Załącznik nr 2
Transkrypt
Załącznik nr 2
Załącznik nr 2 do zarządzenia nr 85 Rektora Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach z dnia 23 lipca 2012 r. LITERATURA I TREŚCI PROGRAMOWE STUDIÓW PODYPLOMOWYCH KWALIFIKACYJNYCH Z OLIGOFRENOPEDAGOGIKI 1 Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Studia podyplomowe kwalifikacyjne z oligofrenopedagogiki Typ studiów: kwalifikacyjne/doskonalące: kwalifikacyjne Forma studiów: niestacjonarne Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA Ma wiedzę w zakresie prawidłowego rozwoju i funkcjonowania człowieka oraz źródeł i istoty niepełnosprawności intelektualnej. Zna i rozumie procesy rozwoju, socjalizacji, wychowania i nauczania - uczenia się osób o specjalnych potrzebach edukacyjnych oraz różnorodnych uwarunkowań tych procesów. Zna metody i formy pracy z osobami z różnymi stopniami niepełnosprawności intelektualnej. UMIEJĘTNOŚCI Potrafi dokonać indywidualnej, wielostronnej diagnozy pedagogicznej, planować i projektować działania dydaktycznych, wychowawczych, korekcyjno-kompensacyjne, zgodnie z potrzebami adresatów tychże działań, rozwijania ich samodzielności, wiary we własne siły i możliwości, potrzeby dążenia do sukcesu i osiągania celów. Ma umiejętność pracy zespołowej w zakresie planowania, realizacji i ewaluacji działań ukierunkowanych na pomoc osobom niepełnosprawnym intelektualnie oraz ich rodzinom; dokonywania krytycznej analizy literatury naukowej, podejmowania i prowadzenia działalności badawczej. Wykorzystuje wiedzę z zakresu psychologii, pedagogiki, a zwłaszcza pedagogiki specjalnej w celu analizowania, interpretowania określonego rodzaju sytuacji pedagogicznych, motywów, wzorów zachowań pełnosprawnych i niepełnosprawnych uczestników tych sytuacji oraz dobierania odpowiednich strategii działania. KOMPETENCJE SPOŁECZNE Ma świadomość ważności procesu rewalidacji społecznej osób niepełnosprawnych 2 intelektualnie. Ma zrozumienie dla specyfiki funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Wykazuje gotowość do budowania i poszerzania swych kompetencji zawodowych z wykorzystaniem różnych źródeł wiedzy i nowoczesnych technologii. Charakteryzuje się przygotowaniem do pracy w zespole (pełnienie różnych ról, podejmowanie i delegowanie zadań), zwłaszcza współpracy z innymi specjalistami i rodzinami osób niepełnosprawnych intelektualnie. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Pedagogika specjalna Język kształcenia*) przedmiotu/modułu J. polski -Słuchacz zna przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej, zna terminologię pojęciową pedagogiki specjalnej oraz jej rozwój Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) -Słuchacz posiada umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów w zakresie pedagogiki specjalnej i w odniesieniu do problematyki osób niepełnosprawnych -Słuchacz docenia znaczenie pedagogiki specjalnej dla utrzymania i rozwoju prawidłowych więzi w środowiskach społecznych osób niepełnosprawnych i odnosi zdobytą wiedzę do projektowania działań zawodowych Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, Semestr I Wykład/ćw Brak wymagań 10 wykład/15 ćw 4 Metody podające i problemowe Egzamin pisemny obejmujący treści programowe przedmiotu Egzamin pisemny z ćwiczeń/zaliczenie 3 po uprzednim otrzymaniu zaliczenia zaliczenia -Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauki -Subdyscypliny pedagogiki specjalnej i ich rozwój Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) -Podstawy edukacji, rehabilitacji, rewalidacji, resocjalizacji, terapii , opieki oraz wychowania dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi -Kształcenie pedagogów specjalnych -Wybrane problemy z zakresu pedagogiki specjalnej - współczesne wyzwania, tendencje, perspektywy Dykcik W. (red) (2005): Pedagogika specjalna. UAM, Poznań Kossakowski Cz. (2003): Węzłowe problemy pedagogiki specjalnej Krause A. (2011): Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. „Impuls”, Kraków Nowak A. (1999): Wybrane edukacyjne niepełnosprawności. „Impuls”, Kraków i prawne aspekty Palak Z. (red.) (2006): Jakość życia osób niepełnosprawnych i nieprzystosowanych społecznie. UMCS, Lublin Palak Z., Bujnowska A. (red.) (2008): Kompetencje pedagoga specjalnego. Aktualne wyzwania teorii i praktyki. UMCS, Lublin Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Pańczyk J. (red) (1998): Tożsamość pedagogiki specjalnej u progu XXI wieku Piekut-Brodzka D. M., Kuczyńska-Kwapisz J. (red.) (2004): Pedagogika specjalna dla pracowników socjalnych. APS, Warszawa Sękowska Z. (2001): Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej. (II wydanie) Speck O. (2005): Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki. GWP, Gdańsk Vasek S., Stankowski A. (2006): Zarys pedagogiki specjalnej. Wyd. UŚ, Katowice Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Oligofrenopedagogika z elementami ortodydaktyki Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Wiedza: Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Opisuje rozwiązania stosowane w edukacji i rehabilitacji osób intelektualnie niepełnosprawnych. Definiuje i interpretuje zasady ortodydaktyki. 4 Definiuje, przypisuje, odróżnia pojęcia odnoszące się do opisu podmiotu i przedmiotu ortodydaktyki. Umiejętności: Posługuje się podstawowymi modelami teoretycznymi odnoszącymi się do procesu edukacji i rehabilitacji. Rozpoznaje specjalne potrzeby edukacyjne. Projektuje rozwiązania w zakresie dostosowania procesu kształcenia do specjalnych potrzeb ucznia z intelektualną niepełnosprawnością. Kompetencje społeczne Jest wrażliwy na problemy edukacyjne, gotowy do komunikacji i współpracy z podmiotami zaangażowanymi w proces wspierania rozwoju osób intelektualnie niepełnosprawnych. Jest gotowy do pracy zespołowej oraz aktywnego uczestnictwa w organizacjach i instytucjach wspierających rozwój osób z intelektualną niepełnosprawnością. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć pierwszy Wykład i ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 1. Posiadanie wiedzy z zakresu pedagogiki ogólnej. 2. Znajomość podstawowych terminów z zakresu psychologii i diagnostyki i dydaktyki. 3. Umiejętność korzystania z różnych źródeł informacji. 4. Umiejętność prezentacji własnych poglądów w ramach problematyki pedagogicznej. 5. Umiejętność pracy zespołowej. 10 wykład/15 ćw 6 wykład, dyskusja, analiza dokumentów, analiza materiałów źródłowych, prezentacje multimedialne, gry i zabawy dydaktyczne ocena opanowania materiału nauczania będącego przedmiotem wykładu – egzamin ocena przygotowania do ćwiczeń Egzamin pisemny Ewolucja systemu klasyfikacji i definiowania zjawiska niepełnosprawności. Systemy edukacji i wsparcia osób z intelektualną niepełnosprawnością na świecie. Mechanizm powstawania upośledzenia, przyczyny i możliwości profilaktyki. Modele rehabilitacyjno medyczny, opiekuńczo charytatywny i humanistyczny – ich znaczenie w organizacji pracy z osobą niepełnosprawną. Możliwości zastosowania paradygmatu wsparcia w 5 definiowaniu niepełnosprawności intelektualnej i planowaniu pracy. Jakość życia osób z intelektualną niepełnosprawnością. Tożsamość osoby niepełnosprawnej. Problem autonomii i integracji. Miejsce dorosłej osoby z intelektualną niepełnosprawnością w społeczeństwie. Problem rozwoju seksualnego. Możliwości aktywizacji zawodowe. Społeczne postawy wobec niepełnosprawnych intelektualnie, stereotypy i uprzedzenia. Zastosowanie rozwiązań ortodydaktycznych w kształceniu ucznia z intelektualną niepełnosprawnością. Tworzenie systemowych oddziaływań wspierających rozwój osoby z intelektualną niepełnosprawnością. Zeidler W. red. Niepełnosprawność. Wybrane problemy psychologiczne i ortopedagogiczne. Gdańsk 2007 Dykcik W. i Szychowiak B. (red.), Nowatorskie i alternatywne metody w praktyce pedagogiki specjalnej. Poznań 2002 Szumski G. Wokół edukacji włączającej. Efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Warszawa, APS,2010 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Speck O. Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki. Gdańsk, GWP, 2005 Zakrzewska-Manterys E. Upośledzeni umysłowo. Poza granicami człowieczeństwa. Warszawa, 2010 Sobolewska A. Cela. Odpowiedź na zespół Downa. Warszawa, 2009 Kościelska M.; Oblicza upośledzenia. Warszawa; 1995; PWN Kowalczyk G. red. Jestem. Rozważania o asertywności osób z intelektualną niepełnosprawnością. Warszawa, CMPPP, 2006. Wyczesany J. Pedagogika upośledzonych umysłowo. Impuls, Kraków, 2005 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Diagnoza psychopedagogiczna Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Wiedza W wyniku uczestnictwa w zajęciach słuchacz powinien być w stanie definiować istotę i cel diagnozy pedagogicznej, oraz opisać i wyjaśnić zadania diagnozy psychopedagogicznej. Potrafi wskazać zasady diagnozy psychopedagogicznej i rozumie ich sens. Słuchacz rozróżnia kryteria oceniania cech i stanów rzeczy w diagnozie oraz potrafi wytłumaczyć sens ich zastosowania. Potrafi wskazać podstawowe etapy procesu diagnozowania pedagogicznego oraz rozumie specyfikę podstawowych technik badawczych. Zna wybrane koncepcje i narzędzia do diagnozy wychowanka oraz jego środowiska rodzinnego i szkolnego. Zna podstawowe kryteria diagnostyczne w zakresie zaburzeń rozwoju dzieci i młodzieży. 6 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Umiejętności W wyniku przeprowadzonych zajęć słuchacz powinien umieć analizować różne obszary rzeczywistości pedagogicznej, formułować cele i zadania diagnozy oraz posługiwać się różnymi kategoriami ocen diagnostycznych, powinien umieć projektować postępowanie diagnostyczne, planować obszary danych potrzebnych do diagnozy. Potrafi posługiwać się ogólnie podstawowymi opisami diagnostycznymi zaburzeń rozwoju dzieci i młodzieży. Słuchacz potrafi dobierać racjonalne sposoby pozyskiwania danych. Potrafi posługiwać się wybranymi narzędziami diagnozy indywidualnej i środowiskowej. Kompetencje społeczne Słuchacz powinien dostrzegać znaczenie i złożoność procesu diagnozowania oraz wykazywać odpowiedzialną postawę wobec przeprowadzania diagnozy i użytkowania jej efektów, powinien mieć świadomość znaczenia diagnozy dla działalności pedagogicznej oraz świadomość etycznych konsekwencji występujących na różnych poziomach i momentach diagnozowania. Powinien postępować zgodnie z zasadami poprawności merytorycznej i etycznej w realizacji diagnozy pedagogicznej. Powinien być otwarty na współpracę z innymi specjalistami w ramach realizacji prawidłowej i funkcjonalnej diagnozy psychopedagogicznej I semestr ćwiczenia Podstawowa wiedza z zakresu metodologii badań pedagogicznych, psychologii rozwojowej, pedagogiki specjalnej, pedagogiki społecznej oraz zaburzeń rozwoju dzieci i młodzieży 15 ć. 4 Mini-wykłady, pogadanki, metody problemowe, gry dydaktyczne, metoda projektów Test krótkich zadań ustrukturyzowanych Test krótkich zadań ustrukturyzowanych, po uczestnictwie w zajęciach i udziale w aktywnościach na zajęciach zaliczenie Istota, cel i zadania diagnozy pedagogicznej. Cechy i zasady diagnozy pedagogicznej. Perspektywy i płaszczyzny poznania pedagogicznego. Kryteria ocen diagnostycznych. Czynniki zaburzające obiektywność diagnozy. Ogólny tok postępowania diagnostycznego. Zastosowanie podstawowych metod i technik badawczych w diagnozie psychopedagogicznej. Diagnoza środowiskowa w diagnozie pedagogicznej; elementy diagnozy środowiska rodzinnego i szkolnego. Wybrane środki / narzędzia diagnozy psychopedagogicznej indywidualnej i środowiskowej. Podstawowe opisy diagnostyczne zaburzeń rozwoju dzieci i młodzieży – wybrane kategorie. Diagnoza dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. 7 Obowiązkowa: E. Jarosz, E. Wysocka; Diagnoza psychopedagogiczna. Podstawowe problemy i rozwiązania, Warszawa 2006/201 E.Jarosz: Wybrane obszary diagnozowania pedagogicznego, Katowice 2007 B. Skałbania: Diagnostyka pedagogiczna, Kraków 2011 P. Kendall: Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji, Gdańsk 2004 Dziecko z zaburzeniami w rozwoju. Konteksty diagnostyczne i terapeutyczne, pod red. B.Cytowskiej i B.Winczury, Kraków 2006 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, Uzupełniająca: M. Bogdanowicz: Psychologia kliniczna dziecka wieku przedszkolnego , Warszawa 1986 J.Głodkowska: Poznanie ucznia szkoły specjalnej. Warszawa 1999 Diagnoza psychologiczna dzieci w wieku przedszkolnym, pod red. Z.Dołęgi, Katowice 2005 Cz. Kossakowski: Nauczanie i wychowanie osób lekko upośledzonych umysłowo, Toruń 2001 Wczesna diagnoza i terapia dzieci z utrudnieniami w rozwoju. Interdyscyplinarne problemy, pod red. J.Kruk-Lasockiej, M.Sekułowicz, Wrocław 2004. Dziecko niepełnosprawne w rodzinie i szkole, pod red. E.Minczakiewicz, Kraków 2002. Profilaktyka z elementami poradnictwa i wczesnego wsparcia osób niepełnosprawnych polski Nabycie praktycznej wiedzy z zakresu pediatrii I semestr ćwiczenia Podstawowe wiadomości z zakresu profilaktyki w chorobach dziecięcych. oraz poradnictwa 10 ćw. 3 Praktyczne wykłady, ćwiczenia, dodatkowo używanie filmów dydaktycznych (z zakresu zabiegów reanimacyjnych w pediatrii) Zaliczenie obejmujące ocenę wiedzy nabytej w trakcie zajęć. Zaliczenie obejmujące ocenę wiedzy nabytej w trakcie zajęć. 8 zaliczenia Zagadnienia : - Rozwój psychoruchowy dziecka – od wieku niemowlęcego do okresu dojrzewania, - Nieprawidłowości w rozwoju psychoruchowym – schorzenia- mózgowe porażenie dziecięce, Zespół Downa, wybrane - Autyzm, zespół nadpobudliwości psychoruchowej, jadłowstręt psychiczny, - Wybrane choroby zakaźne, - Żywienie dzieci i młodzieży. Nieprawidłowe nawyki żywieniowe, Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Niedożywienie i otyłość. - Rola witamin, - Choroby cywilizacyjne, - Narkomania, alkoholizm, nikotynizm, - Stany napadowe, padaczka, - Postępowanie w stanach zagrożenia życia ( urazy -rany, złamania, skręcenia, ciała obce w gałce ocznej, uchu, drogach oddechowych, resuscytacja krążeniowo-oddechowa u dzieci i młodzieży, udar cieplny, oparzenia, odmrożenia, zatrucia, odwodnienie), - Astma oskrzelowa, - Cukrzyca, - Treść wykładów Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej - „Pediatria” B.Kubicka Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Podstawy prawne funkcjonowania osób niepełnosprawnych Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe -„Żywienie dzieci zdrowych i chorych.” J.Socha. Słuchacz ma elementarną wiedzę dotycząca podstawowych instytucji prawnych. Słuchacz potrafi odnieść system normatywny zawarty w ustawodawstwie do działalności pedagogicznej. Słuchacz potrafi prawidłowo analizować i interpretować przepisy prawa w działaniach pomocowych i edukacyjnych. I semestr Wykład Brak 9 Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe /modułu kształcenia*) przedmiotu Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) 5 wykłady 2 Metoda słowna-poglądowa Test lub opracowanie tematu zaliczeniowego Test lub egzamin ustny zaliczenie Wstęp do prawoznawstwa: - przepis prawa, - system prawa, - sposoby powstawania prawa, - obowiązywanie prawa, - podmioty prawa, - stosowanie prawa, - wykładnia prawa, Podstawowe regulacje dotyczące funkcjonowania osób niepełnosprawnych. Nowacki Jan, Tobor Zygmunt: Wstęp do prawoznawstwa. Katowice 1999 lub nowsze. Aktualne ustawodawstwo w zakresie pomocy społecznej. Korygowanie zaburzeń i wad mowy u osób z niepełnosprawnością intelektualną polski Słuchacz ma wiedzę dotyczącą procesów komunikowania interpersonalnego i społecznego ich prawidłowości i zakłóceń z osobami niepełnosprawnymi, zna deficyty w zakresie komunikacji u tychże osób oraz metody jej usprawniania (komunikacja alternatywna) Słuchacz zna podstawy diagnostyki logopedycznej: cele, zasady i formy pracy Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych kontekstów działalności pedagogicznej Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań logopedycznych; potrafi generować rozwiązania konkretnych problemów logopedycznych i prognozować przebieg ich rozwiązania oraz przewidywać skutki planowanych działań Słuchacz jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach 10 organizacyjnych i instytucjach realizujących działania na rzecz osób niepełnosprawnych i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i nie będącymi specjalistami w tejże dziedzinie Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia I semestr ćwiczenia Brak wymagań 10 ćw. 4 Metody podające, praktycznego działania - warsztaty Przygotowanie warsztatów i prezentacji, opracowanie konspektu do zajęć terapeutycznych do wybranego przypadku wraz ze środkami dydaktycznymi. Zaliczenie z oceną i prezentacji na podstawie przygotowanych warsztatów Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Zapoznanie się z zasadami diagnozowania zaburzeń mowy oraz metodami i sposobami prowadzenia terapii z osobami z niepełnosprawnością intelektualną oraz z zaburzeniami złożonymi. Nabycie podstawowej wiedzy z zakresu prowadzenia grup wsparcia, a także zasad profilaktyki logopedycznej. Poznanie metod i zasad alternatywnych form komunikacji. Zalecana wiedza z zakresu logopedii, psychologii rozwojowej, pediatrii, socjologii, neurologii. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej T. Gałkowski, T. Tarkowski, T. Zaleski: Diagnoza i terapia zaburzeń mowy. Lublin 1993 T. Galkowski, G. Jastrzębowska.: Logopedia – pytania i odpowiedzi. Opole 1999 M. Piszczek (red): Metody komunikacji alternatywnej w pracy z osobami niepełnosprawnymi. Warszawa 1997 A. Pruszewicz: Foniatria kliniczna. Warszawa 1996 H. Rodak: Terapia dziecka z wadą wymowy. Warszawa 1994 B. Rocławski: Opieka logopedyczna od poczęcia. Gdańsk 1993 E. Stecko: Wczesne rozpoznawanie i leczenie zaburzeń mowy. Lublin 1991 B. Szczepankowski: Podstawy języka migowego. Warszawa 1988 Materiały szkoleniow Bliss Symbolics Comunoication oraz Materiały szkoleniowe z kursów języka migowego języka makaton i fonogestów Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Emisja głosu Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski 11 Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Posiada podstawową wiedzę z podstaw funkcjonowania narządu głosu i słuchu, zna zasady profilaktyki i higieny głosu, wie jak posługiwać się głosem w oparciu o zasady prawidłowej fonacji , oddychania, artykulacji i rezonansu, ma umiejętność eliminowania zbędnych napięć fonacyjnych, posiada umiejętność dostrzegania i diagnozowania elementów techniki prawidłowego posługiwania się głosem i potrafi zastosować adekwatne ćwiczenia usprawniające, jest świadomy wagi prawidłowego posługiwania się głosem w obszarze wartości poznawczych, kształcących, wychowawczych i profilaktycznych; rozumie potrzebę rozwijania, uzupełniania i doskonalenia wiedzy i umiejętności – samokształcenie w zakresie warsztatu głosowego nauczyciela. I semestr ćwiczenia Podstawowe umiejętności i kontroli słuchowej. 10 godzin w zakresie posługiwania się głosem 2 Wykład informacyjny, prezentacja, ćwiczenia praktyczne odnoszące się do realizowanego obszaru tematycznego; komentarz prowadzącego, odpowiedzi na pytania i wyjaśnianie problemów pojawiających się w ćwiczeniach. Ocena uczestnictwa słuchacza w zajęciach: aktywność uczestnictwa w zajęciach w obszarze rzetelności realizacji zadań emisyjnych na bazie wiedzy przedmiotowej (dokonywana na bieżąco). Ocena wiedzy i umiejętności w obszarze projektowania ćwiczeń adekwatnych do wskazanego obszaru techniki emisyjnej. Zaliczenie Oceny cząstkowe realizacji ćwiczeń – zadań emisyjnych adekwatnych do realizowanego tematu zajęć. Prezentacja wykonawcza indywidualnego projektu emisyjnego. 1. Problematyka powszechnego kształcenia głosu-cel i wartości, zalety prawidłowej emisji, różnice między mową a śpiewem. 2. Praca nad instrumentem głosowym – elementy techniki. 3. Podstawy emisji -kontrola i pozycja głosu. Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 4. Budowa i działanie narządu głosu i słuchu w ujęciu funkcjonalnym, usprawnianie mechanizmu głosowego, techniki likwidowania napięć fonacyjnych. 5. Ćwiczenia gimnastyki aparatu głosowego, postawa. 6. Fonacja – ruchy krtani, podniebienie miękkie i jego ruchomość, obniżania żuchwy, usprawnianie języka, błędy fonacji. 7. Oddychanie, kształcenie oddechu dynamicznego. 12 8. Rezonans i rejestr – uaktywnianie rezonatorów, mormorando 9. Artykulacja i dykcja. 10. Profilaktyka i higiena głosu. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Pawłowski Z., Emisja głosu, funkcja, diagnostyka, pedagogizacja. Warszawa 2009. Sobierajska H., Uczymy się śpiewać. Warszawa 1972. Suchanek A., Powszechne kształcenie głosu jako problem pedagogiczny. Katowice 1994. Śliwińska –Kowalska M., Głos narzędziem pracy nauczyciela. Gdańsk 1999. Tarasiewicz B., Mówię i śpiewam świadomie. Kraków 1998. Wieczorkiewicz B., Sztuka mówienia. Warszawa 1998. Zielińska H., Kształcenie głosu. Lublin 1996. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Społeczno psychologiczna z niepełnosprawnością intelektualną Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski charakterystyka dziecka Posiada wiedzę na temat funkcjonowania w zakresie sfery poznawczej, emocjonalnej, społecznej i motorycznej osób charakteryzujących się niepełnosprawnością intelektualną. Potrafi różnicować specyficzne cechy dla danej niepełnosprawności intelektualnej. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Posiada umiejętność aplikowania wiedzy teoretycznej z zakresu podstawowych dziedzin psychopedagogiki do opisu, wyjaśniania i interpretowania oraz rozwiązywania problemów odnoszących się do konkretnych sytuacji klinicznych w postępowaniem z pacjentem charakteryzującym się niepełnosprawnością intelektualną W oparciu o zebrane i właściwie zinterpretowane dane potrafi podjąć odpowiednie decyzje odnoszące się do trafnego doboru metod pracy klinicznej i terapeutycznej oraz zaplanowania ich przebiegu (ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych zasobów pacjenta). Posiada umiejętność identyfikowania problemów wymagających współpracy interdyscyplinarnej oraz przygotowanie do współdziałania ze specjalistami z innych dziedzin Posiada umiejętności komunikacyjne i interpersonalne, umożliwiające pracę z jednostkami oraz pracę w zespole i podejmowanie wspólnych działań, przy wykorzystaniu standardów etycznych wiążących się z wykonywaniem zawodu . Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć I semestr Wykład / ćw 13 Wymagania wstępne i dodatkowe brak Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 5 w. / 10 ćw Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy 4 Wykłady przygotowane w formie prezentacji multimedialnych. Analiza indywidualnych przypadków. Przygotowanie w formie pisemnej propozycji oddziaływań psychopedagogicznych dla wskazanych indywidualnych przypadków Zaliczenie Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Opracowanie programów stymulacji rozwoju dziecka charakteryzującego się niepełnosprawnością intelektualną w oparciu o wiedze teoretyczną, wykorzystanie metod diagnostycznych oraz metod terapeutycznych. Rozważania definicyjne na temat: zdrowia, patologii rozwoju, upośledzenia jego przyczyn. Klasyfikacja niepełnosprawności intelektualnej – kryteria kliniczne i diagnostyczne. Specyfika funkcjonowania osób charakteryzujących się niepełnosprawnością intelektualna w stopniu lekkim, umiarkowanym, znacznym lub głębokim w zakresie funkcji poznawczych, emocjonalnych, społecznych i motorycznych Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Różnicowanie specyficznych cech występujących u osób autystycznych ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju poznawczego, emocjonalnego o społecznego. Specyfika funkcjonowania dzieci z MPD oraz dzieci z zaburzeniami sprzężonymi ze szczególnym uwzględnieniem rozwoju funkcji poznawczych, motorycznych i emocjonalnych. Ukazanie specyfiki rozwoju dziecka zaburzonego w parciu o teorie rozwoju Piageta. Zapoznanie się z techniką budowania programów psychopedagogicznych dla dzieci niepełnosprawnych intelektualnie różnej etiologii zaburzenia. Analiza indywidualnych przypadków Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna, WNU im. A. Mickiewicza, Poznań 1997, s. 8. D. Deutsch Smith (red.)., red. nauk. A. Firkowska – Mankiewicz i G. Szumski, Pedagogika Specjalna. Podręcznik Akademicki, Tom I, Rozdział I: Kontekst pedagogiki specjalnej – czas walki o równe szanse, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2009, s. 34. A. Zawiślak, Wybrane zagadnienia z pedagogiki specjalnej, O. W.. „Impuls”, Kraków 2009, s. 117. A. Maciarz, Mały leksykon pedagoga specjalnego, O. W. „Impuls”, Kraków 2005, s. 81. J. Sowa, Pedagogika specjalna w zarysie, Wyd. Oświatowe FOSZE, Rzeszów 1997, s. 135. E. M. Kulesza, Rozwój poznawczy dzieci z lekkim i umiarkowanym stopniem upośledzenia umysłowego – diagnoza i wspomaganie. Studia empiryczne, Wyd. APS, Warszawa 2004, s. 25. 14 A. Tomkiewicz – Bętkowska, A. Krztoń, ABC pedagoga specjalnego, O. W. „Impuls”, Kraków 2007, s. 20. J. Wyczesany, Pedagogika upośledzonych umysłowo. Wybrane , O. W. „Impuls”, Kraków 2006, s. 18. R. Szczepanik, Elementy pedagogiki specjalnej, Wyd. Wyższej Szkoły Humanistyczno – Ekonomicznej w Łodzi, Łódź 2007, s. 42. U. Frith (red.), Autyzm i Zespół Aspergera, Wyd. Lekarskie PZWL, Warszawa 2005, s. 18. A. Maciarz, Trudne dzieciństwo i rodzicielstwo, Wyd. Akademickie „Żak”, Warszawa 2009, s. 115. Por. D. Deutsch Smith, Rozdział VI: Spektrum zaburzeń autystycznych, s. 272 E. Pisula, D. Danielewicz (red.), Wybrane formy terapii i rehabilitacji osób z autyzmem, O. W. „Impuls”, Kraków 2005, s. Por. E. Pisula, Łagodny kraniec autystycznego spektrum – specyfika pracy z dobrze funkcjonującymi dziećmi z autyzmem i dziećmi z zespołem Aspergera, w: Wybrane problemy pedagogiki specjalnej. Teoria, diagnoza, terapia. pod red. M. Sekułowicz, Wyd. Nauk. Dolnośląskiej Szk. Wyż. Eduk. TWP, Wrocław 2006, s. 117. Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i gimnazjach. Wł. i J. Pileccy, Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej, Wyd. Naukowe Akademii Pedagogicznej, Kraków 2008, s. 11. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Metodyka nauczania osób niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Znajomość metod, zasad i sposobów doboru treści metodycznych Umiejętność projektowania toku zajęć z dzieckiem umiejętność dostosowania wymogów procesu dydaktycznego do możliwości ucznia z niepełnosprawnością intelektualną wypracowanie aktywnej postawy z zakresie reagowania na problemy dziecka i sytuacje trudne rozwój i kształtowanie postawy empatycznej Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz zna cele nauczania i wychowania w szkole specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo oraz organizację nauczania i wychowania. Rozumie pojęcie kształcenie zintegrowane, zna założenia teoretyczne, organizację i przebieg pracy w poszczególnych ogniwach metody ośrodków pracy. Zna przedmiot i zadania metodyki nauczania blokowego - organizacja pracy. Cele i treści nauczania bloków przedmiotowych i poszczególnych przedmiotów w szkole specjalnej. Jest świadomy rudności w nauczaniu wynikających z cech psychofizycznych uczniów upośledzonych umysłowo . Zna specyfikę i zadania gimnazjum specjalnego, organizację nauczania i wychowania 15 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Rozumie konieczność wprowadzanie w życie społeczne uczniów niepełnosprawnych intelektualnie. I semestr Wykład/ ćw Wiedza i orientacja w zakresie dydaktyki ogólnej Znajomość treści metodycznych wynikających ministerialnych dla osób upośledzonych Wymagania wstępne i dodatkowe z programów Znajomość procesów orientacyjno – poznawczych i charakterystyki osób z niepełnosprawnością intelektuaną Studia mgr z przygotowanie pedagogicznym, wskazana praktyka w zawodzie nauczyciela. Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 10 w / 15 ćw 5 Wykład połączony z prezentacją multimedialną Dyskusja panelowa Stosowane metody dydaktyczne Metody oparte na oglądzie – pokaz, film, tablice Metody oparte na słowie – dyskusja, opis, opowiadanie, wykład Metody oparte na działaniu – zajęcia praktyczne test egzaminacyjny Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Opracowanie w grupach scenariusza zajęć (ocena) Rozwiązywanie zadanego problemu – w grupach Wymiana poglądów - dyskusja Egzamin Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Obecność na wykładzie Analiza literatury 1. Zakresy i standardy oddziaływań rewalidacyjnych wobec dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym. 2. Analiza pojęcia rozwoju dzieci lekko upośledzonych we współczesnej pedagogice. 3. Znaczenie diagnozowania w planowaniu i prowadzeniu pracy rewalidacyjno-dydaktycznej z dzieckiem upośledzonym. 4. Zasady i metody pracy z dzieckiem upośledzonym w stopniu lekkim. 5. Metody stymulujące w nauczaniu dziecka lekko upośledzonego. 16 6. Analiza metody ośrodków pracy. 7. Analiza programów nauczania i kształcenia specjalnego w zakresie szkoły podstawowej. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 8. Cele nauczania i wychowania w szkole specjalnej dla lekko upośledzonych umysłowo. 9. Organizacja nauczania i wychowania w szkole podstawowej specjalnej: poziomy nauczania plan nauczania dobór metod , form i środków dydaktycznych do realizacji zadań szkoły podstawowej specjalnej. 10. Koncepcja wielostronnego kształcenia w szkole podstawowej specjalnej – realizacja podstawy programowej dla szkół ogólnokształcących. I. Specyfika kształcenia zintegrowanego w szkole specjalnej. II. Metodyka nauczania blokowego / wybrane zagadnienia / uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w szkole specjalnej III. Metodyka nauczania i wychowania dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w gimnazjum specjalnym . IV. Metodyka nauczania i wychowania dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim w zasadniczej szkole specjalnej Głodkowska J.: Poznanie ucznia szkoły specjalnej, warszawa 2000 Goleman D.: Inteligencja emocjonalna, Poznań 1998 Ministerialny program podstawowej szkoły specjalnej oraz program gimnazjum specjalnego Nauczanie i wychowanie osób lekko upośledzonych umysłowo red. Cz. Kosakowski, Warszawa 2001 Uczę metodą ośrodków pracy red. I.Kosińska, A.Polak, P.Żiżka, Warszawa 1999 Janina Doroszewska , Pedagogika Specjalna, Zakład Narodowy im. Ossolińskich 1989r Janina Wyczesany Oligofrenopedagogika, Oficyna wydawnicza Impuls, Kraków 1989r Małgorzata Kościelska Oblicza upośledzenia, PWN Warszawa 1998r Helena Siwek Możliwości matematyczne uczniów szkoły specjalnej WSiP W-wa 1992r Edyta Kruszczyk-Kolczyńska Dzieci ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się matematyki, WSiP Warszawa 1994r Irena Czjkowska, Kazimierz Herda , Zajęcia korekcyjne kompensacyjno w szkole WSiP Warszawa 1989r Anna Konińska, Anna Polak, Dorota Żiżka – Uczę metodą ośrodków pracy WSiP Warszawa 1999r Program nauczania Szkoły podstawowej specjalnej dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim I i II etap edukacyjny – praca zbiorowa WSiP Warszawa 2001 Program nauczania Gimnazjum specjalnego dla uczniów upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim III etap edukacyjny- praca zbiorowa WSiP Warszawa 2001 Uczenie metoda projektów – pod red. B.D. Gołębniak WSiP Warszawa 1994r 17 H. Moroz - Gry i zabawy dydaktyczne Polska Oficyna Wydawnicza BAW Warszawa 1991r Zarys terapii dziecka - B. Kaja Akademia Bydgoska 2001r Socjoterapia – pod red. K. Sawickiej CMPPP Warszawa 1999 r Techniki nauczania dla rodziców i profesjonalistów – E. Szopler, R.J.Reichler, M.Lansing SPOA Gdańsk 1995 r Uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi – MEN Warszawa 2010 r Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Metodyka pracy z osobami z głębszą niepełnosprawnością intelektualną Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz zna elementarna terminologię z zakresu pedagogiki specjalnej dotyczącą osób z głęboką niepełnosprawnością intelektualną oraz pracy rewalidacyjno-edukacyjno-wychowawczej. Słuchacz ma podstawową wiedzę na temat rozwoju intelektualnego, psychologicznego oraz społecznego uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną chowawczej. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz ma podstawową wiedzę na temat poziomu komunikacji uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oraz zasad komunikowania się z nimi, zna metody wspomagające proces komunikacji. Słuchacz potrafi zastosować wybrane metody stosowane w edukacji, rewalidacji i wychowaniu uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. Słuchacz potrafi wspierać samodzielność w poznawaniu świata uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oraz uświadamiać rodziców/wychowawców, opiekunów o potrzebie ich ciągłego i możliwie wszechstronnego rozwoju. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Słuchacz odpowiedzialnie przygotowuje się do swojej pracy w zespołach uczniów z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. I semestr Ćwiczenia/ wykład Brak wymagań 10 wykład/ 15 ćw 5 Stosowane metody nauczania: Stosowane metody dydaktyczne Aktywizujące, ćwiczeniowe, poszukujące, dyskusje , warsztatowe, 18 waloryzacyjne Formy zajęć: indywidualna jednolita i niejednolita, grupowa jednolita i niejednolita Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Kolokwium, prezentacja wybranej metody pracy Egzamin 1. Charakterystyka osób głębiej upośledzonych umysłowo 2. Diagnoza funkcjonalna dziecka z głębszą niepełnosprawnością intelektualną. 3. Komunikacja u osób głębiej upośledzonych. zasady komunikacji z osobami głębiej niepełnosprawnymi intelektualnie metody komunikacji alternatywnej. 4. Wybrane metody pracy podstawy pracy: praca na odruchach, praca na poziomie elementarnych odruchów dowolnych Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) metoda porannego kręgu ustno-twarzowa terapia regulacyjna Castillo-Moralesa zajęcia muzyczno-ruchowe metoda świąt metoda F.Affolter Integracja Sensoryczna Metoda Aktywności CH. Knilla Snoezelen-Sala Doświadczania Świata Ruch Rozwijający Weroniki Sherborne 5. Konstruowanie wychowawczego. indywidualnego programu rewalidacyjno- 1. Bogdanowicz, Kisiel, Przasnyska, Metoda W. Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka, W-wa 1992. 2. Kielin J., Rozwój daje radość, Terapia dzieci z upośledzeniem głębokim, Gdańsk 2000. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3. Olechnowicz M., Wyzwalanie dzieci głębiej upośledzonych umysłowo, W-wa 1994. 4. Petlewska H., w Przedszkolu” 6/98 Głęboko samotność, „Wychowanie 5. Żyta A., Modele kompleksowej rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego w świetle doświadczeń, „Wychowanie na co dzień” . 19 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Kształcenie integracyjne dzieci i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Celem realizowanych zajęć jest zapoznanie słuchaczy z genezą idei integracji osób o specyficznych potrzebach edukacyjnych w szkole i środowisku lokalnym, współczesnych próbach i barierach jej realizacji, ukazanie możliwości podejmowania działań na rzecz integracji osób niepełnosprawnych w szkole, przedszkolu i środowisku lokalnym. Po zakończeniu zajęć słuchacze powinni umieć zaplanować, zorganizować i dokonać ewaluacji zajęć w grupie integracyjnej. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany I semestr Forma realizacji zajęć ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Podstawy wiedzy z zakresu pedagogiki specjalnej Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 15 ćw. Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 5 Metody nauczania przez przyswajanie, nauczania poszukującego, uczenia się we współpracy I uczenia się myślenia metaforami. Ocenie będą podlegały: opanowanie przez słuchaczy podstaw teoretycznych przedmiotu (na bieżąco), prace wykonywane podczas zajęć oraz praca zaliczeniowa. Ocenie będą podlegały: opanowanie przez słuchaczy podstaw teoretycznych przedmiotu oraz umiejętność zaplanowania zajęć integracyjnych zaliczenie z oceną Warunkiem uzyskania zaliczenia jest uzyskanie pozytywnych ocen z bieżących prac indywidualnych i zespołowych oraz pracy zaliczeniowej (scenariusz zajęć integracyjnych). zaliczenie z oceną Teoretyczne i prawne podstawy kształcenia integracyjnego w Polsce. Rola szkoły i przedszkola w realizacji idei integracji. Integracja, segregacja, pseudointegracja (pozorna integracja) - opinie nauczycieli, rodziców i uczniów na temat integracji osób o specyficznych możliwościach. Organizacja procesu kształcenia w placówkach integracyjnych. Uczestnicy procesu integracji w placówkach opiekuńczo – wychowawczych (grupa rówieśnicza; grono pedagogiczne, pracownicy administracji; rodzice). Formy i metody pracy w zespołach integracyjnych. Program wychowawczy w zespołach integracyjnych. Efektywność kształcenia integracyjnego. Ukryty program integracji w szkole polskiej. Funkcjonowanie społeczne osób niepełnosprawnych w klasach integracyjnych. Współpraca przedszkoli, 20 szkół i organizacji pozarządowych w zakresie integracji osób niepełnosprawnych. Literatura obowiązkowa: Biblioteczka Reformy z.35 MEN i specjalnym. Warszawa 2001. o kształceniu integracyjnym Dziecko niepełnosprawne w rodzinie i szkole. Red. E.Minczakiewicz. Kraków 2002. Flanczewska M.: Wychowanie do integracji jako zadanie w procesie kształcenia nauczycieli i uczniów. W: Dziecko niepełnosprawne w rodzinie i szkole. Red. E.Minczakiewicz. Kraków 2002. Flis R.: Praca w klasie integracyjnej: materiały pomocnicze dla nauczycieli klas I-III szkoły podstawowej. Kraków 2005. Integracja osób niepełnosprawnych w edukacji i interakcjach społecznych. Red. Z.Kazanowski, D.Osik-Chudowolska. Lublin 2003. Integracja społeczna. Praktyczne próby wdrażania. Red. D.Al-Kamisy. Warszawa 2002. Krause A.: Człowiek niepełnosprawny wobec przeobrażeń społecznych. Wyd. II. Kraków 2005. Kultura a integracja – sztuka wobec niepełnosprawności. Red. G.Szafraniec. Katowice 2004. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Wczesna diagnoza i terapia dzieci z utrudnieniami w rozwoju. Interdyscyplinarne problemy. Red. J.Kruk-Lasocka, M.Sekułowicz. Wrocław 2004. Smykowska D.: Współpraca szkoły z rodziną w zaspokajaniu potrzeb rozwojowych dziecka z lekkim upośledzeniem umysłowym. Kraków 2005. O’Regan, Fintan J.: Jak pracować z dziećmi o specyficznych potrzebach edukacyjnych. Warszawa 2005. Szczygieł D.: Jak pracować z dzieckiem niepełnosprawnym? Wyd. III. Kraków 2005. Terapia pedagogiczna. Zagadnienia praktyczne i propozycje zajęć. T.II. Red. E.M.Skorek. Wyd.II. Kraków 2005. Literatura uzupełniająca: Aktualne problemy wspomagania rozwoju dzieci niepełnosprawnych. Red. St.Mihilewicz. Kraków 2000. Błońska-Charchut J., Wendreńska I.: Przegląd Zespołów Artystycznych Szkół Specjalnych w Tychach – kilka refleksji. W: Ekspresja twórcza dziecka. Konteksty – inspiracje – obszary realizacji. Red. K.Krasoń, B.Domagała. Katowice 2004. Dorosłość, niepełnosprawność, czas współczesny. Red. K.D.Rzedzicka, A.Kobylańska. Kraków 2003. Franczyk A., Krajewska K.: Skarbiec nauczyciela terapeuty. Kraków 2005. 21 Niepełnosprawni czy sprawni inaczej – partnerstwo zamiast wykluczenia społecznego. Red. E.Nycz. Opole 2003. Niepełnosprawni na progu wejścia Polski do Unii Europejskiej. Red. H.Waszkowski. Warszawa, Rzeszów 2004. Niepełnosprawni razem w Unii Europejskiej. W.Janocha. Kielce 2003. Red. P.Michalec, Niepełnosprawność intelektualna a style życia. Red. A.Gustavsson, J.Tøssebro, E.Zakrzewska-Manterys. Warszawa 2003. Rubaj E., Stanasiuk M.: Niepełnosprawni w społeczeństwie. Bełchatów 2003. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Rewalidacja indywidualna Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz zna elementarną terminologię używaną w rewalidacji Słuchacz ma podstawową wiedzę o uczestnikach działalności edukacyjnych, wychowawczej i opiekuńczej, Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz potrafi ocenić przydatność typowych metod, procedur i dobrych praktyk do realizacji zadań związanych z różnymi sferami działalności pedagogiczno- rewalidacyjnej Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany I semestr Forma realizacji zajęć ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Brak wymagań Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 15 ćw. 5 Stosowane metody dydaktyczne Warsztat, pokaz, prezentacja multimedialna Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Test wiadomości Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Zaliczenie z oceną Aktywne uczestnictwo w zajęciach, pozytywne wyniki z testu wiadomości Zaliczenie z oceną Pojęcie, kierunki i zasady rewalidacji. Podstawy procesu diagnozowanie dziecka o specjalnych potrzebach 22 edukacyjnych. Progi szkolne w karierze edukacyjnej ucznia o specjalnych potrzebach edukacyjnych Interdyscyplinarne podejście wobec dziecka z zaburzeniami w rozwoju. Wiodące ośrodki diagnostyczne, terapeutyczne, rehabilitacyjne, rewalidacyjne w Polsce. Rola rodziców w procesie rewalidacji dziecka. Wybrane metody rewalidacyjne i relaksacyjne Schematy scenariusza zajęć rehabilitacyjnych, terapeutyczno – prowadzenie zajęć rewalidacyjnych, wychowawczych- Cytowska B.Wilczura.B.: (2006) Wczesna interwencja i wspomaganie rozwoju małego dziecka Wydawnictwo Impuls Kraków 2006 Dennison, P., DennisonG.: (2003). Kinezjologia edukacyjna dla dzieci. Hannaford C.: (1998) Zmyślne ruchy, które doskonalą umysł. Podstawy kinezjologii edukacyjnej. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Hellbruge T.: Rozwojowa. (1995) Monachijska funkcjonalna Diagnostyka Kaja B.: (2001) Zarys terapii dziecka Klaczak M. Majewicz P.: (2006) Diagnoza i rewalidacja dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Zabłocki, K.J.: Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii. Warszawa 1998. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Warszawa-Kraków-1998 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Psychologia kliniczna Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski W wyniku przeprowadzonych wykładów , słuchacz uzyska wiedzę z zakresu objawów poszczególnych jednostek klinicznych i ich przyczyn. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Posiada umiejętności posługiwania się wiedzą teoretyczną do opisu i wyjaśniania funkcjonowania jednostek, grup i społeczności w zakresie będącym przedmiotem zainteresowań przedmiotu psychologii klinicznej Posiada umiejętności komunikacyjne i interpersonalne, jest otwarty na 23 pracę zarówno z jednostkami, jak i grupami w zróżnicowanych środowiskach i kontekstach społecznych. W wyniku przeprowadzonych zajęć , słuchacz powinien być w stanie: opisywać osiowe objawy wybranych jednostek klinicznych, rozróżniać ich specyfikę choroby i przebieg, wytłumaczyć etiologię i mechanizm powstawania zaburzeń. W wyniku przeprowadzonych zajęć słuchacz powinien umieć: zanalizować zachowanie jednostki w obecnej sytuacji, w grupie, odnieś formę tych zachowań do przeszłych doświadczeń, łączyć objawy, symptomy pozwalające określić jednostkę kliniczną. Ukierunkować do odpowiedniej instytucji leczniczo-terapeutycznej. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wyrażenia pomocne w opisie postaw: krytycyzm wobec siebie i własnej niewiedzy, wrażliwość na potrzeby i stany emocjonalne innych, otwarty na interlokutora z gotowością do pomocy i podejmowania nowych zadań. Świadomy własnych problemów i sposobów radzenia sobie z nimi. Jest aktywny w zakresie dostrzegania problemów i proponowania rozwiązań w obszarach psychologii klinicznej. II semestr Wykład / Ćwiczenia Wiedza z zakresu psychologii ogólnej tj. psychologii procesów poznawczych, emocji i motywacji oraz z zakresu psychologii rozwoju człowieka, faz i kryzysów rozwojowych. 10 godz. wykładu / 10 godzin ćwiczeń 3 wykład, dyskusja, prezentacja prezentacje multimedialne klinicznych studiów przypadku, Sprawdzenie zrozumienia treści wykładu w formie dyskusji, egzaminu kolokwium zaliczeniowe Zaliczenie, analiza studium przypadku pod kątem wiodących objawów wybranych jednostek klinicznych Teoretyczne problemy psychologii klinicznej, podstawowe definicje , rozumienie pojęcia normy i patologii w psychiatrii i psychologii. Ogólna klasyfikacja zaburzeń psychicznych, etiologia i diagnoza nozologiczna. Pojecie objawu psychopatologicznego. Zaburzenia procesów poznawczych: spostrzegania, pamięci, uwagi, myślenia. Psychopatologia emocji. Zaburzenia aktywności, działań ruchowych i świadomości. Zaburzenia nerwicowe w klasyfikacjach psychiatrycznych (ujęcie tradycyjne i współczesne DSM IV i I CD-10), etiologia, patogeneza, 24 postacie zaburzeń nerwicowych i ogólna symptomatologia. Zaburzenia psychosomatyczne (podejście historyczne i podstawowe współczesne teorie tłumaczące powstawanie chorób psychosomatycznych (teoria resomatyzacji i desomatyzacji),specyfika struktury osobowości, podstawowe symptomy chorobowe i ich leczenie. Zaburzenia osobowości, zagadnienia ogólne i wyjaśnienie podstawowych pojęć. Psychopatia- charakterystyka. Zaburzenia afektywne – przegląd stanowisk teoretycznych wyjaśniających pochodzenie zaburzeń depresyjnych. Zaburzenia psychotyczne charakterystyka podstawowych psychoz (schizofrenii). Symptomatologia i metody leczenia- wieloaspektowy charakter pomocy psychologicznej choremu i jego rodzinie w środowisku. Psychologia kliniczna w kontekście praktyki - rola i zadania psychologa klinicznego w różnych dziedzinach medycyny, pedagogiki, prawa. Koncepcje normy, zdrowia psychicznego i patologii w psychologii klinicznej. Modele klasyfikacji zaburzeń według ICD-10 i DSM-IV. Pojecie sytuacji trudnej i stresu w literaturze tematu. Uraz psychiczny, jako szczególny rodzaj sytuacji trudnej. Symptomatologia i psychologiczne mechanizmy rozwoju stresu pourazowego. Lęki i zaburzenia nerwicowe. Koncepcje zaburzeń lękowych. Mechanizm patogenezy-funkcje leku i strachu. Postaci zaburzeń nerwicowych i ogólna symptomatologia. Modele terapeutyczne w świetle współczesnej literatury psychologiczno-psychiatrycznej. Zaburzenia osobowości. Klasyfikacja osobowości. Koncepcje genezy i terapii Psychozy endogenne, egzogenne i reaktywne. Klasyfikacja psychoz. Pomoc psychologiczna. Uzależnienie od alkoholu. Przyczyny uzależnienia. Fazy rozwoju choroby alkoholowej. Psychofizyczne skutki uzależnienia. i typy zaburzeń Aleksandrowicz J.(2000). Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości. Wyd. Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kraków CarsonR.,Butcher J.,Mineka S. (2003). Psychologia zaburzeń. Gdańskie Wyd. Psychologiczne. Gdańsk Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Cierpiałkowska L. (2004): Zaburzenia osobowości. Wydawnictwo sUniwersytetu im. Adam Mickiewicza Poznań, Cierpiałkowska L.(2007): Psychopatologia. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe „ Scholar” Goldstein E. (2003): Zaburzenia z pogranicza. Modele i techniki kliniczne. Gdańsk. GWP 25 Jakubik A.( 1995): Zaburzenia osobowości. Warszawa. PZWL Jakubik A.( 2008). Zaburzenia osobowości. Warszawa. PWN Kaplan ,H., Sadock, B.J.(1995).Psychiatria kliniczna. Wrocław, wyd.Urban and Urban Klimasiński Krzysztof (2000): Elementy psychopatologii i psychologii klinicznej. Kraków. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego Millon T., Davis R. (2005). Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie. Instytut Psychologii Zdrowia, PTP. Warszawa Pospiszyl K. (2000). Psychopatia. Warszawa. Wyd. Żak Pużyński Stanisław (1993).Leksykon psychiatrii. Warszawa,PZWL. Pużyński Stanisław (1996).Depresje i zaburzenia afektywne. Warszawa. PZWL Rosenhan D.l, Seligman E.P.(2003): Psychopatologia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne Warszawa, Robakowski J., Pużyński S., Wiórka J. (2010). Psychiatria. Podstawy psychiatrii. Wrocław. Elsevier Urban & Partner Rydzyński Z (2000). Psychiatria – podręcznik dla Warszawa. PZWL Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Zaburzenia zachowania dzieci i młodzieży Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski psychologów. Słuchacz zna etiologię i symptomatologię zaburzeń zachowania, rozumie mechanizmy regulujące funkcję zachowania, potrafi rozpoznawać podobne a jednak jakościowo różne rodzaje i formy reakcji. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz ma pogłębione umiejętności obserwowania, diagnozowania, racjonalnego oceniania złożonych sytuacji edukacyjnych oraz analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań. Słuchacz ma świadomość poziomu wiedzy, jaką dysponuje i potrzeby jej pogłębiania w celu rozwijania własnych umiejętności zawodowych. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany II semestr Wykład autorski Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba dydaktycznych godzin zajęć wymagających 26 bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 10 godz. wykładu / 10 godzin ćwiczeń 4 metody poglądowe (prezentacje multimedialne), samodzielne studiowanie literatury przedmiotu, ćwiczenia (dyskusja, pogadanka), metody poglądowe (prezentacje multimedialne), samodzielne studiowanie literatury przedmiotu. Prace pisemne Zaliczenie, obecność i aktywne uczestnictwo w zajęciach, prace pisemne Mechanizmy przystosowawcze a rozwój społeczny dzieci i młodzieży, Wykładnie teoretyczne dla zaburzeń zachowania ( zaburzenia zachowania, niedostosowanie społeczne, dewiacje społeczne), przyczyny, objawy. Typologie, klasyfikacje zaburzeń zachowania wg DSM IV i ICD-10, Płaszczyzny niedostosowania społecznego. Negatywizm szkolny, dynamika, struktura. Diagnozowanie zaburzeń zachowania (procedury i metody diagnostyczne), terapia zaburzeń zachowania, przesłanki metodyczne. Problematyka zaburzeń zachowania dzieci i młodzieży: aspekt historyczny. Proces przystosowania społecznego na tle rozwoju moralnospołecznego dzieci i młodzieży. Uwarunkowania cywilizacyjno-kulturowe. Wykładnie teoretyczne dla społecznego (definicyjne, administracyjne). Niedostosowanie społeczne, nieprzystosowanie społeczne, demoralizacja, zwichnięta socjalizacja, socjalizacja antagonistyczno-destrukcyjna (uściślenia terminologiczne). Etiologia i symptomatologia niedostosowania społecznego. Płaszczyzny niedostosowania społecznego ze szczególnym uwzględnieniem przesłanek: psychologicznych, pedagogicznych, socjologicznych, prawnych i medycznych. Typologie, klasyfikacje zaburzeń zachowania wg DSM IV i ICD-10, stadia, rodzaje, stopnie niedostosowania społecznego. 27 określenia niedostosowania operacyjne, behawioralne, Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Niedostosowanie społeczne a inne zjawiska patologii społecznej (zachowania agresywne, przemoc, przestępczość, uzależnienia, prostytucja, zachowania suicydalne). Diagnozowanie zaburzeń zachowania (procedury i metody diagnostyczne). Działania pedagogiczne podejmowane w przypadku występowania zaburzeń zachowania (działania prewencyjne, strategie interwencyjne, wspieranie, doradztwo pedagogiczne i inne). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków – Warszawa 2000. Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD – 10. Badawcze kryteria diagnostyczne. Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii, Kraków – Warszawa 1998. Radochoński Mieczysław, Psychopatologia życia emocjonalnego dzieci i młodzieży. Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów 2009. Urban Bronisław, Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005. Urban Bronisław, Stanik Jan. M., Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna. Pedagogium Wyższa Szkoła Pedagogiki Resocjalizacyjnej, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007. Stankowski Adam, Determinanty niedostosowania społecznego dzieci Wydawnictwo Gnome, Katowice 2002. Stankowski Adam, Stankowska Natalia, Wybrane problemy patologii społecznej i resocjalizacji. Aprint s.r.o., Žiar nad Hronom 2006. środowiskowe i młodzieży. Psychiatria dzieci, młodzieży i osób dorosłych polski Zdobycie podstawowych wiadomości z dziedziny psychopatologii i ogólnej orientacji w dziedzinie klasyfikacji zaburzeń psychicznych, psychofarmakoterapii, psychoterapii i zasad kontaktu z pacjentem 28 psychiatrycznym. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) II semestr wykład Brak wymagań 15 wykład 3 Wykład, prezentacje multimedialne, dyskusja zaliczenie Obecność i aktywne uczestnictwo zaliczenie Wprowadzenie do psychopatologii, zarys klasyfikacji zaburzeń psychicznych, charakterystyka podstawowych grup zaburzeń psychicznych: psychoz, zaburzeń afektywnych, nerwicowych, zawiązanych ze stresem i pod postacią somatyczną, zaburzeń organicznych, rozwojowych; podstawy leczenia zaburzeń psychicznych- psychofarmakoterapia i psychologiczne metody leczenia. Lektury dla studiów podyplomowych: Obowiązkowe: Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 1. Heizman J. (red.): Psychiatria. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, 2007 2. Wilczek-Rużycka E.: Komunikowanie psychicznie. CZELEJ, 2007. 3. Koszewska i., Habrat- Pragłowska E.: O depresji, manii i nawracających zaburzeniach nastroju. PZWL, 2003. 4. Kratochvil S.: Podstawy psychoterapii. Zysk i s-ka, 2003. 5. Aleksandrowicz J.: Psychopatologia zaburzeń nerwicowych i osobowości. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2002. 6. Bouras N., Hold G.: Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania u osób niepełnosprawnych intelektualnie. ELSEVIER, 2010. 7. Parnowski T.: Choroba Alzheimera. PZWL, 2009. się z chorym Uzupełniające: 1. Rybakowski J., Pużyński S., Wiórka J.: Psychiatria. Podstawy psychiatrii T 1-3. ELSELVIER, 2010, 2011, 2012. 2. Bilikiewicz A. (red): Psychiatria. Podręcznik dla studentów 29 medycyny. PZWL, 2009. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Język przedmiotu/modułu kształcenia*) 3. Pużyński S.: Depresje i zaburzenia afektywne. PZWL, 2008. 4. Koszewska I, Namysłowska I.: O depresji w ciąży i po porodzie. PZWL, 2010. 5. Kubitsky J.: Vademecum psychoterapeuty. PZWL, 2008. 6. Kubitsky J.: Vademecum terapeuty rodzinnego. PZWL, 2010. 7. Freyberg H., Schneider W., Stieglitz R.: PZWL, 2005. Rehabilitacja zawodowa i społeczna osób z niepełnosprawnością intelektualną polski Słuchacz zna założenia postępowania rehabilitacyjnego: cele, zasady i formy pracy Słuchacz ma wiedzę o rodzajach więzi społecznych i rządzących nimi prawidłowościach w odniesieniu do funkcjonowania społecznego osób niepełnosprawnych w procesach integracji społecznej i zawodowej Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania motywów i wzorów ludzkich zachowań, diagnozowania i prognozowania sytuacji oraz analizowania strategii działań praktycznych w odniesieniu do różnych kontekstów działalności rehabilitacyjnej Potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania strategii działań rehabilitacyjnych; potrafi generować rozwiązania konkretnych problemów w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej i prognozować przebieg ich rozwiązania oraz przewidywać skutki planowanych działań Jest przygotowany do aktywnego uczestnictwa w grupach organizacyjnych i instytucjach realizujących działania na rzecz osób niepełnosprawnych i zdolny do porozumiewania się z osobami będącymi i nie będącymi specjalistami w tejże dziedzinie Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć II semestr ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 10 ćw. 5 30 Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Podające, praktycznego działania Przygotowanie warsztatów i prezentacji oraz pracy pisemnej Zaliczenie na podstawie przygotowanych warsztatów i prezentacji Przyczyny niepełnosprawności. Rozważania pojęciowe. Opanowanie metod pracy stosowanych w rehabilitacji z osobami niepełnosprawnymi. Rola terapeuty oraz pracownika socjalnego. Opanowanie podstawowych wiadomości i umiejętności stymulacji osób niepełnosprawnych. Zalecana wiedza z zakresu pedagogiki specjalnej, psychologii rozwojowej, rehabilitacji, neurologii, pediatrii. Podstawy diagnostyki i rehabilitacji dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Pod red: Cz. Szmigla T.I i II. Kraków 2001 R. Ossowski: Teoretyczne i praktyczne podstawy rehabilitacji. Bydgoszcz 1999 Rehabilitacja medyczna. Pod red: K. Milkowskiej i W. Degi. Warszawa 1998 Mózgowe porażenie dziecięce. Pod red: M. Michałowicza. Warszawa 1993 J. Kielin: Jak pracować z rodzicami dziecka upośledzonego. Gdańsk 2002 G. Doman: Jak postępować z dzieckiem z uszkodzeniem mózgu. Poznań 1996 Problem podmiotowości człowieka w pedagogice specjalnej. Pod red: H. Machera. Toruń 1998 Dziecko niepełnosprawne w rodzinie. Pod red: I Obuchowskiej. Warszawa 1995 M. Kowalska-Kantyka: Sytuacja dzieci i młodzieży niepełnosprawnej w okresie transformacji systemowej. Katowice 2000 Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Systemy kształcenia osób niepełnosprawnych w Unii Europejskiej Język przedmiotu/modułu kształcenia*) Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany polski Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych Poznanie metod wychowania i kształcenia integracyjnego w krajach UE, ukształtowanie wiedzy nt. najefektywniejszych metod kształcenia integracyjnego, sprzyjającym procesom inkluzji dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, kształtowanie kompetencji pracy i edukacji z dziećmi niepełnosprawnymi II semestr wykład Brak 31 wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi* ) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz obowiązkowej uzupełniającej literatury i 10 wykład 3 Prezentacja półotwarta Pytania i dyskusja zaliczenie Proces kształcenia osób niepełnosprawnych i jego aspekty, metody kształcenia integracyjnego, procesy inkluzyjne, wsparcie edukacyjne osób niepełnosprawnych, edukacja integracyjna dzieci, młodzieży i osób dorosłych. 1. Anderson C.I., Petch-Hogan B., The impact of technology use in special education field experience on preservice teachers’ perceived technology expertise, “Journal of Special Education Technology 2001, Vol. 16 (3), pp. 2744. 2. Burgstahler S., The role of technology in preparing youth with disabilities for postsecondary education and employment, “Journal of Special Education Technology” 2003, Vol. 18(3), pp. 7-19. 3. Blankenship T., Ayres K.M., Effects of computer-based cognitive mapping on reading comprehension for students with emotional behavior disorders, “Journal of Special Education Technology” 2005, Vol. 20(2), pp. 15-23. 4. Forness S., Special education and related services: what have we learned from meta-analysis, “Exceptionality 2001, No 9, pp. 185-197. 5. How the world’s best-performing school system come out on top, McKinsey & Company, Sept. 2007, http://www.mckinsey.com/locations/ukireland/publications/pdf/Education_rep ort.pdf 6. http://Working-towards-inclusive-education_Savolainen.pdf – Hannu Savolainen, University of Eastern Finland (24.04.2011) – data przejrzenia pliku: 1.11.2011. 7. Martin S.S., Special education, technology, and teacher education, [in:] Proceedings of Society for Information Technology and Teacher Education International Conference 2006, Norfolk, VA: AACE. 8. Moberg S., Savolainen H., Reading literacy and special education – The particular case of Finland. Teoksessa A. L., Onder M., red., Proc. of the Symposium on Special Pedagogy, State of the art in practical work, research and education, Verona, University of Verona, 2006, pp. 481-494. 9. Mutso I., Construction of the concept of special needs in Estonian special 32 needs education and its relations to satisfaction, “Vadyba / Management”, 2007, Nr. 3-4 (16-17), pp. 79-87. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Psychoterapia z elementami terapii rodzin Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz zna i rozumie podstawowe pojęcia: trening interpersonalny, psychoedukacja, socjoterapia, psychoterapia: indywidualna, grupowa. Posiada podstawową wiedzę z zakresu różnych poglądów na psychoterapię, reprezentowanych przez różne szkoły psychoterapeutyczne. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Rozumie, jak psychoterapia działa, na czym polega proces zmiany zachodzący w wyniku psychoterapii, jakie są czynniki w psychoterapii, które umożliwiają osiąganie pożądanej zmiany. Rozumie zasadność stosowania psychoterapii jako metody w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, zaburzeń w zachowaniu i chorób somatycznych. Posiada podstawową wiedzę teoretyczną i praktyczną z zakresu skutecznej i prawidłowej komunikacji interpersonalnej. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne II semestr ćwiczenia Studia magisterskie z przygotowaniem pedagogicznym. Podstawowa wiedza z zakresu psychologii ogólnej, rozwojowej, wychowawczej, klinicznej 10 ćw. 3 Metody oparte na oglądzie– pokaz, demonstracja. Metody oparte na słowie – dyskusja, opis, opowiadanie, wykład Metody oparte na działaniu – zajęcia warsztatowe, praca w grupach Rozwiązywanie zadanego problemu w grupach Dramy – odgrywanie scenek Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Wymiana poglądów - dyskusja Udział w warsztatach komunikacji interpersonalnej celem zweryfikowania posiadanych umiejętności psychologicznych niezbędnych w relacjach: dorosły – dziecko, dorosły - dorosły 33 Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Zaliczenie Obecność na zajęciach – ( 80%) Zaliczenie nieobecności – usprawiedliwionej – rozmowa indywidualna 1.Pojęcia: trening interpersonalny, psychoedukacja, psychoterapia: indywidualna, grupowa socjoterapia, 2.Kontrowersje wokół psychoterapii: a)Psychoterapia psychoanalityczna - rodzaje zmian oczekiwanych w wyniku psychoterapii psychoanalitycznej - sposoby osiągania zmian w psychoterapii psychoanalitycznej – techniki psychoterapeutyczne, przedmiot pracy psychoterapeutycznej b)Psychoterapia behawioralna, psychoterapia behawioralno – poznawcza - rodzaje zmian oczekiwanych w wyniku psychoterapii behawioralnej, behawioralno – poznawczej - metody osiągania zmian – techniki psychoterapeutyczne, przedmiot psychoterapii c)Psychoterapia humanistyczna - rodzaje zmian oczekiwanych w wyniku psychoterapii humanistycznej - sposoby uzyskiwania zmian w psychoterapii humanistycznej – techniki psychoterapeutyczne, przedmiot psychoterapii d)Psychoterapia systemowa - rodzaje zmian oczekiwanych w systemowej terapii rodzin - sposoby osiągania zmian w systemowej terapii rodzin – techniki terapeutyczne, przedmiot sesji terapii rodzin Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 3. Integracja szkół psychoterapeutycznych a) Czynniki wspólne w procesie psychoterapii: - związek terapeutyczny - okazja do przeżywania emocji - uczenie się - ćwiczenie nowych zachowań b) Metateoretyczne formy integracji psychoterapii: - ogólny model psychoterapii - transteoretyczny model psychoterapii: etapy zmian, czynniki prowadzące do zmian, rodzaje zmian c) Dopasowanie psychoterapii do problemów pacjenta 4. Czynniki leczące w psychoterapii: a) Podstawowe przyczyny podejmowania psychoterapii b) Czynniki warunkujące powstanie problemów c) rodzaje zmian możliwych do osiągnięcia w psychoterapii d) diagnoza dla potrzeb psychoterapii 5. Sposoby osiągania zmian w psychoterapii: a) etap początkowy psychoterapii, nawiązanie kontaktu i angażowanie się pacjenta: relacja terapeutyczna, odreagowanie emocjonalne, zmniejszenie napięcia b) etap wglądu, namysłu, dążenia do zrozumienia przyczyn własnych problemów: analiza doświadczeń życiowych pacjenta, przekształcenie schematów poznawczych, relacja terapeutycznarole terapeuty i pacjenta c) etap przygotowania do zmian zachowania i ćwiczenia nowych zachowań: poszukiwanie nowych wzorców, wypróbowywania potencjalnych zachowań, uczenie się nowych umiejętności, relacja terapeutyczna d) etap utrwalania i rozszerzania zmian: relacja terapeutyczna w 34 końcowym okresie psychoterapii 6.Psychoterapia jako proces uczenia się rozwiązywania problemów. 7.Socjoterapia jako metoda leczenia zaburzeń zachowania i niektórych zaburzeń emocjonalnych dzieci i młodzieży w toku spotkań grupowych. - cele socjoterapii : rozwojowy, edukacyjny, terapeutyczny. - budowanie grupy - metody socjoterapii 8. Krótkie warsztaty komunikacji interpersonalnej i doskonalenia własnych umiejętności psychologicznych: poziomy komunikacji, komunikacja werbalna, pozawerbalna, inteligencja emocjonalna, trening asertywności, negocjacji, twórczego rozwiązywania problemów. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 1.Ballard R. Jak żyć z ludźmi. Umiejętności interpersonalne. MEN, Warszawa 2002r. 2.Czabała Cz. J. Czynniki leczące w psychoterapii. PWN Warszawa 1997r. 3. Czabała Cz. J. Rodzina jako system realizujący cele. W: A. Podhorecka ( red.)Rodzina w terapii. IPiN, Warszawa, 1992r. 4. Grzesiuk L.(red.) Psychoterapia. PWN, Warszawa, 1994r. 5.Grzesiuk L. Zjawisko oporu w rodzinie. Nowiny psychologiczne, 1987r.nr 1. 6.Grzesiuk L., Tryjarska B. Jak pomagać sobie, rodzinie i innym. PWN, Warszawa 1995r. 7.Ludwik K. Terapia systemowa. Podstawy teoretyczne i praktyka. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, 1995r. 8.Namysłowski J. Terapia rodzin. PWN, Warszawa 1997r. 9. Rosenhan D.L., Seligman M.E.P. Psychopatologia t.II, cz.5, PTP, Warszawa 1994r. 10.Sawicka K. (red.)Socjoterapia. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno – Pedagogicznej, MEN Warszawa 1998r. 11. Schneider Corey M., Corey G. Zasady i techniki grupowej pomocy psychologicznej . IPZiT, Warszawa 1995r. 12. Tryjarska B. Psychoterapia grupowa w Psychoterapia red. L. Grzesiuk PWN, Warszawa 1994r. 13. Zimbardo P. Psychologia i życie.R.12, PWN Warszawa 1998r. Organizacja i zarządzanie w oświacie Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Język kształcenia*) przedmiotu/modułu Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) polski Wiedza: - Słuchacz zna współczesne teorie zarządzania, orientuje się w zastosowaniu tych teorii w zarządzaniu placówkami systemu oświatowego – słuchacz zna i rozumie mechanizmy składające się na system organizacji systemu oświaty i jego zasoby Umiejętności: - słuchacz potrafi pracować w zespole pracowniczym, jest świadomy swojej roli zespołowej i cech lidera Kompetencje: - słuchacz ma kompetencje pozwalające mu na efektywne podejmowanie celów organizacji oraz realizację celów związanych 35 z własnym rozwojem zawodowym – słuchacz efektywnie funkcjonuje w grupie zawodowej, komunikuje się ze współpracownikami i aktywnie uczestniczy w wykorzystywaniu swojego potencjału rozwojowego Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu II semestr wykład Brak wstępnych wymagań 10 wykład 2 Projektowane efekty kształcenia tego modułu planuje się zrealizować podczas godzin wykładów. Zakłada się znaczny udział samodzielnej pracy słuchacza w zdobywaniu wiedzy, umiejętności oraz kompetencji związanych z organizacją systemu oświaty. Opracowanie raportu z przeprowadzonych w wybranej instytucji systemu oświatowego badań terenowych Uzyskanie pozytywnej oceny z raportu z badań zaliczenie Psychopedagogiczne podstawy zarządzania. Tendencje zmian w zarządzaniu organizacjami. Rola i zadania dyrektora. Style kierowania. Budowanie zespołu pracowniczego. Rozwiązywanie konfliktów i prowadzenie negocjacji. Ewolucja teorii zarządzania i wynikające z poszczególnych teorii praktyczne konsekwencje w odniesieniu do sposobów zarządzania. Zakres zadań przypisanych do roli dyrektora placówki pomocy społecznej, w szczególności rolę dyrektora w kierowaniu zmianami. Zasady funkcjonowanie i organizacja pracy placówek oświatowych. Dyrda, B.; Koczoń-Zurek S.; Przybylska, I. (2008) Podstawy prawne i organizacyjne oświaty. Skrypt dla studentów pedagogiki. Katowice, Wydawnictwo UŚ Griffin, W. R. (1996) Podstawy zarządzania organizacjami. PWN, Warszawa Pieluchowski, J. (2000) Organizacja i zarządzanie oświata i szkołą. Poznań Plewka, Cz.; Bednarczyk, H. (2000) (red.). Vademecum menedżera oświaty. Radom Steward, D. (1994) Praktyka kierowania. PWE Wybrane elementy arteterapii w pracy z osobami niepełnosprawnymi intelektualnie 36 Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski wiedza, słuchacz zna elementarną terminologię arteterapeutyczną używaną w pedagogice i rozumie jej źródła oraz zastosowania w obrębie dyscyplin pokrewnych słuchacz zna zasady, metody i strategie stosowane w kształceniu literackim w pracy z dzieckiem harmonijnie rozwiniętym oraz z uczniem o specjalnych potrzebach edukacyjnych Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) umiejętności, słuchacz potrafi określić (zdiagnozować) potrzeby zaspokajane przez kontakt ze sztuką, potrafi odpowiednio zaprogramować ofertę czytelniczą dla wychowanków, adekwatnie do ich potrzeb i możliwości posiada umiejętności prezentowania własnych pomysłów, wątpliwości i sugestii, popierając je argumentacją w kontekście wybranych perspektyw teoretycznych, poglądów różnych autorów słuchacz potrafi planować, projektować twórcze, intersubiektywne i hermeneutycznie pojęte zadania arteterapeutyczne dla swojego pacjenta Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) kompetencje społeczne dostrzega i formułuje problemy moralne i dylematy etyczne związane z własną i cudzą działalnością terapeutyczną , poszukuje optymalnych rozwiązań, postępuje zgodnie z zasadami etyki (H1A_K03) II semestr ćwiczenia Brak wymagań wstępnych 10 ćw. 4 Wykład interakcyjny, tworzenie projektów oddziaływań terapeutycznych, dyskusja oxfordzka Ocena aktywności podczas debat (dyskusji) Ewaluacja projektu (założeń teoretycznych, realizacyjnych) Zaliczenie – złożenie projektu, wraz z uzasadnieniem ustnym i jego prezentacją podczas zajęć 1. Arteterapia – pojęcie i zasięg 1.1. Sztuka jako medium. 1.2. Odbiór sztuki – wyjaśnianie sensu. Potrzeby 1.3. Autokreacja.– poznanie „ja”, horyzont oczekiwań. 2. Przekład intersemiotyczny w arteterapii. 2.1. Modalności i edukacja polisensoryczna. 2.2. Świadomość ciała w komunikowaniu się 3. Teatroterapia oraz teatr ruchu 3.1. Idea Grotowskiego a terapia Johnsona 3.2. Relacja intersubiektywności w teatrze 3.3. Bycie w roli, ostensja, metakomunikacja w teatrze 37 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 3.4. Teatr niepełnosprawnych – formy istnienia 4. Psychorysunek. Arteterapia poprzez plastykę 4.1. Psychopatologia ekspresji plastycznej 4.2. Projekcyjność wytworów plastycznych 4.3. Poznanie twórcy – komunikat wizualny 5. Choreoterapia – taniec w terapii chorych psychicznie, z deficytami somatycznymi oraz w pracy z dzieckiem potrzebującym wsparcia 6. Biblioterapia, funkcje zaspokajania zastępczego w literaturze 6.1. Metafora tekstu 6.2. Bajka terapeutyczna, konstrukcja tekstu i potencjał 6.3. Pisanie autorskie jako katharsis 7. Techniki hybrydyczne Wykaz literatury podstawowej Aleszko Z., Merytoryczne i organizacyjne problemy choreoterapii (w oparciu o doświadczenia kliniczne), „Biuletyn Informacyjny Polskiego Towarzystwa Dysleksji Oddział Warszawski”, Warszawa luty 2003, nr 24 Art as therapy, red, T. Dalley, Tavistock Publications, London New York 1984 Arteterapia, red. A. Gmitrowicz, W. Karolak, Łódź 2000 Arteterapia, red. L. Hanek, M. Passella. Wrocław 1990 Bogdanowicz M., Integracja percepcyjno - motoryczna. Teoria – diagnoza – terapia, Wyd. Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN, Warszawa 1997 Case C., Dalley T., Handbook of Art Therapy, Routledge, LondonNew York 1995 Chailkin S., Dance therapy, [w:] Freedman D., Dyrud J., (eds.) American Handbook of Psychiatry, vol. 5, New York 1976 Chirpaz F., Ciało, Warszawa 1998 Gardner H., Frames of Mind. The Theory of Multiple Intelligences, Basic Books, New York 1985 Gardner H., Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce, Media Rodzina, Poznań 2002 Gmitrowicz A., Andrzejewska M., Udział terapii przez twórczość w leczeniu i rehabilitacji zaburzeń psychicznych u młodzieży. „Wiadomości Psychiatryczne” 2000 nr 1, s. 33-37 Grotowski J., Od zespołu teatralnego do Sztuki jako wehikułu, „Notatnik Teatralny” 1992 nr 4 Jacobson P. M., Pocałunek muzy. Intuicja, natchnienie i przekształcająca moc sztuki, „Gestalt”, 1995 nr 18 Krasoń K., Biblioterapia, [w:] K. Heska-Kwaśniewicz (red.), Literatura dla dzieci i młodzieży (po roku 1980), tom 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego 2009 Krasoń K., Biblioterapia ekspresyjna w pracy z dzieckiem potrzebującym wsparcia – ujecie modelowe, [w:] Biblioterapia. Z zagadnień pomocy niepełnosprawnym użytkownikom książki, tom II, red. M. Fedorowicz, T. Kruszewski, Toruń 2007 Krasoń K., Malowniczy most do poezji. Wiersze Brzechwy i Tuwima w edukacji i wspomaganiu rozwoju dziecka. Kraków 1999 Krasoń K., Mazepa-Domagała B., Przestrzenie sztuki dziecka. Strategia intersemiotycznego i polisensorycznego wsparcia jednostek o obniżonej sprawności intelektualnej, Katowice 2003 Krasoń K., Rozumienie i wyjaśnianie przeżywanego tekstu a komunikacja metaforyczna w pracy z dzieckiem potrzebującym wsparcia, [w:] Wspomaganie rozwoju. Psychostymulacja, psychokorekcja, red. B. Kaja, tom II, Bydgoszcz 2000 Krasoń K., Szafraniec G., Directive and Non-directive Movement in Child Therapy, „Early Child Development and Care” 1999, vol. 158 Krasoń K., Szafraniec G., Dwa Światy. Ruch dyrektywny i niedyrektywny jako wizualizacja - odkrywanie – poznawanie, 38 Kraków 2002 Maas V. F., Uczenie się przez zmysły. Wprowadzenie do teorii integracji sensorycznej, WSiP, Warszawa 1998. Oster G. D., Goud P., Rysunek w psychoterapii. Gdańsk 1999 Popek S., Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja, Lublin 1999 Skorny Z., Teorie psychologiczne jako podstawa arteterapii. „Arteterapia” 1989 Zeszyt Naukowy nr 52 Szulc W., Sztuka w służbie medycyny od antyku do postmodernizmu, Akademia Medyczna, Poznań 2001 Śniarowska-Witt M., Taniec jako medium zmiany w kontekście psychologicznym, czyli kilka słów o choreoterapii, [w:] Sztuka i ekspresja dziecka – w poszukiwaniu sensu tworzenia, red. K. Krasoń, Katowice 2003 Twórczość i sztuka w życiu i rehabilitacji osób niepełnosprawnych, red. Z. Hora. Wrocław 1986 Tyszkiewicz M., Psychopatologia ekspresji. Gdańsk 1994 Węgrzynowicz E., Psychoterapia indywidualna przy pomocy rysunku w zastosowaniu do dzieci z nerwicą lękową (wiek 6-9 lat), [w:] Grzywak –Kaczyńska M., (red.) Problemy psychoterapii, Warszawa 1973 Wojciechowski A., Terapia przez twórczość - elementy do teorii, Pedagogika XX, Toruń 1994 Zabłocki K. J., Mózgowe porażenie dziecięce w teorii i terapii, WSiP Warszawa 1998 Wykaz literatury uzupełniającej Balme Ch., Wprowadzenie do nauki o teatrze, przekład W. Dudzik, M. Leyko, Warszawa 2002, s. 161. Bartosik M., Osoby i miejsce dialogu ciała z przestrzenią, [w:] M. Gołaczyńska, I. Guszpit (red.), Teatr – przestrzeń –ciało – dialog. Poszukiwania we współczesnym teatrze, Wrocław 2006 Carlson M, Performans, przekład E. Kulikowska, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Dziecko i teatr w przestrzeni kultury, tom 1. Teatr w świecie, Centrum Sztuki Dziecka, red. M. Karasińska, G. Leszczyński, Poznań 2007 Ekspresja twórcza dziecka. Konteksty – inspiracje – obszary realizacji, Zeszyt Naukowy II Ogólnopolskiego Festiwalu Ekspresji, red. K Krasoń i B. Mazepa-Domagała, Katowice 2004 Intersubiektywność sztuki w recepcji i tworzeniu. Diagnoza, edukacja, wsparcie rozwoju, red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała, A. Wąsiński, Bielsko Biała - Katowice 2009 Katowice Mysłowice 2007 Linker J., Twórczy proces w terapii Gestalt. Warszawa 1989 Miejsce literatury i teatru w przestrzeniach terapeutycznych. Werbalne i niewerbalne aspekty wsparcia rozwoju, red. J. Malicki i K. Krasoń, Katowice 2005 Oblicza sztuki dziecka. W poszukiwaniu istoty ekspresji, red. K. Krasoń i B. Mazepa-Domagała, Odkrywanie – wyjaśnianie rzeczywistości. Perspektywa artystyczna i edukacyjna, red. K. Krasoń, M. Łączyk, Katowice 2009 Powłoka A., Taniec jako pretekst doświadczania niepowtarzalnej cielesności, [w:] Oblicza tożsamości: perspektywa interdyscyplinarna, red. B. Zimoń-Dubowik, M. Gamian-Wilk, Wrocław 2008 Steiner M., Geneza teatru w świetle antropologii kulturowej, Wrocław 2003 Świadomość teatru. Polska myśl teatralna drugiej połowy XX wieku, red. W. Dudziak, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007 Ubersfeld A., Czytanie teatru I, Przekład J. Żurowska, Warszawa 2002 39 W kręgu sztuki i ekspresji dziecka. Rozważania inspirujące, red. K. Krasoń i B. Mazepa-Domagała, Mysłowice – Katowice 2006 Wymiary ekspresji dziecięcej. Stymulacja-samorealizacja-wsparcie, red. K. Krasoń i B. Mazepa-Domagała, Katowice 2005 Wyrazić i odnaleźć siebie, czyli o sztuce, ekspresji, edukacji i arteterapii, red. K. Krasoń, B. Mazepa-Domagała, Katowice Mysłowice 2008 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Terapia zajęciowa osób niepełnosprawnych Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz zna zasady funkcjonowania i specyfikę pracy w warsztacie terapii zajęciowej, Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz potrafi wymienić rodzaje pracowni w warsztatach terapii zajęciowej Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany II semestr Forma realizacji zajęć ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Brak wymagań Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 10 ćw. Stosowane metody dydaktyczne Warsztat, pokaz, prezentacja multimedialna Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Test wiadomości Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Słuchacz potrafi wykonać prace plastyczne posługując się wybranymi technikami plastycznymi 3 Aktywne uczestnictwo w zajęciach, wykonanie prac technicznoplastycznych zaliczenie Podstawy teoretyczne terapii zajęciowej, Omówienie i przedstawienie różnych rodzajów pracowni terapii zajęciowej oraz sposobu ich funkcjonowania, Przegląd warsztatów terapii zajęciowej ze szczególnym uwzględnieniem, liczby uczestników i sposobów kwalifikacji do warsztatu E.Baum, Terapia zajeciowa, 2008 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej W.Dykcik, pedagogika specjalna, Poznań 1998 L.Kozaczuk, Terapia zajęciowa w domach pomocy społecznej,1999 G.Jezierska: Diagnozowanie i interpretacja „dzieł sztuki” powstałych 40 w procesie warsztatów artetearpeutycznych, Arteterapia nr1 A.Stankowski, M.Balukiewicz,O trudnej sztuce bycia razem czyli różne oblicza integracji, Kraków 2006 A.Stankowski, Nauczyciel i rodzina w świetle specjalnych potrzeb edukacyjnych dziecka,Katowice 2008 M.Szwedkowicz- Kostrzewa,Jak modelować z masy solnej, Warszawa 2006 M.Szwedkowicz- Kostrzewa,Jak robić biżuterię z drutu i koralików, Warszawa 2006 M.Szwedkowicz- Kostrzewa,Jak układać kwiaty, Warszawa 2006 M.Szwedkowicz- Kostrzewa,Jak dekorować stół, Warszawa 2006 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Metody grupowe z elementami socjoterapii Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz ma wiedzę z zakresu podstaw pracy z grupą. Wie jak funkcjonuje grupa, zna cele grupowe i fazy rozwoju grupy. Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Potrafi zawrzeć kontrakt grupowy, a także zaplanować działania grupy. Ma zrozumienie dla specyfiki funkcjonowania osób niepełnosprawnych, co uwzględnia w doborze metod w pracy z grupą. II semestr ćwiczenia Brak wymagań 10 ćw. 3 warsztaty Uczestnictwo w zajęciach, scenariusze zajęć socjoterapeutycznych zaliczenie Metodyczne aspekty organizowania pracy w grupie: socjoterapia, drama, muzykoterapia, bajkoterapia, trening relaksacyjny. Metody grupowe. Formowanie się grupy. Zasady grupowe. Fazy rozwoju grupy. 41 Kontrakt grupowy. Socjoterapia jako forma pomocy dziecku. Dynamika grupy socjoterapeutycznej. Założenia pracy socjoterapeutycznej. Rola zabawy w pracy z dzieckiem w grupie socjoterapeutycznej. Aichinger A., Holl W.: Psychodrama. Terapia grupowa z dziećmi, Kielce 1999. Corey M., Corey G.: Metody grupowej pomocy psychologicznej, Warszawa 2002. Gaś Z.: Pomoc psychologiczna młodzieży. Warszawa 1995. Gersie A., King N.: Drama. Tworzenie opowieści w edukacji i terapii, Warszawa 1999. Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej Grzesiuk L. (red.): Psychoterapia: szkoły, i specyficzne problemy. Warszawa 1994. Kozłowska A.: Jak pomagać uczuciowego. Warszawa 1996. dziecku z zjawiska, techniki zaburzeniami życia Sawicka K.: Socjoterapia. Warszawa 1999. Siek S.: Autopsychoterapia. Warszawa 1985. Yalom I.: Dar terapii. Warszawa 2003. Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Terapia wspomagająca w odniesieniu do osób niepełnosprawnych intelektualnie Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Słuchacz zna pojęcie i rodzaje niepełnosprawności Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Słuchacz wie jakimi metodami można wspomagać terapię i rozwój osoby niepełnosprawnej Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany II semestr Forma realizacji zajęć ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Brak wymagań Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 10 ćw Stosowane metody dydaktyczne Warsztat, pokaz, prezentacja multimedialna Słuchacz potrafi zaprojektować zajęcia warsztatowe dla określonej grupy osób niepełnosprawnych 4 42 Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Test wiadomości, projekt zajęć warsztatowych Aktywne uczestnictwo w zajęciach, zaprojektowanie terapeutyczno –rozwojowego wg określonych kryteriów warsztatu zaliczenie Pojęcie niepełnosprawności Osoba niepełnosprawna jako uczestnik zajęć grupowych Arteterapia i jej niepełnosprawnymi Karty dialogowe warsztatowych Relaksacja i wizualizacja oddechowa Projektowanie warsztatów terapeutyczno-rozwojowych dla określonych grup wiekowych dziedziny i gry w pracy z osobami autobiograficzne na zajęciach A.Aicchinger,W.Holl , Psychodrama w wychowaniu dzieci i młodzieżypraca grupowa z dziećmi, Wydawnictwo Jedność, Kielce 1999 S.Buchalter:Terapia sztuką,Poznań 2006 D.Brett, Bajki, które leczą, GWP 2002 E.Konieczna, Arteterapia w teorii i praktyce, Impuls 2004 K.Krasoń,B.Mazepa-Domagała,Wyrazić i odnaleźć siebie czyli o sztuce, edukacji i arteterapii, Katowice- Mysłowice 2008 Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej T. Kruszewski, Terapia słowa, „Problemy alkoholizmu” 1/2001 Toruń 2006 K.Lewandowska , Muzykoterapia dziecięca, Gdańsk 1996 M. Molicka, Bajko – terapia. O lękach dzieci i nowej metodzie terapii, Poznań 2002 W.Szulc, Sztuka w służbie medycyny. Od antyku do postmodernizmu, Poznań 2001 K.W.Vopel:Latający dywan.Latwiejsza nauka dzięki odprężeniu. Ćwiczenia dla dzieci od 6do 12 roku życia,Tom I,Kielce 2004 Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Animaloterapia w pracy z osobami niepełnosprawnymi Język kształcenia*) przedmiotu/modułu polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) 1. Słuchacz zna zarys historii terapii z wykorzystaniem zwierząt. 2. Wie jakie korzyści wynikają z obcowania ze zwierzętami. 3. Zna podstawową terminologię stosowaną w kynoterapii. 4. Wie jakie zwierzęta mogą być wykorzystywane w terapii, dla jakich schorzeń i z jakimi skutkami. 5. Wie jakie programy rehabilitacyjno-edukacyjne prowadzone są 43 z wykorzystaniem psów ( w Polsce i na świecie). 6. Potrafi wskazać obszary dotyczące widocznych efektów terapeutycznych. 7. Wie przy których dysfunkcjach i schorzeniach stosowana jest kynoterapia. 8. Potrafi wymienić cechy i predyspozycje jakie powinien posiadać pies terapeuta. 9. Wie w jaki sposób tworzyć programy terapeutyczne z wykorzystaniem psa. 10. Wie w jaki sposób psy się uczą, zna podstawowe sygnały z mowy ciała psa sygnalizujące stres, agresję, chęć zabawy, uległość, dominację. 11. Zna przykładowe ćwiczenia wykorzystywane przy rehabilitacji poszczególnych dysfunkcji. 12. Potrafi przygotować zajęcia dla poszczególnych grup dysfunkcyjnych. Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej II semestr ćwiczenia Brak wymagań 10 ćw. 3 Wykład, warsztaty zaliczenie Udział w zajęciach, sprawdzenie wiedzy z zakresu terapii zwierzęcej w postaci ustnej zaliczenie 1. Zarys historyczny terapii z wykorzystaniem zwierząt. 2. The Animal_Human Bond – więź pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem. Kynoterapia w Polsce i na świecie. Terminologia, cele terapii z wykorzystaniem psów. Korzyści i zalety wykorzystania zwierząt w procesie terapeutycznym. 3. Programy rehabilitacyjne, edukacyjne, wychowawcze z wykorzystaniem psów. Zwierzęta w terapii – zalety i wady. Standardy pracy kynoterapeuty, rola ewaluatora. Dokumentacja zajęć, tworzenie programów. 4. Schorzenia i dysfunkcje w których wykorzystywana jest kynoterapia. Obszary dotyczące widocznych efektów terapeutycznych. 5. Jak ocenić i wybrać psa do zajęć. 6. Jak psy się uczą. Mowa ciała. Sygnały uspokajające. 7. Kynoterapia w poszczególnych dysfunkcjach – przykłady ćwiczeń. 1. Franczyk A., Krajewska K., Skorupa J., Animaloterapia, „Impuls”, Kraków 2007. 2. Kulisiewiecz B., Witaj piesku! Dogoterapia we wspomaganiu rozwoju dzieci o specjalnych potrzebach edukacyjnych, „Impuls”, Kraków 2007. 44 3. Kulisiewicz B. Dogoterapia we wspomaganiu nauki i usprawnianiu techniki czytania, „Impuls”, Kraków 2009. 4. Pawlik-Popielarska B. Terapia z udziałem psa, Via Medica, 2005. 5. Karaskova V., Zabawy ruchowe dla dzieci zdrowych i niepełnosprawnych, tłum. A. Urban, GWP, Gdańsk 2007. 6. Zwoleńska Joanna, Radosna Kinezjologia, Kined, Warszawa 2005. 7. Schlegl-Kofler K., Psia mowa, tłum. B. Tarnas, Wiedza i Życie, Warszawa 2005. 8. Rugas T. Sygnały uspokajające- jak psy unikają konfliktów, tłum.M. Grossman-Kliber, Galaktyka, Łódź 2003. 9. Fine A., Animal-Assisted Therapy. Theoretical Foundations and Guidelines for Practice, Academic Press, 2000. 10. Salotto P. Pet Assisted Therapy: A Loving Intervention and an Emerging Profession: Leading to a Friendlier, Healthier, and More Peaceful World, D. J. Publications, 2001. 11. Chandler C.K., Animal Assisted Therapy in Counceling, Routledge, New York 2005. 12. Burch M.R., Wanted! Animal Volunteers, Howel Book House, New York 2003. Nazwa przedmiotu/modułu kształcenia*) Konstruowanie indywidualnych programów terapeutycznych Język przedmiotu/modułu kształcenia*) polski Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Posiada rozszerzoną wiedzę z zakresu konstruowania indywidualnych programów terapeutycznych dla osób niepełnosprawnych intelektualnie, posiada wiedzę z zakresu stosowany form terapii indywidualnej i grupowej niepełnosprawnych intelektualnie, potrafi pracować w zespole; umie wyznaczać oraz przyjmować wspólne cele działania; potrafi twórczo animować prace nad rozwojem uczestników procesów pedagogicznych oraz wspierać ich samodzielność w zdobywaniu wiedzy, a także inspirować do działań na rzecz uczenia się, potrafi posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi w celu analizowania, interpretowania oraz projektowania indywidualnych programów terapeutycznych, potrafi twórczo animować prace nad własnym rozwojem oraz rozwojem uczestników procesów edukacyjno-wychowawczych, ma pogłębioną świadomość poziomu swojej wiedzy i umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego rozwoju osobistego i Zawodowego, ma świadomość odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego regionu, odznacza się odpowiedzialnością za własne przygotowanie do pracy, jest przekonany o konieczności i doniosłości zachowania się w sposób profesjonalnym przestrzegania zasad etyki zawodowej; dostrzega i formułuje problemy 45 moralne i dylematy etyczne związane z własną pracą; Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia II semestr Ćwiczenia Wygodny strój na zajęciach 10 godz. ćw 4 Ćwiczenia, dyskusja panelowa, drama, eksperyment. 1. Kolokwium 2. Dyskusja 1. Warunkiem przystąpienia do zaliczenia jest obecność na 80% zajęć, jeśli słuchacz nie spełnia tego kryterium dodatkowo przewidziano pracę pisemną. 2. Forma zaliczenia- kolokwium pisemne zaliczenie 1. Teoretyczne podstawy tworzenia indywidualnych programów terapeutycznych dla niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu lekkim. 2. Teoretyczne podstawy tworzenia indywidualnych programów terapeutycznych dla niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu umiarkowanym. Treści programowe przedmiotu/modułu kształcenia*) 3. Teoretyczne podstawy tworzenia indywidualnych programów terapeutycznych dla niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu znacznym. 4. Teoretyczne podstawy tworzenia indywidualnych programów terapeutycznych dla niepełnosprawnych intelektualnie w stopniu głębokim. 5. Metody pracy wykorzystywane w indywidualnych programach terapeutycznych Wykaz literatury obowiązkowej i uzupełniającej 1. Wyczesany J., Pedagogika upośledzonych umysłowo, Kraków 1999; 2. O. Speck: Niepełnosprawni w społeczeństwie. Podstawy ortopedagogiki. 3. D.D Smith: Pedagogika specjalna- podręcznik akademicki. 4. A. Krause: Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalne 5. W. Dykcik (red.): Pedagogika specjalna. 46 Seminarium Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Język kształcenia*) przedmiotu/modułu Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć polski Wiedza: - Słuchacz zna metody badań pedagogicznych, dokonuje wyboru tematu pracy z zakresu oligofrenopedagogiki. Na podstawie literatury opracowuje teoretyczną część pracy dyplomowej i projektuje badania. Umiejętności: - słuchacz potrafi samodzielnie napisać pracę dyplomową z zakresu oligofrenopedagogiki. Potrafi zanalizować wyniki swoich badań i wyciągnąć stosowne wnioski. I , II semestr ćwiczenia Wymagania wstępne i dodatkowe Uczestnictwo w seminarium Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 75 godzin Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia 20 Wykład, konsultacje Przedstawienie planu pracy, koncepcji badawczej w efekcie końcowym całej pracy Zaliczenie Praktyki Nazwa kształcenia*) przedmiotu/modułu Język kształcenia*) przedmiotu/modułu Efekty kształcenia dla przedmiotu/modułu kształcenia*) polski Słuchacz zna placówki dla dzieci, młodzieży i osób dorosłych z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym oraz z niepełnosprawnościami sprzężonymi, zapoznanie się ze specyfiką szkoły lub placówki, w której praktyka jest odbywana, poznaje realizowane przez nią zadania dydaktyczne, sposób funkcjonowania, organizację pracy pracowników, uczestników procesów pedagogicznych oraz uczy się prowadzić dokumentację; słuchacz poznaje metody, formy pracy, które wykorzystywane są w danej placówce. 47 Semestr, w którym przedmiot/moduł*) jest realizowany Forma realizacji zajęć I , II semestr Hospitacja, prowadzenie zajęć Wymagania wstępne i dodatkowe uczestnictwo Rodzaj i liczba godzin zajęć dydaktycznych wymagających bezpośredniego udziału nauczyciela akademickiego i słuchaczy Liczba punktów ECTS przypisana przedmiotowi/modułowi*) 150 h Stosowane metody dydaktyczne Sposób weryfikacji efektów kształcenia uzyskanych przez słuchaczy Forma i warunki zaliczenia przedmiotu/modułu*), w tym zasady dopuszczenia do egzaminu, zaliczenia Zaświadczenie i opinia o odbytej praktyce z wyszczególnioną liczbą godzin Zaliczenie *) moduł kształcenia to szeroko rozumiany przedmiot lub grupa przedmiotów. 48