Wdrażanie strategii zrównoważonego rozwoju na przykładzie

Zeszyty Naukowe UNIWERSYTETU PRZYRODNICZO-HUMANISTYCZNEGO w SIEDLCACH
Nr 87
Seria: Administracja i Zarz dzanie
2010
mgr in . !ukasz Chmiel
dr in . Janusz B. Berdowski
dr in . Witold Lisiecki
Lantmannen Unibake Poland Sp. z o.o.
Wdra anie strategii zrównowa onego rozwoju
na przyk"adzie koncernu Lantmannen
Implementing the sustainable development strategy
on the example of the Lantmannen Concern
Wdra anie strategii zrównowa onego rozwoju
w przedsi!biorstwach przemys"u spo ywczego nie jest
przedmiotem dzia"a# obligatoryjnych, a jedynie nakazem
chwili w odniesieniu do wiedzy $wiatowych Mened erów, którzy
pragn%, aby ich produkty dominowa"y na rynku w XXI wieku.
Janusz B. Berdowski
Streszczenie: Podej$cie do zrównowa onego rozwoju firmy Lantmannen nie oznacza tylko spe"niania przez swoje organizacje wszystkich wymogów formalnych
i prawnych, ale równie zwi!kszone inwestycje w zasoby ludzkie, ochron! $rodowiska i relacje z interesariuszami, którzy mog% mie& faktyczny wp"yw na efektywno$&
dzia"alno$ci gospodarczej. Zatem wydatki poniesione na zrównowa ony rozwój naley traktowa& jako pozycj! inwestycyjn%, a nie kosztow%, podobnie jak w przypadku
wprowadzania systemów zarz%dzania jako$ci%. W artykule przedstawiono uwarunkowania zrównowa onego rozwoju w koncernie Lantmannen.
Abstract: The approach to the sustainable development of the company
Lantmannen is not just to conform their all formal and legal requirements, but also
increased investment in human resources, environmental protection and relations
with stakeholders who can have a real impact on the efficiency of economic activity.
Thus, expenditure on sustainable development should be treated as an investment
product, not like a cost.
Wst#p
Lantmännen jest jedn z najwi!kszych firm w pó"nocnej Europie
w bran#y spo#ywczej, energetycznej i rolniczej. Pochodzenie firmy si!ga
ko$ca XIX wieku, dzisiaj tworzy ona jedn spoist grup! o globalnym zasi!-
260
!. Chmiel, J.B. Berdowski, W. Lisiecki
gu. Firma jest w"asno%ci asocjacji szwedzkich farmerów, która zrzesza
42 000 cz"onków. Zatrudnia ponad 13 000 pracowników, dzia"a w 19 krajach,
posiada klientów w blisko 50 krajach.
W ostatnim okresie w ramach programu doskonalenia zarz dzania
postanowiono wydzieli& Food Sector (Sektor 'ywno%ci), który obejmuje swoim zasi!giem wszystkie przedsi!biorstwa zajmuj ce si! produkcj #ywno%ci.
Niezale#nie od Food Sector, wyodr!bniono Agriculture Sector (Sektor Rolniczy), zajmuj cy si! zapewnieniem surowca pochodzenia rolniczego na rzecz
Sektora Spo#ywczego. Pozosta"e dwa sektory, a wi!c Sektor Energetyczny
i Sektor Maszynowy, maj równie# merytoryczne powi zanie z sektorem
spo#ywczym.
Rys. 1. Struktura organizacyjna Lantmannen
Fig. 1. Lantmannen organizational structure
(ród"o: opracowanie w"asne.
Source: own study.
Wyeksponowanie Sektora Spo#ywczego jest bardzo istotne z punktu
widzenia procesu certyfikacji zwi zanej z jako%ci i bezpiecze$stwem #ywno%ci z uwzgl!dnieniem zarz dzania %rodowiskiem, przyczyniaj c si! w ten
sposób do wdro#enia strategii zrównowa#onego rozwoju w poszczególnych
przedsi!biorstwach spo#ywczych wchodz cych w sk"ad firmy Lantmannen-Food Sector, a wi!c równie# i Unibake Poland. Lantmännen Unibake jest
czo"ow mi!dzynarodow grup w bran#y piekarniczej, posiadaj c do%wiadczenie i wiedz! w zakresie mro#onego i %wie#ego pieczywa z przeznaczeniem do gastronomii i sprzeda#y detalicznej. Wraz z naszymi klientami na ca"ym %wiecie umilamy ludziom #ycie wypiekami.
Wyroby oferowane przez Lantmännen Unibake s %wie#o wypiekane
wtedy, gdy klient sobie tego #yczy. W naszej ofercie znajduje si! pe"ny asortyment pieczywa, wyrobów piekarskich, w tym typu Fast food, du$skich wyrobów cukierniczych i croissantów – a zatem proponujemy co% do ka#dego
posi"ku w ka#dej sytuacji. Pragniemy, by pieczywo sta"o si! dla naszych
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
ZN nr 87
Wdra"anie strategii zrównowa"onego rozwoju…
261
klientów dobrym biznesem. S"u#y& temu maj wysokiej jako%ci wyroby i najlepsze rozwi zania – budowane zawsze w oparciu o w"a%ciwy sposób my%lenia, a tak#e najwy#sze standardy w zakresie bezpiecze$stwa #ywo%ci.
Dysponujemy najnowocze%niejszymi przemys"owymi piekarniami w Danii,
Szwecji, Norwegii, Finlandii, Polsce, Belgii, Niemczech, Rosji, Wielkiej Brytanii i Stanach Zjednoczonych, przez co stanowimy awangard! w bran#y
piekarniczej. Roczne przychody na poziomie 8228 milionów koron szwedzkich pozwalaj nam zaj & pozycj! jednej z najsilniejszych w Europie grup
piekarniczych. Na ca"ym %wiecie zatrudniamy 4000 osób w Sektorze Spo#ywczym w pionie produkcji, sprzeda#y, rozwoju i wsparcia. Wszystkie one
z wielkim zaanga#owaniem przenosz tradycje i potencja" zwi zany z chlebem w %wiat jutra.
Food
sector
Lantmannen
Unibake
Lantmannen
Cerealia
Lantmannen
Kronfågel
Lantmannen
Doggy
Rys. 2. Struktura organizacyjna Food Sector
Fig. 2. Food Sector organizational structure
(ród"o: opracowanie w"asne.
Source: own study.
Polski oddzia" koncernu Lantmannen Unibake Poland Sp. z o.o. specjalizuje si! w produkcji bu"ek typu „fast food” do hamburgerów i hotdogów,
które bezpo%rednio po wypieku s pakowane i zamra#ane do temp. -18°C.
W tym stanie pieczywo charakteryzuje si! bardzo d"ugim okresem przydatno%ci do spo#ycia bez utraty swoich w"a%ciwo%ci. W swojej ofercie firma posiada równie# pieczywo do kanapek typu ciabatta, panini, bajgle, bu"k! do
hot doga francuskiego, a tak#e pieczywo do Lkebaba, pit!, zapiekanki, przek ski, gotowe kanapki pojedynczo pakowane w foli! jak równie# oryginalne
croissanty, wypiekane na bazie francuskiej receptury i du$skie wyroby ciastkarskie Royal Danish Pastry. Swoje produkty firma sprzedaje zarówno
w opakowaniach hurtowych, jak i detalicznych, jako wyroby %wie#e i mro#one.
Dzi!ki wysokiej jako%ci produktom i nowym technologiom stosowanym
przy wypieku bu"ek zapewniaj cym du# wydajno%&, powtarzalno%& partii,
bezpiecze$stwo i produkcj! w zgodzie ze %rodowiskiem naturalnym, firma od
wielu lat jest liderem na polskim rynku. Zasi!giem sprzeda#y firma obejmuje
terytorium ca"ej Polski i od kilku lat z powodzeniem eksportuje swoje wyroby
ZN nr 87
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
262
!. Chmiel, J.B. Berdowski, W. Lisiecki
do wielu krajów europejskich, takich jak: Francja, Czechy, S"owacja, W!gry,
Dania, Belgia, Szwecja, Holandia, Hiszpania, Niemcy, Norwegia, Portugalia,
Rosja, Litwa, )otwa, Bia"oru%, Ukraina, Bu"garia, Chorwacja i Serbia. Do
najwi!kszych klientów Lantmannen Unibake Poalnd Sp. z o.o. zaliczy& mo#na mi!dzy innymi: IKEA, burger King, KFC, Fresh Point, Rodeo Drive, sieci
stacji benzynowych: Orlen, Statoil, Shell, BP, Lotos, a tak#e sieci barów
Mr. Hamburger czy Conieco. Nasze pieczywo od lat cieszy si! uznaniem na
polskim i europejskim rynku. Marki Skoga, Pastridor, Schulstad Royal
Danish Pastry s dla wielu klientów synonimem dobrego, wysokiej jako%ci
produktu. Nasze marki s jednymi z bardziej rozpoznawanych marek na rynku gastronomicznym. Mimo to ci gle staramy si! podnosi& nasze kwalifikacje i dok"adamy wszelkich stara$, aby nasze kolejne produkty spotka"y si!
z du#ym uznaniem u konsumentów. Misj naszej firmy jest produkcja
i sprzeda# wysokiej jako%ci (bardzo smacznych i funkcjonalnych) wyrobów
piekarniczych. Chcemy by& wybierani przez naszych klientów ze wzgl!du na
walory smakowe, jako%& i funkcjonalno%&.
W ci gu ostatnich lat koncerny mi!dzynarodowe w tym Lantmannen
rozszerzy"y swoje strategie o nowe aspekty jakim niew tpliwie jest zrównowa#ony rozwój. Gospodarka jest obszarem dzia"alno%ci cz"owieka, w którego
strefach produkcji oraz konsumpcji dokonuje si! realizacja podstawowego
celu rozwoju jakim jest zaspokojenie potrzeb obecnych oraz przysz"ych pokole$.
Uwarunkowania zrównowa onego rozwoju w koncernie Lantmannen
Zrównowa#ony rozwój sta" si! paradygmatem przemian cywilizacyjnych wspó"czesnego %wiata. Rozwój gospodarczy przedsi!biorstwa produkcyjnego powinien by& wkomponowany w strategi! ochrony %rodowiska naturalnego przy zachowaniu podstawowych zasad. Zrównowa#ony rozwój jest
koncepcj , która " czy post!p gospodarczy z poszanowaniem przyrody oraz
rozwojem spo"ecznym, stwarzaj cym lepsze perspektywy dla przysz"ych pokole$. Wed"ug tej doktryny przedsi!biorstwa na etapie budowania strategii
dobrowolnie uwzgl!dniaj interesy spo"eczne, ochron! %rodowiska, a tak#e
relacje z ró#nymi grupami interesariuszy.
Zrównowa#ony rozwój w koncernie Lantmannen bazuje na nast!puj cym ha%le: We make the most of our land to give everyone the chance of
a healthier life, co oznacza, #e pracujemy na naszej ziemi, aby podarowa&
ka#demu szanse zdrowego #ycia. W ci gu ostatnich dwóch lat zosta"o podj!tych szereg decyzji w kluczowych obszarach dzia"alno%ci firmy na rzecz
zrównowa#onego rozwoju. Ka#da jednostka biznesowa Lantmannen zatrudnia pracowników, którzy koordynuj oraz zarz dzaj wdra#aniem podej%cia
zrównowa#onego.To, i# dzisiaj #ywno%& jest dobra, nie oznacza, #e jutro
równie# b!dzie taka sama. W ka#dej chwili mog si! zmieni& warunki techniczne i technologiczne jej wytwarzania. Ta maksyma przy%wieca pracy menad#erom koncernu Lantmannen na rzecz podejmowania ci g"ego doskonalenia produkcji w aspekcie zachowania standardowej i powtarzalnej jako%ci.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
ZN nr 87
Wdra"anie strategii zrównowa"onego rozwoju…
263
Firma Lantmannen posiada %wiadomo%&, i# nie wszystko w aspekcie
zrównowa#onego rozwoju zosta"o zrobione. Posiada jednak jasne cele na
przysz"o%& w postaci szerokiego programu dzia"ania. Program sk"ada si!
z planów zrównowa#onego rozwoju i podzielony jest na 11 aspektów, z których ka#dy podzielony jest na specyficzne czynno%ci.
W artykule zostan zreferowane niektóre z aspektów zrównowa#onego programu.
Pracownicy. Zmotywowani oraz zaanga#owani pracownicy w wykonywanie swoich obowi zków s fundamentem sukcesu firmy. Praca
w Lantmannen jest organizowana systematycznie, tak aby ka#dy z pracowników móg" znale*& inspiruj ce zadania oraz du#e mo#liwo%ci rozwoju osobistego. Pozwala na to du#e zró#nicowanie dzia"alno%ci gospodarczej przedsi!biorstwa Lantmannen. Dzi!ki temu menad#erowie oraz pracownicy mog
rozwija& si! poprzez prac! w ró#nych jednostkach Lantmannen. W roku
2008 65% kierowników zatrudnionych w grupie Lantmannen zosta"o zatrudnionych wewn!trznie na podstawie przegl du kadrowego w%ród osób wyró#niaj cych si! w pracy. Proces ten rozpocz " si! w Supply Manager
w 2006 roku maj cy na celu zapewnienie dobrego przegl du kadry oraz zarz dzania talentami.
Aby zach!ci& oraz zatrzyma& m"odych, zdolnych pracowników z bardzo du#ym potencja"em organizacyjnym i merytorycznym do%wiadczeniem
zosta" powo"any program GROW- Mi!dzynarodowy program rozwoju menad#erów. W roku 2008 rozpocz!to prace nad stworzeniem mi!dzynarodowego programu zarz dzania talentami. Trwaj równie# prace nad popraw
pozycji lidera. W 2008 roku menad#erowie grupy Lantmannen wzi!li udzia"
w nast!puj cych szkoleniach: Manager training, przywództwo, promocja
zdrowia, zarz dzanie projektami, coaching menad#erów. Aby zapewni& strategiczn , wykwalifikowan kadr! firma Lantmannen nieustannie dzia"a na
polu wzmocnienia swojej marki jako dobrego pracodawcy. Ka#dego roku
menad#erowie Lantmannen bior udzia" w spotkaniach z potencjalnymi pracownikami na stanowiska kierownicze. By& atrakcyjnym pracodawc nie jest
celem samym w sobie, lecz warunkiem post!pu. We wrze%niu 2008 w Lantmannen rozpocz!"a si! druga edycja mi!dzynarodowego programu sta#owego. Jest to inwestycja maj ca na celu zapewnienie w przysz"o%ci menad#erów oraz specjalistów, ale tak#e przekonanie pracowników o fakcie, #e
firma Lantmannen jest solidnym pracodawc .
Do programu aplikowa"o 700 kandydatów, z czego wybrano 17 sta#ystów. Jedna praktykantka zosta"a oddelegowana na 3 miesi ce do pracy
w polskim oddziale Lantmannen, która poza regularnymi obowi zkami poznawa"a kultur! i tradycje naszego kraju.
W koncernie Lantmannen prowadzone s projekty w obszarze zarz dzania %rodowiskiem pracy oraz zdrowiem pracowników. Jasnym przes"aniem jest dla nas to, i# nasi pracownicy powinni prowadzi& zdrowy tryb #ycia,
cieszy& si! dobrym zdrowiem, mie& satysfakcje z pracy oraz równowag!
pomi!dzy prac a odpoczynkiem. W tym celu prze"o#eni odbyli cykl szkole-
ZN nr 87
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
264
!. Chmiel, J.B. Berdowski, W. Lisiecki
niowy promuj cy powy#sze zagadnienia, aby móc wdra#a& program w jednostkach, którymi zarz dzaj .
Dialog z Interesariuszami. Kluczem do sukcesu zrównowa#onego rozwoju
jest umiej!tno%& s"uchania. W roku 2008 zosta"a opracowana procedura dialogu z interesariuszami Lantmannen. Celem firmy jest otwarta oraz przejrzysta komunikacja ze %wiatem w kwestii zrównowa#onego rozwoju przedsi!biorstwa. Jednymi z najwa#niejszych aspektów dialogu z interesariuszami
s :
1. kodeks post!powania,
2. klimat pracy w poszczególnych komórkach organizacyjnych przedsi!biorstwa,
3. ankieta pracownicza o warunkach pracy.
Dzia"alno%& operacyjna Lantmannen tworzy warto%& dla zainteresowanych
stron, takich jak w"a%ciciele, pracownicy, klienci. Przed wprowadzaniem dzia"a$ na rzecz zrównowa#onego biznesu powinni%my zada& sobie nast!puj ce
pytania:
Czy dane dzia"anie przyczyni si! do poprawy konkurencyjno%ci firmy?
Czy wzmocni mark! Lantmannen w d"ugim okresie czasu?
Czy zostan zredukowane koszty w d"ugim okresie czasu (rok, dekada)?
Czy zredukujemy do akceptowalnego minimum przysz"e ryzyko?
Jedn ze d"ugoterminowej strategii Lantmannen jest budowanie silnej marki
w ramach odpowiedzialno%ci w ca"ym "a$cuchu #ywno%ciowym, a wi!c od
pola do sto"u.
Odpowiedzialno ! od pola do sto"u. W kwestii bezpiecze$stwa
#ywno%ci nigdy nie idziemy na kompromis. To jest i zawsze by"a podstawa
naszej filozofii. Filozofia ta jest g"!boko zakorzeniona w naszej organizacji.
Wszyscy klienci musz mie& mo#no%& nabywania pieczywa produkowanego
przez Lantmännen Unibake, maj c pewno%& co do jego wysokiej jako%ci
i poczucie pe"nego bezpiecze$stwa, niezale#nie od miejsca produkcji pieczywa. +wiatowy popyt na #ywno%& ro%nie wprost proporcjonalnie z liczb
ludno%ci oraz poziomem stopy #ycia.
Prognozy wskazuj , #e %wiatowy popyt na zbo#e b!dzie nadal wzrasta". Z bada$ klimatu wynika, i# coraz bardziej powszechne anomalie pogodowe zwi!kszaj ryzyko cz!%ciowej lub ca"kowitej kl!ski nieurodzaju. Misj
koncernu jest rozwijanie oraz przetwarzanie zasobów od pola do sto"u w odpowiedzialny sposób. Rezultatem tego jest to co Lantmannen okre%la jako
dobre jedzenie. Mocn stron Lantmannen jest posiadanie dzia"alno%ci operacyjnych w ca"ym "a$cuchu, co stwarza mo#liwo%ci do produkcji zdrowej
i bezpiecznej #ywno%ci w sposób odpowiedzialny.
Odpowiedzialno%& za ca"y "a$cuch od pola do sto"u stwarza mo#liwo%&
stworzenia solidnej przewagi konkurencyjnej opartej na zaufaniu. Oto niektóre kwestie, które firma bierze pod uwag!:
Czy zbo#a lub inne surowce, jak np. soja lub olej palmowy s
uprawiane w sposób zrównowa#ony?
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
ZN nr 87
Wdra"anie strategii zrównowa"onego rozwoju…
265
Czy kodeks post!powania jest wdra#any w #ycie przez pracowników Lantmannen oraz przez dostawców?
Czy komórki in#ynierii produkcji pracuj w sposób odpowiedzialny?
Czy zdrowa #ywno%& jest rozwijana?
Czy dzia"ania Lantmannen zmierzaj w kierunku redukcji zanieczyszcze$ %rodowiska?
Produkty
Rys. 3. )a$cuch powi za$ przedsi!biorstw Lantmannen - „od pola do sto"u”
Fig. 3. Chain of connections of enterprises Lantmannen - „ from field to the table ”
(ród"o: opracowanie w"asne.
Source: own study.
Przetwarzanie - zrównowa#ona #ywno !. Produkty w katalogu
Lantmannen s przede wszystkim bezpieczne dla zdrowia i #ycia konsumenta, jednak firma idzie o krok dalej i bierze odpowiedzialno%& za rozwój produktów, które stanowi warto%& dodan dla klientów w formie zdrowej i wygodnej do spo#ycia #ywno%ci. Od lat koncern Lantmannen pracuje nad
wdra#aniem oraz doskonaleniem systemów zarz dzania jako%ci i bezpiecze$stwem produkcji, takich jak: BRC, IFS czy ISO 22000. Ca"a produkcja
w Lantmannen jest zaprojektowana w oparciu o najwy#sz jako%& i wdro#one standardy. System audytowania trzeciej, niezale#nej od przedsi!biorstwa
Lantmannen strony pozwala w rzetelny sposób nadzorowa& systemy zarz dzania jako%ci , bezpiecze$stwem #ywno%ci i ochron %rodowiska.
Przetwarzanie- zrównowa#ona energia. Przemys" spo#ywczy odpowiada za oko"o 25% %wiatowych cieplarnianych emisji. Wszyscy uczestnicy
w bran#y maj obowi zek oszcz!dzania zu#ycia energii. Realizuj c ten program firma Lantmannen tworz c produkty bioenergii spowoduje od 2010 redukcje emisji dwutlenku w!gla do atmosfery o 1 mln ton rocznie.
Polityka energetyczna Lantmannen opisuje systematyczne d #enie do
wprowadzenia zrównowa#onego wykorzystania energii w przedziale czasu.
Ka#da jednostka gospodarcza ma za zadanie jak najbardziej efektywne wykorzystanie mediów energetycznych. Celem jest redukcja zu#ycia energii
o 10% do 2011 roku. Zu#ycie energii badane i analizowane poprzez specjalistyczne urz dzenia monitoruj ce, dzi!ki czemu firma jest w stanie ograniczy& zb!dne zu#ycia energii np. podczas przestojów. Koncern Lantmannen
w celu redukcji energii wspó"pracuje ze Szwedzk Agencj Energii.
W Latmannen Unibake Poland odzysk ciep"a z kompresorów amoniakalnych oraz powietrznych kszta"tuje si! na poziomie 3050 GJ rocznie. Zastosowanie ekonomizerów na wylocie gazów spalinowych w piecach piekarskich i kot"ach pozwala na odzysk energii wtórnej w ilo%ci oko"o 7%.
$wiadomo ! konsumencka. Odpowiedzialno%& firmy Lantmannen
za swoja #ywno%& ko$czy si! na stole u konsumenta. Jednak, by klient móg"
ZN nr 87
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
266
!. Chmiel, J.B. Berdowski, W. Lisiecki
%wiadomie podj & decyzje odno%nie zakupu potrzebuje rzetelnej informacji
o produktach nt. pochodzenia surowców, procesu produkcji, procesu magazynowania i dystrybucji, przeznaczenia itp. W tym celu specjali%ci Lantmannen z tego zakresu prowadz warsztaty szkoleniowe, przez co szerz %wiadomo%& konsumenck , aby ich wybory by"y w"a%ciwe. Na stronie
internetowej koncernu s zawarte informacje odno%nie wprowadzanej strategii dla zrównowa#onego rozwoju.
Podsumowanie
Podej%cie do zrównowa#onego rozwoju firmy Lantmannen nie oznacza tylko spe"niania przez swoje organizacje wszystkich wymogów
formalnych i prawnych, ale równie# zwi!kszone inwestycje w zasoby
ludzkie, ochron! %rodowiska i relacje z interesariuszami, którzy mog
mie& faktyczny wp"yw na efektywno%& dzia"alno%ci gospodarczej. Zatem wydatki poniesione na zrównowa#ony rozwój nale#y traktowa& jako pozycje inwestycyjn a nie kosztow , podobnie jak w przypadku
wprowadzania systemów zarz dzania jako%ci .
Bibliografia
Berdowski J.B., Berdowski F., Zdziennicki A., HACCP w Piekarni. Teoria
i Praktyka. Wydawnictwo Oficyna Poligraficzna Adam, Warszawa
2008.
Lantmannen Annual Report and Sustainability Report,
www.lantmannen.com.
Toczyski W., Monitoring Rozwoju Zrównowa onego, Wydawnictwo Uniwersytetu Gda$skiego, Gda$sk 2004.
Zegar J.Z., 2003. Kierowanie zrównowa onym rozwojem spo"eczno-gospodarczym (ekorozwojem), Wydawnictwo SGH, Warszawa 2003.
Papuzi$ski A., Zrównowa ony rozwój, Wydawnictwo Branta, Bydgoszcz
2005.
Europejskie standardy etyki i spo"ecznej odpowiedzialno$ci biznesu, Wydawnictwo Akademii Leona Ko*mi$skiego, Warszawa 2003.
Seria: Administracja i Zarz dzanie (14)2010
ZN nr 87