EKF: co eksperci rekomendują politykom

2011-06-01 06:30
EKF: co eksperci rekomendują politykom
Krzysztof Bień
10 eksperckich rekomendacji sformułowali uczestnicy Europejskiego
Kongresu Finansowego. Dotykają one m.in. polskiego stanowiska
wobec budowy nowej architektury sieci bezpieczeństwa finansowego
w Unii Europejskiej, a także kwestii bezpieczeństwa energetycznego
Polski. Rekomendacje te można traktować jako spis zadań dla
polityków na najbliższe miesiące.
Europejski Kongres
Finansowy fot. OF 1
Rekomendacje przygotowała Rada Programowa Kongresu, której przewodniczył Jan Krzysztof
Bielecki. Oto te rekomendacje wraz z krótkimi eksperckimi komentarzami ich współautorów:
Zarządzanie wartością banków w warunkach globalnej destabilizacji
Rekomendacja 1. Polska powinna aktywnie uczestniczyć w budowaniu nowych, unijnych ram
zarządzania w sytuacji kryzysu w sektorze finansowym. W szczególności powinna
współtworzyć regulacje dotyczące kontrolowanej likwidacji banku działającego w skali
transgranicznej. W tym, zakresie powinna dążyć do:

Zakazu transferu aktywów w ramach transgranicznych grup bankowych bez gwarancji
bezpieczeństwa dla spółek transferujących lub systemowego rozwiązania w UE podziału
kosztów transgranicznego kryzysu (burden sparing),

Wdrożenia obligatoryjnych planów naprawczo-restrukturyzacyjnych,

Utworzenia zharmonizowanej sieci funduszy restrukturyzacyjnych (resolution funds),

Utworzenia odrębnych regulacji (resolution regime) dla banków spółek zależnych
notowanych na giełdzie papierów wartościowych i posiadających mniejszościowych
akcjonariuszy oraz banków systemowo ważnych,

Ograniczenia możliwości utrzymywania przez banki podlegające procesom naprawczym,
pozycji dominującej wobec banków zależnych posiadających innych akcjonariuszy oraz
banków systemowo ważnych,

Ograniczenie możliwości w pełni swobodnego i transgranicznego prowadzenia działalności
za pośrednictwem oddziałów instytucji kredytowych w oparciu o przyjmowane depozyty
z rynku goszczącego przez wprowadzenie wymogu fizycznej alokacji kapitału przez instytucję
kredytową w kraju goszczącym na pokrycie ryzyka tej działalności.
Leszek Pawłowicz: Rekomendacja ta dotyka polskiego stanowiska
wobec budowy nowej architektury sieci bezpieczeństwa w Unii
Europejskiej. Polska powinna aktywnie uczestniczyć w budowaniu
nowych unijnych ram zarządzania w sytuacji kryzysowej. W
szczególności
powinna
współtworzyć
regulacje
dotyczące
kontrolowanej likwidacji takich banków, które generują ryzyko
systemowe i które są zbyt duże żeby upaść. Polska nie powinna zgadzać
się na propozycje Komisji Europejskiej związane ze swobodnym
transferem aktywów w ramach transgranicznych grup kapitałowych,
ponieważ grozi to zarażaniem się w miarę bezpiecznych polskich
banków kryzysem od banków, które są w znacznie gorszej sytuacji. Polska powinna wyjść
z inicjatywą utworzenia obligatoryjnych planów naprawczo-restrukturyzacyjnych. Propozycje
takie są, ale na razie mają charakter fakultatywny.
Rekomendacja 2. Polska powinna uczestniczyć w wypracowywaniu rozwiązań
przenoszących na grunt europejski postanowienia Bazylei III, dotyczących m.in.
makroekonomicznej roli narzędzi makronadzorczych.
Rekomendacja 3. Głównym wyzwaniem dla banków (zwłaszcza w Polsce) wynikających z
nowego ładu regulacyjnego (Bazylea III) będzie zwiększenie udziału stabilnych i
długoterminowych źródeł finansowania – konieczne jest aktywne promowanie, edukacja
klientów, zachęty podatkowe w zakresie długoterminowych form oszczędzania oraz stworzenie
korzystnych ram prawnych dla upowszechnienia długoterminowych instrumentów
zabezpieczonych wierzytelnościami hipotecznymi (m.in. listów zastawnych). W obszarze
długookresowych źródeł finansowania działalności należy:

Rozwijać konserwatywne modele prowadzenia biznesu w oparciu o bankowość
specjalistyczną (banki inwestycyjne, banki hipoteczne, kasy budowlano-oszczędnościowe)

Uelastyczniać przepisy w zakresie budowania jednorodnych portfeli kredytowych przez
banki i ich łatwego przenoszenia w sposób neutralny podatkowo do instytucji emitujących
długoterminowe zabezpieczone papiery dłużne.
Bogusław Grabowski: Polska nie jest członkiem G20, nie jest członkiem
Komitetu Bazylejskiego. Jedynym w tej sytuacji kanałem oddziaływania
Polski na regulacje ogólnoświatowe jest aktywne uczestnictwo w
wypracowaniu stanowiska w tym zakresie Unii Europejskiej. Wielu
uczestników Kongresu wyraziło obawy o przeregulowanie i obawy o niską
efektywność
niektórych
rozwiązań
w
różnych
otoczeniach
makroekonomicznych, czy instytucjonalnych. Bardzo ważna jest
odmienność w oddziaływaniu niektórych regulacji, w tym i kapitałowych,
czy płynnościowych na kraje goszczące i na kraje z bankami dominującymi.
Zarządzanie wartością przedsiębiorstw o znaczeniu strategicznym
Rekomendacja 4. Jeżeli Polska chce wykorzystać szansę, jaką stanowią potencjalnie bogate
zasoby gazu łupkowego, powinna przygotować się do tego z odpowiednim wyprzedzeniem.
Potrzebna jest polska strategia wykorzystania zasobów gazu łupkowego. Najważniejsze jej
elementy powinny obejmować m.in.:

Uwzględnienie perspektywy wzrostu znaczenia gazu naturalnego w polskiej polityce
energetycznej oraz w planowanym bilansie energetycznym kraju,

Wpisanie gazu łupkowego w europejską politykę energetyczno-klimatyczną i przekonanie
partnerów w UE o roli tego surowca w budowie gospodarki niskoemisyjnej.
Krzysztof Rozen: W Unii Europejskiej toczy się dyskusja jak zapewnić
gospodarkom europejskim bezpieczeństwo energetyczne. Równolegle
toczy się druga dyskusja o pakiecie klimatycznym. Ma ona dla nas duże
znaczenie, gdyż paliwa nam dostępne nie są preferowane przez Unię.
Dlatego dla nas strategiczne znaczenie ma gaz łupkowy, który – jak
dowodzi przykład USA – jest alternatywą w zabezpieczeniu
bezpieczeństwa energetycznego dla Polski.
Rekomendacja 5: Należy skupić prawa korporacyjne Skarbu Państwa
w spółkach z jego udziałem w jednym organie dążącym do
zaszczepienia tym podmiotom zasad gospodarki rynkowej i wysokich standardów corporate
governance. W tym celu należy:

Zarządzać wartością w przedsiębiorstwach o znaczeniu strategicznym dla bezpiecznego
i zrównoważonego rozwoju kraju w sposób zapewniający atrakcyjną stopę zwrotu dla
wszystkich akcjonariuszy,

Wprowadzić dla spółek z udziałem Skarbu Państwa wskaźniki sukcesu (KPIs), jak zwrot
z kapitału (TSR), zysk operacyjny, relacja kosztów do dochodów (cost/income ratio) czy
udziały w rynku, które doskonaliłyby relacje inwestorskie i zwiększały atrakcyjność
inwestycyjną. Tak zdefiniowane cele i wskaźniki sukcesu byłyby podstawą oceny zarządów
i rad nadzorczych.

Rozważyć powołanie „Funduszu Majątku Narodowego”, opartego o koncepcję Sovereign
Wealth Fund, który przejąłby od państwa udziały w spółkach i zarządzałby nimi na
zasadach funduszu inwestycyjnego nastawionego na tworzenie wartości w średnim
i długim horyzoncie.
Andrzej Nartowski: Rekomendacja nie przewiduje potrzeby
ingerowania w rynek. Rynek ma duże doświadczenia samoregulacyjne
w tej dziedzinie i doskonale sobie radzi. Przewidujemy natomiast
potrzebę ingerowania w państwo. Modyfikacji jego ustroju i to bardzo
dalekiej modyfikacji. Zalecamy skupienie w jednym organie praw
korporacyjnych Skarbu Państwa w spółkach z jego udziałem. Chodzi
o to, by każdy resort, który ma jakieś spółki nie próbował grać swojej
polityki. Organ ten powinien dążyć do zaszczepienia podmiotom
z udziałem skarbu państwa zasad gospodarki rynkowej i wysokich
standardów corporate governance. Wartością przedsiębiorstw
o znaczeniu strategicznym należy tak zarządzać aby zapewnić atrakcyjną stopę zwrotu dla
wszystkich akcjonariuszy. Bardzo ważne jest też wykorzystywanie w spółkach z udziałem
skarbu państwa pewnych nowych wskaźników. Chodzi o to, żeby udoskonalić relacje
inwestorskie i zwiększyć atrakcyjność inwestycyjną. Wskaźniki te byłyby podstawą do oceny
zarządu i rad nadzorczych. Do tej pory nie ma ocen rad nadzorczych co bardzo poważnie
rzutuje na jakość nadzoru.
Rekomendacja 6: W obliczu globalnej konkurencji należy zadbać o jak najwyższą jakość
regulacji przy jak najniższych obciążeniach dla podmiotów regulowanych
Dariusz Filar: Przedsiębiorstwa konkurują na rynku globalnym.
W takim razie warunki regulacyjne także powinny być globalnie
porównywalne,
gdyż
warunki
regulacyjne
są
elementem
konkurencyjnego otoczenia. Równocześnie nie jest możliwe
ustanowienie wszystkich wymogów globalnych na takim poziomie jak
obecnie proponują to regulatorzy z krajów najwyżej rozwiniętych
zachodu. Polska i inne kraje regionu Europy Środkowo-Wschodniej
powinny występować z własnymi propozycjami regulacyjnymi
odpowiadającym ich własnym ocenom sytuacji. Pożądane są
rozwiązania regulacyjne uzależniające wysokość premii od wyników
spółki w dłuższym okresie czasu. Błędem jest, czy było, wiązanie menedżerskich bonusów
wyłącznie w odniesieniu do wyników krótkoterminowych.
Finansowanie
i nieruchomości
infrastruktury
energetycznej,
transportowej
Rekomendacja 7: Należy stworzyć spójną „Narodową Strategię Rozwoju Infrastruktury”,
która w sposób poprawny określi priorytety inwestycyjne ale przede wszystkim wskaże
i zapewni również długookresowe oraz stabilne źródła finansowania. Przyszłe finansowanie
rozwoju infrastruktury wymaga znaczącego wzrostu udziału sektora prywatnego (PPP).
Skuteczna realizacja polityki/strategii wymaga utworzenia w ramach administracji rządowej
centralnego „Ośrodka PPP” („PPP unit”). Wzrost pozabudżetowego finansowania
inwestycji infrastrukturalnych wymaga stworzenia „infrastrukturalnego Funduszu
Gwarancyjnego”, nieobciążającego budżetu i długu publicznego a pozwalającego na
zabezpieczenie ryzyka na odpowiednim poziomie.
Mirosław Gronicki: Biorąc pod uwagę problemy budżetowe w Polsce,
a także spodziewany mniejszy napływ środków unijnych, trzeba będzie
znaleźć inne sposoby finansowania projektów infrastrukturalnych, w
tym zwłaszcza sięgnąć po środki prywatne. Do tego niezbędna jest
narodowa strategia rozwoju infrastruktury. Rekomendujemy, żeby była
to strategia, która zostanie stworzona ponad podziałami politycznymi,
będzie strategią narodową, a nie partyjną. Rekomendujemy zwiększenie
zainteresowania partnerstwem publiczno-prywatnym. Rekomendujemy
też stworzenie w ramach administracji rządowej czegoś w rodzaju
centrum zarządzania takimi projektami.
Krzysztof Opawski: Mamy w świecie do czynienia z luką w zakresie
finansowania infrastruktury. Potrzeba na to dużo środków, których nie
ma. W Polsce trzeba wydać na infrastrukturę mniej więcej bilion
złotych. Jedna piata środków powinna pochodzić ze źródeł prywatnych.
Aby było możliwe sięgnięcie po te środki potrzebny jest nowy ład
instytucjonalny dla inwestycji infrastrukturalnych. Dziś zajmują się
nimi cztery ministerstwa. Stworzenie jednego ośrodka dla PPP dałoby
możliwość wystandaryzowania formuł prawnych, formuł finansowych,
na których takie projekty muszą bazować.
Rekomendacja 8. Należy stworzyć warunki dla rozwoju w Polsce komercyjnego budownictwa
czynszowego, z wykorzystaniem funduszy prywatnych, poprzez zmianę zasad ochrony lokatorów
w budynkach spoza zasobu publicznego oraz instrumenty podatkowe i instytucje funduszy
nieruchomościowych. Zwiększenie skali budownictwa, w tym czynszowego, oraz prowadzenia
racjonalnej urbanizacji miejskiej wymaga równoczesnego rozwoju infrastruktury. Będzie to
możliwe tylko w drodze regulacji ustawowych tworzących nowe zasady finansowania oraz gdy
zastosowany będzie racjonalny podział kosztów budowy pomiędzy gminą, inwestorami
prywatnymi i użytkownikami, a także poprzez uruchomienie Funduszu Rozwoju Urbanistycznego.
Olgierd Dziekoński: W dyskusji wskazywano na bardzo dużą
niespójność rozmaitych regulacji prawnych. Rekomendacja zmierza w
kierunku jego porządkowania, w tym zwłaszcza eliminowania
sprzeczności. Przykładem sprzeczność między art. 49 kodeksu
cywilnego, a regulacjami prawa energetycznego. Kodeks cywilny
umożliwia przyłączanie się inwestora do sieci infrastruktury
prowadzonej przez przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. Prawo
energetyczne mówi z kolei, że nie można sobie wybudować
dystrybucyjnej infrastruktury energetycznej bez otrzymania koncesji.
Wyraźnie też zwrócono uwagę, że konieczne jest znalezienie mechanizmu racjonalnego
podziału kosztów budowy nowej infrastruktury pomiędzy gminą a inwestorami prywatnymi i
użytkownikami. Dla obniżenia ryzyka inwestycyjnego spoczywającego dziś przede
wszystkim na deweloperach konieczne jest stworzenie instytucji i regulacji wspomagających
uzbrajanie terenów pod zabudowę, tworzenie infrastruktury technicznej i infrastruktury
społecznej. Powinno się to odbywać poprzez fundusze rozwoju urbanistycznego
Rekomendacja 9: Przygotowanie harmonogramu i planu działania związanego ze wzrostem
znaczenia wymiany transgranicznej energii elektrycznej w Polsce.
Rekomendacja 10: Polityka klimatyczna Unii Europejskiej powinna respektować specyfikę i
różnorodność krajów członkowskich szczególnie w zakresie paliw dostępnych dla tych krajów
na potrzeby sektora elektroenergetycznego. W przypadku Polski i wielu innych krajów
naszego regionu energia elektryczna wytwarzana jest głównie z paliw kopalnych (węgla
kamiennego i brunatnego). Otoczenie regulacyjne powinno stymulować do stosowania
maksymalnie „czystych” i przyjaznych środowisku technologii, ale nie powinno wykluczać z
zastosowania jedynego paliwa dostępnego w szeregu Państw członkowskich czyli węgla
kamiennego czy brunatnego. Europejska polityka energetyczna wymaga rewizji, zwłaszcza w
zakresie podejścia do CO2 (węgiel). Wspólny europejski rynek energetyczny oznacza
możliwość rozliczenia przyjętych zobowiązań w ujęciu całego rynku, a nie poszczególnych
rynków krajowych.
Krzysztof Rozen: Bezpieczeństwo energetyczne polega na tym, żeby mieć paliwa i móc
wytwarzać u siebie energię. W momencie kiedy może zabraknąć mocy wytwórczych, trzeba
być podłączonym do systemu, który by zapewnił dostawy paliw w sytuacjach kryzysowych.
Zarazem konieczne jest zapewnienie pewnego ciśnienia konkurencyjnego na firmy działające
w tym sektorze. Polska ma fizyczne możliwości eksportu i importu na poziomie 8 do 10 proc.
zużycia energii elektrycznej. Taki udział nie wywiera żadnej presji cenowej na naszych
wytwórców.
Ostatnia rekomendacja wskazuje, że pakiet klimatyczny realizowany przez Unię Europejską
jest niesprawiedliwy dla krajów naszego regionu ze względu na bardzo ostre ograniczenia
związane z emisją CO2 i duży udział węgla w produkcji energii. Koszty które będziemy
musieli potencjalnie ponosić ze względu na emisję CO2 będą znacznie podrażały produkcję
energii elektrycznej, a jak wiemy energia elektryczna jest kosztem dla wielu innych sektorów
i dla ostatecznych konsumentów. Stąd propozycja, żeby zmodyfikować dyrektywy unijne w
taki sposób, aby redukcja emisji CO2 nie odbywała się bezwzględnie w poszczególnych
krajach, tylko żeby była rozpatrywana w skali całej Unii Europejskiej.
Europejski Kongres Finansowy odbył się w dniach 26 i 27 maja w Sopocie.
Powyższy artykuł pochodzi z portalu ObserwatorFinansowy.pl:
http://www.obserwatorfinansowy.pl/2011/06/01/ekf-co-eksperci-rekomenduja-politykom/?k=badania-i-raporty