dokument pdf 157.45 Kb
Transkrypt
dokument pdf 157.45 Kb
KARTKÓWKI POWTÓRZENIOWE W KLASIE III Wiadomości z I klasy gimnazjum: 1. Struktura organizmu żywego (roślin i zwierząt): - budowa komórki roślinnej i zwierzęcej - funkcje struktur komórkowych (jądra komórkowego, cytoplazmy, błony kom., mitochondrium, chloroplastów, wodniczki, ściany komórkowej) - różnice i podobieństwa między komórką roślinną i zwierzęcą - rodzaje tkanek roślinnych i ich funkcje (podział na twórcze i stałe): tk. merystematyczne (merystemy - stożek wzrostu i miazga) tk. okrywające – skórka i korek, tk. miękiszowe – miękisz zasadniczy, zielony, spichrzowy, tl. przewodzące – łyko i drewno tk. wzmacniające – zwarcica i twardzica tk. wydzielnicze – włoski parzące, miodniki - rodzaje tkanek zwierzęcych zwierzęcych ich funkcje: tk. nabłonkowe, tk. mięśniowe, tk. łączne, tk. kostna, tk. chrzęstna, tk. nerwowa, tk. płynne – krew i limfa, tk. tłuszczowa. - ogólna budowa roślin (funkcje organów roślin: korzenia, łodygi, liści, kwiatów, owoców, podział roślin na plechowce i organowce) - ogólna budowa zwierząt (podział na bezkręgowce i kręgowce, nazwać i podać funkcje układów – ukł. ruchu, ukł. krążenia, ukł. pokarmowego, ukł. rozrodczego, ukł. nerwowego, ukł. hormonalnego, ukł. wydalniczego, ukł. oddechowego. 2. Wykonywanie ruchów i pokrycie ciała (roślin i zwierząt) - pokrycie ciała bezkręgowców – tkanka nabłonkowa, kręgowców – skóra - przykłady pokrycia ciała u bezkręgowców (tasiemiec, dżdżownica, stawonogi, mięczaki) i kręgowców (ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki) - porównanie - rodzaje wytworów skóry - związek pokrycia ciała ze środowiskiem życia !!! - układ ruchu = układ szkieletowy + układ mięśniowy - związek sposobu poruszania się ze środowiskiem życia !!! - 3 mechanizmy poruszania się zwierząt (rzęskowy, pełzakowaty i mięśniowy) - szkielet zewnętrzny i wewnętrzny, hydrauliczny (funkcje i u kogo występuje) - różnice między szkieletem ryby, płaza, gada, ptaka i ssaka - ogólny podział szkieletu cd wykonywanie ruchów i pokrycie ciała: - pokrycie ciała roślin (tkanka okrywająca – porównanie skórki i korka, funkcje) - rola tkanki wzmacniającej, porównanie zwarcicy i twardzicy („szkielet”roślin) 3. Odżywianie (roślin i zwierząt): - podział składników pokarmowych (organiczne – białka, cukry, tłuszcze, witaminy, nieorganiczne – woda, sole mineralne) + ich funkcje w organizmie - sposoby odżywiania: samożywność( rośliny) i cudzożywność (zwierzęta, grzyby) - przemiana materii (metabolizm), procesy syntezy i rozkładu (przykłady) - odżywianie się roślin – fotosynteza (równanie – substraty i produkty, schemat, miejsce fotosyntezy, dwie fazy – jasna i ciemna, intensywność fotosyntezy) – rola roślin jako producentów - sposoby odżywiania się zwierząt (roślinożerne, mięsożerne, wszystkożerne) + przykłady - przykłady zdobywania pokarmu przez drapieżniki (cechy przystosowawcze) - łańcuch pokarmowy (producenci, konsumenci, reducenci) - budowa układu pokarmowego ssaka i funkcje jego odcinków - cechy przystosowawcze roślinożerców - proces trawienia - znaczenie roślin dla człowieka - nawozy sztuczne i pestycydy (wpływ na środowisko – zakwity glonów) - 3 cechy rolnictwa ekologicznego (wyjaśnić: płodozmian, nawozy naturalne) 4. Oddychanie (u roślin i zwierząt): - wymiana gazowa u roślin lądowych – aparaty szparkowe i przetchlinki, rośliny wodne – przez powierzchnię ciała - budowa i funkcje aparatów szparkowych - narządy oddechowe zwierząt lądowych – tchawki, płucotchawki i płuca, zwierząt wodnych – skrzela (ich funkcje) - zwierzęta oddychające całą powierzchnią ciała - budowa narządów oddechowych kręgowców – ryb, płazów, gadów, ptaków, ssaków - związek narządów oddechowych ze środowiskiem życia ! - związek układu oddechowego z układem krążenia - oddychanie skórne, podwójne oddychanie (ważne) - proces oddychania komórkowego w mitochondrium (równanie – substraty, produkty, rodzaje energii, oddychanie tlenowe i beztlenowe) - zanieczyszczenia wody, powietrza i gleby - rola producentów w wytwarzaniu tlenu - skala porostowa (budowa i funkcja), pustynia porostowa - budowa porostów (symbioza) 5. Transport substancji (u roślin i zwierząt): - funkcje transportowe tkanek przewodzących u roślin (porównanie budowy i funkcji drewna i łyka) - przekrój łodygi i korzenia (rysunek, porównanie- ułożenie łyka i drewna) - wiązki przewodzące: zamknięte i otwarte - przyrost rośliny na grubość, słoje przyrostu rocznego - układ krążenia u zwierząt – narządy i funkcje - skład i funkcje krwi - mały i duży obieg krwi - porównanie budowy serca kręgowców i obiegów krwi (ryby, płazy, gady, ptaki, ssaki) - wyjaśnić: otwarty i zamknięty układ krwionośny ( u kogo występuje) 6. Rozmnażanie (roślin i zwierząt) - porównanie rozmnażania płciowego i bezpłciowego (różnice) - sposoby rozmnażania bezpłciowego: a) podział komórki (jednokomórkowce), b) pączkowanie (parzydełkowce -stułbia), c) fragmentacja plechy (glony, grzyby, porosty), d) przez zarodniki (grzyby, mszaki, paprotniki), e) rośliny okrytonasienne za pomocą zmodyfikowanych pędów: rozłogi (truskawki, poziomki), kłącza (trawy, konwalia), bulwy (ziemniak), cebule (cebula uprawna, tulipan) - porównanie komórek rozrodczych: gamety żeńskiej (komórki jajowej) i gamety męskiej (plemnika), zapłodnienie, zygota - cykl rozwojowy roślin – przemiana pokoleń (pokolenie płciowe i bezpłciowe) - roślina jednopienna (ma rodnie i plemnie), dwupienna (rodnie i plemnie osobno) - cykl rozwojowy mszaków (mech płonnik) – dominuje pokolenie płciowe (gametofit) - cykl rozwojowy paprotników (paproć) – dominuje pokolenie bezpłciowe (sporofit) - rozmnażanie roślin nagonasiennych (sosna) – skąd nazwa nagonasienne, porównanie szyszek męskich i żeńskich (czyli kwiatostanów) oraz kwiatów męskich i żeńskich, zapylenie, powstanie nasiona, dominuje pokolenie bezpłciowe (sporofit) - rozmnażanie roślin okrytonasiennych - skąd nazwa okrytonasienne, budowa kwiatu (kielich, płatki korony, słupek, pręciki), kwiaty obupłciowe, zapylenie – owadopylność, wiatropylność, podwójne zapłodnienie, powstawanie owoców - sposoby rozsiewania nasion i owoców (samorzutne, wiatr, woda, zwierzęta) - kiełkowanie nasion (warunki korzystne i niekorzystne) - narządy rozrodcze zwierząt to gonady: męskie to jądra, żeńskie to jajniki - rodzaje zapłodnienia u zwierząt: zewnętrzne i wewnętrzne - organizmy rozdzielnopłciowe i obojnaki typy rozwoju zwierząt: prosty (bez przeobrażenia) i złożony (z przeobrażeniem) cd. rozmnażanie (roślin i zwierząt) - rozwój złożony u owadów skrzydlatych: przeobrażenie zupełne (larwa niepodobna do dorosłego), przeobrażenie niezupełne (larwa podobna do dorosłego) - kręgowce są: jajorodne, jajożyworodne, żyworodne - rozmnażanie i rozwój ryb ( jajorodne, ikra, mleczko, narybek, tarło, tarlisko, wędrówki ryb) - rozmnażanie i rozwój płazów (skrzek, kijanka – budowa) - owodniowce (gady, ptaki i ssaki) – ich zarodki wytwarzają błony płodowe (4) - bezowodniowce to ryby - funkcje błon płodowych: owodnia, omocznia, kosmówka i pęcherzyk żółtkowy - rozmnażanie i rozwój ptaków (jajorodne, budowa jaja, opieka nad potomstwem, gniazdowniki – bocian, wróbel, zagniazdowniki – gęsi, kaczki) - rozmnażanie i rozwój ssaków (żyworodne, układ rozrodczy męski i żeński, ciąża, łożysko, silna opieka nad potomstwem, mleko matki) 7. Kontrola i regulacja procesów życiowych (roślin i zwierząt) - reakcje roślin na bodźce - ruchy roślin: tropizmy (ruchy wzrostowe, pod wpływem bodźca kierunkowego, fototropizm, geotropizm) i nastie (ruchy bez bodźca kierunkowego, termonastie, fotonastie) - hormony roślinne: auksyny – wpływają na wzrost i rozwój - funkcje układu nerwowego zwierząt - tkanka nerwowa, komórki nerwowe (neurony) – budowa - prymitywny układ nerwowy u parzydełkowców – sieć - drabinkowy układ nerwowy pierścienic (dżdżownica) - układ nerwowy stawonogów – zwoje nerowe - oczy złożone u owadów - układ nerwowy kręgowców – budowa (ośrodkowy, obwodowy, autonomiczny) - mózg kręgowców (kresomózgowie – 2 półkule, międzymózgowie, śródmózgowie, móżdżek, rdzeń przedłużony) - układ obwodowy – nerwy czaszkowe i rdzeniowe - układ wegetatywny= autonomiczny (część współczulna i przywspółczulna) - porównanie mózgu ryby, płaza, gada, ptaka i ssaka - narząd wzroku: oko – budowa (podwójna akomodacja u ptaków) - narząd słuchu: ucho – budowa - narząd smaku: kubki smakowe - linia boczna u ryb - układ hormonalny – gruczoły dokrewne wydzielające hormony - ważna rola podwzgórza i przysadki mózgowej