Czytaj artykuł!

szkoła mata
W historii gry królewskiej znajdziemy wiele znakomitych partii, które ukazują
niezwykłe piękno i bogactwo szachowych kombinacji.
Maciej Sroczyński
C
hciałbym zaprezentować
10 szokujących kombinacji pochodzących z partii
turniejowych, które z pewnością
były dla przeciwników gromami
z jasnego nieba. W niektórych
przypadkach będzie to pojedyncze posunięcie, innym razem
wieloruchowa idea, której sens
ujawnia się dopiero w późniejszej części partii. Z pewnością lista nie jest zamknięta, a szachowe piękno trudno jest porównywać, dlatego każdy z czytelników „Mata” może pokusić się
o swoje własne zestawienie.
1...Dg3!! Niesamowity ruch:
hetman staje pod trzema biciami. Białe od razu się poddały z uwagi na warianty: 2.D×g3
(2.h×g3 He2#; 2.f×g3 He2+
3.Rh1 T×f1#; 2.De5 Hf3+ 3.Rh1
T×h2#) 2...He2+ 3.Rh1 H×g3+
4.Rg1 He2+ 5.Rh1 Ta3 z wygraną końcówką (0–1).
Garri Kasparow na symultanie
w Warszawie
13.Rd1 Db1+ Czarne wygrywają
którąś z wież i... całą partię (0–1).
Henry Bird – Paul Morphy
Londyn, 1858 r.
Ruch czarnych
Nigel Short – Jan Timman
Tilburg, 1991 r.
Ruch białych
Stepan Lewitski – Frank Marshall
Wrocław (Breslau), 1912 r.
Ruch czarnych
dały partię. Mogło jeszcze nastąpić: 4...Rh7 5.T×f7+ T×f7
6.D×f7+ Rh8 7.Rh6+- (1–0).
1.Rh2!! Pętla wokół szyi Timmana zaciska się coraz mocniej.
Teraz następuje seria cichych
ruchów, na które czarne nie
mogą znaleźć ratunku. Rzadko
zdarza się, żeby król przy szachownicy pełnej figur wyruszał
do ataku! 1...Tc8 2.Rg3 Tce8
3.Rf4 Fc8 4.Rg5 i czarne pod-
1...T×f2!! 2.F×f2 Da3! Niezwykła umiejętność dostrzeżenia
gry po liniach pionowych i poziomych! 3.c3 D×a2 4.b4 Groziło Da1+ i T×b2#. 4...Da1+ 5.Rc2
Da4+ 6.Rb2 Czarne otwierają teraz linię do ataku dla wieży. 6.Rc1 dawało o wiele większe
szanse na ratunek, choć pozycja
białych mimo wszystko wisiałaby na włosku. 6...F×b4 7.c×b4
T×b4+ 8.D×b4 D×b4+ 9.Rc2
e3! W celu wprowadzenia do ataku gońca z c8. 10.F×e3 Ff5+
11.Td3 Dc4+ 12.Rd2 Da2+
1926
H
O
W
Y
P O L S K I
Przemysław Jahr
10 Młodziutki Jan Timman z Holandii
pod koniec lat 60.
C
(
Z
A
IA
Archiwum Mirosławy Litmanowicz
ZW
Nigel Short – wicemistrz świata
PCA z 1993 r.
Archiwum Tomasza Lissowskiego
10 szokujących
kombinacji szachowych
E
K
S
Z
Garri Kasparow – Władimir Kramnik
Nowogród, 1994 r.
Ruch białych
1.h5!! Kombinacyjny brylant, jakich Kasparow miał wiele w swojej karierze. 1...H×f4 2.h×g6
D×d6 3.T×h7+ Rg8 4.g×f7+
R×h7 5.f×e8D Białe forsownie
odbijają wieżę i promują pionka
na hetmana. 5...H×e6 6.Ff5+
Rg7 7.Dg6+ Rf8 8.D×f6+ Re8
9.F×e6 Df8?? Czarne od razu
Wybrane
projekty
Arszak Petrosjan – Laszlo Hazai
Schilde, 1970 r.
Ruch czarnych
Końcówki z różnopolowymi
gońcami mają tendencje remisowe. Szirow znalazł jednak
nieprawdopodobną drogę do
zwycięstwa. Mając dwa pionki
więcej oddaje gońca...
1...Fh3!! Jedno z najbardziej
niesamowitych posunięć w historii szachów. 2.g×h3 Rf5 Za
cenę figury Szirow otrzymuje
bardzo aktywnego króla. 3.Rf2
Re4 4.F×f6 (4.Re2 a3 5.Fa1
d4 6.Rd2 f5 7.Rc2 f4 8.Rd2 f3–
+) 4...d4 Motyw przesłony. Goniec teraz nie może kontrolować pola a1. 5.Fe7 Rd3 6.Fc5
Rc4 7.Fe7 Rb3 i czarne wygrały. Mogło jeszcze nastąpić:
8.Re2 Rc2 9.Fb4 d3+ 10.Re3
a3–+. (0–1).
1...Db6!! Przepiękna idea blokady. 2.H×b6+ Jedyną szansą gry
na wygraną było skupienie się
na zdobyciu piona a5, np. przez:
Dd2, Hb2, Rb3 i Ra4. 2...c×b6
3.h4 g×h4 4.Dd2 h3 5.g×h3 h4
6.Rb3 Rb7 7.Ra4 Ra7 8.Dg2
Rb7 9.Db2 Ra7 10.Dc2 Rb7
11.Dc3 Ra7 Białe nie są w stanie nic zrobić w tej pozycji, partia musi zakończyć się remisem
(½–½).
wikipedia.pl
strzelają sobie „samobója”, pomagając dokończyć białym rozpoczęte dzieło. 10.Fd7+ 1–0.
Archiwum Tomasza Lissowskiego
szkoła mata
Aleksiej Szirow, czyli „Ogień na
szachownicy”
Wielki Akiwa Rubinstein
(1880-1961)
później o jedno pole, dokonał
zbicia i jeszcze dotarł do pola
promocji, bijąc wieżę z szachem
(0–1).
W moim zestawieniu nie mogło
zabraknąć polskiego akcentu.
1...Hg4 Skoczek zajmuje doskonałe miejsce do ataku. 2.Fe4
(2.D×g4 T×d3 3.Tad1 Tc×c3
4.F×c3 T×c3 z dużo lepszą pozycją) 2...Dh4 3.g3 (3.h3 F×e4
4.D×g4 D×g4 5.h×g4 T×c3
6.F×c3 Td3 7.Rh2 T×c3 8.Tac1
Tc4 9.Tfd1 Fd5 z wygraną końcówką) 3...T×c3!! 4.g×h4 Td2!!
5.D×d2 F×e4+ 6.Dg2 Th3!
z groźbą T×h2#. Nieśmiertelna
partia Akiwy Rubinsteina! (0–1).
Bent Larsen – Boris Spasski
Belgrad, 1970 r.
Ruch czarnych
Weselin Topałow – Aleksiej Szirow
Linares, 1998 r.
Ruch czarnych
1...h4!! Spasski wykorzystuje
słaby rozwój figur i brak roszady u rywala. 2.h×g4 h×g3 3.Tg1
Th1!! Czarne za uzyskanie jednego tempa oddają całą wieżę.
4.T×h1 g2 5.Tf1 Nic nie dawało
5.Tg1 z uwagi na 5...Dh4+ z późniejszym atakiem na wieżę.
5…Dh4+ 6.Rd1 g×f1D+ z matem w kilku ruchach. Partię wygrał niesamowity pionek. Jego
wszechstronność była porażająca: wykonał ruch o dwa pola,
Polskiego Związku
Szachowego
Edward Lasker – George Alan Thomas
Londyn, 1911 r.
Ruch białych
1.D×h7+!! Za sprawą tej ofiary miała miejsce jedna z najbardziej spektakularnych wy­
cieczek króla na przeciwległą stronę planszy. 1...R×h7
2.H×f6+ Rh6 (11...Rh8 12.Hg6#)
3.Heg4+ Rg5 4.h4+ Rf4 5.g3+
Rf3 6.Fe2+ Rg2 7.Th2+ Rg1
8.Rd2# Grę można było też zakończyć efektowną długą roszadą (1–0).
Hersz Rotlewi – Akiwa Rubinstein
Łódź, 1907 r.
Ruch czarnych
Lew Poługajewski – Raszid Neżmetdinow
Soczi, 1958 r.
Ruch czarnych
1...T×f4!! 2.T×h2 Tf3+ 3.Rd4
Fg7 Cichy ruch, po którym goniec zajmuje doskonałe pole do
ataku. 4.a4 c5+ 5.d×c6 b×c6 Białe
pomimo całego arsenału figur
nie są w stanie wyjść z tej siatki
matowej. 6.Fd3 He×d3+ 7.Rc4
d5+ 8.e×d5 c×d5+ 9.Rb5 Tb8+
10.Ra5 Hc6+ z matem skoczkiem na c5 w kolejnym posunięciu (0–1).
Legenda: +- oznacza dużo
lepszą (wygraną) pozycję
białych, -+ to dużo lepsza
(wygrana) pozycja czarnych,
a # to z kolei szach-mat.
11