docBLIŻEJ BIOLOGII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 3
download 
Reklamacja Transkrypt
BLIŻEJ BIOLOGII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 3
BLIśEJ BIOLOGII PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA KLASA 3 1 Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VII. Ekologia • podaje przykłady czynników biotycznych i abiotycznych • wymienia czynniki środowiska niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmów • charakteryzuje na wybranych przykładach przystosowania drapieŜników do chwytania zdobyczy • charakteryzuje na wybranych przykładach przystosowania ofiar do obrony przed drapieŜnikami • podaje przykłady pasoŜytów wewnętrznych i zewnętrznych • wskazuje sposoby zapobiegania chorobom wywoływanym przez pasoŜyty • wymienia korzystne relacje między gatunkami • konstruuje i zapisuje graficznie proste łańcuchy pokarmowe • wskazuje producentów i konsumentów w łańcuchach i sieciach pokarmowych • wyjaśnia rolę producentów w przemianie materii nieorganicznej w organiczną • wyjaśnia rolę destruentów w przemianie materii organicznej w nieorganiczną • charakteryzuje parametry wybranych czynników środowiska wodnego i lądowego • wyjaśnia pojęcie drapieŜnik • opisuje adaptacje zwierząt do odŜywiania się pokarmem roślinnym na wybranym przykładzie ssaka roślinoŜernego • wymienia przystosowania roślin do obrony przed zgryzaniem • wyjaśnia pojęcia konkurencja i pasoŜytnictwo • wskazuje na przykładzie dowolnie wybranych gatunków zasoby, o które konkurują organizmy jednego lub róŜnych gatunków • wyjaśnia istotę mutualizmu i protokooperacji • identyfikuje korzystne relacje organizmów na podstawie ich opisu • opisuje zaleŜności pokarmowe w ekosystemie • określa rolę producentów, konsumentów i destruentów w przyrodzie • określa rolę producentów, konsumentów i destruentów w obiegu materii i przepływie energii w ekosystemie • wskazuje róŜnorodne powiązania między elementami przyrody Ŝywej i nieoŜywionej • formułuje wnioski na podstawie wyników obserwacji • porównuje parametry wybranych czynników środowiska wodnego i lądowego • wyjaśnia związek między natęŜeniem czynnika środowiska a występowaniem organizmu • wyjaśnia, jak zjadający i zjadani regulują wzajemnie swoją liczebność • klasyfikuje wybrane pasoŜyty do grup systematycznych • porównuje mutualizm i protokooperację • tworzy sieci pokarmowe • uzasadnia na przykładzie człowieka, Ŝe istnieją organizmy zajmujące róŜne poziomy troficzne • uzasadnia stwierdzenie, Ŝe materia krąŜy między biocenozą a biotopem • wykazuje, Ŝe do funkcjonowania ekosystemów jest niezbędny stały dopływ energii słonecznej • wykazuje związek między poziomem wiedzy ekologicznej społeczeństwa a zachowaniem równowagi w środowisku • uzasadnia współzaleŜność czynników środowiska • uzasadnia konieczność współistnienia w środowisku organizmów o róŜnym trybie Ŝycia dla utrzymania równowagi w przyrodzie • określa skutki konkurencji • opisuje adaptacje do pasoŜytnictwa na wybranych przykładach zwierząt • ocenia wpływ relacji między gatunkami na ich szansę przeŜycia • przewiduje następstwa ubytku określonego gatunku w ekosystemie bogatym i ubogim w gatunki • wnioskuje, Ŝe im na wyŜszym poziomie troficznym jest organizm, tym mniejszą ilością energii dysponuje • analizuje dane liczbowe, wykresy i schematy 2 Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dobra ocena bardzo dobra Dział VIII. DZIEDZICZENIE CECH • wyjaśnia, co to jest • rozróŜnia cechy dziedziczenie dziedziczne i nabyte • przedstawia budowę • wykazuje zaleŜność DNA między budową a funkcją DNA • podaje przykłady cech dziedzicznych i nabytych • wskazuje DNA jako nośnik informacji genetycznej • określa zaleŜność DNA – białko – cecha • wskazuje geny jako jednostki dziedziczenia • określa, Ŝe geny występują na chromosomach • wykazuje istnienie róŜnych alleli danego genu • rozpoznaje homozygotę i heterozygotę na podstawie opisu i zapisu symbolami • podaje definicje pojęć genotyp i fenotyp • określa na podstawie genotypu fenotyp rodziców i potomstwa • rozróŜnia chromosomy płci i autosomy • identyfikuje płeć na podstawie zestawu chromosomów • wyjaśnia dziedziczenie płci u człowieka • wyjaśnia pojecie mutacja • wskazuje mutacje jako przyczyny zmienności • wyjaśnia przebieg i znaczenie replikacji DNA • określa rolę DNA w komórce • określa sposób zapisania informacji genetycznej w DNA • podaje cechy kodu genetycznego • określa, jak zmienia się liczba chromosomów podczas mitozy i podczas mejozy • rozwiązuje jednogenowe krzyŜówki genetyczne, posługując się szachownicą Punnetta • analizuje przykłady rozwiązań krzyŜówek genetycznych • rozwiązuje krzyŜówki jednogenowe z pełną dominacją • zapisuje symbolami grupy krwi • określa genotypy i fenotypy grup krwi u potomstwa • wyjaśnia zjawisko sprzęŜenia cech z płcią • określa genotypy i fenotypy osób, u których występują allele cech sprzęŜonych z płcią • podaje przyczyny mutacji • wskazuje na mutacje jako • wykazuje rolę DNA w przechowywaniu i powielaniu informacji genetycznej • wyjaśnia, co to jest kod genetyczny • wykazuje, Ŝe DNA w czasie podziałów występuje w postaci chromosomów • opisuje budowę chromosomu • wskazuje na schemacie chromosomy homologiczne • na podstawie liczby chromosomów rozróŜnia komórki haploidalne i diploidalne • wyjaśnia, co to są cechy dominujące i cechy recesywne • zapisuje symbolami literowymi allele, homoi heterozygoty • podaje przykłady dziedziczenia wybranych cech człowieka • podaje przykłady daltonizmu i hemofilii jako cech sprzęŜonych z płcią • wymienia przykłady czynników mutagennych • podaje przykłady chorób spowodowanych przez mutacje • wykazuje zaleŜność między budową a funkcją DNA • określa róŜnicę między informacją genetyczną a kodem genetycznym • wykazuje, Ŝe nie wszystkie zawarte w DNA informacje są odczytywane jednocześnie • oblicza w podanych przykładach haploidalną i diploidalną liczbę chromosomów • wykazuje uniwersalność reguł dziedziczenia • rozwiązuje krzyŜówki jednogenowe z dominacją niezupełną • wskazuje praktyczne zastosowanie zasad dziedziczenia grup krwi, np. w wykluczaniu ojcostwa • rozwiązuje proste krzyŜówki genetyczne obrazujące dziedziczenie cech sprzęŜonych z płcią • klasyfikuje mutacje na genowe i punktowe • określa inne niŜ mutacje przyczyny zmienności genetycznej 3 Wymagania podstawowe Uczeń: ocena dopuszczająca ocena dostateczna Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: ocena dobra ocena bardzo dobra przyczyny chorób genetycznych Dział IX. EWOLUCJA śYCIA • wyjaśnia pojęcie • podaje przykłady • podaje przykłady • wyjaśnia dowody ewolucja organizmów skamieniałości dowodów pośrednich pośrednie ewolucji (odciski, szczątki ewolucji z zakresu na konkretnych • przedstawia dowody bezpośrednie kopalne) anatomii przykładach porównawczej, z zakresu anatomii i pośrednie jako • określa pośrednie źródła wiedzy dowody ewolucji biochemii, porównawczej, o przebiegu ewolucji jako fakty biogeografii biochemii, uzyskane w trakcie • wskazuje róŜnice biogeografii • wykazuje na dowolnym przykładzie, Ŝe badań naukowych między doborem osobniki tego samego • przejawia postawę naturalnym a doborem gatunku róŜnią się tolerancji wobec sztucznym od siebie róŜnych poglądów dotyczących powstania Ŝycia na Ziemi • wyjaśnia, Ŝe nowe • wyjaśnia na • uzasadnia • wyjaśnia na gatunki powstają przykładzie, Ŝe przynaleŜność wybranych w wyniku utrwalania dobór naturalny człowieka do przykładach strunowców, zmian cech poprzez prowadzi do przyczyny dobór naturalny kręgowców, ssaków, przeŜywania wymierania osobników łoŜyskowców, i powstawania grup • podaje cechy wspólne człowieka i zwierząt najlepiej naczelnych organizmów, np. przystosowanych dinozaurów • przedstawia podobieństwa • wykazuje, Ŝe dobór • wyjaśnia wpływ i róŜnice między sztuczny jest rodzaju diety i człowiekiem a metodą tworzenia wytworzenia gorylem lub odmian roślin narzędzi na szympansem i zwierząt ewolucję człowieka o poŜądanych przez hodowców cechach • wyjaśnia, Ŝe w ślad za ewolucją • wymienia swoiste cechy ludzkie biologiczną postępowała • uzasadnia, Ŝe wszystkie odmiany ewolucja ludzkie naleŜą do kulturalna jednego gatunku człowieka 4 Dział X. GLOBALNE I LOKALNE PROBLEMY ŚRODOWISKA • przedstawia przyczyny globalnego ocieplenia • wymienia rodzaje odpadów • proponuje sposoby zmniejszenia ilości odpadów • wyjaśnia, na czym polega segregowanie odpadów • proponuje działania ograniczające zuŜycie wody i energii w gospodarstwie domowym • podaje przykłady skutków globalnego ocieplenia • wyjaśnia konieczność ograniczenia emisji gazów cieplarnianych • określa negatywny wpływ odpadów na środowisko • uzasadnia konieczność ograniczenia ilości odpadów • określa, jak naleŜy postępować ze zuŜytymi bateriami, lekami, świetlówkami • analizuje skutki globalnego ocieplenia • określa sposoby ograniczenia emisji gazów cieplarnianych • podaje sposoby zagospodarowywania odpadów • wykazuje wady i zalety róŜnych sposobów zagospodarowania odpadów • uzasadnia konieczność specjalnego postępowania ze zuŜytymi bateriami, lekami, świetlówkami • analizuje dane liczbowe i wykresy • analizuje moŜliwe skutki dalszego nasilania się globalnego ocieplenia • przeprowadza pomiary i obserwacje dotyczące ilości odpadów, zuŜycia energii i wody • analizuje wyniki pomiarów i przedstawia je na wykresach Dział XI. EKOSYSTEMY • podaje przykłady • podaje przykłady ekosystemów lądowych łańcuchów pokarmowych w • podaje przykłady organizmów lesie tworzących warstwy w • przedstawia lesie przystosowania organizmów do • rozpoznaje pospolite gatunki drzew Ŝycia w poszczególnych • wykazuje róŜnice między środowiskiem warstwach lasu na lądowym przykładzie kilku a wodnym gatunków ptaków • podaje przykłady • przedstawia ekosystemów wodnych warunki Ŝycia i przykłady • rozpoznaje wybrane gatunki roślin organizmów i zwierząt Ŝyjących w strefie w jeziorze przybrzeŜnej, strefie toni wodnej i strefie przydennej jeziora • podaje przykłady • uzasadnia zaleŜności między stwierdzenie, Ŝe organizmami typ lasu określa a nieoŜywionymi się na podstawie czynnikami występowania ekosystemu głównych gatunków w lesie, np. wpływ drzew naświetlenia na • wykazuje występowanie konieczność gatunków roślin ochrony ryb w poszczególnych • uzasadnia, Ŝe warstwach lasu występowanie określonego typu • określa rolę ekosystemu jest ściółki w tworzeniu związane próchnicy z warunkami środowiska • posługuje się kluczami do (temperatura, ilość wody) oznaczania roślin • opisuje przystosowania roślin i zwierząt do Ŝycia 5 • podaje przykłady ekosystemów lądowych na świecie (pustynia, stepy i sawanny, tundra, tajga, las mieszany, wilgotny las równikowy) • podaje przykłady gatunków roślin i zwierząt występujących w tundrze, na pustyni, w wilgotnym lesie równikowym • podaje przykłady • wykazuje na łańcuchów przykładach, Ŝe pokarmowych kształt ciała w jeziorze i ułoŜenie otworu gębowego ryb jest • wymienia sposoby ochrony ryb związane z miejscem ich • opisuje na wybranych występowania przykładach i rodzajem pokarmu przystosowania • porównuje zwierząt do Ŝycia przystosowania w określonym zwierząt do Ŝycia ekosystemie w róŜnych warunkach • wyraŜa przekonanie o konieczności środowiska na ochrony przykładzie lisa ekosystemów fenka, naturalnych lisa polarnego, wielbłąda i niedźwiedzia polarnego Dział XII. PRZYSZŁOŚĆ KSZTAŁCENIA BIOLOGICZNEGO • uzasadnia przydatność wiedzy biologicznej w Ŝyciu codziennym • przedstawia moŜliwości kształcenia po ukończeniu gimnazjum • wskazuje źródła informacji na temat moŜliwości kształcenia, typów szkół • uzasadnia, Ŝe aby wykonywać jakiś zawód, naleŜy spełnić określone wymagania • przedstawia • podaje przykłady • określa, kiedy zawodów, których przykłady powinien wybrać nauka jest kierunków studiów w liceum biologię związana związanych w zakresie z pogłębianiem z biologią rozszerzonym oraz wiedzy właściwą • podaje krótką biologicznej charakterystykę specjalizację zawodów związanych w technikum • określa swoje słabe i mocne i uzasadnia taki z biologią strony wybór • uzasadnia • podaje przykłady konieczność zawodów związanych poznania samego z biologią siebie w planowaniu swojej kariery zawodowej • wyszukuje potrzebne informacje w aktach prawnych, w internecie 6
