Zestaw dydaktyczny do kształtowania pojęć związanych z czasem

Zestaw dydaktyczny do kształtowania pojęć związanych z czasem

Zestaw dydaktyczny do kształtowania
pojęć związanych z czasem
Opracowanie:
Oprac. graficzne i techniczne:
Ewa Pytlak
Przeznaczenie
Zestaw dydaktyczny „Czas” przeznaczony jest dla przedszkoli,
klas I−III szkół podstawowych oraz szkolnictwa specjalnego. Służy
do kształtowania i utrwalania pojęć związanych z czasem:
– doby (podział doby na godziny, godziny na kwadranse i minuty,
minuty na sekundy);
– tygodnia (zapoznanie z nazwami kolejnych dni tygodnia i ich
kolejnością);
– miesiąca (zapoznanie z nazwami miesięcy i liczbą dni w kolej−
nych miesiącach);
– roku (zapoznanie z podziałem roku na miesiące, kwartały i pory
roku);
– innych pojęć: dziś, jutro, pojutrze, wczoraj, przedwczoraj.
Pomoc można wykorzystać do realizacji następujących zagadnień:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Pory roku, czas trwania poszczególnych pór roku.
Obliczenia kalendarzowe.
Obliczenia zegarowe.
Rok i miesiące.
Pochodzenie nazw miesięcy.
Planowanie dnia.
Planowanie pracy i odpoczynku.
Planowanie tygodnia.
Opis
Zestaw dydaktyczny „Czas” zawiera magnetyczną tablicę o wy−
miarach 70 x 68 cm, komplet tablic dydaktycznych oraz zegar czyn−
ności dziennych z zestawem elementów ruchomych.
Wszystkie elementy posiadają paski magnetyczne, umożliwiają−
ce demonstrację na dołączonej tablicy magnetycznej lub tablicy
szkolnej (jeśli posiada ona właściwości magnetyczne).
Tablice dydaktyczne mają zaokrąglone rogi, co skutecznie zapo−
biega ich niszczeniu i ułatwia chowanie.
Do demonstracji tablic dydaktycznych bez tablicy magnetycznej
służą zawieszki samoprzylepne, które należy przykleić z tyłu tablicy
dydaktycznej w odległości 10 cm od jej lewej i prawej krawędzi (patrz
rysunek).
Magdalena Kozieł
Maja Nizińska, Krzysztof Lutowski
Rysunki:
Skład:
Roman Strackiewicz
Opis poszczególnych elementów
Metalowa tablica magnetyczna (wymiary 70 x 68 cm)
Służy do zawieszenia wszystkich elementów zestawu, a w szcze−
gólności zegara czynności dziennych i ruchomych elementów ma−
gnetycznych – symboli przedstawiających różne czynności dziecka
w ciągu dnia.
Zestaw tablic dydaktycznych
Zestaw składa się z 5 tablic dydaktycznych o wymiarach 69 x 49 cm.
Tytuły tablic:
1.
2.
3.
4.
5.
Doba.
Dni tygodnia.
Podział miesięcy na dni.
Nazwy miesięcy.
Podział roku.
Tablica DOBA
W centralnej części tablicy znajdują się cztery koncentrycznie
ułożone koła o zmniejszającej się ku środkowi średnicy. Na najwięk−
szym z nich zaznaczono wszystkie godziny doby (od pierwszej do
dwudziestej czwartej). Na kole drugim umieszczono pojęcia: rano,
przedpołudnie, popołudnie, wieczór, noc. Na trzecim kole znajdują się
umieszczone naprzeciwlegle napisy: „północ” (z rysunkiem księży−
ca) i „południe” (z rysunkiem słońca). W najmniejszym kole umiesz−
czono napis „doba”. Z boku tablicy umieszczono informacje o podziale
doby na godziny, podziale godziny na kwadranse i minuty oraz po−
dziale minuty na sekundy.
Tablica DNI TYGODNIA
Część centralną tablicy zajmują dwa koncentryczne koła. Z więk−
szego z nich wycięto fragment, a na pozostałej części umieszczono
koliście napisy: przedwczoraj (na ciemnoczerwonym tle), wczoraj (na
czerwonym tle), dzisiaj (na żółtym tle), jutro (na jasnozielonym tle), po−
jutrze (na ciemnozielonym tle). Drugie, ruchome koło o mniejszej średnicy
podzielone jest na siedem części z nazwami kolejnych dni tygodnia.
Z boku tablicy, na żółtym prostokącie, w pionowej kolumnie wypi−
sane są kolejne dni tygodnia połączone ze sobą czerwonymi strzał−
kami (dni od poniedziałku do soboty znajdują się na zielonym tle,
niedziela zaś na czerwonym).
Rzymu. Marzec bierze swoją nazwę od rzymskiego boga wojny –
Marsa, maj od boga Maiusa – sprawcy bujnego ziela.
Na planszy umieszczono następujące ilustracje do nazw
miesięcy:
Styczeń – gospodarz przygotowujący tyczki.
W styczniu, gdy gospodarz nie był obciążony pracą w polu, miał czas
na przygotowanie tyczek do upraw lub do montowania sieci na ptaki.
U niektórych Słowian styczeń zwany był także „sieczeniem”, gdyż
w okresie zimowym łatwiej było rąbać (siec) drewno.
Luty – zimowy krajobraz z chatą wiejską, u strzechy zwisają sople.
Luty (ledzień) oznaczał srogie mrozy. Zwany był także „strąpaczem”,
bo drogi strąpił, czyli grudził.
Marzec – Mars – rzymski bóg wojny.
W marcu wraz z początkiem rzymskiego nowego roku wyruszano
na wyprawy wojenne, stąd nazwa miesiąca poświęcona Marsowi.
Kwiecień – pierwsze wiosenne kwiaty – fioletowe krokusy i białe
przebiśniegi.
Maj – łąka pełna zieleni i kwiatów.
Czerwiec – roślina, na której żeruje czerwiec polski; obok czerwo−
na tkanina oraz powiększony w kółku obraz czerwca.
Czerwiec polski był dawniej używany do barwienia tkanin na czer−
wono. Od nazwy tego owada wzięła się nazwa miesiąca i barwy.
Lipiec – kwitnąca lipa.
Tablica PODZIAŁ MIESIĘCY NA DNI
W części centralnej tablicy znajduje się instrukcja do obliczania
na kostkach dłoni liczby dni w miesiącu oraz odpowiednia ilustracja.
Kostka dłoni to 31 dni w miesiącu, dołek między kostkami to 30 dni,
a w przypadku lutego 28 lub 29 dni. Z boku planszy znajduje się żółty
prostokąt z wypisanymi na nim kolejno nazwami miesiąca, liczbą dni
w kolejnych miesiącach i znakami rzymskimi odpowiadającymi kolej−
ności miesięcy w roku.
Sierpień – gospodyni, która sierpi (ścina zboże sierpem).
Wrzesień – kwitnące wrzosy.
Październik – gospodarz międli len, wokół sypią się lniane paździerze.
Listopad – opadające liście.
Grudzień – droga pełna zamarzniętych grud ziemi.
Tablica PODZIAŁ ROKU
W centralnej części tablicy pod napisem „Podział roku” znajduje
się 5 koncentrycznych kół. Największe koło podzielone jest na 365
części, symbolizujących liczbę dni w roku. Kolejne koło jest podzielo−
ne na 12 części; na każdej z nich znajduje się nazwa miesiąca i jego
numer. Trzecie koło składa się z 4 części, na których znajdują się
napisy: I kwartał, II kwartał, III kwartał, IV kwartał.
Czwarte koło jest podzielone na 4 ćwiartki z nazwami i symbolami
pór roku. Miesiące umieszczone w kole drugim mają taki kolor, jaki
przyjęto dla pory roku, do której należy dany miesiąc. Jeśli miesiąc
należy do dwóch pór roku, to pole, na którym znajduje się jego nazwa,
jest dwubarwne.
Koło środkowe jest koloru czerwonego i w centralnej części ma
napis „Rok”.
Tablica NAZWY MIESIĘCY
Umieszczono na niej 12 ilustracji poszczególnych miesięcy. Ilu−
stracje ułożone są w trzech rzędach, zgodnie z podziałem na kwarta−
ły. Przed każdym rzędem jest umieszczona żółta strzałka, na której
znajduje się napis: I kwartał, II kwartał, III kwartał, IV kwartał.
Nad każdą ilustracją znajduje się znak rzymski, oznaczający kolej−
ność miesiąca w roku, oraz nazwa miesiąca.
Ilustracje miesięcy prezentują źródłosłów ich nazw.
W wielu językach europejskich nazwy miesięcy wywodzą się
z łaciny np.: w angielskim, francuskim, niemieckim czy rosyjskim.
W Polsce obecnie funkcjonujące nazwy miesięcy wzięły się od nazw
czynności gospodarskich lub zmian zachodzących w przyrodzie.
Poza dwoma miesiącami, marcem i majem, pozostałe dziesięć ma
taką właśnie etymologię. Przez wiele wieków nazwy te nie były jedno−
lite i stosowano je swobodnie. Kwiecień zwany był także „dębieniem”
– od pierwszych liści dębowych, lub „łżykwiatem”, bo wyłudza przed−
wcześnie kwiaty; sierpień – „stojączką” ze względu na bezruch
i zatrzymanie się pełni lata; wrzesień – „pajęcznikiem” od fruwających
nici babiego lata. Nazwy marca i maja wywodzą się ze starożytnego
Zegar czynności dziennych wraz
z zestawem elementów ruchomych
Zegar ma średnicę 42 cm.
Wykaz elementów ruchomych:
1.
2.
3.
4.
Chłopiec przeciągający się w łóżku, za oknem słońce – poranna pobudka.
Chłopiec jedzący płatki – I śniadanie.
Umywalka, a na niej kubek, szczotka i pasta do zębów – toaleta poranna.
Kanapka z żółtym serem i pomidorem, obok jabłko – II śniadanie.
5. Chłopiec jadący tramwajem – droga do szkoły.
6. Zestaw przyborów plastycznych (nożyczki, papier kolorowy, klej,
pędzel, kredki, farby) – zajęcia plastyczne.
7. Chłopiec piszący na tablicy – zajęcia lekcyjne.
8. Chłopiec skaczący przez kozła – zajęcia sportowe.
9. Chłopiec jadący na rowerze – zajęcia na świeżym powietrzu,
spacer.
10. Talerz z drugim daniem, sztućce, szklanka z sokiem – obiad.
11. Chłopiec leżący na łóżku i słuchający radia – odpoczynek,
słuchanie muzyki.
12. Chłopiec przy komputerze – odpoczynek, zajęcia przy komputerze.
13. Lampa i rozłożony zeszyt – praca domowa.
14. Chłopiec z torbą przy straganie z warzywami i owocami – zakupy.
15. Ciastko i banan – podwieczorek.
16. Rozłożona gra „Chińczyk” – odpoczynek, gry z rodzicami, ro−
dzeństwem, kolegami.
17. Odkurzacz, szczotka i ścierka przy łóżku – pomoc w domu,
sprzątanie.
18. Chłopiec ogląda bajkę na dobranoc – dobranocka, szykowanie
się do snu.
19. Chłopiec kąpiący się w wannie – toaleta wieczorna.
20. Chłopiec śpiący w łóżku – sen.
Proponowane sposoby
wykorzystania pomocy
Zestaw dydaktyczny „Czas” przeznaczony jest do systematycz−
nych ćwiczeń kształtujących i utrwalających pojęcia związane
z czasem. Poszczególne elementy zestawu można wykorzystać
w różnoraki sposób.
Podstawowym sposobem wykorzystania tablic dydaktycznych
będzie ich okazjonalna ekspozycja w sali lekcyjnej w momencie wpro−
wadzania nowych zagadnień związanych z czasem i w momencie
podsumowania tego zakresu tematycznego oraz długofalowa ekspo−
zycja w celu ich utrwalenia. Wyeksponowanie i podanie w przyjaznej
formie graficznej najważniejszych informacji związanych z jednost−
kami czasu i zależnościami między nimi pozwolą na lepsze ich zapa−
miętanie przez dzieci.
1. Tablica „Doba” przeznaczona jest
do obserwacji kolejnych etapów doby:
rano, przedpołudnie, popołudnie, wie−
czór, noc, i utrwalenia tych pojęć oraz
do dokonywania różnorodnych obli−
czeń zegarowych na podstawie in−
formacji na żółtym prostokącie.
2. Tablica „Dni tygodnia” przeznaczo−
na jest do poznawania i utrwalania
nazw dni tygodnia oraz ich kolejności.
Dzięki ruchomej tarczy z nazwami dni
tygodnia, tablica służy do wprowadza−
nia pojęć dzisiaj, jutro, pojutrze, wczo−
raj, przedwczoraj, a także do ćwiczeń
polegających na określaniu, jaki dzień
tygodnia będzie pojutrze, jeśli dzisiaj
mamy np. czwartek. Kręcąc tarczą
obrotową i ustawiając czwartek na po−
zycji „dzisiaj”, dziecko z łatwością od−
czyta, jaki dzień będzie pojutrze lub
skoryguje własną odpowiedź.
Tablica „Dni tygodnia” dobrze służy do dokonywania obliczeń
kalendarzowych. Dzięki umieszczonym z boku nazwom dni tygo−
dnia oraz strzałkom pokazującym kolejność następowania po sobie
dni tygodnia można szukać odpowiedzi na pytania i z łatwością obli−
czać, jaki dzień tygodnia będzie za 5 dni, jeśli dzisiaj mamy np. środę.
3. Tablicę „Podział miesięcy na dni” można wykorzystać do okre−
ślania liczby dni w kolejnych miesiącach, kolejności miesięcy
w roku oraz do przeprowadzania obliczeń kalendarzowych. Głów−
nym celem wykorzystania tej planszy jest zapoznanie ze sposo−
bem określania liczby dni w kolejnych miesiącach za pomocą
kostek dłoni.
4. Tablica „Nazwy miesięcy” służy do zapoznania uczniów z po−
działem roku na kwartały i prezentacji pochodzenia nazw miesięcy.
5. Tablicę „Podział roku” można wykorzystać do wprowadzenia
podziału roku na pory roku, miesiące, kwartały i dni. Służy także
do określania i odczytywania, jakie miesiące należą do wybranej
pory roku i w jakich miesiącach następuje zmiana pory roku.
6. Zegar czynności dziennych z zestawem elementów ruchomych
można wykorzystać do tworzenia planu dnia dziecka i ustalaniu
jego typowych czynności w ciągu dnia: czasu posiłków, nauki,
pracy, odpoczynku, zabawy.
Wariant I
Nauczyciel pokazuje uczniom kilka kółek z czynnościami codzien−
nymi i prosi o ustawienie ich po kolei, zgodnie z czasem ich wykony−
wania. Uczniowie określają, które z nich wykonujemy rano, przed
południem, po południu i wieczorem.
Wariant II
Nauczyciel pokazuje kółko z wybraną czynnością codzienną
i prosi uczniów o ustawienie wskazówki zegara na godzinie, o której
dziecko zwykle wykonuje tę czynność.
Wariant III
Nauczyciel wiesza nad zegarem kilka kółek z różnymi czynno−
ściami codziennymi, a uczniowie kolejno układają je w półkola obok
odpowiednich godzin.
Wariant IV
Nauczyciel wiesza wszystkie kółka z czynnościami codziennymi
dziecka i ustawia wskazówkę zegara na określoną godzinę. Zada−
niem dzieci jest wybrać te czynności, które można wykonywać w tym
czasie.
Proponowane sposoby nie wyczerpują wszystkich możliwości wy−
korzystania zestawu. Każdy nauczyciel może go wykorzystać we−
dług własnej inwencji i własnych potrzeb.
Do zestawu dołączony jest zestaw czterech kart pracy, które po sko−
piowaniu można wykorzystywać na zajęciach związanych z czasem.
Wersus−ZWPD 50−335 WROCŁAW, ul. Sienkiewicza 8A, tel./fax (071) 321 68 88, tel. (071) 321 73 41
www.wersus.com.pl
e−mail: [email protected]
Copyright
by
Wersus−ZWPD
©