się jej zmiany i ponownego wyliczenia wysokości przysługującej mu
renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy
w związku z chorobą zawodową. W uzasadnieniu odwołujący zarzucił, że organ rentowy
w sposób nieprawidłowy ustalił wysokość podstawy wymiaru należnego mu świadczenia,
a następnie dokonał jego waloryzacji, w związku z czym wysokość renty jest rażąco niska. Na rozprawie w dniu 2
października 2013 r. odwołujący podał, że pierwsze błędy przy obliczaniu renty popełniono już w 1991 r., ponieważ
przyjęto zły wskaźnik wysokości podstawy wymiaru świadczenia.
W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy domagał się jego oddalenia.
W uzasadnieniu wskazał, że waloryzacji świadczenia dokonał w sposób prawidłowy, zgodnie z art. 88-94 ustawy z
dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS. Następnie, kwotę świadczenia podwyższył do 60% podstawy
jej wymiaru na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym
z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Zaakcentował przy tym, że kwestia prawidłowości ustalenia
podstawy wymiaru należnej odwołującemu renty była już przedmiotem postępowania sądowego, które zakończyło się
oddaleniem odwołania od zaskarżonej decyzji, a następnie oddaleniem apelacji od zapadłego przed sądem I instancji
orzeczenia.
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny sprawy:
Od 1 maja 1988 r. odwołujący pobierał rentę według III grupy inwalidzkiej,
a następnie rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Od 31 grudnia 1998 r. przysługuje mu renta z tytułu
częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową- przyznana na stałe.
dowód:
• dokumenty zalegające w aktach sprawy SO w Tarnowie do sygn. IV U 571/07,
Odwołujący wielokrotnie formułował zarzuty dotyczące sposobu ustalenia podstawy wymiaru należnej mu renty i
kwestionował wysokość wwpw. Kwestia ta była przedmiotem kontroli w postępowaniach sądowych, w których sądy
potwierdziły prawidłowość ustaleń dokonanych przez organ rentowy. Kwestia ustalenia wysokości podstawy wymiaru
należnego odwołującemu świadczenia została wyjaśniona w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 17 maja
1994 r., sygn. akt III AUr 80/94, oddalającego apelację wnioskodawcy od wyroku Sądu Wojewódzkiego w Krakowie
z dnia 28 sierpnia 1992 r., sygn. akt VIII U 1316/92, którym oddalono odwołanie od decyzji o rewaloryzacji
i waloryzacji renty inwalidzkiej. Wyrokiem zaś z dnia 3 grudnia 2009 r., sygn. akt
IV U 571/07, Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił odwołanie od decyzji (...) Oddział
w N. z dnia 13 marca 2007 r. ustalającej ponownie wysokość należnej odwołującemu renty z tytułu częściowej
niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową- podnosząc, że wysokość renty została ustalona w sposób
prawidłowy. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 14 września 2010 r., sygn. akt III AUa 283/10, oddalił
apelację od tego orzeczenia, akcentując w uzasadnieniu, że całkowicie bezzasadne
i wynikające z niezrozumienia treści decyzji jest twierdzenie wnioskodawcy, że zwaloryzowana podstawa wymiaru
renty zaskarżoną decyzją z dnia 13 marca 2007 r. została ustalona błędnie.
dowód:
• dokumenty zalegające w aktach sprawy SO w Tarnowie do sygn. IV U 571/07, w szczególności wyrok SO w
Tarnowie z dnia 03.12.2009 r. wraz
z uzasadnieniem- k. 119, 129-134, wyrok SA w Krakowie z dnia 14.09.2010 r. wraz z uzasadnieniem- k. 189,
192-201,
Zaskarżoną decyzją z dnia 11 marca 2013 r. (...) Oddział w T. z urzędu dokonał waloryzacji przysługującej
odwołującemu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, mnożąc kwotę
świadczenia ustalonego na dzień
28 lutego 2013 r., tj. 932,89 zł przez wskaźnik waloryzacji 104,0%. Po waloryzacji od
1 marca 2013 r. podstawa wymiaru świadczenia wyniosła 2.525,20 zł, a wysokość renty 970,21 zł. Ustalona w takiej
wysokości renta wypadkowa została podwyższona do 60% zwaloryzowanej podstawy jej wymiaru. Świadczenie od 1
marca 2013 r. wyniosło 1.515,12 zł brutto.
dowód:
• decyzja ZUS z dnia 11.03.2013 r.- akta sprawy,
Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił w oparciu o dokumenty.
Dokumenty dające podstawę dla poczynienia ustaleń faktycznych w niniejszej sprawie Sąd uznał za autentyczne i
wiarygodne. Treść i forma tych dokumentów nie budziły zastrzeżeń i wątpliwości stron postępowania, nie ujawniły
się też takie okoliczności, które należałoby brać pod uwagę z urzędu, a które podważałyby wiarygodność tej kategorii
dowodów i godziły w ich moc dowodową od strony materialnej czy formalnej. Dokumenty urzędowe stanowiły zatem
dowód tego, co zostało w nich urzędowo zaświadczone
(art. 244 k.p.c.), zaś dokumenty prywatne, że osoba która je podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie
(art. 245 k.p.c.).
Na rozprawie w dniu 2 października 2013 r. Sąd oddalił wniosek dowodowy pełnomocnika odwołującego o
dopuszczenie w sprawie dowodu z opinii biegłego z zakresu księgowości na okoliczność ustalenia prawidłowego
wskaźnika waloryzacji oraz prawidłowej wysokości renty- uznając, że dowód taki w sprawie jest nieprzydatny. W
sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych przedmiot rozpoznania sprawy sądowej wyznacza treść decyzji organu
rentowego, od której wniesiono odwołanie i tylko w tym zakresie podlega ona kontroli sądu zarówno pod względem
jej formalnej poprawności, jak i merytorycznej zasadności.
W niniejszej sprawie zaskarżona decyzja dotyczyła waloryzacji przysługującej odwołującemu renty z tytułu częściowej
niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową. Przedmiotem postępowania było więc ustalenie, czy organ
rentowy w sposób prawidłowy zgodny z obowiązującymi przepisami dokonał waloryzacji należnego ubezpieczonemu
świadczenia, która polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez ustalony na dany rok
wskaźnik waloryzacji. Sformułowane zatem przez odwołującego zarzuty dotyczące wysokości podstawy wymiaru renty
czy wysokości wskaźnika waloryzacji
z 1991 r. wykraczały poza ramy tego postępowania i nie mogły być w nim badane. Ubezpieczony zarzuty takie wysuwał
już zresztą kilkakrotnie. Kwestia prawidłowej wysokości świadczenia była przedmiotem postępowań sądowych.
Ostatnio, wyrokiem z dnia 3 grudnia 2009 r., sygn. akt IV U 571/07, Sąd Okręgowy w Tarnowie oddalił odwołanie
od decyzji (...) Oddział w N. z dnia 13 marca 2007 r. ustalającej ponownie wysokość należnej odwołującemu renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową, wskazując na prawidłową wysokość tego
świadczenia. Sąd Apelacyjny w Krakowie wyrokiem z dnia 14 września 2010 r., sygn. akt III AUa 283/10, oddalił
zaś apelację od wskazanego wyżej orzeczenia, podnosząc w uzasadnieniu, że całkowicie bezzasadne i wynikające z
niezrozumienia treści decyzji jest twierdzenie wnioskodawcy, że zwaloryzowana podstawa wymiaru renty zaskarżoną
decyzją z dnia 13 marca 2007 r. została ustalona błędnie. Kwestia wysokości świadczenia (i jego prawidłowej
wysokości) została więc prawomocnie przesądzona i nie może być ponownie badana w toku niniejszego postępowania
(art. 365 k.p.c.). W tym miejscu zauważyć jedynie należy, że związanie prawomocnym wyrokiem rozciąga się w
pewnych sytuacjach również na jego motywyw takich granicach, w jakich stanowią one konieczne uzupełnienie rozstrzygnięcia niezbędne dla wyjaśnienia jego
zakresu (por. wyroki SA w Łodzi: z dnia 27 marca 2013 r., III AUa 1077/12, LEX nr 1314780 i z dnia 23 stycznia 2013 r.,
I ACa 1068/12, LEX nr 1280435; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 24 stycznia 2013 r., I ACa 1345/12, LEX nr 1289589).
Bezskuteczne jest więc powoływanie się na błędy organu rentowego np. z 1991 r.,
a dotyczące wysokości należnego odwołującemu świadczenia. Co więcej, ustaleń prawomocnego wyroku nie można
podważać dowodem z opinii biegłego sądowego, do czego w zasadzie zmierzał wniosek pełnomocnika ubezpieczonego.
Sformułowane przez odwołującego zarzuty mogłyby co najwyżej stanowić podstawę ewentualnego wzruszenia
opisanych wyżej orzeczeń Sądu Okręgowego i Sądu Apelacyjnego w drodze wznowienia postępowania, aczkolwiek dla
wznowienia postępowania sądowego czy wznowienia postępowania w trybie art. 114 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r.
o emeryturach i rentach z FUS wymaga się powołania okoliczności faktycznych lub środków dowodowych, które mają
wpływ na prawo do świadczeń, istniejących przed wydaniem danej decyzji, z których strona nie mogła skorzystać w
poprzednim postępowaniu.
Sąd Okręgowy rozważył, co następuje:
Odwołanie nie zasługuje na uwzględnienie.
Przedmiotem postępowania było ustalenie, czy organ rentowy w sposób prawidłowy dokonał waloryzacji
przysługującej odwołującemu renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową.
Zgodnie z art. 88 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 ze zm.), emerytury i renty podlegają corocznie waloryzacji od dnia 1 marca (ust.
1). Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji (ust.
2). Waloryzacji podlega kwota świadczenia i podstawa jego wymiaru w wysokości przysługującej ostatniego dnia
lutego roku kalendarzowego, w którym przeprowadza się waloryzację (ust. 3). Waloryzacja obejmuje emerytury i renty
przyznane przed terminem waloryzacji (ust. 4).
Wskaźnik waloryzacji to średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku
kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku
kalendarzowym (art. 89 ust. 1 ustawy). Wskaźnikiem cen towarów i usług konsumpcyjnych, o którym mowa w ust. 1,
jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów
albo średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, jeżeli jest on wyższy od wskaźnika cen
towarów i usług konsumpcyjnych dla gospodarstw domowych emerytów i rencistów (art. 89 ust. 2). Zwiększenie o co
najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia, o którym mowa w ust. 1, jest przedmiotem negocjacji
w ramach Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno- Gospodarczych. W przypadku niepowodzenia negocjacji (braku
terminowego podjęcia stosownej uchwały przez Komisję) zwiększenie to określa rozporządzeniem Rada Ministrów
(art. 89 ust. 3-5).
Zgodnie z Komunikatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji
emerytur i rent w 2013 r. (M. P. z 2013 r. poz. 78), wydanym na podstawie art. 89 ust. 6 ustawy z dnia 17 grudnia 1998
r. o emeryturach i rentach z FUS, wskaźnik waloryzacji emerytur i rent w 2013 r. wynosi 104,0%.
Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu
(art. 93 ust. 1 ustawy).
Przez waloryzację, zwaną również indeksacją, należy zatem rozumieć proces przeliczania należności (świadczeń,
zobowiązań) pieniężnych, wymuszony zmianą warunków społeczno- ekonomicznych, najczęściej inflacją. Waloryzacja
w rozumieniu art. 88 powołanej ustawy oznacza mechanizm zwiększania nominalnej wysokości świadczeń
emerytalno- rentowych z uwagi na deprecjację ich wartości realnej. Należy przy tym zauważyć, że indeksowana jest
zarówno kwota świadczenia, jak i podstawa wymiaru.
Aktualne unormowania art. 88-94 przewidują coroczną (od 1 marca), cenowo- płacową waloryzację automatyczną
emerytur i rent przyznanych przed terminem waloryzacji. Polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia oraz jego
podstawy wymiaru (w wysokości przysługującej w ostatnim dniu lutego roku przeprowadzenia waloryzacji) przez
wskaźnik waloryzacji. W celu wyjaśnienia ewentualnych wątpliwości należy stwierdzić, że wysokość zwaloryzowanego
świadczenia będzie równa iloczynowi kwoty świadczenia oraz wskaźnika waloryzacji.
Dokonując waloryzacji przysługującego odwołującemu świadczenia, w sposób prawidłowy organ rentowy pomnożył
kwotę świadczenia i podstawę jego wymiaru przez wskaźnik waloryzacji, słusznie uwzględniając ten wskaźnik na
poziomie 104,0%, zgodnie
z Komunikatem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 13 lutego 2013 r. w sprawie wskaźnika waloryzacji emerytur
i rent w 2013 r. (M. P. z 2013 r. poz. 78). W ten sposób podstawa wymiaru świadczenia wyniosła 2.525,20 zł, a kwota
renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy w związku z chorobą zawodową 970,21 zł.
Tak przeprowadzona operacja jest poprawna i zgodna z obowiązującymi przepisami.
Ustalona w takiej wysokości renta została podwyższona do 60% podstawy jej wymiaru, stosownie do treści art. 18 ust.
1 pkt 2 ustawy z dnia 30 października 2002 r.
o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
(Dz. U. z 2009 r. Nr 167, poz. 1322 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem, renta z tytułu niezdolności do pracy z
ubezpieczenia wypadkowego nie może być niższa niż 60% podstawy jej wymiaru- dla osoby częściowo niezdolnej do
pracy.
W związku z powyższym świadczenie od 1 marca 2013 r. wyniosło 1.515,12 zł brutto.
Na tej podstawie można stwierdzić, że zaskarżona decyzja jest jasna, spójna i zgodna zobowiązującymi przepisami.
Mając powyższe na uwadze, na mocy powołanych wyżej przepisów prawa materialnego i art. 47714§ 1 k.p.c., należało
orzec jak w sentencji i oddalić odwołanie od decyzji z dnia 11 marca 2013 r.