10. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU 10.1. Struktura zarz
Transkrypt
10. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU 10.1. Struktura zarz
PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś 85 10. KONTROLA REALIZACJI PROGRAMU 10.1. Struktura zarządzania programem Głównym wykonawcą programu jest Zarząd Gminy TrzyciąŜ. Nadzór nad realizacją programu w praktyce oznacza określenie zasad zarządzania nim wraz z ustaleniem mechanizmu monitorowania jego realizacji. MoŜna wyodrębnić cztery grupy podmiotów uczestniczących w realizacji programu: • podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem. • podmioty realizujące zadania programu. • podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu. • społeczność Gminy jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu. Program Ochrony Środowiska Gminy jest dokumentem o charakterze strategicznym. Stanowi instrument realizacji prawa miejscowego pozostając w ścisłym związku z planami zagospodarowania przestrzennego, decyzjami o warunkach zabudowy i zagospodarowania oraz decyzjami związanymi z realizacją przedsięwzięć w zakresie gospodarki wodno – ściekowej, gospodarki odpadami, rozwojem terenów zielonych i innych. Samorząd gminny posiada kompetencje pozwalające mu realizować zawarte w programie cele i zadania. Aby jednak ta realizacja przebiegała spójnie z polityką regionalną konieczne jest przygotowanie struktur administracyjnych do ścisłej współpracy z organami dysponującymi znacznie szerszymi uprawnieniami wynikającymi z ich kompetencji. Dla prawidłowej realizacji monitoringu wykonalności celów, priorytetów i zadań Programu Ochrony Środowiska niezbędna jest okresowa wymiana informacji pomiędzy gminami i starostwem, dotycząca stanu komponentów środowiska oraz stopnia zaawansowania realizacji poszczególnych zadań (w tym w szczególności zadań gmin). Przewiduje się wymianę wymienionych informacji w sposób zorganizowany w ustalonej formie pisemnej lub elektronicznej (sprawozdawczość okresowa). 10.2. Elementy kontroli realizacji programu Program Ochrony Środowiska jest narzędziem wdraŜania polityki ochrony środowiska w Gminie. Oznacza to konieczność monitorowania zmian zachodzących w Gminie poprzez regularne ocenianie stopnia jego realizacji w odniesieniu do stopnia realizacji załoŜonych działań, przyjętych celów, a takŜe ustalania rozbieŜności pomiędzy załoŜonymi celami i działaniami, a ich wykonaniem. Ostatnim elementem tej analizy jest ustalenie przyczyn ujawnionych rozbieŜności. Cykliczność oceny zakłada okres dwóch lat. NiezaleŜnie od tego, monitorowanie Programu odbywać się będzie poprzez roczną ocenę wykonania załoŜonego na wskazane działania budŜetu. NaleŜy przyjąć, Ŝe aktualizacja polityki długookresowej odbywać się będzie co cztery lata. Kontrola realizacji programu oznacza, Ŝe regularnie oceniane i analizowane będą: PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś 86 • stopień wykonania działań • stopień realizacji przyjętych celów • rozbieŜność pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem • przyczyny tych rozbieŜności. Główne działania kontroli realizacji przedsięwzięć to: • ocena postępów we wdraŜaniu programu ochrony środowiska (co roku); • raport z wykonania programu (co dwa lata) • aktualizacja programu (co dwa lata) 10.3. Wskaźniki wdraŜania programu Dla prawidłowej oceny realizacji Programu naleŜy przyjąć uporządkowany system mierników jego efektywności. Mierniki te moŜna podzielić na trzy zasadnicze grupy: 1. mierniki ekonomiczne, 2. ekologiczne, 3. społeczne (świadomości społecznej). Mierniki ekonomiczne związane są z procesem finansowania inwestycji ochrony środowiska przy załoŜeniu, Ŝe punktem odniesienia są określone efekty ekologiczne. NaleŜą do nich łączny i jednostkowy koszt uzyskania efektu ekologicznego oraz koszty uzyskania efektu w okresie eksploatacji, a takŜe trwałość efektu w określonym czasie. W grupie mierników ekologicznych znajdą się mierniki określające stan środowiska, stopień zmian w nim zachodzących oraz mierniki określające skutki zdrowotne dla populacji. Do mierników ekologicznych moŜna zaliczyć: • jakość wód powierzchniowych i podziemnych, • długość sieci kanalizacyjnej, • ilość odpadów komunalnych na 1 mieszkańca na rok, • wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych, • wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych, • wielkość lesistości powierzchni lasów na 1 mieszkańca, • powierzchnia terenów objętych ochroną prawną, • powierzchnia terenów zdegradowanych, • nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska. Mierniki społeczne to: • udział społeczeństwa w działaniach związanych z ochroną środowiska, • stopień uspołecznienia procesów decyzyjnych (ilość i rodzaje interwencji społecznej), • ilość i zróŜnicowanie sposobów informacji i edukacji środowiskowej (akcje, kampanie, udział mediów lokalnych, zaangaŜowanie róŜnych grup społeczności), • ilość działań prawnych (procesów) odszkodowawczych związanych ze zniszczeniami środowiska. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY TRZYCIĄś 87 Decyzja o przyjęciu liczby i rodzajach wskaźników jest decyzją ustalającą określony system oceny przyjętej polityki ochrony środowiska w Gminie. Oprócz ich doboru konieczne jest ustalenie sposobu ich agregacji, a następnie interpretacji. Przykładowe wskaźniki wdraŜania programu przedstawiono w tabeli poniŜej. Tab. 43. Proponowane wskaźniki wdraŜania programu ochrony środowiska Lp. Wskaźnik A. Wskaźniki stanu środowiska i zmiany presji na środowisko 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. Jakość wód powierzchniowych; udział wód pozaklasowych (wg oceny ogólnej) Jakość wód podziemnych; udział wód o bardzo dobrej i dobrej jakości (klasa Ia i Ib) Udział ścieków komunalnych nieoczyszczonych Udział ścieków przemysłowych nieoczyszczonych Długości sieci kanalizacyjnej do sieci wodociągowej Ilość wytwarzanych odpadów komunalnych / 1 mieszkańca na rok Udział odpadów komunalnych składowanych na składowiskach Udział odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do atmosfery Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do atmosfery (bez CO2 ) Udział powierzchni terenów o przekroczonych wartościach dopuszczalnych stęŜeń podstawowych substancji zanieczyszczających Wskaźnik lesistości gminy (lub pow. Leśna w ha/1 mieszk.) Powierzchnia terenów objętych ochroną prawną Powierzchnia terenów zdegradowanych Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska B. Wskaźniki świadomości społecznej 16. 17. 18. Udział społeczeństwa w działaniach na rzecz ochrony środowiska wg oceny jakościowej Ilość i jakość interwencji (wniosków) zgłaszanych przez mieszkańców Liczba, jakość i skuteczność kampanii edukacyjno-informacyjnych 11. STRESZCZENIE Zgodnie z art. 17 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. – Prawo Ochrony Środowiska Zarząd Gminy TrzyciąŜ, jak wszystkie samorządy gminne został zobowiązany do sporządzenia Gminnego Programu Ochrony Środowiska i Planu Gospodarki Odpadami. Oba dokumenty uchwalone przez Radę Gminy stanowić będą podstawowe narzędzie realizacji II Polityki Ekologicznej Państwa na obszarze Gminy, uwzględniając szczegółowe zapisy zawarte w Programie Ochrony środowiska Powiatu Olkuskiego i województwa Małopolskiego. Program zawiera diagnozę stanu srodowiska i tendencje jego przekształceń w Gminie, cele ekologiczne i priorytetowe kierunki działań dla okresu 2004 – 2015r. W programie uwzględniono wszystkie aspekty ochrony środowiska i zrównowaŜonego uŜytkowania jego zasobów – od edukacji ekologicznej, poprzez ochronę zasobów i poprawę jakości wód powierzchniowych i podziemnych, aŜ po problematykę bezpieczeństwa ekologicznego. JednakŜe uwarunkowania regionalne i lokalne powodują, Ŝe najistotniejsze zadania do rowiązania w najbliŜszych latach koncentrują się głównie wokół: