Wyróżniona praca w formacie pdf
Transkrypt
Wyróżniona praca w formacie pdf
STRESZCZENIE Badania na Placu Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego w Słupsku prowadziłam w pierwszej połowie października 2011 roku. Ich celem była inwentaryzacja drzew na terenie zieleńca. Zinwentaryzowałam obecne zasoby i porównałam je ze stanem z roku 1987 – na podstawie badań prowadzonych przez prof. Józefa Misiewicza. Stwierdziłam, iż spośród 35 starych drzew pozostało 23, dosadzono 22 drzewa. W okresie od 1987 roku ubyło 12 drzew, w tym 2 pomniki przyrody. W chwili obecnej na terenie zieleńca rośnie 45 drzew, do najcenniejszych należą: lipa drobnolistna Tilia cordata Mill., buk zwyczajny Fagus silvatica L. oba te drzewa są pomnikami przyrody. Równie cennym drzewem jest kolejny buk zwyczajny Fagus silvatica L., który według mnie również spełnia wymagania pomnikowe. Dlatego postanowiłam złożyć podanie o umieszczenie go w rejestrze pomników przyrody. WSTĘP Na przełomie XVIII i XIX wieku powszechnym zjawiskiem w Europie stały się rozbiórki średniowiecznych obwarowań miejskich, zasypywanie fos, niwelowanie terenu. Miejsca dawnych fortyfikacji okalających średniowieczne miasta, na których powstały aleje, parki i zieleńce nazywamy plantami. W 1880 roku w Słupsku powstał projekt ostatecznego zagospodarowania podmokłych terenów i stawów za murami miasta. Na ich miejsce miały powstać zieleńce. Takim zieleńcem w Słupsku jest właśnie Plac Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego oraz między innymi aleja Sienkiewicza, park między ulicami Jagiełły i Jana Pawła II [6]. Liczne opracowania na temat flory Pomorza wyszły spod pióra profesora Józefa Misiewicza, który m. in. zbadał i opisał tereny zieleni w Słupsku [3]. Celem moich badań była inwentaryzacja drzew na Placu Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego oraz porównanie stanu obecnego ze stanem z roku 1987. 1 MATERIAŁY I METODY Zieleniec położony jest w Słupsku między ulicami: Jana Pawła II, Prostą i Jagiełły, jego powierzchnia to ok. 0,42 ha. Do niedawna plac Grunwaldzki, obecnie Plac Błogosławionego Bronisława Kostkowskiego, w XIX w. nosił nazwę Jagnięcego Wzgórza. Został on zagospodarowany na byłych terenach fortyfikacji miejskich. W czasach średniowiecznych wzdłuż murów zamku biegła fosa, którą zasypano w XVII w. Utworzono wał i bastiony. Taki stan rzeczy trwał do połowy XIX wieku. Pierwsze drzewa posadzono tam w 1849r., następnie założono ogród, w którym w okresie międzywojennym posadzono róże. W roku 1912, w związku z rozbudową miasta, na miejscu po bastionie postawiono dawną kaplicę przyszpitalną św. Jerzego (Ryc. 1) z ul. Tuwima, która pierwotnie znajdowała się za murami średniowiecznego miasta na szlaku zachodnim. Skwer uzyskał wygląd przedstawiony na mapce (Ryc. 2) w roku 1977 po przebudowie otaczających go ulic [3,6]. Obecny wygląd zawdzięcza pracom w latach 90’tych, w czasie których zmieniono wygląd alei i dobudowano drugi pas ul. Prostej. Badania prowadziłam w dniach od 1 do 14 października 2011r. Oznaczyłam gatunki drzew [1,4,5] i zmierzyłam ich obwody w pierśnicy [7]. Ryc. 1. Kaplica św. Jerzego na Placu Błogosławionego B. Kostkowskiego [8] WYNIKI Na badanym terenie stwierdziłam obecność 45 drzew. 2 Tabela 1. Drzewa na terenie zieleńca zgodnie z przeprowadzoną inwentaryzacją Dane liczbowe dotyczące drzew obecnie rosnących w zieleńcu Gatunek badanego drzewa i jego nr. na mapie Liczba okazów Obwody drzew w pierśnicy [cm] 6 46, 54, 237, 290, 323, 334 2 158, 201 1 59 5 2 56, 60, 66, 115, 150 129, 179 2 126, 174 4 173, 197, 198, 453 6 63, 68, 75, 78, 80, 106 1 69 15 25, 27, 28, (zmierzono największe okazy) 1 20 2. Buk zwyczajny Fagus silvatioa L. 4. Dąb szypułkowy odm. stożkowa Querous robur L. ‘Fastigiata’ 6. Głóg dwuszyjkowy odm. pełnokwiatowa czerwona Crataegus oxyaoantha L. ‘Paulii’ 7. Jarząb pospolity Sorbus auouparia L. 8. Klon jawor Acer pseudoplatanus L. 9. Klon jawor odm. purpurowa Acer pseudoplatanus L. ‘Purpureum’ 11. Lipa drobnolistna Tilia cordata Mill. 13. Migdał trójklapowy odm. pełnokwiatowa Amygdalus triloba Ricker. ‘Plena’ 16. Śliwa wiśniowa odm. czerwonolistna Prunus cerasifera Rehd. ‘Atropurpurea’ 23. Jabłoń niska Jabłoń rajska Malus pumila Mill. 24. Buk zwyczajny odm. płacząca Fagus sylvatica L. 'Pendula' Tabela 2. Zmiany w stanie drzew na skwerze [2,3] Rodzaj drzew Liczba drzew Zmiany w stanie drzewostanu na skwerze Rosnące Rosnące w Ubyło obecnie roku 1987 45 35 12 Dosadzone 22 Informacje o drzewach rosnących na placu obecnie i w roku 1987 uwidocznione są na planie (Ryc. 2) oraz w tabelach (Tab. 2 i Tab. 3). 3 Tabela 3. Drzewa które ubyły od roku 1987 [2,3]. Drzewa które ubyły od roku 1987 Gatunek drzewa i jego nr na mapie Liczba okazów 2. Buk zwyczajny Fagus silvatioa L. 2 3. Buk zwyczajny odm. czerwonolistna Fagus 1 silvatioa ‘Atropunioea’ 6. Głóg dwuszyjkowy odm. pełnokwiatowa 1 czerwona Crataegus oxyaoantha L. ‘Paulii’ 11. Lipa drobnolistna Tilia cordata Mill. 2 12. Lipa srebrnolistna Tilia tomentosa Moench 1 13. Migdał trójklapowy odm. pełnokwiatowa 1 Amygdalus triloba Ricker. ‘Plena’ 16. Śliwa wiśniowa odm. czerwonolistna 1 Prunus cerasifera Rehd. ‘Atropurpurea’ 17. Świerk kłujący Picea pungens Eng. 1 20. Wiąz holenderski Ulmus x hollandica Mill. 2 Na planie krzewy, które nie były przedmiotem obserwacji, zaznaczone są numerami: 1. Berberys japoński Berberis thunbergii DC. 5. Dereń biały Cornus alba L. 10. Ligustr zwyczjny Ligustrumm vulgare L. 14. Pięciornik krzewiasty Potentilla frutioosa L. 15. Porzeczka złota Ribes aureum Pursh. 18. Tawuła van Houtte’a Spiraea x vanhouttei Zab. 19. Tawuła wierzbolistna Spiraea salioifolia L. 21. Żylistek szorstki Deutzia scabra Thunb. 22. Pigwowiec japoński Chaenomeles japonioa Lindl. 4 Ryc.2 Plan zieleńca na Placu bł. B. Kostkowskiego [3 zm.] DYSKUSJA 5 Uważam, że zieleniec jest ciekawy z tego powodu iż znajdowało się na nim wiele pomników przyrody. W 1987 rosły tu dwa okazy wiązów holenderskich, które uschły. Były to pomniki przyrody o obwodach: 390cm i 370cm. W 1979 usechł tu również buk – pomnik przyrody, który osiągnął obwód 400cm [3]. Obecnie na terenie placu znajdują się 2 pomniki przyrody buk o obwodzie 334cm oraz lipa drobnolistna która w 1987r. miała obwód 410cm, obecnie 455cm, a jej pień jest pochylony wyraźnie w kierunku kaplicy św. Jerzego. Myślę, że 12 drzew uschło lub zostało wyciętych z powodu rozbudowy drogi i zwiększenia ruchu ulicznego. Dwa pomniki przyrody – wiązy mogły zachorować na popularną chorobę zwaną chorobą holenderską wywoływaną przez grzyb Ophiostoma ulmi. która wyniszczyła wiązy w Słupsku w latach 90’tych. Choroba ta objawia się nagłym zamieraniem poszczególnych gałęzi [7,10]. Miasto Słupsk dosadziło piętnaście okazów rajskich jabłuszek Malus pumila Mill. oraz kilka innych gatunków po to by uatrakcyjnić estetycznie park i zwiększyć ilość drzew. Zauważyłam również że jeden z buków od strony wschodniej powinien zaliczać się do pomników przyrody, ponieważ ma on 323cm w obwodzie, co zgodnie z podstawą prawną tworzenia pomników przyrody w Polsce (Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody) upoważnia do nadania tytułu pomnika przyrody bukowi pospolitemu o obwodzie większym niż 314cm [9]. Zamierzam złożyć odpowiedni wniosek o wpisanie tego buka na listę pomników przyrody w Polsce. PIŚMIENNICTWO 1. Kremer B.T. (1996) Drzewa – leksykon przyrodniczy – Świat Książki, Warszawa 2. Misiewicz J. (1978) Flora synantropijna Słupska na tle warunków przyrodniczych i rozwoju miasta – WSP, Słupsk 3. Misiewicz J. (1987) Tereny zieleni w Słupsku – WSP, Słupsk 4. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. (1988) „Rośliny polskie – część I” PWN, Warszawa 5. Szafer W., Kulczyński S., Pawłowski B. (1988) „Rośliny polskie – część II” PWN, Warszawa 6. Szpilewski S. Słupskie planty – Towarzystwo Opieki nad Zabytkami, Oddział w Słupsku, Słupsk 7. Szweykowscy A. i J. (2003) WP, Warszawa 8. http://drzewa.nk4.netmark.pl/dodatki/pomiary/pomiary.php (data ostatniej modyfikacji: 2011-09-06) 9. http://pictures.jakleci.pl/001/134/1134753.jpg 10. http://pl.wikipedia.org/wiki/Holenderska_choroba_wi%C4%85zu (Tę stronę ostatnio zmodyfikowano 18:09, 11 lut 2011.) 11. http://www.lop.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id= 62&Itemid=45 6