tg_mg_biopaliwa_05_12_2013

Łódź, dn. 6 grudnia 2013 r.
Szanowny Pan
Janusz Piechociński
Minister Gospodarki
Ministerstwo Gospodarki
Szanowny Panie Premierze
Instytucje europejskie pracują obecnie nad rewizją polityki biopaliwowej. Parlament
Europejski głosował w tej sprawie 11 września. 12 grudnia ministrowie, w tym
przedstawiciel Polski, przedyskutują tę politykę i jej wpływ na pośrednią zmianę
użytkowania ziemi (ILUC) oraz światowe bezpieczeństwo żywnościowe. Sprawa ta wymaga
szybkiego działania i politycznej determinacji.
Efekt ILUC, którego coraz lepsze rozpoznanie przez naukowców legło u podstaw obecnej
rewizji polityki biopaliwowej, nie jest nowością. Już cztery lata temu Komisja Europejska
została zobowiązana do jego zbadania. A więc opieranie polityk i inwestycji na założeniu,
że nie jest on uwzględniany trudno uznać za godne bezwzględnej ochrony, choć oczywiście
nazbyt gwałtowne przemodelowanie warunków nie powinno mieć miejsca, bo podważa
zaufanie do państwa i UE jako całości. W przemyśle biopaliwowym pierwszej generacji,
gdzie znakomitą większość kosztów stanowią koszty surowca, perspektywa roku 2020 jest
perspektywą właściwą.
Piszę, ponieważ jestem zaniepokojony zarówno stanowiskiem Polski, jak i projektem
stanowiska Rady przygotowanym przez prezydencję litewską.
Przypomnijmy, że polityka biopaliwowa miała trzy główne cele:
- obniżyć emisję CO2 z transportu;
- obniżyć zależność Europy od importowanej ropy naftowej;
- wzmocnić Wspólną Politykę Rolną.
Na poziomie europejskim dwa pierwsze cele są realizowane w małym stopniu. Pierwszy
jest niwelowany przez pośrednią zmianę sposobu użytkowania gruntów, drugi - poprzez
1
wzrost udziału paliw importowanych spoza UE wśród biopaliw. Ekspansja biopaliw
importowanych pociąga za sobą ograniczeniem pozytywnych wpływów z punktu widzenia
WPR.
Ministerstwo Gospodarki przygotowało znaczącą ilość materiału analitycznego
dotyczącego tego obszaru polityki.1 Zawiera on wiele wysokiej jakości informacji, ale
niestety, reprezentowany jest w nim przede wszystkim punkt widzenia sektora
biopaliwowego w jego obecnym kształcie. Wiele jej wymiarów jest niedostatecznie
zbadanych, a więc prowadzone działania są dalekie od evidence-based policy.
Brakuje w nich analizy następujących aspektów polskiej polityki biopaliwowej:
1. Bilansu emisyjnego, z uwzględnieniem efektu ILUC. Nie można przy tym zgodzić się, że
efekt ILUC jest w odniesieniu do Polski zaniedbywalny. Znany jest przecież efekt
zastępowania oleju rzepakowego przez inne oleje, w tym olej palmowy w przemyśle
spożywczym, kiedy olej rzepakowy trafia na rynek energetyczny. Traktowanie ILUC jako
zaniedbywalnego w odniesieniu dla Polski nie jest więc trafne.
2. Wpływu polityki biopaliwowej na realizację Programu Zwiększania Lesistości Kraju.
3. Wpływu polityki biopaliwowej na ceny żywności. Efekt ten jest oczywisty w sytuacji
konkurowania upraw żywnościowych i energetycznych o zasoby ziemi uprawnej.
Oczywiście, modelowanie tego wpływu jest wyzwaniem, Nie można jednak radzić sobie z
trudnościami w zakresie szacowania pewnych procesów poprzez zakładanie, że ich nie ma.
4. Stabilności rynku z punktu widzenia polskich producentów i polskiej gospodarki w
sytuacji presji cenowej krajów Globalnego Południa. Trudno uznać ściganie się pod
względem najniższych cen z krajami Globalnego Południa za pożądany model gospodarczy.
Bardziej przekonujące byłoby inspirowanie polskich producentów do konkurencji opartej na
innowacyjności, to znaczy rozwoju biopaliw zaawansowanych. Obecny spory udział
biopaliw pochodzących z UE w rynku opiera jest na zastosowaniu mnożnika ze względu na
pochodzenie. Nie jest to podejście zgodne z duchem wolnej wymiany gospodarczej w
ramach WTO. Należy uwzględnić zagrożenie rozmontowania tego mechanizmu.
5. Zgodności polityki biopaliwowej z zasadą spójności polityki rozwojowej. Jest to zasada
prawnie obowiązująca. Jest wiele opracowań na temat tego wpływu. Na przykład Bank
Światowy i Specjalny sprawozdawca ONZ ds. prawa do żywności oceniają, że 21-35%
przypadków zawłaszczania ziemi ma związek z biopaliwami.
6. Oceny możliwości osiągnięcia wyznaczonych celów redukcyjnych przez biopaliwa
używane w Polsce po roku 2016.
1 np. "Opis i diagnoza stanu istniejącego - SEKTOR BIOKOMPONENTÓW" z października 2013 r.
2
Z niepokojem również odnotowuję, że nie została wciąż dokonana transpozycja do
polskiego prawa dyrektywy 2009/28/WE. Dyrektywa wprowadza kryteria zrównoważonego
rozwoju (KZR) w odniesieniu do biopaliw. Opóźnienie przekroczyło już trzy lata! Brak
transpozycji sprawia, że tym trudniej ocenić wpływ konsumpcji biopaliw na rozwój
środowiskowy i społeczny.
Projekt stanowiska Rady w jego obecnej wersji:
- zwiększy udział szkodliwych biopaliw powyżej obecny poziom konsumpcji. Zwiększenie
konsumpcji biopaliw uzyskiwanych z roślin spożywczych z 5 do 7% to ilość żywności
wystarczająca do nakarmienia 69 milionów ludzi. Poza tym, taki wzrost może doprowadzić
do dalszego wylesiania globu i emisji do 400 mln ton CO2 do atmosfery.
Wzywam Pana do poparcia limitu nie większego niż obecny poziom konsumpcji.
- stworzy wyjątki i przywileje dla biopaliw wyprodukowanych w wyniku intensyfikacji
upraw, bez rozważenia efektów ekologicznych tej intensyfikacji.
Wzywam Pana do sprzeciwienia się zasadzie "braku zagrożenia ILUC" i poparcie
twardego limitu i pełnego uwzględniania wszystkich emisji, jako najlepszej
gwarancji, że ILUC zostanie zatrzymany.
- stworzy stymulatory wzrostu dla biopaliw z odpadów i pozostałości bez odpowiednich
zabezpieczeń, które minimalizują ryzyko środowiskowe związane z produkcją nowej
generacji biopaliw.
Wzywam Pana do zapewnienia, że biopaliwa z odpadów będą zawsze zgodne z
zasadami hierarchii wykorzystania odpadów oraz zasadą zrównoważonego
zarządzania gruntami, która chroni usługi ekosystemów na terenach rolniczych i
leśnych.
- wprowadzi mnożnik dla paliw zaawansowanych do całej dyrektywy o energii odnawialnej,
co osłabi cel 20% energii ze źródeł odnawialnych. Według oryginalnej wersji tego przepisu
państwa członkowskie mogą liczyć wartość energetyczną zaawansowanych biopaliw
dwukrotnie do celu 10% w transporcie, ale umożliwienie tego samego do celu 20%
całkowitego udziału energii odnawialnej osłabi poziom ambicji w pozostałych sektorach.
Wzywamy Pana do zachowania mnożników tylko do celu 10% w transporcie.
3
Propozycja prezydencji ignoruje wszystkie naukowe ostrzeżenia2 co do ekologicznych i
społecznych wyzwań biopaliw z roślin uprawnych. Nieudana reforma polityki biopaliwowej
podważy reputację Europy jako twórcy standardów w zakresie innowacyjnych technologii i
odpowiedzi na ekologiczne wyzwania. Należy temu zapobiec.
Mam nadzieję, że przy najbliższej dyskusji weźmie Pan od uwagę ogromną ilość naukowych
danych i poprze Pan zatrzymanie ekspansji biopaliw, które nie zmniejszają emisji gazów
cieplarnianych, ale także tworzą nowe zagrożenia dla ekosystemów i zagrażają naszemu
bezpieczeństwu energetycznemu.
Podstawowymi elementami narodowej strategii niskoemisyjnej oraz strategii
zrównoważonego transportu powinny być: technologie poprawiające efektywność
energetyczną i redukujące zapotrzebowanie na energię, elektryczność odnawialna oraz
zrównoważone biopaliwa zaawansowane, wolne do negatywnych efektów bezpośrednich
jak również pośrednich.
Wzywam Pana do uczynienia wszystkiego co możliwe dla prawdziwej dekarbonizacji
transportu bez zaostrzania problemu głodu na świecie.
Wnioskuję (wniosek w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego) również o
uwzględnianie naszej organizacji we wszelkich przyszłych konsultacjach społecznych
dotyczących polityki biopaliwowej przeprowadzanych przez resort.
Łączę wyrazy szacunku
Wojciech Makowski
Do wiadomości:
Minister Środowiska Maciej Grabowski
2 List 150 naukowców w tej sprawie: http://www.ucsusa.org/global_warming/solutions/stopdeforestation/EU-ILUC-Letter.html
4