Estec Tecnologia - www.estec.com.br

P O L S K A AKADEMIA NAUK
INSTYTUT
FRAGMENTA
Tom XI11
ZOOLOGICZNY
FAUNISTICA
Warszawa, 15 X 1966
Nr 6
Wojciech S T A R ~ G A
Kosarze (Opiliones) Bieszczad
Die Weberknechte (Opiliones) von Bieszczady-Gebirge
Zachodnie Bieszczady, jedyna polska cz~86Karpat Wschodnich, stanowily
pod wzgledem arachnologicznym jeden ze siabiej poznanych obszarow zarowno
W Polsce, jak i W Karpatach. JeSli chodzi o kosarze, z terenu tego wykazano
1963)
,
zaledwie 8
dotychczas (RAPALSKI,1956, 1958, 1960, 1961; S T A R ~ G A
gatunkow, opisana bowiem rzekomo stqd Nemastoma polonicum ROEWER
(1951) najprawdopodobniej zawdziecza swq nazwe biqdnej interpretacji etykiety ( S T A R ~ G1965).
A,
Z pobliskich grup gorskich lancucha Karpat znanych jest z Wyhorlatu - 17
gatunkow (SILHAVI,
1950) i z Karpat Bukowihskich (Bukowina, Czarnohora,
Maramurer~)- 26 gatunkow pewnych oraz kilka, ktorych oznaczenia wydajq
mi sie niepewne (BARTOS,1939; CIRDEI, 1945, 1956; KOLOSVBRY,1929;
K R A T O C H V1934;
~ , ROEWER,1935; ROSCA,1930; SZALAY,
1949, 1950). Fauna
kosarzy Karpat Zachodnich jest poznana zbyt siabo, aby mozna bylo pozwolid sobie na jej porownywanie z faunq Bieszczad. Oprocz tego wykazano
stamtqd kilka gatunkow, ktorych stanowisko systematyczne wydaje mi sie
niejasne i wymaga rewizji; sq to: Nemastoma carpathicum RWR. (ROEWER,
1951; Beskidy Zachodnie), N. werneri KULCZ. ( K R A T O C H V1934,
~,
1939;
~ILHAVI,
1956), Euclasylobus polonicus RWR. i Platyburtus femoralis RWR.
(ROEWER,1956; Tatry). W dalszej czeSci niniejszej pracy ograniczq sie wobec
tego do porownania skiadu gatunkowego fauny kosarzy Bieszczad Zachodnich
z danymi ze wspomnianych wyiej obszarow Karpat Wschodnich.
Material do niniejszego opracowania zebrany zostal glownie W latach 1961-1965 przeze
mnie oraz innych pracownikow Instytutu Zoologicznego P A N W Warszawie: Dra R. BIE-
146
W. Stargga
2
LAWSKIEGO, H. CICHOCK$-KILIS,
Mgra C. DZIADOSZA,
Dra B. PISARSKIEGO,
D r R. P I S A R S K ~ ,
D r J. D. PLISKOi Dra A. RIEDLA.Wykorzystalem rowniei materialy ze zbioru W. KULCZYNSKIEGO oraz niewielki material ze slowackiej czgSci Bieszczad (Poloninsk6 Karpaty)
zebrany W latach 1961 i 1962 przez Dra J. BUCHARA(Katedra systematick6 zoologie Pfirodov8deck6 fakulty University Karlovy, Praha). Caly material dowodowy z polskiej c z ~ i c i
Bieszczad przechowywany jest W zbiorach Instytutu Zoologicznego PAN W Warszawie,
material ze Siowacji - w kolekcji Uniwersytetu Karola W Pradze.
Wszystkim wymienionym Koleiankom i Kolegom chcialbym zloiyC moje serdeczne
podzigkowania za pomoc w badaniach terenowych, a Drowi J. BUCHAROWI
za u d o s t ~ p nienie m i do op~acowaniazebranych przez niego materialow.
PRZEGLAD STWIERDZONYCH G A T U N K ~ W
W opracowanym przeze mnie materiale, ktory lqcznie liczyl 2591 okazow,
stwierdziiem 20 gatunkow. Niestety, mim0 killrakrotnych dokiadnych poszukiwan W locus typicus, nie udaio mi sie znalei6 opisanego z Bieszczad Hiro
carpaticus RAF., ktorego stanowisko podaje w zwiqzku z tym wyiqcznie na
podstawie pißmiennictwa.
1. Siro (Geosiro) carpaticus RAFALSKI
Gatunek opisany z Poioniny Wetlinskiej (Hnatowe Berdo) i znany dotychczas tylko z Bieszczad i Beskidu Niskiego (RAFALSKI,1956, 1958, 1960, 1961).
Moje proby znalezienia go w dokladnie okrehlonym locus typicus nie daly
rezultatu ze wzgledu na skryty tryb zycia, niewielkie rozmiary ciala i niskq
liczebnoß6 tego ciekawego gatunku.
2. Trogulus tricarinatus (LINNAEUS)
(1961).
Wykazany jpz z Bieszczad (Poionina Wetlinska) przez RAFALSKIEGO
Spotykany W lasach lub zaroilach lißciastych i mieszanych oraz W zaroßniqtych starych ruinach, zawsze w ßcioice (lub glebie pod Sciolkq) i pod kamieniami. Wydaje mi sie, ze nie przekracza wysokoßci 800 m n. p. m.
Stanowiska. Pow. Sanok: Komancza, Zagorz; pow. Lesko: Cisna (g. Roiki), migdzy
Cisna, i Majdanem, Doiiyca, Lubne, Roztoki Gorne (g. Jaslo), Wetlina (g. Wierch Muchanin,
taras pot. Wetlinka); pow. Ustrzyki Dolne: Dwernik (jar pot. Carynskiego, lewy brzeg
Sanu), Nasiczne, „Suche Rzeki" (g. Magurzec), Ustrzyki Gorne - la,cznie w 17 probkach
31 okazow.
3. Trogulus nepaeformis (SCOPOLI)
Znany dotychczas z Polski jedynie z 3 stanowisk w Beskidzie Niskim
i w okolicach Przemyßla (RAPALSKZ,
1960, 1961). Wydaje sie, ze znaleziska
tego gatunku W poiudniowo-wschodniej Polsce lezq juz przy polnocnej granicy
jego zasiqgu. W Bieszczadach niezbyt rzadki, wystepuje w tym samym typie
biotopow co i poprzedni gatunek, czesto razem z nim.
Stanowiska. Pow. Lesko: Cisna (g. Roiki); pow. Ustrzyki Dolne: Dwernik (jar pot.
Caryhskiego, lewy brzeg Sanu, g. gredni. Wierch), g. Dwernik-Kamieil, Ustrzyki Gorne
(dolina Wolosatki, taras Wolosatego) - razem W 7 prbbkach 10 okazow.
3
Kosarze Bieszczad
147
4. Dicranolasma scabrum (HERBST)
W Polsce nie znaleziony. Jedyny okaz, jakim dysponowaiem, pochodzii
ze slowackiej czqßci Bieszczad (Poloninskh Karpaty). Jest to najdalej na poinoc
wysuniete znane stanowisko tego gatunku (LAc, 1957).
Stanowisko. Wsohodnia Slowacja: Poloninske Karpaty, dolina Roztoka, ca 550-700 m,
5 V11 1962, leg. J. BUCHAR- 1 9.
5. Nemastoma (Nemastoma) kochi NOWICKI
Jeden z pospolitszych w Bieszczadach gatunkow. Zamieszkuje wszystkie
typy lasow i zaroßli, wystqpuj@c jednak tylko W miejscach wilgotnych lub
nawet bardzo mokrych (czesto zbierana pod kamieniami tuz nad powierzchniq
wody W strumykach i na irodliskach). Nie przekracza prawdopodobnie gornej
granicy lasu (1000-1150 m).
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata (rez. „Zwiezio"), Komahcza-Letnisko, migdzy
KomaBczg-Letniskiem a Rzepedzi*, miqdzy Prelukami a Duszatynem; pow. Lesko: Cisna
(g. Hon, g. Jasienik, g. Roiki), miqdzy Cisns i Majdanem, Dolzyca, Habkowce, g. Hnatowe
Berdo, Majdan, Moczarne, Roztoki Gorne (g. Jaslo), Wetlina, ~ u b r a c z e ;pow. Ustrzyki
Dolne: migdzy Berehami Gornymi i Ustrzykami Gornymi, Dwernik (jar pot. Caryhskiego,
g. Otryt, lewy brzeg S a n ~ , ' ~Sredni
.
Wierch), g. Dwernik-Kamieh, g. Halicz, Nasiczne,
g. Ostre, ,,Suche Rzeki", Ustrzyki Dolne, Ustrzyki Gorne (g. Kiczera, taras pot. Rzeczyce,
jar pot. Terebowiec, dolina Wolosatki), „Wolosate"; wschodnia Slowacja: dolina pot. Stuiica. Razem 279 okazow W 55 probkach.
6. Nemastoma (Lugubrostoma) lugubre (0.P. MÜLLER)
W Bieszczadach lowilem obydwie formy tego gatunku. Forma bimaculatum
(FB.)wystqpuje do mysokoßci okolo 700-750 m, a f. unicolor RWR. - od okoio
550-600 m po najwyzsze szczyty, osi9gajgc np. na Poioninie Wetliriskiej wysokoSd 1253 m, a na Haliczu i Krzemieniu przekraczaj~c1300 m n. p. m. Na
poziomie 600-800 m spotyka sie forme przejiciowq, U kt6rej srebrzyste plamy
na glowotuiowiu sq znacznie zredukowane (czasem zamiast jednej pary duzych
plam wystqpuja dwie pary malych). Wydaje mi sie, ze W zwiqzku z wyrainym
rozgraniczeniem arealow nalezaioby dotychczasowe „formyV uznad za podgatunki, jednakze pozostawiam t q kwestie chwilowo bez definitywnego rozwiqzania.
Gatunek ten zamieszkuje gi6wnie lasy i zaroSla, zarowno liiciaste czy mieszane, jak i iglaste, zwykle W poblizu wody, lowiony byi jednak takze W rumowiskach kamiennych na poioninach szczytowych. W pasie przejßciowym zbieralem razem okazy obu form skrajnych oraz formy poßredniej.
Stanowiska. Forma bimaculatum (FB.). POW.Sanok: Komahcza, Zagorz; pow. Lesko:
Cisna (g. Roiki), Lubne; pow. Ustrzyki Dolne: Dwernik (g. Otryt), Ustrzyki Gorne (g.
Kiczera) - lacznie W 8 probkach 10 okazow. Forma przejkciowa. Pow. Sanok: Zagorz;
pow. Lesko: Cisna (g. Hon, g. Jasienik, g. Rozki), Doliyca, Moczarne; pow. Ustrzyki Dolne:
Dwernik (g. 6redni Wierch), g. Dwernik-Kamieh, Ustrzyki G6rne (taras pot. Rzeczyce,
jar pot. Terebowiec), ,,WolosateW- razem 33 okazy w 15 probkach. Forma unicolor RWR.
Pow. Sanok: Komahcza, „ Szczerban6wkan ;pow. Lesko : Cisna (g. Hon, g. Jasienik, g. Roiki),
Dolzyca, Habkowce, g. Hnatowe Berdo, Moczarne, g. Polonina Wetlihska, Wetlina; pow.
Ustrzyki Dolne: Berehy Gorne, Dwernik (jar pot. Caryhskiego, g. Otryt, lewy brzeg Sanu,
g. Sredni Wierch), g. Halicz, g. Krzemieh, Nasiczne, g. Ostre, g. Polonina Caryhska, g.
Trohaniec, Ustrzyki G6rne (g. Kiczera, dolina Wolosatki, taras Wolosatego), g. Wielka
Rawka, „WoIosate" - Iqcznie W 43 pr6bkach 134 okazy.
7. Mitostoma (fitostoma) chrysomelas (HERMANN)
Wystepuje we wszystkich typach lasow i zarogli. Znaleziona takze w rumowiskach kamiennych skalistego „grzebienia" szczytowego Krzemienia na
wysokogci 1320-1335 m oraz w ruinach klasztoru w Zagorzu.
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata (dez. „Zwiezlo"), Komahcza, Zag6rz; pow.
Lesko: Ciana (nad pot. Habkowieckim, g. Hon, g. Jasienik, g. -Rozki), Dolzyca, g. Hnatowe
Berdo, g. Hyrlata, Wetlina; pow. Ustrzyki Dolne: Dwerniczek, Dwernik (jar pot. Caryhskiego, g. Magura, lewy brzeg Sanu, g. gredni Wierch), g. Dwernik-Kamieii, g. Krzemieb,
g. Polonina Caryhska, Ustrzyki G6rne (g. Kiczera, jar pot. Terebowiec, dolina Woiosatki),
„Wolosate"; wschodnia Slowacja: g. Borsuk (zbocze pd.). Razem 135 okaz6w W 3 1 pr6bkach.
8 . Ischyropsalis manicata L. KOCH
( = Ischyropsalis dacica ROEWER,1916, syn. n.)
Gatunek ten przez wielu autorow podawany byi pod nazwq Ischyropsalis
dacica RWR. Jednakze dokiadna analiza opisu wyznaczonego przez ROEWERA
(1950 : 29) neotypu I . manicata L. K. i porownanie go z opisami okazow I .
dacica RWR. z Rumunii (ROEWER,1923, 1950; AVRAM,1964) a takze z okazami z Tatr (ze zbioru W. KULCZYNSKIEGO,
oznaczone jako I . manicata L. K.!),
Bieszczad, Rumunii oraz Czechosiowacji (det. V. BILHAVI) utwierdziiy mnie
w przekonaniu, ze mamy t u do czynienia nie z dwoma odrebnymi, lecz z jednym
gatunkiem, ktory powinien nosid starszq nazwe IschyropsaMs manicata L. KOCH.
Z Bieszczad wykazany przez RAFALSKIEGO
(1961, sub I . dacica RwR.)
ze szczytu Tarnicy. Spotykany zwykle w lasach pod kamieniami i kiodami
w poblizu potokow, a takie w rumowiskach kamiennych na poioninach szczytowych (Tarnica, Poionina Wetliriska). Wystepuje w Bieszczadach do wysokoSci okoio 1340 m (szczyt Tarnicy).
Stanowiska. Pow. Sanok: miedzy Komahczq-Letniskiem i Rzepedziq; pow. Lesko:
Cisna (g. Roiki), g. Polonina Wetlihska, Roztoki G6rne (g. Jaslo); pow. Ustrzyki Dolne:
g. Tarnica, Ustrzyki G6rne (dolina Wolosatki); wschodnia Slowacja: dolina pot. Stutisa,
dolina Roztoka. Lqcznie W 10 pr6bkach 15 okazbw.
9. Oyas annuiatus (OLIVIER)
Wykazany z Bieszczad przez RAFALSKIEGO
(1960; 1961: Hnatowe Berdo)
pospolity gatunek gorski, spotykany pod kamieniami i prochniejqcymi kiodami
w bezpo6redniej bbskoici wody. Tylko raz zlowiiem go na pniu drzewa rosnqcego nad brzegiem potoku, na wysokogci okofo 2 m nad poziomem wody ( ~ u b racze, 1 3 V11 1963). Nie przekracza na ogoi gornej granicy lasu (okolo 1000-
5
Kosarze Bieszczad
149
1150 m n. p. m.), wyjetkowo zlowiony zostal tez na skalkach szczytu Poloniny Wetlidskiej (1253 m).
Osobniki dojrzale zbierane byly od polowy lipca do wrzegnia, miode od
polowy maja do listopada l.
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata (rez. ,,Zwiezlon), Komancza, migdzy Komahczg-Letniskiem a Rzepedzis~,„ Szczerbanowka" ; pow. Lesko : Cisna (nad pot. Habkowieckim, g. Jasienik, g. Rozki), miqdzy Cisng a Majdanem, Habkowce, g. Hyrlata, Moczarne,
g. Polonina Wetliiiska, Roztoki Gorne (g. Jaslo), Wetlina, Subracze; pow. Ustrzyki Dolne:
Berehy Gorne, Chmiel, Dwerniczek, Dwernik (jar pot. Carynskiego, g. Magura, g. Otryt,
lewy brzeg Sanu, g. gredni Wierch), g. Dwernik-Kamieb, g. Halicz, Nasiczne, g. Polonina
Carybska, Ustrzyki Dolne, Ustrzyki Gorne (g. Kiczera, jar pot. Terebowiec), g. Wielka
Rawka; wschodnia Slowacja: dolina Roztoka, dolina pot. Stuiica. Razem 250 okaz6w
W 46 probkach.
10. Oligolophus tridens ( C . L. K O C H )
Zamieszkuje lasy i zaroSla o umiarkowanej wilgotnogci oraz lqki i tarasy
potok6w, a takze poloniny szczytowe do wysokoSci ponad 1300 m n. p. m.
(Bukowe Berdo, Krzemien, Halicz, Bukowa Kopa). aowiony byi zar6wno
W 8ci6lce (lub na jej powierzchni), jak i na rohlinach zielnych; sporadycznie
spotykany na Scianach zabudowan (Ustrzyki G6rne). Okazy dorosle zbierane
byly od polowy sierpnia do listopada, mlode od polowy czerwca do polowy
sierpnia.
Stanowiska. Pow. Sanok: Komaiicza; pow. Lesko: Cisna (nad pot. Habkowieckim,
g. Jasienik, g. Rozki, taras Solinki), Dolzyca, Habkowce, g. Jaslo, Wetlina (taras Wetlinki);
pow. Ustrzyki Dolne: Berehy Gorne, g. Bukowa Kopa, g. Bukowe Berdo, Dwerniczek,
Dwernik (jar pot. Carynskiego, g. Otryt, lewy brzeg i taras Sanu, g. khedni Wierch), g.
Dwernik-Kamien, g. Halicz, g. Krzemieh, Nasiczne, g. Ostre, „Suche Rzeki," Ustrzyki
Gorne (g. Kiczera, g. Polonina Caryiiska, zabudowania), g. Wielka Rawka, „Wolosate".
Egcznie W 42 probkach 254 okazy.
11. Mitopus morio (FABRICIUS)
Gatunek najliczniej i najczeiciej spotykany, podany juz przeze mnie (STAR ~ G A ,1963) z Bieszczad. Wystepuje we wszystkich typaoh Srodowisk od starych las6w bukowych po zabudowania [tam, gdzie brak Opilio parietinus
(DE GEER)]. W kodcu sierpnia 1961 r. zbieralem go przez trzy kolejne dni
(29-31) W drewnianym ustepie przy schronisku PTTK W Ustrzykach G6rnych.
Interesujacy W tym zbiorze jest stosunek plci - na j e d n ~samice przypada
okoio 30 samc6w: 29 V111 - 84 88, 3 99, 3 V111 - 68 83, 2 99, 31 V111 29 88, I ? . We wrzeSniu 1962 r. W ciegu trzydniowego (8-10 I X ) zbierania
W tym samym miejscu zlowilem 73 33 i tylko jednq samicq! W seriach okaz6w ze Srodowisk naturalnych liczba samc6w i samic jest mniej wiqcej r6wna.
Nie uwzgledniam danych o fenologii gatunkow naleigcych do podrzgdow Oyphophthalmi i Dyspnoi, gdyz sq to formy wieloletnie.
150
W. Stargga
6
Osobniki dojrzale lowione byly od poczqtku lipca do listopada, mlode od
maja do pocz9tku sierpnia.
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata, Eomahcza, Komahcza-Letnisko, ,,Szczerbanowka"; pow. Lesko: Cisna (g. Hon, g. Jasienik, g. Roiki, taras Solinki), Habkowce,
g. Hnatowe Berdo, g. Hyrlata, g. Jaslo, Ealnica, Liszna (g. Rosooha), g. Eopiennik, g. Male
Jaslo, Roztoki Gorne (g. Jaslo), Wetlina; pow. Ustrzyki Dolne: Berehy Gorne, migdzy
Berehami Gornymi a Ustrzykami Gornymi, Dwernik (g. Magura, taras i lewy brzeg Sanu,
g. Sredni Wierch), g. Dwernik-Eamieh, g. Halicz. g. Krzemieh, g. Polonina Caryhska, Smolnik, ,,Suche Rzeki", g. Szeroki Wierch, g. Tarnica, Ustrzyki Gorne (g. Kiczera, zabudowania, zaroila), g. Widelki, g. Wielka Rawka; wschodnia Slowacja: dolina pot. Stulica. Razem
509 okazow W 55 probkach.
12. Lacinizls ephippiatus (C. L. KOCH)
Zamieszkuje doid wilgotne lasy i zaroila, niezaleznie od ich skladu gatunkowego. Zbierany byl takze, chociaz rzadziej, na polanach i poloninach szczytowych (Hyrlata, Jaslo, Krzemieri), gdzie przekracza wysokoid 1300 m n. p. m.
(Krzemieri, 1320-1335 m). Okazy dojrzale lowione byly od polowy lipca do
polowy wrzesnia, mlode od maja do polowy lipca.
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata (ramig pd., rez. ,,ZwiezloV),Eomahcza-Letnisko, Zagorz; pow. Lesko: Cisna (nad pot. Habkowieckim, g. Jasienik, g. Roiki), Doliyca,
;
g. Hnatowe Berdo, g. Hyrlata, g. Jaslo, Roztoki G6rne (g. Jaslo), Wetlina, ~ u b r a c z e pow.
Ustrzyki Dolne: Dwernik (jar pot. Caryhskiego, g. Otryt, lewy bweg Sanu, g. Sredni Wierch),
g. Dwernik-Kamieh, g. Krzemieh, Nasiczne, Ustrzyki G6rne (taras pot. Rzeczyce, polana
nad Wolosatka), g. Widelki. Egcznie 95 okazow W 33 probkach.
13. Lophopilio palpinalis (HERBST)
Gatunek ten lowiony byl W lasach i zaroilach liiciastych i mieszanych
na wysokoici do 1000 m n. p. m. Tylko raz znalazlem 2 mlode okazy na poloninie szczytowej Jasla (ca 1000 m). Osobniki dorosle wystqpujq od sierpnia
do listopada, mlode od kofica maja do poczqtku sierpnia.
Stanowiska. Pow. Lesko: g. Hnatowe Berdo, g. Jaslo, Wetlina (taras Wetlinki, g.
Wierch Muchanin); pow. Ustrzyki Dolne: Dwerniczek, Dwernik (jar pot. Caryhskiego,
g. Magura, g. Otryt, lewy brzeg Sanu, g. &edni Wierch), g. Dwernik-Eamieh, g. Dzial.
Razem W 18 probkach 45 okazow.
14. Phalangium opilio LINNAEUS
Spotykany gl6wnie na lqkach, polanach, porqbach i W innych podobnych
biotopach o malej wilgotnoici, a stosunkowo silnym naslonecznieniu (takze
na zewnqtrznych Bcianach zabudowari): Lowiony do wysokoici okolo 800 m
n. p. m., obserwowany rowniez wyzej. Okazy dorosle zbierane byly od polowy
lipca do listopada, mlode od polowy czerwca do polowy sierpnia.
Stanowiska. Pow. Sanok: .,,Szczerban6wka"; pow. Lesko: Cisna, Doliyca, Habkowce,
Polanki, Wetlina; pow. Ustrzyki Dolne: Berehy Gorne, Bereiki, Dwerniczek, Dwernik,
Lutowiska, g. Ostre, Smolnik, „Suche Rzeki", g. Tarnica, Ustianowa, Ustrzyki Gorne,
g. Wielka Rawka, „Wolosate". Lacznie 167 okaz6w W 37 probkach.
Kosarze Bieszozad
151
15. Opilio parietinus (DE GEER)
Gatunek Sciile synantropijny i W zwiqzku z tym spotykany wyiqcznie
w zabudowaniach lub w ich bezpoirednim poblizu. Na terenach wyludnionych
W wyniku dziaian wojennych gatunek ten wyginqi i pojawii sie dopiero W kilka
lat po ponownym zasiedleniu dawnych wsi, np. W Ustrzykach Gornych i WetLinie w 1964 r. We wsiach, ktore zachowaly ciqgioio zaludnienia, utrzymai
sie nieprzerwanie. Na przykiadzie 0 . parietinus (DE GEER) i Mitopus morio
(FB.)mozna. byio zaobserwowa6 W Bieszczadach wzajemne zastepowanie sie
gatunkow. W SciSle okreilonych zabudowaniach W Ustrzykach Gornych [por.
uwagi o M. lnorio (FB.)] zbieraiem W latach 1961, 1962 i 1963 wyiqcznie okazy
tego ostatniego gatunku. W r 1964 pojawii sie t u 0. parietinus (DE GEER)
( W latach 1962-1963 .nastqpiia ponowna kolonizacja terenow dawnej wsi)
i prawdopodobnie w zwiqzku z tym nie udaio mi sie znaleid ani. jednego okazu
tak W tym miejscu dotychczas licznego M. morio (FB.).
Osobniki dorosie zbierane byiy od poiowy Lipca do listopada, miode od
poczqtku lipca do drugiej poiowy wrzeinia.
Stanowiska. Pow. Lesko: Baligrod, Cisna, Doliyca, Wetlina; pow. Ustrzyki Dolne:
Chmiel, Dwernik, Lutowiska, Ustianowa, Ustrzyki G6rne. Razem W 14 pr6bkach 368 okaz6w.
16. Opilio dinaricus SILHAVP
Rzadki gatunek, zwiqzany na ogoi ze starymi lasami (RAFALSKI,1962).
Ziowiony na dwu zaledwie stanowiskach.
Pow. Lesko. Doliyca, jar potoczku splywaj~cegoz pn. zboczy Lopiennika, zaroila
leszczynowe, 18 V1 1964, leg. W. S T A R ~ G-A1 9 subad.; Subracze, Swierki na polanie U st6p
Hyrlatej, 13 V11 1963, leg. Ekipa Dzialu Bezkr~gowc6wI. Z. P A N - 1 3 .
17. Platybunus triangularis (HERBST)
Gatunek W Bieszczadach rzadko spotykany, zamieszkujqcy giownie lasy i poroiniete rzadkimi krzakami lub drzewami iqki do wysokoici okoio 700 m n. p. m.
(prawdopodobnie iyje takie i wyzej). howiony (osobniki dojrzaie i dojrzewajqce) W maju i czerwcu.
Stanowiska. Pow. Sanok: migdzy KomaAcz~-Letniskiemi Rzepedzig; pow. Lesko:
Postol6w; pow. Ustrzyki Dolne: Dwernik (g. Otryt, taras Sanu), Lutowiska, Smolnik,
Ustrzyki G6rne (g. Eiozera). Eacznie w 8 probkach 27 okaz6w.
18. Piatybunus bucephalus (C. L. K O C H )
Mieszkaniec wszelkiego typu lasow i zaroili, spotykany jednak rowniez
na poloninach szczytowych (do wysokoici 1348 m n. p. m.) i polanach irodleinych oraz tarasach rzek i potokow. Okazy dojrzaie lowione byiy od poiowy
maja do koilca lipca, miode od poczqtku sierpnia do poczqtku maja [prawdopodobnie razem z miodymi PT. triangularis (HERBST)i Pi. pallidus SILH. patrz niiej].
Stanowiska. Pow. Sanok: g. Chryszczata, m i ~ d z yKomaAcz~-Letniskiema Rzepedzig;
pow. Lesko: Cisna, migdzy CisnQ a Majdanem, Doliyca, g. Hnatowe Berdo, Dwernik (lewy
152
W. Stargga
8
brzeg Sanu), g. Magura Stuposianska, „Suche Rzeki", g. Szeroki Wierch, g. Tarnica, g.
Trohaniec, Ustrzyki Dolne, g. Widelki, Zatwarnica. Razem 43 okazy W 21 prbbkach.
19. Platybunus pallidus SILHAVI
Wykazany przez RAFALSKIEGO
(1960, 1961) z grani szczytowej Krzemienia
(pierwsze stanowisko W Polsce). Zbierany na lqkach i poloninach szczytowych,
a takie W lasach, glownie mieszanych.
Moim zdaniem gatunek ten wymaga dokladniejszych badan, gdyz cechy
odrozniajqce go od PI. bucephalus (C. L. K.) (barwa ciala, zqbki na guzku
ocznym, ksztalt apofizy na rzepce nogoglaszczk6w, ksztalt glans penis) wykazujq do46 duzq zmiennoßd; np. samiec z Dwernika (lqki na pd. zboczach Otrytu,
ca 500-700 m, 16-23 V 1963) ma dlugie szpiczaste apofizy zarowno na goleni,
jak i rzepce nogoglaszczk6w, wzgorek oczny z niskimi, nieregularnymi z3bkami - jak PI. bkcephalus (C. L. K.), ubarwienie ciala zolto-brunatnawe
(przejSciowe) i penis dokladnie odpowiadajqcy rysunkowi penisa PI. pallidus
SILI-I.(SILHAVI,1956, f. 416). Samica z tej samej probki, mimo doßd ciemnego
1956:
ubarwienia ciala, jest caikowicie zgodna zarowno z opisem (SILHAVI,
238), jak i z przeslanq mi przez Dra V. SILHAVEGO
(oznaczonq przez niego)
samicq z Jesionikow (Pradziad, locus typicus P1. pallidus SILH.).
Okazy dojrzale lowione byly od polowy maja do poczqtku wrzeßnia, mlode
we wrzeßniu, listopadzie i koncu maja.
Stanowiska. Pow. Lesko: Cisna (g. Jasienik), Lubne, Wetlina (g. Wierch Muchanin);
pow. Ustrzyki Dolne: Dwernik (g. Otryt, taras Sanu), g. Krzemieh, „Suche Rzeki" (g. Magurzec), g. Tarnica. L+cznie 17 okazow W 8 probkach.
-.
Platybunus sp.
Podaje t u wykaz stanowisk, na ktorych zbierane byly mlode osobniki
nalezqce do tego rodzaju, ktorych przynaleznoßci gatunkowej nie udalo mi
sie ustali6.
Pow. Sanok: Komancza; pow. Lesko: Cisna (g. Rozki, taras Solinki), g. Hnatowe
Berdo, miedzy g. Hnatowe Berdo a g. Smerek; pow. Ustrzyki Dolne: g. Bukowa Kops,
g. Bukowe Berdo, Dwernik (jar pot. Caryriskiego, g. Magura, g. &-edni Wierch), g. Halioz,
Ustrzyki Gbrne (g. Kiczera, jar pot. Terebowiec). Razem 39 okazbw W 16 probkach.
20. Egaenus convexus (C. L. KOCH)
W Polsce znany dotychczas tylko z poludniowo-wschodniej czeßci kraju
(PrzemySl, Lacka Wola kolo PrzemySla, Sobien kolo Leska; RAFALSKI,1960,
1961). Przeze mnie zlowiony wprawdzie nie W samych Bieszczadach, lecz na
ich pogorzu, poniewaz jednak nie wykluczam mozliwoSci znalezienia tego
gatunku W suchszych biotopach pblnocnej i polnocno-wschodniej czeSci tej
grupy gorskiej, podaje ponizej jego stanowisko.
Pow. Sanok: Zagorz, ruiny klasztoru, pod ceglami i kamieniami wbrod trawy, 17 V1
1965, leg. W. S T A R ~ G-A 1
9.
9
Kosarze Bieszczad
153
21. Leiobunum rupestre (HERBST)
Gatunek W Bieszczadach spotykany doßd czesto, chod zazwyczaj W niewielkiej liczbie osobnikow. Wzmiankowany juz poprzednio przeze mnie (STAR ~ G A , 1963). Zamieszkuje cieniste lasy i zaroila, gdzie okazy mlode zyjq
W Sciolce, a dorosle na pniach i galqziach drzew i krzewow oraz na skalach
(W koiicu paidziernika i W listopadzie schodzq jednak na ziemie i szukajq schronienia W Swiezej iciolce wirod korzeni drzew). Eowiony takze W rumowiskach
kamiennych na szczycie Tarnicy (1320-1348 m n. p. m.) oraz pod mostkami,
W ruinach i zabudowaniach. Osobniki dojrzale zbierane byly od polowy sierpnia do listopada, mlode od pierwszej polowy czerwca do polowy wrzeinia.
13 V11 1963 zlowilem W lesie bukowo-jodlowym na pn. zboczach Hyrlatej
(wys. ca 650-1000 m n. p. m.) doroslego samca, ktory sqdzqc po bardzo ciemnych barwach ciala, prawdopodobnie przezimowal.
Stanowiska. Pow. Sanok: Komailcza, Komabcza-Letnisko, Zagorz; pow. Lesko: Baligrod, Cisna (g. Jasienik, g. Roiki, mosty, zabudowania), Habkowce, g. Hnatowe Berdo,
g. Hyrlata, Wetlina (g. Wierch Muchanin, mostki, zabudowania); pow. Ustrzyki Dolne:
Berehy Gorne, Dwerniczek, Dwernik (jar pot. Carynskiego, lewy brzeg Sanu, g. Sredni
Wierch), g. Dwernik-KamieB, Smolnik, g. Tarnica, Ustrzyki Gorne (jar pot. Terebowiec);
wschodnia Slowacja: g. Borsuk (zbocze pd.). Lqcznie z 29 probe% 124 okazy.
UWAGI EKOLOGICZNE I ZOOGEOGRAFICZNE
Bieszczady stanowiq grupe gorskq o charakterze doi6 znacznie odbiegajqcym od typowego dla Karpat ukladu pieter roilinnoßci - brak tu, wskutek
czestych i silnych pohidniowych wiatrow, lasow Swierkowych regla gornego
i W zwiqzku z tym gornq granice lasu, przebiegajqcq juz na wysokoßci okolo
1000-1150 m n. p. m., tworzq lasy bukowe lub bukowo-jodlowe, a miejsce
regla gornego zajmujq poloniny szczytowe. Takie uksztaltokanie powierzchni
jest t u bardzo charakterystyczne - dlugie, „lyse " grzbiety ( poloniny ) pooddzielane sq glebokimi dolinami rzek i potokow, roznice wysokoici dochodzq
do 750 m. Z tego tez wzgledu Bieszczady zblizajq sie o wiele bsrdziej do niedalekich grup gorskich Beskidow Wschodnich (Gorgany, Czarnohora), niz do
sqsiednich czefici Beskidow Zachodnich. Grupa t a jest tym bardziej interesujqca, i e W ciqgu kilkunastu lat byl to teren wlaiciwie bezludny i W zwiqzku
z tym wiele biotopow mozna uznad za naturalne, a wiele jest nimi W rzeczywistoici (stare lasy lißciaste i mieszane na trudno dostepnych zboczach).
Wfirod biotopow bieszczadzkich na szczegolnq uwage zaslugujq lasy i zaroila, zarowno liiciaste czy mieszane, jak i iglaste, jako ßrodowisko, W ktorym
iyje wiekszoid gatunkow kosarzy. Wylqcznie t u znaleziono Siro carpaticus
RAF., Trogulus nepaeformis (SCOP.),Dicranolasma scabrum (HERBST),
Nemastoma kochi Now. i Opilio dinaricus SILH.Oprocz nich W tym typie biotopow
zyjq : Trogulus tricarinatus ( L .), Nemastoma lugubre ( 0 . F . M.), Mitostoma
chrysornelas (HERM.), Ischyropsalis manicata L. K., Gyas annulatus (OLIV.),
Oligolophus tridens (C. L. K.), Mitopus morio (FB.), Lacinius ephippiatus
(C. L. K. ), Lophopilio palpinalis (HERBST),Platybunus triangularis (HERBST),
PZ. bucephalus (C. L. K.), P1. pallidus SILH. i Leiobunum rupestre (HERBST).
Poloniny szczytowe zamieszkujq glownie gatunki, ktorych zasadniczym
irodowiskiem zyciowym sq polozone ponizej lasy. Sq to: Nemastoma lugubre
(0.P. M.) (tylko f . unicolor RwR.), Mitostoma chrysomelas (HERM.),Ischyropsalis manicata L. K., Gyas annulatus (OLIV.), Oligolophus tridens (C. L. K.),
Mitopus morio (PB.), Lacinius ephippiatus (C. L. K.), Lophopilio palpinalis
(HERBST),
Phalangium opilio L., Platybunus bucephalus (C. L. K.), Pi. pallidus
SILH. i Leiobunum rupestre (HERBST).
Na lqkach i polanach irodleinych lowione byly : Oligolophus tridens (C. L. K.),
Jlitopus morio (FB.), Lacinius ephippiatus (C. L. K.), Plzalangiunz opilio L.,
Platybunus triangularis (HERBST),
Pl. bucephalus (C. L. K.) i Pt. pallidus SILH.
Srodowiska zmienione przez gospodarkc czlowieka mozna podzielid na dwa
typy. Pierwszy tworz9 stare ruiny oraz sterty gruzu i kamieni pod mostami
i filary mostow. Zarowno pod wzglcdem warunkow zyciowych, jak i skladu
gatunkowego zamieszkujqcej je fauny kosarzy stanowiq one przejicie miedzy
irodowiskami naturalnymi i - tworzqcymi drugi typ - zabudowaniami. W pierwszym rodzaju biotopow zyjq : Trogulus tricarinatus (L.), Nemastoma Zugubre
(0.F. M . ) , Mitostoma chrysomelas (HERM.),Gyas annulatus (OLIV.),Lacinius
ephippiatus (C. L. K.), Phalangium opilio L., Opilio parietinus (DE GEER),
Egaenus convexus (C. L. K.) i Leiobunum rupestre (HERBST).Same zabudowania lub ich Sciany zewnetrzne zamieszkujq: Oligolophus tridens (C. L. K.),
(sporadycznie), Mitopus morio (FB.), Phalangium opilio L., Opilio parietinus
(DE GEER)i Leiobunum rupestre (HERBST).
Wystepowanie w Bieszczadach Trogulus nepaeformis (SCOP.),Dicranolasma
scabrum (HERBST), Nemastoma kochi Now., Ischyropsalis manicata L. K. i Egaenus co?zvexus (C. L. K.) iwiadczy o powiqzaniach ich fauny z faunq wschodnich Karpat i ' poiudniowej Europy. Wiqkszoid znalezionych tu gatunkow
podana byla rowniez z sqsiedniego Wyhorlatu oraz z Karpat Bukowibskich.
Wspolne dla wszystkich trzech porownywanych obszarow sq: Trogulus nepaeformis (SCOP.)(z gor Maramureq wykazany najprawdopodobniej jako T . tingiformis L. K. - C ~ D E I1956),
,
Nemastoma kochi Now., N . lugubre ( 0 . F. M . ) ,
il1itostoma chrysomelas (HERM.),Ischyropsalis manicata L. K. [podany jako
I . dacica RWR.1ub ? I . helwigii (PANz.)],Gyas annulatus (OLIV.),Mitopus morio
(FB.), Lacinius ephippiatus (C. L. K.), Lophopilio palpinalis (HERBST),Phalangium opilio L., Opilio parietinus ( D E GEER),Platybunus bucephalus (C. L. K.)
i Leiobunum rupestre (HERBST).Wspolne dla Bieszczad i Wyhorlatu s9 poza
i Platybunus pallidus SILH., a dla Biesztym: Dicranoiasma scabrum (HERBST)
czad i Karpat Bukowinskich - Trogulus tricarinatus (L.), Oligolophus tridens
(C. L. K.) i Platybunus triangularis (HERBST).Gatunkami znalezionymi tylko
w Bieszczadach sq: Siro carpaticus RAF., Opilio dinaricus SILH. i Egaenus
convexus (C. L. K.), natomiast brak t u Astrobunus laevipes (CAN.) i Opilio
11
Kosarze Bieszczad
155
saxatilis C. L. K., znanych z Wyhorlatu oraz Brigestus granulatus (RwR.),
Bukowina monticola RwR., Nemastoma silli HERM.,N . nervosum RwR., Mitostoma elegans (SOER.),Dicranopalpus fraternus SZAL.,Lacinius horridus (PANz.),
L. dentiger (C. L. K.), Strandibunus oblipuus (C. L. E.), Platybunus pinetorum
(C. L. H.)i Leiobunum rotundum (LATR.)l, wykazanych z Karpat Bukowinskich. Najbardziej zastanawiajqce jest nieznalezienie W Bieszczadach Lacinius
horridus (PANz.),
Opilio saxatilis C. L. K. i Leiobunum rotundum (LATR.),
gatunkow szeroko rozmieszczonych W Europie i na ogoi niezbyt rzadkich.
WiekszoSC pozostalych nie wykrytych tu form, to poza endemitami ( ? ) poszczegolnych grup gorskich [Brigestus granulatus (RwR.), Bukowina monticola
RwR., Dicranopalpus fraternus SZAL.],gatunki poludniowo-europejskie [Nemastoma silli HERM., N. nervosum RwR., Mitostoma elegans (SOER.),Astrobunus
laevipes (CAN.)i Lacinius dentiger (C. L. K.)] lub wysokogorskie [Btrandibunus
obliquus (C. L. K.), Platybunus pinetorum (C. L. K.)].
Fauna Bieszczad wykazuje takie duze podobienstwo do fauny nizin Srodkowej Polski (okolice Warszawy: STAR~GA,
1963) - 11 szeroko rozmieszczonych gatunkow jest wspolnych dla obu tych obszarow, a roznice polegajg
(W odniesieniu do form wspolnych) na roznych stosunkach ilosciowych miqdzy
poszczeg6lnymi gatunkami oraz wahaniach W okresie wystepowania osobnikow
dojrzalych i mlodych - W Bieszczadach mozna zaobserwowa6 pewne, wynoszgce okolo dwu tygodni, opoinienie rozwoju, prawdopodobnie wskutek surowszych warunkow klimatycznych.
AVRAMS. 1964. Observations sur la variabilit6 de l'espece Ischyropsalis dacica ROEWER
des grottes de Roumanie (Opilions, Palpatores, Ischyropsalis). Rev. roum. Biol., Zool.,
Bucarest, 9: 245-256, 4 ff., 2 tbl.
BARTOSE. 1939. Die Weberknechte (Opiliones) des ostliohen Carpaticums. Fol. zool. hydrobiol., Riga, 9: 308-310.
C~RDEI
P. 1945. Beitrag zur Kenntnis der Opilionen-Fauna von Maramure?. Rev. yti. ,,Adamachi", Iasi, 33: 157-158 (W oryginale nie znam, cytujg za C~RDEI,1956).
C~RDEI F. 1956. Noi contribu$ii la cunoasterea faunei Opilionidelor din Maramurey. Stud.
Cercet. yti., Biol. Sti. agrio., Iayi, 7 (2): 79-84.
KOLOSVBRY
G. 1929. Magyarorszhg kaszhspokjai - Die Weberknechte Ungarns. Budapest,
112 pp., 67. ff., 11 tt.
KRATOCHV~L
J. 1934. SekGi (Opiliones) ~eskoslovensk6republiky. Pr. morav. pi.ir. Spol.,
Brno, 9 (5), 35 pp., 2 tt.
KRATOCHV~L
J. 1939. Druhy skupiny Nemastoma puadripunctatum (PERTY)a ngkolik
novfch sekAC6 pro SR. Sborn. pTir.' El., TTebiC, 3: 73-81, 11 ff.
Nie uwzglgdniam gatunkow, ktorych oznaczenia uwaiam za wqtpliwe, glownie na
podstawie ich rozmieszczenia geograficznego, jak i podobiehstwa do innych form, z pewnoiciq iyjgoyoh W Karpataoh Wschodnich. Sg to: Oligolophus hanseni (ERAEP.),Lophopilio
agrestis (MEADE)i Leiobunum limbatum L. K. ( R o ~ c A 1930).
,
Lbc J. 1957. RozBirenie Dicranolasma scabrum HERBST1799 (Opilionidea) na Slovensku.
Biologia, Bratislava, 12: 939-941, 1 f.
J. 1956. Opis Sir0 carpaticus sp. nov. wraz z uwagami o morfologii i systematyce
RAFALSKI
Cyphophthalmi (Opiliones). Spraw. Pozn. TPN, Poznah, 1955: 49-52.
RAFALSKI
J. 1958. A description of Siro carpaticus sp. n. with remarks on the morphology
and systematics of the Cyphophthalmi (Opiliones). Acta 2001. cracov., Krakow, 2 : 521-556,
21 ff.
d
RAFALSKIJ. 1960. Kosarze - Opiliones. Katalog Fauny Polski, 32 (2). Warszawa, 29 pp.
RAFALSKIJ. 1961. Prodromus faunae Opilionum Poloniae. Pr. Kom. biol. Pozn. TPN,
Poznah, 25 (4), 48 pp., 1 mapa.
RAFALSKIJ. 1962. Opilio dinaricus SILHAVI, mal0 znany gatunek kosarza (Opiliones).
Stud. Soc. Sci. tor., E (Zool.), Toruh, 6: 121-132, 7 ff.
ROEWERC. Fr. 1923. Die Weberknechte der Erde. Systematische Bearbeitung der bisher
bekannten Opiliones. Jena, VI+ 1116 pp., 1212 ff.
ROEWERC. Fr. 1935. Biospeologica 62. Opiliones (Fünfte Serie); zugleich eine Revision
aller bisher bekannten europäischen Laniatores. Arch. Zool. exp. gen., Paris, 78: 1-96
(W oryginale nie znam, c y t u j ~za SILHAVIM,1956).
ROEWERC. Fr. 1950. Ober Ischyropsalididae und Trogulidae. Weitere Weberknechte XV.
Senckenbergiana, Frankfurt a. M., 31: 11-56, tt. 1-10.
ROEWERC. Fr. 1951. Uber Nemastomatiden. Weitere Weberknechte XVI. Senckenbergiana, Frankfurt a. M., 32: 95-153, tt.' 1-9.
ROEWERC. Fr. 1956. Uber Phalangiinae (Phalangiidae, Opiliolzes Palpatores). (Weitere
Weberknechte XIX). Senck. biol., Frankfurt a. M., 37: 247-318, tt. 36-43.
RO?CAA. 1930. Contributiuni la cunoagterea Arachnoidelor din Bucovina. Bul. Fac. qti.,
Cern&uti, 4: 201-219.
S T A R ~ GW.
A 1963. Kosarze (Opiliones) okolic Warszawy. Fragm. faun., Warszawa, 10:
379-390.
S T A R ~ GW.
A 1965. Uber Nemastoma polonicum ROEWER,1951 (Opiliones). Bull. Aoad.
pol. Sci., Cl. 2, Warszawa, 13: 301-303, 1 f.
SZALAY
L. 1949. Contribution & l'etude de la faune des Opilionides dans le Bassin des Carpathes. Tijdschr. Ent., 's Gravenhage-Amsterdam, 91: 153-158.
SZALAY
L. 1950. Eine neue Dpilionide: Dicranopalpus fraternus n. Sp. Ent. Tidskr., Stockholm, 71: 17-19, 1 f.
SILHAVIV. 1950. SekhCi vfchodniho Slovenska. Ent. Listy, Brno, 13: 99-106, 2 ff.
S I L H A ~V.
Y 1956. SekACi - Opilionidea. Fauna SR, 7. Praha, 271 pp., 10+31 tt.
IIonbrua, ceBepoABTOP O ~ C Y X A ~ @
~ Ta y ~ yc e H o K o c s e s E e w a ~(mro-BOCTOYH~R
CJIOB~KMR).
H ~ ~ ~ A ~6b1no
H H 21
~ I BEiA.
x
~ K O J I O ~ H Y ~ C KEiH ~@ ~ H O J I O ~ H Y ~ C K E ~
AaHHbIe IIpEiBeAeHbI I I p H K a W O M BHAe. B I I o c J I ~ A HYaCTEi
~~
p a 6 0 T b 1 a B T O p CpaBHEiBaeT
@ a y ~E
y e w a ~C @ay~oi?
rop B E i r o p n a ~(BOCTOYH~X C n o s a ~ E i a )a T o x e E ~ X O B H H
Yep~I,
H o r o p b I H rop Mapa~yperu( m r o - s a n a ~ ~
Yu~ p a u ~ ac e s e p H a a PYM~IHHR)
EI n p u x o A E i T
-BOCTOYHaSI
K 3aKJiH)YeHHK),
IIo
YTO HeCMOTPX H a M H O r H e O C O ~ ~ H H O C T H
3 T H @ a y H b 1 OYeHb IIOXOXHe.
MHeHnm a B T o p a H ~ ~ B ~ H H
Ischyropsalis
SI
manicata L. K.
CRTCX K OAHOMJJ B E i W II B CB83Ei C 3 T 0 M IiOCJIeAHee H a 3 B a H H e
C~IHOHHMOM n e p B o r o .
I. dacica RWR.OTHOAOJIXHO 6b1~bIIPEi3HaHO
EI
Kosarze Bieszozad
ZUSAMMENFASSUNG
Der Verfasser bespricht die ~ e b e r k n e c h t - ~ a u ndes
a Bieszczady-Gebirges
(Südost-Polen, nordöstliche Slowakei). Es wurden 21 Arten nachgewiesen.
Die ökologischen und phänologischen Angaben sind bei jeder Art untergebracht. I m Endteil der vorliegenden Arbeit vergleicht der Verfasser die Weberknecht-Fauna von Bieszczady mit jener von Vihorlat-Gebirge (Ostslowakei)
einerseits und jener von Bukowina, Gernogora und Maramureq-Gebirge (Südwest-Ukraine - Nordrumänien) anderseits. E r ist zum Schluß gekommen, daß
diese Faunen, trotz vieler Besonderheiten, sehr ähnlich sind.
Der Verfasser ist der Meinung, daß die Namen Ischyropsalis rnanicata L. K .
und I. dacica RWR. auf dieselbe Art beziehen und daß der letzte Name zu
erstem synonym gestellt werden muß.
Redaktor pracy
- dr A. Riede1
Paiistwowe Wydawnictwo Nlbukowe - Warszawa 1966
Naklad 13504-100 egz. Ark. wyd. 1,25 druk. '1,. Papier dnik. sat. kl. 111. 80 g BI. Cens
Nr zam. 41/66 - Wrociawska Drukarnia Naukowa - 2 - 2
21 1 0 ,
-