Inteligentne systemy transportowe i sterowanie ruchem w transporcie
Transkrypt
Inteligentne systemy transportowe i sterowanie ruchem w transporcie
Spis rzeczy – Contents R y s z a r d A r e n d t , R y s z a r d M i c h a l s k i – Ukad informatyczny systemu diagnostycznego cigników koowych .................................................................................................................... 7 Information Technology System Diagnostic Wheeled Tractor I r e n e u s z C e l i s k i – Zastosowanie wideorejestracji ruchu pojazdów do walidacji i kalibracji modeli sieci drogowej ......................................................................... 19 Video Recording of Vehicles Movements Application for Road Network Model Validation and Calibration Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, A n d r z e j P k a l s k i – Znaczenie krajowej architektury ITS ........................................... 29 Importance of National ITS Architecture Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, A n d r z e j P k a l s k i – Sposoby zapewnienia interoperacyjnoci inteligentnych systemów transportowych (ITS) ............................................................................................................................... 43 Methods of Intelligent Transport Systems (ITS) Interoperability Assurance S t a n i s a w J . C i e l a k o w s k i – Metoda diagnozowania uytkowego zakadowych systemów rozrzdzania grawitacyjnego.................................................................................. 57 Method of Operational Diagnostics of Works Gravitational Marshalling Systems A t t i l a C s e h , B a l á z s S á g h i , G é z a T a r n a i – Fall-Back Mode Operation on Remotely Controlled Railway Lines ......................................................................................... 63 Awaryjny tryb pracy na liniach kolejowych wyposaonych w system zdalnego sterowania A n d r z e j C z e r e p i c k i , A n d r z e j G ó r a l s k i – Moliwoci wykorzystania baz danych NoSQL w systemach informatycznych w transporcie........................................................ 73 Possibilities of Using NoSQL Databases in Information Systems of Transport P i o t r A n d r z e j D m o c h o w s k i , J a c e k S k o r u p s k i – Model ruchu lotniczego do oceny pynnoci i przepustowoci sektora obszaru ........................................................ 81 Model of Air Traffic for Assessing Smoothness and Area Control Sector Capacity P a w e D r ó z d – Integracja funkcjonalna urzdze sterowania ruchem kolejowym ................ 93 Functional Integration Railway Traffic Control Devices A n d r z e j F e l l n e r , H e n r y k J a f e r n i k – Analysis of the NPA GNSS Implementation in the Aspect of the Air Transport ..................................................................................... 105 Analiza wprowadzenia NPA GNSS w aspekcie transportu powietrznego K r z y s z t o f F i r l g – Testowanie specjalizowanych urzdze sterowania ruchem drogowym w strukturach FPGA ............................................................................................................................. 115 Testing of Specialized Road Traffic Control Devices Realized in FPGA Devices M a g o r z a t a G a j e w s k a – Radio kognitywne, jako technologia przyszoci komunikacji radiowej na potrzeby transportu ............................................................................................... 125 Cognitive Radio as a Future Radio Communication Technology for Transport S a w o m i r G a j e w s k i – Nowe kierunki rozwoju systemów trankingowych w zastosowaniach transportowych......................................................................................................................... 135 New Development Directions of Trunking Systems in Transport Applications S t a n i s a w G o n d e k – Czy Krakowski Szybki Tramwaj (KST) przypieszy? .................. 147 Did the Cracow High-Speed Tram (KST) Accelerated? S t a n i s a w G u c m a – Optymalizacja parametrów systemu morskich dróg wodnych w ujciu inynierii ruchu morskiego............................................................................................... 157 Optimization of Sea Waterway System Parameters in Marine Traffic Engineering P r z e m y s a w I l c z u k , W i e s a w Z a b o c k i – Wybrane zagadnienia wyznaczania krzywych hamowania pocigów ............................................................................................... 167 Some Problems in Determining Braking Curves Trains Dagmara Jankowska, Justyna Wacowska-lzak – Bezpieczestwo transportu szkolnego z wykorzystaniem inteligentnych systemów transportowych (ITS) ................................................................................................................................................... 179 School Transport Safety with the Use of Intelligent Transport Systems J a c e k J a n u s z e w s k i – Compatibility and Interoperability of Satellite Navigation Systems in Different Modes of Transport ......................................................................................................... 199 Kompatybilno i midzyoperacyjno nawigacyjnych systemów satelitarnych w rónych gaziach transportu M a r e k K a n i e w s k i – Model matematyczny odbieraka prdu i sieci jezdnej ........................ 209 Mathematical Model of Pantograph and Overhead Contact Wire P i o t r K a w a l e c , M a r c i n R y s k o – Zastosowanie grafów przej automatów skoczonych do opisu algorytmów dziaania urzdze srk .......................................... 221 Railway Interlocking Algorithms Construction Using Finite-State Machine Diagrams L e c h K o b y l i s k i – Problems of Handling Ships Equipped with AZIPOD Propulsion Systems ............................................................................................................. 231 Problemy manewrowania statkami napdzanymi pdnikami azymutalnymi –AZIPOD A n d r z e j K o c h a n – Symulator rzeczywistego ruchu pocigów SRP-WT .................... 247 Simulator of the Real Movement of Trains SRP-WT G e r a r d K r a w c z y k , W i t o l d M a j c h r z a k – Wykorzystanie algorytmu genetycznego do wyznaczenia tras linii transportu miejskiego ............................................................ 257 Using Genetic Algorithm to Find Near Optimal Routes for Public Transport Lines T o m a s z K r u k o w i c z – Sprawdzanie urzdze drogowej sygnalizacji wietlnej ............ 267 Testing of Traffic Light Devices M a r i u s z K r z y a n o w s k i – Conflict Free and Efficient Flight Routes Planning in Free Route Airspace ............................................................................................................................ 277 Planowanie bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w przestrzeni Free Route D a r i u s z L a s k o w s k i , P i o t r u b k o w s k i – Przeywalnociowa ocena poufnych kanaów............................................................................................................................................................ 287 Survivability Assessment of Confidential Channels Andrzej Lewiski, Zbigniew ukasik, Andrzej Toru– The Application of Public Radio Transmission Standards in Innovative Railway Automation Systems ...................................................................................................................................................... 297 Wykorzystanie publicznych standardów transmisji radiowej w innowacyjnych systemach automatyki kolejowej M a r e k M a c i e j e w s k i , T o m a s z M a c i e j e w s k i – Uwarunkowanie makroskopowych modeli ruchu drogowego .................................................................................................... 309 Matrix Conditioning of Macroscopic Road Traffic Models A n d r z e j M a r c z a k – Technologia radia programowalnego w zastosowaniach transportowych .................................................................................................................................................................. 321 Software Defined Radio Technology in Transport Applications Andrzej W. Mitas, Witold Konior, Aleksander Konior – Optyczne cechy znaków VMS w aspekcie bezpieczestwa ruchu drogowego........................... 331 Optical Features of VMS-Signs under the Aspect of Transport Safety J a r o s a w M o c z a r s k i – Poredni stan techniczny w praktyce eksploatacyjnej systemów sterowania ruchem kolejowym ......................................................................................................... 347 Intermediate Technical State in Signaling Systems Exploitation Practice Jakub Montewka, Floris Goerlandt, Pentti Kujala, J a r i H a a p a l a , M i k k o L e n s u – Modelling a Ship Performance in Dynamic Ice: Part I, Transforming Data into Information ................................................................ 359 Modelowanie osigów statku nawigujcego w dynamicznym polu lodowym: cz I, przeksztacenie danych w informacje J a k u b M o n t e w k a , H i l a r y S i n c l a i r – Modelling a Ship Performance in Dynamic Ice: Part II, Transforming Information into Knowledge ............................................... 369 Modelowanie osigów statku nawigujcego w dynamicznym polu lodowym: cz II, przeksztacenie informacji w wiedz T a d e u s z N i e d z i e l a – Automatic Target Recognition from Diffraction Patterns .......... 383 Automatyczne rozpoznawanie obiektów z obrazów dyfrakcyjnych K r z y s z t o f O s t r o w s k i – Zmienno nate dopywajcych do skrzyowania z sygnalizacj w analizach niezawodnoci ich funkcjonowania .......................................................... 391 Variability of Demand Flow to Intersections with Signals in Analyses of their Operating Reliability Alexander Paier, Refi-Tugrul Güner, W o l f g a n g B r ü c k l e r – V2X Cooperative Systems – On the Way to Next Generation ITS ................................................................................................................................................................. 401 V2X systemy wspódziaajce – na drodze do ITS nowej generacji B a r t o m i e j P i t k o w s k i , M i c h a M a c i e j e w s k i – Zastosowanie danych GIS o zagospodarowaniu przestrzennym w mikroskopowej symulacji ruchu ........... 411 Application of GIS Land Use Data in Microscopic Traffic Simulation Zbigniew Pietrzykowski, Tomasz Szewczuk, A n n a W ó j c i k , P a w e B a n a – Procesy wnioskowania w systemie automatycznej komunikacji w egludze morskiej ........................................................................................ 421 Inference Processes in an Automatic Communication System in Marine Navigation Ireneusz Sitek, Piotr Tomczuk, W a w r z y n i e c W y c h o w a s k i – Analiza fotometryczna w ocenie jakoci ergonomicznej zobrazowania monitorowego systemów sterowania ruchem kolejowym ............................................................................................................................................................................ 433 Photometric Analysis in Ergonomic Quality Assessment of VDU Based Visualization in Train Traffic Control Systems J a c e k S k o r u p s k i , M a g d a l e n a W i e r z b i s k a – Problem zakóce w ruchu lotniczym spowodowanych spónionymi pasaerami ............................................................ 443 The Problem of Disturbances in Air Traffic Caused by the Late Passengers J a c e k S k o r u p s k i – Modelowanie procedur startu i ldowania z wykorzystaniem sieci Petriego ....................................................................................................................................................................... 455 Modelling of Takeoff and Landing Procedures Using Petri Nets S z y m o n S u r m a , J e r z y M i k u l s k i – Koncepcja utrzymania i eksploatacji zintegrowanych systemów sterowania o podwyszonym poziomie niezawodnoci ............... 469 Concept of Maintenance and Operation of High Level Reliability Integrated Control Systems Andrzej Toru, Lucyna Bester, Mirosaw Siergiejczyk– Szacowanie funkcjonalnoci i bezpieczestwa systemów sterowania ruchem kolejowym ............................................................................................................................................................................ 475 The Functionality and Safety Assessing of Rail Control Command Systems H e n r y k T y l i c k i , B o l e s a w O c h o d e k – Monitorowanie stanu systemu kierowca – rodek transportowy – droga .......................................................................................................... 485 The Monitoring Condition System Driver - the Transport Vehicle - Road A d a m W e i n t r i t – Advances in e-Navigation Concept - Risk Control Options.................... 493 Rozwój koncepcji e-Navigation – opcje kontroli ryzyka PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Ryszard Arendt Politechnika Gdaska Ryszard Michalski Uniwersytet Warmisko-Mazurski w Olsztynie UKAD INFORMATYCZNY SYSTEMU DIAGNOSTYCZNEGO CIGNIKÓW KOOWYCH Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Podstawowym elementem systemu diagnostycznego jest komputer pokadowy Fujitsu FUTRO S100 z chodzeniem pasywnym w wykonaniu odpornym na drgania i wstrzsy, z pamici Compact Flesh 16Gb. Do komputera doczony jest monitor dotykowy NVOX LCD 10” VGA/FVAT. Oprogramowanie komputera obejmuje system operacyjny Windows XP-2000, driver konwertera USB/DeviceNet oraz opracowany program diagnostyczny. Komputer poczony jest czem USB z konwerterem protokou USB na DeviceNet, typu I-7565 pracujcym jako „master”. Sie CAN czy konwerter z trzema urzdzeniami akwizycji danych (urzdzenia „slave”) czujników zainstalowanych w wybranych punktach cignika koowego. Sowa kluczowe: system diagnostyczny, technologia informatyczna, traktor koowy INFORMATION TECHNOLOGY SYSTEM DIAGNOSTIC WHEELED TRACTOR Abstract: The design and construction of a diagnostic device requires the development of a system for the acquisition and processing of measurement data, numerous cable connections and an on-board computer. The key component of a diagnostic system was the Fujitsu FUTRO S100 on-board computer in shock and vibration-proof housing, with passive cooling and a 16 GB Compact Flash memory card. The computer was provided with a NVOX LCD 10” VGA/FVAT touch screen. The following software was used: Windows XP-2000, USB/DeviceNet interface module and a diagnostic program. The computer was connected to the I-7565USB/DeviceNet master device via the USB port. The CAN bus connected the interface module with three slave devices collecting data from sensors installed in various locations of a wheeled tractor. Keywords: Diagnostic system, information technology, wheeled tractor PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Ireneusz Celiski Politechnika lska, Wydzia Transportu ZASTOSOWANIE WIDEOREJESTRACJI RUCHU POJAZDÓW DO WALIDACJI I KALIBRACJI MODELI SIECI DROGOWEJ Rkopis dostarczono, marzec 2013 Streszczenie: W artykule opisano metod wykorzystujc wideorejestracj ruchu pojazdów na potrzeby kalibracji i walidacji modeli sieci drogowej. Artyku prezentuje wybrane aspekty realizacji metody pod ktem zbierania i obróbki danych z sieci drogowej. Opisana metoda wideorejestracji ruchu pojazdów realizowana jest sukcesywnie w wybranych przekrojach sieci drogowej miasta Katowice. Poszukiwanie takiej metody wynika z faktu, e modelowanie mikrosymulacyjne ruchu drogowego wzbudza, pewne istotne kontrowersje metodyczne. Dotyczy to m in. problemu stosowania lokalizowanych modeli zachowa kierowcy implementowanych w oprogramowaniu symulacyjnym. Ponadto w tym kontekcie, w odniesieniu do mikrosymulacji praktycy podkrelaj niejednoznaczno procesu walidacji modeli ruchu z wykorzystaniem rónych metod oraz charakterystyk ruchu. Sowa kluczowe: modele mikrosymulacyjne, przetwarzanie obrazów, sie drogowa VIDEO RECORDING OF VEHICLES MOVEMENTS APPLICATION FOR ROAD NETWORK MODEL VALIDATION AND CALIBRATION Summary: This paper presents video recording method for validation and calibration of the road network model. Validation was carried out based on selected sections of the road network of Katowice city. Microsimulation traffic modeling raises some important controversy. Models calibration based on the video characteristics of the actual road traffic flows occurring in the urban road network can be helpful in assessing their quality. The problem with this type of method is the scope and scale of the collected data. In addition, for microsimulation emphasized the ambiguity of the validation process using a variety of methods and measures of road networks. Keywords: microsimulation models, image processing, road network PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, Andrzej Pkalski Instytut cznoci - Pastwowy Instytut Badawczy ZNACZENIE KRAJOWEJ ARCHITEKTURY ITS Rkopis dostarczono, marzec 2013 Streszczenie: Architektura inteligentnych systemów transportowych (ITS) jest zestawem stwierdze ogólnych, które pozwalaj na planowanie realizacji wspópracujcych ze sob aplikacji i usug. Ze wzgldu na uwarunkowania formalne i praktyczne powinna to by architektura wypeniajca uwarunkowania krajowe. Nagromadzona wiedza, dowiadczenia i opracowania, w szczególnoci zwizane z europejsk ramow architektur ITS, mog by poytecznym punktem wyjcia zarówno do opracowania polskiej krajowej architektury ITS, jak i przyjcia rozwiza instytucjonalnych, pozwalajcych na jej efektywne zastosowania. Sowa kluczowe: inteligentny system transportowy, ITS, C-ITS, architektura, Polska IMPORTANCE OF NATIONAL ITS ARCHITECTURE Summary: Architecture of intelligent transport systems (ITS) is a set of general statements which let to plan implementation of applications and services, cooperating with each other.. Due to formal and practical requirements it should be architecture fulfilling domestic conditions. The collected knowledge, experience and studies, particularly connected with European Frame ITS architecture, can be a useful point of departure both to drawing up Polish domestic ITS architecture, as well as adopting institutional arrangements, allowing for her effective applications. Keywords: Intelligent Transport System, ITS, C-ITS, architecture, Poland PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Bogdan Chojnacki, Marian Kowalewski, Andrzej Pkalski Instytut cznoci - Pastwowy Instytut Badawczy SPOSOBY ZAPEWNIENIA INTEROPERACYJNOCI INTELIGENTNYCH SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH (ITS) Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Problem interoperacyjnoci jest jednym z kluczowych problemów systemów transportowych a dotyka zwaszcza systemów, których zoono znacznie wzrasta przez zastosowanie technik informacyjno-komunikacyjnych. Dyrektywa 2010/40/UE w sprawie ram wdraania inteligentnych systemów transportowych w obszarze transportu drogowego oraz interfejsów z innymi rodzajami transportu ustala rodki do zapewnienia zgodnoci, interoperacyjnoci i cigoci ITS. Dokonano przegldu moliwoci osigania interoperacyjnoci ITS oraz procesów ich praktycznego wykorzystania, zwaszcza przez badania implementacji norm i specyfikacji. Sowa kluczowe: inteligentny system transportowy, ITS, C-ITS, interoperacyjno, badanie METHODS OF INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS (ITS) INTEROPERABILITY ASSURANCE Summary: Interoperability is one of crucial problems in transport systems and it is touching especially the systems, when their complexity is growing through application of information and communications techniques. Directive of 2010/40/EU on frameworks of the implementation of intelligent transport systems in the area of the road transport and interfaces with other types of transport have established measures to ensure ITS conformance, interoperability and continuity. Here there is review of the possibilities how to achieve ITS interoperability as well as processes of their practical application. Special focus is on testing of the implementation of norms and the specifications. Keywords: intelligent transport system, ITS, C-ITS, interoperability, testing P R A C E N A U K O W E P O L I T E C H N I K I WA R S Z AW S K I E J z. 95 Transport 2013 Stanisaw J. Cielakowski Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny w Radomiu METODA DIAGNOZOWANIA UYTKOWEGO ZAKADOWYCH SYSTEMÓW ROZRZDZANIA GRAWITACYJNEGO Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W pracy opracowano metod diagnozowania uytkowego systemów rozrzdzania grawitacyjnego, m.in. w zakadach energetyki cieplnej. METHOD OF OPERATIONAL DIAGNOSTICS OF WORKS GRAVITATIONAL MARSHALLING SYSTEMS Abstract: A method is developed of operational diagnostics of gravitational marshalling systems in heating power plants. PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Attila Cseh, Balázs Sághi, Géza Tarnai Budapest University of Technology and Economics FALL-BACK MODE OPERATION ON REMOTELY CONTROLLED RAILWAY LINES The manuscript delivered: April 2013 Abstract: This paper deals with handling abnormal situations raised on remotely controlled railway lines and in particular how to maintain automatic operation that is a core function of such systems. Unlike conventional traffic control, in case of remotely controlled stations the operational personnel is not located on the stations, thus nobody could intervene in the railway traffic locally if necessary. In addition, replacing the human staff with different technical devices and automatism makes the number of potential failure modes even higher. The most critical event when the data connection is lost between the control centre and the station therefore the human supervision of the traffic terminates. This paper presents the human, technological and technical aspects of treating such failures and offers some potential solutions in order to maintain railway traffic and minimize disturbances. Keywords: railway, CTC, remote control, operational control centre, fall-back mode AWARYJNY TRYB PRACY NA LINIACH KOLEJOWYCH WYPOSAONYCH W SYSTEM ZDALNEGO STEROWANIA Streszczenie: Publikacja dotyczy nadzwyczajnych sytuacji, które mog wystpi podczas pracy systemu zdalnego sterowania na liniach kolejowych, a w szczególnoci jak utrzyma automatyczny tryb pracy, który jest podstawow funkcj takiego systemu. W odrónieniu od tradycyjnych systemów sterowania ruchem, w systemach zdalnego sterowania, na stacjach objtych zdalnym sterowaniem, brak lokalnego personelu wyklucza bezporednie oddziaywanie, w razie potrzeby, na proces ruchowy na stacji. Ponadto zastpienie obsugi przez pracowników obsugujcych inne urzdzenia techniczne oraz automatyzacja powikszaj nawet liczb stanów awaryjnych. W przypadku najbardziej krytycznego zdarzenia, gdy wystpi utrata danych w poczeniu midzy centrum sterowania a stacj, nadzór czowieka nad ruchem zostaje zakoczony. Artyku prezentuje ludzkie, technologiczne i techniczne moliwoci traktowania takich uszkodze i proponuje potencjalne rozwizania dla utrzymania ruchu kolejowego i zminimalizowania zakóce. Sowa kluczowe: koleje, CTC, zdalne sterowanie, centrum sterowania, tryb fall-back (awaryjny tryb streowania) PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Czerepicki, Andrzej Góralski Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu MOLIWOCI WYKORZYSTANIA BAZ DANYCH NoSQL W SYSTEMACH INFORMATYCZNYCH W TRANSPORCIE Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: w artykule przestawiono kierunki rozwoju systemów informatycznych w transporcie zorientowanych na uytkownika kocowego. Wymieniono charakterystyki baz danych zaliczanych do nurtu NoSQL oraz reprezentowane modele danych. Pokazano przykad transformacji modelu relacyjnego do postaci grafowej oraz ide zastosowania grafowej bazy danych do wyszukiwania pocze w systemie komunikacji miejskiej. Zobrazowano ogóln koncepcj systemu informatycznego rozproszonego wykorzystujcego bazy danych NoSQL w poszczególnych moduach. Sowa kluczowe: bazy danych, transport, systemy informatyczne POSSIBILITIES OF USING NoSQL DATABASES IN INFORMATION SYSTEMS OF TRANSPORT Summary: the paper presents trends of evolution of transportation information systems oriented to end-user. Shows the characteristics of NoSQL databases and their data models. Presents an example of the transformation of the relational model into a graph model in context of search for connections in the public transportation system. Summarizes the general concept of a distributed informatics system using NoSQL databases. Keywords: databases, transport, informatics systems PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Piotr Andrzej Dmochowski Polska Agencja eglugi Powietrznej Jacek Skorupski Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu MODEL RUCHU LOTNICZEGO DO OCENY PYNNOCI I PRZEPUSTOWOCI SEKTORA OBSZARU Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W pracy przedstawiono model ruchu lotniczego do oceny pynnoci i przepustowoci sektora obszaru. Jest on czci szerszego projektu badawczego sucego okreleniu w sposób ilociowy zalenoci wystpujcej midzy pynnoci ruchu lotniczego a przepustowoci sektora kontroli obszaru. Przedstawiona tu koncepcja modelu ruchu lotniczego jest cile zwizana z przyjtym wczeniej sposobem opisu modelu sektora obszaru [3]. W niniejszej pracy przedmiotem modelowania jest ruch lotniczy w sektorze obszaru. Zosta on odwzorowany poprzez zbiory: planów lotów, biecych planów lotów i korzystnych planów lotów. Takie odwzorowanie pozwoli w kolejnych etapach prac na okrelenie zarówno pynnoci ruchu lotniczego jak i przepustowoci sektora kontroli obszaru. Omówione modele posu do zbudowania narzdzia badawczego w postaci programu komputerowego, który pozwoli na wykorzystanie zebranych danych o rzeczywistym przebiegu ruchu lotniczego w FIR Warszawa do badania ilociowej zalenoci midzy pynnoci ruchu a przepustowoci sektora kontroli. Realizacja tego zadania pozwoli na opracowanie algorytmu takiego ksztatowania strumieni statków powietrznych aby maksymalizujc pynno jednoczenie maksymalizowa przepustowo sektora. Sowa kluczowe: pynno ruchu lotniczego, przepustowo sektora kontroli, zarzdzanie ruchem lotniczym MODEL OF AIR TRAFFIC FOR ASSESSING SMOOTHNESS AND AREA CONTROL SECTOR CAPACITY Summary: In this paper a model to assess smoothness of traffic and area control sector capacity is presented. It is part of a wider research project aiming at determining a quantitative relation between smoothness and capacity of area control sector. Concept of the model presented here is closely related to the way of describing the model of area sector adopted earlier in [3]. In this paper, the subject of modelling is air traffic in the sector. It has been mapped by: flight plans, current flight plans and favourable flight plans. This mapping will enable us to determine both: air traffic smoothness and sector capacity in the following stages of research. Discussed models will be used to build a research tool in the form of a computer program that allows the use of data collected about the actual process of air traffic in FIR Warsaw to study the quantitative relationship between smoothness and capacity of traffic control sector. This will enable to develop an algorithm for forming of traffic streams to maximize sector capacity while maximizing the smoothness. Keywords: air traffic smoothness, ATC sector capacity, air traffic management PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Pawe Drózd Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu INTEGRACJA FUNKCJONALNA URZDZE STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W referacie przedstawiono problematyk integracji funkcjonalnej urzdze sterowania ruchem kolejowym. Na modernizowanych stacjach zgodnie z wymaganiami instaluje si urzdzenia komputerowe dla których naley zapewni wspóprac z systemami na przylegajcych szlakach i ssiednich posterunkach za pomoc odpowiednich interfejsów. Artyku zawiera krótk analiz urzdze srk, przedstawiono i omówiono struktury ich powiza oraz jakie warunki musz zosta spenione dla zapewnienia poprawnej wspópracy urzdze. Sowa kluczowe: sterowanie ruchem kolejowym, urzdzenia srk, funkcjonalno FUNCTIONAL INTEGRATION RAILWAY TRAFFIC CONTROL DEVICES Summary: The paper presents the problem of functional integration of traffic control devices. On upgraded stations in accordance with the requirements of the installed computer equipment. For these devices to ensure co-operation between systems in adjacent lanes and adjacent stations through appropriate interfaces. The article contains a brief analysis of signaling devices, presented and discussed the structure of their relationship and what conditions must be fulfilled to ensure proper co-operation of equipment. Keywords: railway traffic control, signaling devices, functionality PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Fellner, Henryk Jafernik Silesian University of Technology, Faculty of Transport ANALYSIS OF THE NPA GNSS IMPLEMENTATION IN THE ASPECT OF THE AIR TRANSPORT The manuscript delivered: June 2013 Abstract: EGNOS system is available as an ‘Open Service’ form October 2009. There are four key parameters that describe the operation of the EGNOS system. These are accuracy, integrity, continuity and availability. The values of these parameters directly affect the types of operations that can be used in different phases of flight, especially during approaches and landings. The following entities participate in this project: scientific research centers, government agencies, aircraft operator and local small airfield, which guarantees general outlook analysis, clearly constructed user requirements with correct technical solutions which are in compliance with air traffic regulations. Government agency will be the supervisor for preparation and certification of the airfield and aircraft. Scientific research centers will prepare technical solutions for system installation at airfield and aircraft, with certification projects and procedures as well. This includes two types of certification: technical and fly procedures (landing procedures for aircraft and airfield). Safety of fly and Safety Case are especially taken into consideration. Aircraft operator involved in a project will perform the EGNOS system installation on the aircraft and on the airfield, using blueprint for technical solution developed in the second phase of the project, and as result of that in next phases of project will perform test and certification flights. Additionally aircraft operator is allowed to train new and current pilots, which will fully realize plan for preparing all the pilots to be familiarized with EGNOS System, and if so, this system will be widely and commonly used in aviation/air force. All demonstration, testing and certification flights will be in participation of scientific research center and government agency, which will guarantee the test procedure correctness in accordance to flight safety regulations and rules for new equipment on board aircrafts. Currently, differential positioning methods, such as EGNOS, ASG-EUPOS, AFREF, WAAS, MSAS, GRAS, GAGAN, SNAS, basing on global satellite navigation systems: GPS, GLONASS and also Galileo in the future. Keywords: NPA, GNSS, EGNOS Analysis of the NPA GNSS Implementation in the Aspect of the Air Transport 113 ANALIZA WPROWADZENIA NPA GNSS W ASPEKCIE TRANSPORTU POWIETRZNEGO Streszczenie: Od padziernika 2009 system EGNOS jest dostpny jako "Otwarty Serwis". Cztery zasadnicze parametry opisuj dziaanie systemu EGNOS. To dokadno, wiarygodno, cigo i dostpno. Wartoci tych parametrów bezporednio dotycz typów operacji, tote mog by uywane w rónych etapach lotu, szczególnie podczas podej i ldowa. Jednostki uczestniczce w tym projekcie to: naukowe orodki badawcze, agencje rzdowe, operatorzy statków powietrznych i lokalne mae lotniska, które gwarantuj dla szerokiego krgu odbiorców dostp do perspektywicznych analiz, czytelnie skonstruowanych wymaga uytkowych z poprawnymi technicznymi rozwizaniami, zgodnymi z przepisami ruchu lotniczego. Agencja rzdowa bdzie nadzorowaa przygotowanie, certyfikowanie lotnisk i statków powietrznych. Natomiast naukowe orodki badawcze przygotuj techniczne rozwizania dla systemowej instalacji na lotnisku i pokadzie statku powietrznego te w oparciu o certyfikowane projekty i procedury. Wystpuj zatem dwa typy certyfikacji: techniczna i lotniczo-proceduralna (procedury ldowania dla statku powietrznego i lotniska). Szczególnie brane s pod uwag bezpieczestwo wykonywania latania oraz analiza ryzyka. Operator statku powietrznego, zainteresowany projektem, wykonuje instalacj systemu EGNOS na pokadzie statku powietrznego i na lotnisku, korzystajc z planu technicznego rozwizania, opracowanego w drugim etapie projektu. W rezultacie realizowania kolejnych faz w ramach projektu, wykonuje loty testowe i certyfikacyjne. Dodatkowo operatorowi statku powietrznego zezwolono na trenowanie personelu latajcego, który w peni zrealizuje plan przygotowania dla pilotów, zapoznajcy z systemem EGNOS. Zakada sie, e system ten bdzie powszechnie i szeroko stosowany w lotnictwie cywilnym i siach powietrznych. Wszystkie pokazowe testy i certyfikacyjne loty bd udziaem naukowych centrów badawczych i agencji rzdowych, które gwarantuj poprawno procedury testowej zgodnie z przepisami bezpieczestwa lotu i zasadami eksploatacji nowego wyposaenia statków powietrznych. Obecnie, rónorodne metody pozycjonowania, takie jak: EGNOS, ASG-EUPOS, AFREF, WAAS, MSAS, GRAS, GAGAN, SNAS, opieraj si na globalnej nawigacji satelitarnych systemów: militarnych (GPS, GLONASS) a w przyszoci równie na cywilnym Galileo. Sowa kluczowe: NPA, GNSS, EGNOS PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Krzysztof Firlg Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu TESTOWANIE SPECJALIZOWANYCH URZDZE STEROWANIA RUCHEM DROGOWYM W STRUKTURACH FPGA Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Urzdzenia sterowania ruchem drogowym, ze wzgldu na ich zoono oraz wan rol jak peni, a take wymagan du niezawodno, musz by testowane na kadym etapie ich tworzenia. Zastosowanie ukadów FPGA w urzdzeniach srd, pozwala na zwikszenie wydajnoci i niezawodnoci tych ukadów, jednak wymaga wykorzystania nowoczesnych narzdzi i metod testowania tych urzdze. Przedstawiono zoony proces powstawania urzdze sterowania ruchem drogowym w strukturach FPGA. Dla poszczególnych etapów tego procesu zosta przedstawiony i przeanalizowany problem wystpowania i wykrywania bdów dziaania. Rozpatrzono bdy wynikajce z bdnej specyfikacji, bdnej realizacji ukadu oraz bdy powstae w wyniku uszkodzenia realizacji. Przedstawiono opracowan metod testowania modeli specjalizowanych urzdze sterowania ruchem, pozwalajc wykry bdy specyfikacji urzdze zaprojektowanych w jzyku VHDL i zrealizowanych w ukadach FPGA. Sowa kluczowe: urzdzenia sterowania ruchem, ukady programowalne, testowanie TESTING OF SPECIALIZED ROAD TRAFFIC CONTROL DEVICES REALIZED IN FPGA DEVICES Summary: Road traffic control devices, due to their complexity and a significant role, as well as a high level of required reliability, must be tested at every stage of their creation. Application of FPGA circuits in road traffic control devices allows for increasing efficiency and reliability of these circuits, however, the use of modern tools and testing methods of these devices is required. A complex process of creation of road traffic control devices within FPGA structures has been presented. The problem of appearing and detecting operating errors has been presented and analyzed for particular stages of the process. Errors resulting from wrong specification and realization of the circuit, as well as errors resulting from realization damage have been considered. The designed method for testing models of specialized road traffic control devices has been presented, which allows for detection of specification errors of devices designed within VHDL and realized in FPGA circuits. Keywords: road traffic devices, programmable logic devices, testing PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Magorzata Gajewska Politechnika Gdaska, Wydzia Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki RADIO KOGNITYWNE JAKO TECHNOLOGIA PRZYSZOCI KOMUNIKACJI RADIOWEJ NA POTRZEBY TRANSPORTU Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj radia kognitywnego, jako technologii przyszoci komunikacji radiowej, na potrzeby transportu, w której nastpuje inteligentne dostosowywanie rozmaitych parametrów do zmiennych warunków pracy systemu. Nastpnie omówiono cykl kognitywny. Ponadto zaproponowano zastosowanie algorytmu sztucznej inteligencji, znanego pod nazw „algorytm symulowanego wyarzania”, do zastosowania w radiu kognitywnym, w celu zwikszenia efektywnoci jego dziaania. Sowa kluczowe: radio kognitywne, cykl kognitywny, symulowane wyarzanie COGNITIVE RADIO AS A FUTURE RADIO COMMUNICATION TECHNOLOGY FOR TRANSPORT Summary: The paper presents the concept of cognitive radio as a radio communication technology of the future, for the purpose of transport, in which there is an intelligent adaptation of various parameters to varying conditions of system operation. Next the so-called cognitive cycle is discussed. Moreover, the use of an artificial intelligence algorithm, known as the "simulated annealing algorithm", for use in the cognitive radio in order to increase the efficiency of its operation. Keywords: cognitive radio, cognitive cycle, simulated annealing PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Sawomir Gajewski Politechnika Gdaska, Wydzia Elektroniki, Telekomunikacji i Informatyki NOWE KIERUNKI ROZWOJU SYSTEMÓW TRANKINGOWYCH W ZASTOSOWANIACH TRANSPORTOWYCH Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W referacie wskazano kierunki rozwoju systemów trankingowych do zastosowa dyspozytorskich, np. dla policji i transportu. W chwili obecnej gównym standardem jest TETRA, jednak coraz czciej s proponowane rozwizania oparte na gotowej infrastrukturze systemów komórkowych. Przedstawiono take sposób integracji systemu TETRA z LTE z zachowaniem niezalenoci obu systemów oraz zaproponowano architektur poczonego systemu. Sowa kluczowe: TETRA, LTE, systemy trankingowe NEW DEVELOPMENT DIRECTIONS OF TRUNKING SYSTEMS IN TRANSPORT APPLICATIONS Summary: Paper presents trends of the development of trunking systems for dispatching applications, i.e. for the police and transport. Nowadays, the main standard is TETRA, but more often the proposed solutions are based on the infrastructure of existing cellular systems. The paper presents the way of development of TETRA and LTE with independence of such solutions and proposes architecture of integrated system. Keywords: TETRA, LTE, trunking systems PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Stanisaw Gondek Politechnika Krakowska, Katedra Budowy Dróg i Inynierii Ruchu CZY KRAKOWSKI SZYBKI TRAMWAJ (KST) PRZYPIESZY? Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Od grudnia 2008 roku w Krakowie kursuje pierwsza linia (nr 50) Krakowskiego Szybkiego Tramwaju (KST), która miaa usprawni podróowanie na kierunku pónoc-poudnie. Osignicie parametrów tramwaju szybkiego na tej linii miao zapewni zastosowanie nowoczesnego taboru niskopodogowego mogcego rozwija prdko 70 km/h oraz wdroenie przez firm SIMENS systemów sterowania ruchem (UTCS) zapewniajcych priorytetow obsug tramwajów KST na sygnalizacjach wietlnych. W referacie przedstawiono obecny stan KST, najblisze plany inwestycyjne zwizane z KST oraz wyniki bada empirycznych czasów przejazdu na odcinku pomidzy przystankami Dauna i PK wykonanymi dla tramwaju szybkiego przed i po cakowitym wdroeniu systemu sterowania ruchem (UTCS) w korytarzu linii 50. Porównanie czasów przejazdu dla obu kierunków daje odpowied na pytanie czy system sterowania wpyn na skrócenie czasu podróowania tramwajem szybkim na analizowanym odcinku. Przedstawiono równie wyniki punktualnoci przyjazdu tramwaju na pocztkowych przystankach analizowanego odcinka linii tramwaju szybkiego. Sowa kluczowe: tramwaj szybki, sterowanie ruchem, czas podróy DID THE CRACOW HIGH-SPEED TRAM (KST) ACCELERATED? Summary: Since December 2008, in Krakow runs the first line (No 50) Cracow High-Speed Tram (KST), which was to facilitate travel to the north-south direction. Achieving high-speed tram parameters on this line was to ensure the use of modern low-floor trams capable of reaching speeds of 70 km/h and the implementation of the company SIEMENS urban traffic control systems (UTCS) provide priority support for trams KST on traffic lights. The paper presents the current state of KST, next investment plans related to the KST and the results of empirical studies on the section travel time between stops Dauna and PK made for high speed tram before and after full implementation of the urban traffic control system (UTCS) in the corridor line 50. Comparison of transit times for both directions gives the answer to the question of whether the control system contributed to the reduction in travel time, high-speed tram section under analysis. It also presents the results of arrival punctuality of tram stops in the initial section analyzed section of high-speed tram line. Keywords: high speed tram, urban traffic control, journey time PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Stanisaw Gucma Akademia Morska w Szczecinie OPTYMALIZACJA PARAMETRÓW SYSTEMU MORSKICH DRÓG WODNYCH W UJCIU INYNIERII RUCHU MORSKIEGO Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: w artykule zdefiniowano system morskich dróg wodnych oraz przedstawiono ogólne zasady jego modelowania. Okrelono warunki bezpiecznej eksploatacji systemu morskich dróg wodnych oraz zbudowano model optymalizacji jego parametrów. Opisany model optymalizacji zastosowano przy projektowaniu systemu podejciowych dróg wodnych do portu zewntrznego w winoujciu (Terminalu LNG). Sowa kluczowe: inynieria ruchu morskiego, morskie drogi wodne OPTIMIZATION OF SEA WATERWAY SYSTEM PARAMETERS IN MARINE TRAFFIC ENGINEERING Abstract: The article defines a system of sea waterways and discusses general principles of modeling such systems. Conditions for safe operation of marine waterway systems are specified. The author's model of waterway parameter optimization herein presented was used in designing a system of approach channels leading to the outer port in winoujcie, the LNG terminal. Keywords: marine traffic engineering, marine waterways PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Przemysaw Ilczuk, Wiesaw Zabocki Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu WYBRANE ZAGADNIENIA WYZNACZANIA KRZYWYCH HAMOWANIA POCIGÓW Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Artyku nawizuje do sposobów wyznaczania drogi hamowania pocigu. Droga hamowania stanowi zasadniczy element decydujcy o rozmieszczeniu semaforów blokady samoczynnej, a take punktowych urzdze przekazywania informacji tor – pojazd z zastosowaniem balis stanowicych podstawowe urzdzenia infrastruktury systemu ETCS. W artykule przedstawiono wybrane metody wyznaczania krzywych hamowania pocigów. Wskazano rónice dugoci dróg hamowania, zalenie od przyjtej metody dla zaoonych parametrów trakcyjnych pocigu. Analizowane metody wyznaczania krzywych hamowania zostan zastosowane do budowy modeli symulacyjnych pozwalajcych na wnioskowanie o rozmieszczeniu punktów instalacji balis lub zespoów balis na szlaku. Sowa kluczowe: ruch kolejowy, sterowanie, system ETCS SOME PROBLEMS IN DETERMINING BRAKING CURVES TRAINS Summary: The article refers to the ways of determining the stopping distance of the train. Braking distance is a key factor in the spacing of the semaphore block system, as well as point - device in communication between the rails - vehicle using balise as electronic beacon or transponder which are the basic parts of an Automatic Train Protection (ATP) system or of ETCS signalling system. The article presents some methods of determining braking curves trains. Indicated differences in the length of stopping distances, depending on the method used for the assumed uniform traction train. Keywords: railway traffic, control system, system ETCS, ATP PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Dagmara Jankowska, Justyna Wacowska-lzak Instytut Transportu Samochodowego Centrum Bezpieczestwa Ruchu Drogowego BEZPIECZESTWO TRANSPORTU SZKOLNEGO Z WYKORZYSTANIEM INTELIGENTNYCH SYSTEMÓW TRANSPORTOWYCH (ITS) Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono wyniki oceny zintegrowanego systemu bezpiecznego przewoenia dzieci do szkoy, który wykorzystywa Inteligentne Systemy Transportowe (ITS) i zosta opracowany, a nastpnie wdroony pilotaowo w ramach midzynarodowego projektu badawczego o akronimie Safeway2School. System Safeway2School skada si z nastpujcych podsystemów: ochrony pieszego na przystanku autobusowym i w jego okolicy (inteligentny przystanek autobusowy – Intelligent Bus Stop IBS – i nadajnik noszony przez dziecko), wspomagania pracy kierowcy, aplikacji na komórk rodzica, telefonów oraz aplikacji na komórk dziecka, inwentaryzacji przystanków, serwera przechowujcego dane. Uzupenieniem powyszych elementów by specjalnie opracowany nowy znak umieszczony na autobusie szkolnym informujcy o tym, e autobus przewozi dzieci (identycznymi znakami oznakowano take przystanki autobusowe na caej trasie autobusu szkolnego) oraz szkolenia dla poszczególnych uczestników bada pilotaowych. Metodami oceny efektywnoci systemu Safeway2School byy badania prdkoci pojazdów oraz badania ruchu gaek ocznych przeprowadzone za pomoc okulografu na grupie kierowców poruszajcych si po trasie autobusu szkolnego, wzdu której testowano wybrane elementy systemu Safeway2School. Sowa kluczowe: bezpieczestwo ruchu drogowego, Inteligentne Systemy Transportowe (ITS), transport szkolny SCHOOL TRANSPORT SAFETY WITH THE USE OF INTELLIGENT TRANSPORT SYSTEMS Summary: The article presents the results of the evaluation of the integrated system of safe transportation of children to school, which exploited Intelligent Transport Systems (ITS) and was developed and later implemented within the European funded project Safeway2School. Safeway2School system included the following elements: pedestrian safety system at the bus stop – Intelligent Bus Stop IBS and tags for children, Driver Support System, applications for parents’ and students’ mobile phones, bus stops inventory tool, data server. All these elements were supplemented with a new sign placed on a school bus, and trainings for all stakeholders in the project. The methods of the Safeway2School system evaluation were speed measurements and eye-tracking experiment carried out among drivers who used the school bus route, along which selected elements of the system were tested. Keywords: road safety, Intelligent Transport Systems (ITS), school transport PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jacek Januszewski Gdynia Maritime University, Poland COMPATIBILITY AND INTEROPERABILITY OF SATELLITE NAVIGATION SYSTEMS IN DIFFERENT MODES OF TRANSPORT The manuscript delivered: April 2013 Abstract: Actually (March 2013) more than 60 operational GPS and GLONASS (Satellite Navigation System – SNS), EGNOS, MSAS and WAAS (Satellite Based Augmentation System – SBAS) satellites are in orbit transmitting a variety of signals on multiple frequencies. As nowadays more than one hundred million receivers of all these systems are used in every mode of transportation in the world ԟ land, maritime and air ԟ the problem of compatibility and interoperability of SNS and SBAS also under development, Galileo & BeiDou and GAGAN, SDCM & QZSS respectively is described in the paper. Three parameters ԟ signal in space (frequency carrier), system time and coordinate reference ԟ frame (datum) were taken into account in particular. A reply to several questions such as how many systems can be used at the same time and which system must be preferred in individual mode of transport, what does for the user new SNS and SBAS mean is described also. Keywords: compatibility, satellite navigation system, mode of transport KOMPATYBILNO I MIDZYOPERACYJNO NAWIGACYJNYCH SYSTEMÓW SATELITARNYCH W RÓNYCH GAZIACH TRANSPORTU Streszczenie: Obecnie (marzec 2013) ponad 60 satelitów operacyjnych nawigacyjnych systemów satelitarnych (SNS) GPS i GLONASS oraz satelitarnych wspomagajcych (SBAS) EGNOS, MSAS i WAAS znajduje si na orbitach okoo ziemskich transmitujc pakiet sygnaów na rónych czstotliwociach. Ze wzgldu na fakt, e ju wicej ni 100 mln uytkowników wszystkich trzech gazi transportu, ldowego, morskiego i powietrznego, korzysta dzisiaj z odbiorników w/w systemów, w artykule omówiono problem kompatybilnoci i midzyoperacyjnoci SNS i SBAS, równie tych znajdujcych si na etapie budowy, czyli odpowiednio Galileo i BeiDou oraz GAGAN, SDCM i QZSS. Pod uwag wzito trzy parametry, czyli sygna w przestrzeni (czstotliwo nona), czas systemu oraz ukad odniesienia wspórzdnych okrelanej pozycji. Udzielono równie odpowiedzi na takie pytania jak: z ilu systemów mona jednoczenie korzysta, który system zalecany jest dla danej gazi transportu, co oznacza dla uytkownika pojawienie si nowego SNS i SBAS. Sowa kluczowe: kompatybilno, nawigacyjny system satelitarny, gazie transportu PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Marek Kaniewski Instytut Kolejnictwa MODEL MATEMATYCZNY ODBIERAKA PRDU I SIECI JEZDNEJ Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W artykule opisano sposoby modelowania, przy pomocy funkcji matematycznych, podsystemu drgajcego: odbierak prdu i sie jezdna oraz systemu drgajcego odbierak prdu - sie jezdna. Podano modele pantografów i sieci jezdnej o jednym stopniu swobody i dwóch stopniach swobody. Omówiono metod symulacji uniesienia przewodu jezdnego na skutek przejazdu wielu odbieraków prdu w oparciu o pomiary uzyskane z przejazdu jednego odbieraka prdu. Przedstawiono te wyniki symulacji dla urzdze uywanych na zelektryfikowanych liniach kolejowych PKP, to jest dla odbieraka prdu typu 5ZL-SP i sieci trakcyjnej 2C120-2C. Sowa kluczowe: model matematyczny, modelowanie odbieraka prdu i sieci trakcyjnej, odbierak prdu, sie trakcyjna MATHEMATICAL MODEL OF PANTOGRAPH AND OVERHEAD CONTACT WIRE Summary: The purpose of this paper is to show the methods of modeling vibrating subsystems i.e.: pantograph and the overhead contact wire and of a vibrating system: pantograph- overhead contact wire using mathematical functions. Presented pantograph and overhead contact wire models with one and with two degrees of freedom. The method of creating a simulation of a uplift contact wire through many pantographs on the basis of measurements taken from one pantograph is discussed. Results of a simulator for electrified railways equipment i.e. 5ZL-SP pantograph and 2C120-2C overhead contact wire are also presented. Keywords: mathematical model, pantograph and overhead contact wire modeling, pantograph, overhead contact wire. PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Piotr Kawalec Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu Marcin Rysko Bombardier Transportation (Rail Engineering) Polska sp. z o.o. ZASTOSOWANIE GRAFÓW PRZEJ AUTOMATÓW SKOCZONYCH DO OPISU ALGORYTMÓW DZIAANIA URZDZE SRK Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono propozycj stworzenia metody formalnego zapisu algorytmów dziaania urzdze zabezpieczenia ruchu kolejowego z wykorzystaniem grafów przej automatów skoczonych. Przegld stosowanych obecnie metod opisu urzdze srk wskazuje, e nie istnieje jednolita platforma opisu wszelkiego rodzaju dyskretnych ukadów sterowania. Wikszo stosowanych metod nie pozwala na wykorzystanie wspomagania komputerowego na etapie specyfikacji i weryfikacji tego typu ukadów. Na przykadzie stworzonego modelu przykadowego urzdzenia zostao pokazane, e zastosowanie do tego celu grafów przej pozwala stworzy kompletn platform specyfikacji algorytmów dziaania urzdze srk, pozwalajc dodatkowo na statyczn i dynamiczn weryfikacj poprawnoci opisu z wykorzystaniem jzyków opisu sprztu. Sowa kluczowe: automat skoczony, system zalenociowy, sterowanie ruchem kolejowym RAILWAY INTERLOCKING ALGORITHMS CONSTRUCTION USING FINITE-STATE MACHINE DIAGRAMS Summary: The article presents a method of railway traffic control algorithm specification using finite-state machine diagrams. The review of currently used description methods of railway traffic control devices and systems indicates that a complete platform for description of all kinds of discrete control systems does not exist. It is shown that application of FSM diagrams for this purpose comprises a uniform platform for specification and verification of railway traffic control devices, which additionally allows static and dynamic verification of correctness of this description with the use of hardware description languages and logic simulators. On the exemplary operation algorithm of point module, both the possibilities of Active–HDL package as well as the process of computer aided specification and verification of the designed system are presented. Keywords: finite-state machine, interlocking, railway traffic control PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Lech Kobyliski Foundation for Safety of Navigation and Environment Protection PROBLEMS OF HANDLING SHIPS EQUIPPED WITH AZIPOD PROPULSION SYSTEMS The manuscript delivered, March 2013 Abstract: Large ships, mainly large cruise vessels, built during last two decades are quite often equipped with revolutionary propulsion devices known under the name AZIPODs. There are many reasons for choosing AZIPODs as main propulsion units, the main reason being excellent manoeuvring characteristics achieved. However in case of large propulsion units, having power of 15-25 MW, used for propulsion there are also some disadvantages and limitations, the last mainly related to operational factors. Handling of ships equipped with AZIPODS is different from handling conventional ships and in certain manoeuvring situations safety of the ship and of the propulsion units might be endangered.. Therefore some limitations imposed on handling procedures are necessary and it is essential that pilots and masters of ships fitted with AZIPODs must be specially trained. Keywords: ship manoeuvrability, podded propulsion, handling of ships with Azipods PROBLEMY MANEWROWANIA STATKAMI NAPDZANYMI PDNIKAMI AZYMUTALNYMI -AZIPODAMI Streszczenie: Due statki, przede wszystkim wycieczkowce, budowane w ostatnich dwu dekadach wyposaane s zwykle w nowoczesne pdniki azymutalne znane pod nazw komercyjn AZIPODY. AZIPODY s stosowane gównie dlatego, e zapewniaj one statkowi doskonae waciwoci manewrowe. AZIPODY jako gówne jednostki napdowe wykazuj ponadto wiele zalet, jednake w przypadku stosowania napdów o duej mocy, rzdu 15-25 MW wystpuj take pewne niekorzystne zjawiska i konieczne jest wprowadzanie pewnych ogranicze, gównie w odniesieniu do manewrowania nimi. Manewrowanie statkami wyposaonymi w napd AZIPODAMI róni si od manewrowania statkami konwencjonalnymi i w niektórych sytuacjach manewrowych bezpieczestwo statku jak i jednostek napdowych moe by naraone. W zwizku z tym wymagane jest zastosowanie specyficznych ograniczajcych procedur manewrowania i konieczne jest aby zarówno kapitanowie tych statków jak i piloci portowi przechodzili specjalne przeszkolenie. Sowa kluczowe: manewrowanie statkiem, napd azymutalny, manewrowanie statkiem wyposaonym w AZIPODY PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Kochan Politechnika Warszawska, Wydziaa Transportu SYMULATOR RZECZYWISTEGO RUCHU POCIGÓW SRP-WT Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W artykule autor przedstawia genez projektu i realizacji symulatora rzeczywistego ruchu pocigów SRP-WT. Symulator stanowi integralny element zintegrowanego stanowiska kierowania i sterowania ruchem kolejowym (ksrk) zrealizowanego w technice komputerowej, znajdujcego si w Laboratorium Sterowania Ruchem Wydziau Transportu Politechniki Warszawskiej. Symulator SRP-WT wspópracujc z takimi podsystemami jak: podsystem przekazywania informacji o pocigu, centrum dyspozytorskie i nastawnica komputerowa pozwala na przeprowadzanie zaj dydaktycznych wymagajcych zoonych sytuacji ruchowych. Oprócz celów dydaktycznych symulator znajduje zastosowanie w badania rónych waciwoci komputerowych urzdze ksrk budowanych w laboratorium jak i po za nim. W kolejnych punktach artykuu autor opisuje zaoenia dla architektury i funkcjonalnoci symulatora ruchu pocigu SRP-WT. W przedostatnim punkcie opisane zostay przykadowe zadania symulacyjne realizowane przez symulator w trakcie wicze dydaktycznych na stanowisku dyurnego ruchu i dyspozytora liniowego. Sowa kluczowe: symulacja ruchu pocigów, kierowanie i sterowanie ruchem pocigów, testowanie urzdze srk, szkolenia pracowników kolei SIMULATOR OF THE REAL MOVEMENT OF TRAINS SRP-WT Abstract: In this article author describes the genesis of the project and implementation of the simulator of the real movement of trains. The simulator is an integral part of an integrated management and control of the railway traffic stand (ksrk) realized with the computer technology, which is located in the Railway Traffic Control Laboratory of the Department of Transport, Warsaw University of Technology. The simulator SRPWT working with subsystems such as communications subsystem of the train dispatching center and interlocking computer allows to take classes that require complex traffic situations. In addition to teaching purposes simulator is used to study various aspects of computer equipment ksrk constructed in the laboratory as well as third-party. In the following sections the article the author describes the foundation of the architecture and functionality of a moving train simulator SRP-WT. In the penultimate section describes the sample simulation tasks performed by the simulator during classes, at the stand of signalman and the train dispatcher. Keywords: train movement simulation, train movement management and control, testing of interlocking devices, training of railway employees PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Gerard Krawczyk, Witold Majchrzak Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu WYKORZYSTANIE ALGORYTMU GENETYCZNEGO DO WYZNACZENIA TRAS LINII TRANSPORTU MIEJSKIEGO Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Artyku przedstawia opart o algorytm genetyczny metod rozwizania problemu ustalenia tras linii komunikacji miejskiej. Opisano dziaanie metody, wyniki prób oraz najwaniejsze cechy metody. Sowa kluczowe: komunikacja miejska, algorytm genetyczny, TRNRP USING GENETIC ALGORITHM TO FIND NEAR OPTIMAL ROUTES FOR PUBIC TRANSPORT LINES Summary: This article presents a genetic algorithm based method of solving the transit route network design problem. It describes how this method works, presents test results and most important features. Keywords: Public transportation, Genetic algorithm, TRNRP PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Tomasz Krukowicz Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu SPRAWDZANIE URZDZE DROGOWEJ SYGNALIZACJI WIETLNEJ Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule opisano aktualny stan prawny i normalizacji w zakresie odbioru instalacji i urzdze sygnalizacji wietlnej. Urzdzenia te stanow specyficzne instalacje elektryczne, które, ze wzgldu na penion funkcj, powinny spenia szczególne wymagania w zakresie bezpieczestwa. W artykule zaproponowano zestaw bada do realizacji podczas odbioru nowej lub modernizowanej sygnalizacji wietlnej, jak równie podczas bada okresowych. Sowa kluczowe: sygnalizacja wietlna, instalacje elektryczne, sprawdzanie odbiorcze TESTING OF TRAFFIC LIGHT DEVICES Summary: The paper presents current legal status and standards related to commissioning of traffic light installations and devices. These devices are specific electric installations and have to meet special safety requirements with respect to their function. A set of tests is proposed to be used during commissioning of new or upgraded traffic lights as well as for periodic inspection. Keywords: traffic lights, electric installation, commissioning tests PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Mariusz Krzyanowski Polska Agencja eglugi Powietrznej CONFLICT FREE AND EFFICIENT FLIGHT ROUTES PLANNING IN FREE ROUTE AIRSPACE The manuscript delivered: April 2013 Abstract: The main purpose of this paper is to approach and emphasise the role of conflict free and efficient flight route planning in Free Route Airspace(FRA) as a part of introduction working programme - Step 2, “Trajectory-based Operations” in Single European Sky ATM Research Programme. Free Route Airspace Concept comprises specific airspace within which users shall freely plan their routes between an entry point and an exit point without reference to the ATS route network. The concept of conflict free and efficient flight routes planning, basic model of FRA, target function for calculating optimal trajectories and results related to airspace capacity from computer simulations are also presented. Keywords: Free Route Airspace, Airspace Capacity, Routes Planning PLANOWANIE BEZKONFLIKTOWYCH I WYDAJNYCH TRAS PRZELOTU W PRZESTRZENI FREE ROUTE Streszczenie: Gównym celem artykuu jest przyblienie i podkrelenie znaczenia zagadnienia planowania bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w przestrzeni swobodnie planowanych tras przelotu – FRA(Free Route Airspace). Zagadnienia te stanowi wprowadzenie do roboczego programu „Operacje w oparciu o trajektorie lotu”, realizowanego w ramach europejskiego programu badawczego SESAR (Single European Sky ATM Research), bdcego technicznym komponentem w tworzeniu Jednolitej Przestrzeni Europejskiej – SES (Single European Sky).W artykule przedstawiono uproszczony model przestrzeni FRA, zaproponowano algorytm wyznaczania bezkonfliktowych i wydajnych tras przelotu w oparciu o przyjt funkcj celu uwzgldniajc dugo trasy, wysoko i prdko lotu oraz wyniki przeprowadzonych symulacji. Sowa kluczowe: przestrze Free Route, przepustowo przestrzeni, planowanie tras przelotu PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Dariusz Laskowski, Piotr ubkowski Wojskowa Akademia Techniczna, Wydzia Elektroniki PRZEYWALNOCIOWA OCENA POUFNYCH KANAÓW Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono nowe podejcie do oszacowania przeywalnoci sieci teleinformatycznych w ujciu struktur topologicznych majcych zastosowanie w systemach transportu szynowego. Przeywalno zdefiniowano, jako zdolno systemu (megaukadu) do realizacji usug w odpowiednim czasie przy obecnoci ataków i uszkodze. Do podstawowych miar warunkujcych stan zdatnoci zaproponowano zastosowa wskaniki przeywalnoci odzwierciedlajce poprawno funkcjonaln systemu. Zasadnicz determinant w badaniach przeywalnoci sieci (systemu) jest odzwierciedlenie infrastruktury w procesie symulacji komputerowej. Symulacja dostarcza danych do budowy wiadomoci sytuacyjnej o zdarzeniach zachodzcych w infrastrukturze przez moliwo realizacji licznych scenariuszy odzwierciedlajcych cyber-ataki na infrastruktur przy jednoczesnej prezentacji wyników. Narzdziem wykorzystanym w symulacji jest program NET. Wyniki symulacji komputerowych wykazay, e nowe podejcie moe poprawnie odzwierciedla przeywalno sieci teleinformatycznych. Dlatego te zaprezentowane podejcie moe by stosowane w postaci wiarygodnego kryterium oceny wytrzymaoci zarówno rzeczywistych jak i nowo projektowania sieci o wysokiej przeywalnoci w szeroko rozumianych systemach transportu ludzi i towarów. Sowa kluczowe: przeywalno, sie teleinformatyczna, system transportu szynowego SURVIVABILITY ASSESSMENT OF CONFIDENTIAL CHANNELS Summary: A new measure for survivability of data communication networks (rain systems) based upon topological structures is presented. Survivability is the ability of a system to fulfill its mission, in a timely manner, in the presence of attacks, accidents and failures. One approach to investigating the survivability of the network (system) is a simulation of the infrastructure. The simulation tool – NET is introduced. The simulation can help people to better understand the infrastructure by being able to run scenarios of simulated cyberattacks against the infrastructure and to view the results. The computer simulation results have shown that the new measure can well reflect the survivability of networks. It can be used as a reliable criterion for estimating the survivability of networks and for networks design with high survivability in the wider transport systems for people and commodity. Keywords: survivability, confidential channels, network . PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Lewiski, Zbigniew ukasik Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im Kazimierza Puaskiego w Radomiu Andrzej Toru Instytut Kolejnictwa THE APPLICATION OF PUBLIC RADIO TRANSMISSION STANDARDS IN INNOVATIVE RAILWAY AUTOMATION SYSTEMS The manuscript delivered: April 2013 Abstract: The work deals with the rules of safety communication applied in public, open data transmission systems according to obligatory standard PN-EN 50159-2011. The innovative systems manufactured by chosen manufactures applying such solutions and elaborated concepts of future systems giving new functional possibilities with regard to existing safety standards assigned to railway control and management. Keywords: Railway automation, Open Transmission Systems, Standard PN-EN 50159:2011 WYKORZYSTANIE PUBLICZNYCH STANDARDÓW TRANSMISJI RADIOWEJ W INNOWACYJNYCH SYSTEMACH AUTOMATYKI KOLEJOWEJ Streszczenie: W pracy przedstawione zostay zasady bezpiecznego stosowania rozwiza przesyania danych w publicznych, otwartych systemach transmisji stosowanych w systemach zarzdzania i sterowania ruchem kolejowych zgodnie z obowizujc norm. PN-EN 50159-2010. Przedstawiono innowacyjne systemy wybranych polskich producentów stosujcych takie rozwizania oraz koncepcje systemów przyszociowych, w których rozwizania na otwartej transmisji radiowej daj nowe moliwoci funkcjonalne w zarzdzaniu i sterowaniu ruchem kolejowym przy zachowaniu obowizujcych standardów bezpieczestwa. Sowa kluczowe: Automatyka kolejowa, Systemy Transmisji Otwartej, PN-EN 50159:2011 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Marek Maciejewski Politechnika Poznaska, Instytut Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Tomasz Maciejewski Politechnika Poznaska, Instytut Informatyki UWARUNKOWANIE MAKROSKOPOWYCH MODELI RUCHU DROGOWEGO Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule zebrano podstawowe równania makroskopowych modeli przepywu ruchu drogowego i przedstawiono je w jednolitej macierzowej formie, zaniedbujc przy tym oddziaywania o charakterze dyfuzyjnym. Na bazie tego przegldu zdefiniowano wszystkie elementy macierzy dla rónych modeli przepywu ruchu. Okrelenie wartoci wasnych dla poszczególnych klas i podklas modeli byo podstaw do wyznaczenia miar uwarunkowania macierzy: promieni spektralnych oraz wskaników uwarunkowania. Miary te zostay wykorzystane do porównania sformuowa modeli ruchu i oceny potencjalnej efektywnoci obliczeniowej makroskopowych modeli ruchu drogowego. Sowa kluczowe: modele makroskopowe ruchu, uwarunkowanie modeli MATRIX CONDITIONING OF MACROSCOPIC ROAD TRAFFIC MODELS Summary: In the article, the fundamental equations of macroscopic road traffic flow models are assembled and presented in an unified form, with neglecting all diffusive effects. Based on this review, all matrix entries (coefficients) for different traffic flow models are defined. The determination of eigenvalues for particular classes and subclasses of models is the basis for calculation of matrix condition measures: the spectral radiuses and the spectral condition numbers. These measures are used for comparison of traffic flow model formulations and estimation of the potential computational efficiency for macroscopic road traffic models. Keywords: macroscopic traffic models, matrix conditioning of models PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Marczak Politechnika Gdaska, Katedra Systemów i Sieci Radiokomunikacyjnych TECHNOLOGIA RADIA PROGRAMOWALNEGO W ZASTOSOWANIACH TRANSPORTOWYCH Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Technologia radia programowalnego (ang. Software Defined Radio) jest nowoczesnym rozwizaniem umoliwiajcym realizacj urzdze pracujcych w rónego rodzaju systemach cznoci radiowej, w tym wykorzystywanych w transporcie. W pracy zostay zaprezentowane zagadnienia dotyczce koncepcji realizacji radia programowalnego. Opisano w sposób funkcjonalny platform sprztow i programow takiego rozwizania. Zaprezentowano równie budow przykadowej platformy sprztowej do realizacji radia programowalnego. Sowa kluczowe: SDR, Radio programowalne, JTRS SOFTWARE DEFINED RADIO TECHNOLOGY IN TRANSPORT APPLICATIONS Summary: Software Defined Radio (SDR) is a modern solution for the implementation of devices in various types of radio systems, including for transport. The paper presents issues concerning the implementation of the concept of the SDR. Describes the software and hardware platform of such a solution. The paper presents the construction of the hardware platform for the implementation of a programmable radio. Keywords: SDR, Software Defined Radio, JTRS PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej W. Mitas Politechnika lska, Wydzia Inynierii Biomedycznej Witold Konior Politechnika lska, doktorant, Wydzia Automatyki, Elektroniki i Informatyki Aleksander Konior APM Sp. z o.o. OPTYCZNE CECHY ZNAKÓW VMS W ASPEKCIE BEZPIECZESTWA RUCHU DROGOWEGO Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W artykule zwrócono uwag na aspekt transferu danych w zamknitej ptli sprzenia zwrotnego w systemie ITS. Punktem wyjcia jest sprawne centrum zarzdzania ruchem drogowym, przekazujce nastpnie wyznaczone dane do lokalnych punktów komunikacji z uytkownikiem w ruchu za pomoc znaków drogowych o zmiennej treci. Przedstawiono problematyk waciwego usytuowania elementu przekazujcego informacj wietln w kontekcie klas wyznaczonych ktem dystrybucji wizki wietlnej. W dalszej czci artykuu sprecyzowano zadania badawcze, dotyczce percepcji i recepcji informacji wizualnej z urzdzenia emitujcego wiato o zdefiniowanych czstotliwociach. Sformuowane wnioski powinny by implementowane w praktyce z uwagi na istotny wpyw na bezpieczestwo ruchu drogowego. Sowa kluczowe: ITS, VMS, efektywno przekazu informacji OPTICAL FEATURES OF VMS-SIGNS UNDER THE ASPECT OF TRANSPORT SAFETY Summary: The article focuses on the aspect of data transfer in ITS systems. The first and main point of this system is traffic management center that transfers the data to the local cells of communication to inform by VMS the traffic participant. Then the problems of proper positioning of light emitting beam in the context of so called classes is presented. In the second part there are some problems defined, that must be solved for proper perception and reception of visible information from the unit that emits the defined frequencies. The specified conclusions should be applied in the praxis because of the important influence on the traffic safety. Keywords: ITS, VMS, efficiency of information transfer PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jarosaw Moczarski Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu, Instytut Kolejnictwa POREDNI STAN TECHNICZNY W PRAKTYCE EKSPLOATACYJNEJ SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Zmiany stanu technicznego urzdze srk s efektem procesów starzenia i zuycia ich elementów, a take realizacji celowych dziaa obsugowych. Efektywno rozwizywania problemów decyzyjnych, a take skuteczno przeciwdziaania postpujcym procesom destrukcyjnym, zaley od wiedzy eksploatatora o zmianach stanu technicznego urzdze oraz o charakterze tych zmian. W kolejowej praktyce eksploatacyjnej, dostp do informacji o stanie technicznym urzdze jest zwykle bardzo ograniczony. Wysokie wymagania dotyczce bezpieczestwa ruchu kolejowego wskazuj na potrzeb zastosowania strategii wedug stanu. Dla jej wdroenia niezbdna jest praktyczna umiejtno analizy informacji diagnostycznych. Sowa kluczowe: eksploatacja, stan techniczny, urzdzenia srk INTERMEDIATE TECHNICAL STATE IN SIGNALING SYSTEMS EXPLOITATION PRACTICE Summary: Changes in technical state of the signaling devices are the result of the ageing and wearing of the elements and making the maintenance works. The level of the efficiency in slowing down the destructive process depends on the ability to access information about technical state of the devices and types of faults. The exploitation experience tells us that access to the information about the technical state of devices is usually very limited. High requirements for railway safety, is highlighting the need for a strategy by state. For its implementation necessary is practical skill of diagnostic information analysis. Keywords: exploitation, technical state, signaling devices PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jakub Montewka, Floris Goerlandt, Pentti Kujala Aalto University, Dept. of Applied Mechanics, Research Group on Maritime Risk and Safety Espoo, FINLAND Jari Haapala, Mikko Lensu Finnish Meteorological Institute Helsinki, FINLAND MODELLING A SHIP PERFORMANCE IN DYNAMIC ICE: PART I, TRANSFORMING DATA INTO INFORMATION The manuscript delivered: May 2013 Abstract: For safe and efficient exploitation of ice-covered waters the knowledge about ship performance in ice is crucial. Although ice navigation has received substantial attention over recent decades, there is still no known modelling technique to predict ship’s speed in a dynamic ice field. In order to gain an insight into this process, we need to transform the available data into information first. Only then information can be used to develop new knowledge. This paper demonstrates how to transform still data into dynamic information about operation of maritime transportation system in ice-covered waters. For this purpose, the data from the Automatic Identification System about the performance of a selected ship is used along with a numerical ice forecast model describing the ice field in the analysed sea area. Keywords: Winter navigation; Ship performance in ice; Bayesian Networks MODELOWANIE OSIGÓW STATKU NAWIGUJCEGO W DYNAMICZNYM POLU LODOWYM: CZ I, PRZEKSZTACENIE DANYCH W INFORMACJE Streszczenie: W celu bezpiecznej oraz wydajnej eksploatacji akwenów pokrytych lodem, wiedza o zachowaniu statku w tych warunkach jest niezbdna. Pomimo, i egluga w lodach pozostaje tematem wielu opracowa naukowych, tematyka modelowania zachowania statku w dynamicznym polu lodowym, zwaszcza w obecnoci zjawiska kompresji pokrywy lodowej, pozostaje wci kwesti otwart. W artykule omówiono dostpne róda danych, które po odpowiednim przetworzeniu dostarcz informacji, umoliwiajcej lepsze zrozumienie procesu nawigacji statku w dynamicznym polu lodowym co pozwoli na modelowanie tego procesu. W artykule podkrelono zasadno przeprowadzenia procesu przeksztacenia danych w informacj które nastpnie mona wykorzysta w celu uzyskania nowej wiedzy. Na przykadzie pokazano, i nawet najdokadniejsze dane, nie dostarcz penej informacji, jeeli nie zostan odpowiednio przetworzone oraz zinterpretowane, co moe prowadzi do bdnych lub niepenych wniosków. Sowa kluczowe: nawigacja w lodach, prdko statku w lodzie, Sieci Bayesa PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jakub Montewka Aalto University, Dept. of Applied Mechanics, Research Group on Maritime Risk and Safety Espoo, FINLAND Hilary Sinclair Memorial University Newfoundland, CANADA MODELLING A SHIP PERFORMANCE IN DYNAMIC ICE: PART II, TRANSFORMING INFORMATION INTO KNOWLEDGE The manuscript delivered: May 2013 Abstract: Although ice navigation has received substantial attention over recent decades, there is still no known modelling technique to predict ship’s speed in a dynamic ice field. This paper introduces probabilistic, data-driven models that predict a ship’s speed and the situations where a ship is probable to get stuck in ice based on the joint effect of ice features, such as the thickness and concentration of level ice, ice ridges, rafted ice, and ice compression. To develop the models, the data from the Automatic Identification System about the performance of a selected ship was used, an ice forecast model was utilized to deliver information about the ice field and the links between the ice conditions and ship movements were established using Bayesian learning algorithms. The case study presented in this paper considers a single and unassisted trip of an ice-strengthened bulk carrier between two Finnish ports in the presence of challenging ice conditions, which varied in time and space. The obtained results show good prediction power of the models, which is on average 80% for predicting the ship’s speed and above 90% for predicting cases where a ship may get stuck in ice. We expect this new approach to facilitate the safe and effective route selection problem for iceinfested waters where the ship performance is reflected in the objective function. Keywords: Winter navigation; Ship performance in ice; Bayesian Networks MODELOWANIE OSIGÓW STATKU NAWIGUJCEGO W DYNAMICZNYM POLU LODOWYM: CZ II, PRZEKSZTACENIE INFORMACJI W WIEDZ Streszczenie: Pomimo, i egluga w lodach pozostaje tematem wielu opracowa naukowych, tematyka modelowania zachowania statku w dynamicznym polu lodowym, zwaszcza w obecnoci zjawiska kompresji pokrywy lodowej, pozostaje wci kwesti otwart. W artykule przedstawiono dwa probabilistyczne modele, pierwszy szacujcy prdko statku w polu lodowym oraz drugi okrelajcy warunki lodowe w których statek moe spodziewa si cakowitej utraty prdkoci (moe utkn w lodzie). Modele stworzono w oparciu o informacje uzyskane z systemu AIS dostarczajcego dane o pozycji oraz pooeniu statku w odstpie kilkunastu sekund, wykorzystano take szczegóowe informacje o pokrywie lodowej (stopie koncentracji oraz grubo pokrywy lodowej, zwaów lodowych, nawarstwionego lodu oraz poziom kompresji pokrywy lodowej), pochodzce z numerycznego modelu pogody HELMI, opracowanego w Finskim Instytucie Meteorologicznym. W celu okrelenia zalenoci pomidzy zachowaniem statku a warunkami lodowymi wykorzystano Sieci Bayesa oraz dwa typy algorytmów uczenia maszynowego z danych. Uzyskane modele charakteryzuja si wysokim poziomem prognozowania, 80% dla modelu prognozujcego prdko statku oraz 90% dla modelu prognozujcego sytuacje utknicia w lodzie. Przedstawiona analiza dotyczy pojedynczego przejcia statku masowego posiadajcego wysok klas lodow, pomidzy dwoma portami w Finlandii. Przedstawione podejcie moe by wykorzystane przy rozwizywaniu problemu wyboru trasy optymalnej w dynamicznym polu lodowym. Sowa kluczowe: nawigacja w lodach, prdko statku w lodzie, Sieci Bayesa PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Tadeusz Niedziela Warsaw University of Technology, Faculty of Transport AUTOMATIC TARGET RECOGNITION FROM DIFFRACTION PATTERNS The manuscript delivered, April 2013 Abstract: The paper presents the method of automatic diffraction pattern recognition. The proposed method is based on Fourier transform properties. It creates a possibility of bringing the problem to Fourier transform, extraction of characteristic feature vectors and classification. The method has been illustrated by a simple difference algorithm of the of ring-based ordering of diffraction patterns. Keywords: diffraction patterns, classification, artificial neural networks AUTOMATYCZNE ROZPOZNAWANIE OBIEKTÓW Z OBRAZÓW DYFRAKCYJNYCH Streszczenie: Referat prezentuje metod automatycznego rozpoznawania obrazów dyfrakcyjnych. Proponowana metoda, oparta na jest waciwociach transformaty Fouriera. Stwarza ona moliwo sprowadzenia problemu do transformaty Fouriera, ekstrakcji wektora cech charakterystycznych i klasyfikacji. Metod zilustrowano prostym algorytmem rónicy uporzdkowania piercieniowego obrazów dyfrakcyjnych Sowa kluczowe: obrazy dyfrakcyjne, klasyfikacja, sztuczne sieci neuronowe PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Krzysztof Ostrowski Politechnika Krakowska, Katedra Budowy Dróg i Inynierii Ruchu ZMIENNO NATE DOPYWAJCYCH DO SKRZYOWANIA Z SYGNALIZACJ W ANALIZACH NIEZAWODNOCI ICH FUNKCJONOWANIA Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W referacie zaprezentowano analizy zmiennoci warunków ruchu w stanach przecie ruchowych przy rónych przyrostach natenia dopywajcego i przy jego parabolicznym profilu, w odmiennych warunkach pogodowych. Ocena warunków ruchu zostaa wzbogacona o teori niezawodnoci, co pozwala na uwzgldnienie zmiennoci wielu czynników przy charakteryzowaniu wybranych miar warunków ruchu. Przedstawione podejcie dotyczy sytuacji, w której wystpuj ustabilizowane przecienia, które mog by akceptowane lub nie, przez kierujcych pojazdami. Wyniki analiz mog by uzupenieniem metodologii projektowania sygnalizacji w stanach przecie ruchowych, a take wykorzystane w nowoczesnych systemach informacji o ruchu. Sowa kluczowe: sygnalizacja wietlna, warunki ruchu, niezawodno VARIABILITY OF DEMAND FLOW TO INTERSECTIONS WITH SIGNALS IN ANALYSES OF THEIR OPERATING RELIABILITY Summary: The paper presents the analysis of the variability of traffic performance during overload states with varying demand flow increments and parabolic demand flow profiles under different weather conditions. Assessment of traffic conditions is based on the theory of reliability, which allows the inclusion of variability of many factors in the description of the variability of selected measures of traffic performance. The approach describes a situation in which there are stabilized congestions at different increments of demand flow which can be acceptable or not to the drivers. The results of the analysis can be used in the design of traffic signal at the intersection of the overload states in the arteries, as well as in modern traffic information systems. Keywords: traffic signals, traffic performance, reliability PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Alexander Paier, Refi-Tugrul Güner, Wolfgang Brückler Kapsch TrafficCom AG, Vienna, Austria V2X COOPERATIVE SYSTEMS – ON THE WAY TO NEXT GENERATION ITS The manuscript delivered: April 2013 Abstract: After several years of extensive research and standardization both in Europe and North America, cooperative systems based on vehicle-to-vehicle (V2V) and vehicle-to-infrastructure (V2I) communication (V2X) are entering the phase of initial deployments. The basic technology feasibility of IEEE 802.11p wireless communication has been proven and several Field Operational Tests (FOT) across the globe are preparing the actual deployment. In order to benefit by the significant improvements enabled by the V2X use cases in terms of traffic safety and efficiency, the system has to operate reliably under high traffic loads providing a robust security scheme and a viable business case for all stakeholders. In addition, the cooperative nature of V2X requires new ways of data management in the traffic management centers (TMCs). TMCs will have to process large amounts of dynamic real time data, to aggregate these data with fixed sensor data and transmit location based traffic information dynamically to the traffic participants. The paper gives an up-to date overview of current projects, standardization, and system architecture of V2X cooperative systems. Keywords: V2X communications, ITS, cooperative systems, V2V, V2I, WAVE, ITS-G5 V2X SYSTEMY WSPÓDZIAAJCE – NA DRODZE DO ITS-U NOWEJ GENERACJI Streszczenie: Po kilku latach intensywnych bada i standaryzacji, zarówno w Europie, jak i w Ameryce Pónocnej, wspódziaajce systemy oparte na komunikacji pojazd z pojazdem (V2V) oraz pojazdinfrastruktura (V2I) -czyli generalnie (V2X) - wchodzimy w faz pierwszych wdroe. Zostaa potwierdzona moliwo zastosowania podstawowej technologii bezprzewodowej komunikacji 802.11p IEEE i na caym wiecie jest przygotowywane wdroenie fazy testowania w warunkach eksploatacyjnych (FOT). W celu spoytkowania znaczcych udoskonale w zakresie bezpieczestwa ruchu i wydajnoci dziki wprowadzaniu komunikacji V2X , system musi funkcjonowa niezawodnie przy duych obcieniach ruchu gwarantujc istotn popraw bezpieczestwa oraz moliwoci biznesowe dla wszystkich interesariuszy. Dodatkowo, sposób dziaania systemu V2X wymaga nowych metod zarzdzania danymi w centrach zarzdzania ruchem (TMCS). TMCS musi przetwarza due iloci dynamicznych danych w czasie rzeczywistym, w celu zbierania tych danych z okrelonych czujników i przekazywania ruchowych informacji lokalizacyjnych w sposób dynamiczny uczestnikom ruchu. Dokument przedstawia aktualny status biecych projektów, stanu standaryzacji i architektur systemów wspópracujcych V2X. Sowa kluczowe: komunikacja V2X, ITS , wspódziaajce systemy, V2V, V2I, WAVE, ITS-G5 PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Bartomiej Pitkowski Politechnika Poznaska, Wydzia Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Micha Maciejewski Politechnika Poznaska, Wydzia Maszyn Roboczych i Pojazdów Samochodowych Transport Systems Planning and Telematics (VSP), Institute for Land and Sea Transport Systems, Technische Universität Berlin ZASTOSOWANIE DANYCH GIS O ZAGOSPODAROWANIU PRZESTRZENNYM W MIKROSKOPOWEJ SYMULACJI RUCHU Rkopis dostarczono, maj 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono algorytm wyboru miejsc aktywnoci z wykorzystaniem danych GIS na temat zagospodarowania przestrzennego. W pierwszej czci omówiono zagadnienie podziau obszaru na rejony komunikacyjne i niedokadnoci zwizane z tym podejciem. Odpowiedzi na cz problemów jest rezygnacja ze stosowania centroid i równomierne rozmieszczenie miejsc aktywnoci w ramach rejonu. Niestety w przypadku niehomogenicznych rejonów ta równomierno take prowadzi do niedokadnoci. Rozwizaniem tego problemu jest zaproponowana w dalszej czci pracy metoda wyboru miejsc aktywnoci w oparciu o dane GIS o zagospodarowaniu przestrzennym. Nastpnie zobrazowano dziaanie tej metody na przykadzie generacji miejsc aktywnoci dla modelu ruchu aglomeracji poznaskiej. W celu zilustrowania efektów proponowanego podejcia przedstawiono wizualizacj rozmieszczenia miejsc aktywnoci w wariancie bez i z wykorzystaniem informacji o zagospodarowaniu przestrzennym. Sowa kluczowe: zagospodarowanie przestrzenne, mikroskopowa symulacja ruchu, wybór miejsc aktywnoci APPLICATION OF GIS LAND USE DATA IN MICROSCOPIC TRAFFIC SIMULATION Summary: The paper presents an algorithm for activity location choice based on GIS land use data. In the first part, the issue of dividing a study area into zones and its drawbacks are discussed. To solve the problems related to the use of centroids, one may apply uniform location distribution within each zone. Unfortunately, in the case of non-homogeneous zones, this approach leads also to some inaccuracies. The solution is a land-use-based location choice method, which is described in the paper. The idea of the method is explained with an example of a traffic model of the Poznan agglomeration. To show the effects of using land use data, visualizations of activity location distribution are presented, obtained both with and without land use data. Keywords: land use, microscopic traffic simulation, activity location choice PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Zbigniew Pietrzykowski, Tomasz Szewczuk, Anna Wójcik, Pawe Bana Akademia Morska w Szczecinie PROCESY WNIOSKOWANIA W SYSTEMIE AUTOMATYCZNEJ KOMUNIKACJI W EGLUDZE MORSKIEJ Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono zagadnienie automatyzacji procesów komunikacji midzy kierujcymi statkami oraz midzy nimi a operatorami orodków ldowych. Okrelono obszary i zakres automatycznej komunikacji. Uwzgldniono zarówno procesy wymiany informacji jak równie negocjacji. Dokonano przegldu metod negocjacji stosowanych w e-biznesie, gdzie s wykorzystywane od duszego czasu. Przedstawiono proponowany aparat matematyczny dla formalnego opisu procesów wymiany informacji, kooperacji i negocjacji. Przedstawiono przykad procesu negocjacji. Sowa kluczowe: automatyczna komunikacja, proces negocjacji, metody wnioskowania, e-nawigacja INFERENCE PROCESSES IN AN AUTOMATIC COMMUNICATION SYSTEM IN MARINE NAVIGATION Summary: The article deals with the problem of the automation of communication processes between ship navigators and land-based centre operators. The areas and scope of automatic communication have been determined, taking into account information exchange as well as negotiations. An overview of negotiation methods used in e-business is made, where automatic negotiations were introduced first. Mathematical tools for formal description of information exchange, co-operation and negotiation processes are presented. An example of negotiations is given. Keywords: automatic communication, negotiation process, inference rules, e-navigation PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Ireneusz Sitek, Piotr Tomczuk, Wawrzyniec Wychowaski Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu ANALIZA FOTOMETRYCZNA W OCENIE JAKOCI ERGONOMICZNEJ ZOBRAZOWANIA MONITOROWEGO SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono narzdzia pomiarowe oraz metody analizy wyników pozwalajce na ocen jakoci ergonomicznej zobrazowania monitorowego systemów sterowania ruchem kolejowym. Badania wasne przeprowadzono na rzeczywistym systemie, realizujcym zobrazowanie zgodnie z wymaganiami PKP PLK SA. Ponadto w artykule sformuowano kierunki oraz zakres dalszych bada. Przedstawiona metodyka bada jest wstpem do kompleksowej analizy fotometrycznej w obrbie zobrazowania monitorowego systemów sterowania i kierowania ruchem kolejowym oraz stanowisk operatorskich jako caoci. Sowa kluczowe: monitory ekranowe, jako ergonomiczna, systemy sterowania ruchem kolejowym PHOTOMETRIC ANALYSIS IN ERGONOMIC QUALITY ASSESMENT OF VDU BASED VISUALIZATION IN TRAIN TRAFFIC CONTROL SYSTEMS Summary: The article presents measurement tools as well as methods of analysis which allow to evaluate the ergonomic quality of VDU-based visualization in train traffic control systems. Our research was carried out on real system, which performs visualization functions in line with requirements issued by PKP PLK SA. Moreover we describe in this paper the lines and the scope of future research. Research methodology, presented in this article is an introduction to a comprehensive photometric analysis of VDU-based visualization in train traffic control systems as well as the control stations. Keywords: visual display units (VDU), ergonomic quality, train traffic control systems PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jacek Skorupski, Magdalena Wierzbiska Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu PROBLEM ZAKÓCE W RUCHU LOTNICZYM SPOWODOWANYCH SPÓNIONYMI PASAERAMI Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Opónienia i zakócenia w ruchu lotniczym maj róne przyczyny, na przykad techniczne, operacyjne, rodowiskowe. Jedn z nich jest zachowanie pasaerów. W niniejszej pracy podjto problem opónie generowanych przez pasaerów, którzy nadali swój baga rejestrowany, a nie zgosili si do wyjcia do samolotu. W takiej sytuacji pojawia si problem decyzyjny - jak dugo oczekiwa na spónionego pasaera. Oczekiwanie generuje opónienie startu a tym samym koszty. Z drugiej strony decyzja o odlocie mimo niestawienia si pasaera pociga za sob konieczno odnalezienia i wyadowania jego bagau rejestrowanego, co równie powoduje opónienie odlotu i koszty. W pracy przedstawiono model tej sytuacji decyzyjnej oraz sformuowano zadanie optymalizacyjne odpowiednio do modelu sytuacji decyzyjnej. Zaproponowano rozwizanie postawionego problemu przy wykorzystaniu metody Programowania Dynamicznego. Wanym elementem tego zadania optymalizacyjnego jest oszacowanie czasu poszukiwania i rozadunku bagau nalecego do nieobecnego pasaera. Zagadnienie to bdzie przedmiotem dalszych prac, w chwili obecnej zaproponowano jego rozwizanie poprzez zastosowanie teorii zbiorów rozmytych. Sowa kluczowe: opónienia w ruchu lotniczym, problemy decyzyjne w transporcie, programowanie dynamiczne THE PROBLEM OF DISTURBANCES IN AIR TRAFFIC CAUSED BY THE LATE PASSENGERS Summary: Delays and disturbances in air traffic have various causes, for example technical, operational or environmental. One of them can also be passengers’ behavior. The problem of delay generated by passengers who checked-in their baggage, but did not appear at the boarding gate, is considered in this paper. In such situation a decision problem occurs – how long to wait for a late passenger. Waiting too long can cause departure delay and thus costs increase. On the other hand, the decision to take-off without a missing passenger, involves necessity of finding and unloading his checked-in baggage. This search procedure also causes delay and additional costs. The paper presents a model of decision-making process and proposes a solution, using a dynamic programming method. The task has been described adequately to the model of decision situation. An important part of this optimization task is to estimate the time needed to find and unload the baggage, which belongs to the missing passenger. This problem will be the subject of further work, but for the time being it is proposed to solve it using fuzzy sets theory. Keywords: air traffic delays, decision-making process in transport, dynamic programming PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Jacek Skorupski Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu MODELOWANIE PROCEDUR STARTU I LDOWANIA Z WYKORZYSTANIEM SIECI PETRIEGO Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj modelowania ruchu lotniskowego przy wykorzystaniu kolorowanych, czasowych, stochastycznych sieci Petriego. Na przykadzie modelu lotniska z jedn drog startow i jednoczesnymi operacjami startu i ldowania pokazano moliwoci stosowania tych modeli w badaniach procesów ruchowych w transporcie. Model zastosowano do wyznaczania redniego czasu opónienia operacyjnego, przy przyjtych procedurach ruchowych, w zalenoci od wielkoci obsugiwanego ruchu. Sowa kluczowe: modelowanie procesów ruchowych, sieci Petriego, ruch lotniczy MODELLING OF TAKEOFF AND LANDING PROCEDURES USING PETRI NETS Summary: This paper presents the concept of airport traffic modelling using coloured, timed, stochastic Petri nets. By the example of the airport with one runway and simultaneous takeoff and landing operations, the applicability of such models in analysis of air traffic processes is shown. The model was used to determine the average delay in air traffic, depending on the volume of traffic, while operating under the assumed procedures. Keywords: traffic processes modelling, Petri nets, air traffic PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Szymon Surma, Jerzy Mikulski Politechnika lska, Wydzia Transportu KONCEPCJA UTRZYMANIA I EKSPLOATACJI ZINTEGROWANYCH SYSTEMÓW STEROWANIA O PODWYSZONYM POZIOMIE NIEZAWODNOCI Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: Artyku przedstawia zagadnienia zwizane z problematyk eksploatacji i utrzymania zintegrowanych systemów sterowania opartych na sterownikach PLC. Rozwaane systemy sterowania dedykowane s zastosowaniom kolejowym, przez co wymagany poziom bezpieczestwa powinien zosta okrelony na poziomie SIL4. Omówiona problematyka odnosi kwestie diagnostyki systemów sterowania do sposobów okrelania poziomów niezawodnoci systemów. Sowa kluczowe: sterowniki, PLC, bezpieczestwo CONCEPT OF MAINTENANCE AND OPERATION OF HIGH LEVEL RELIABILITY INTEGRATED CONTROL SYSTEMS Summary: Article describes the issues of maintenance and operation high level reliability integrated control systems, based on PLC controllers. Described control systems are dedicated to railway applications, where required is security level SIL 4. Discussed questions, applied diagnostics methods of the control system to determining the levels of system reliability. Keywords: controller, PLC, safety PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Andrzej Toru Instytut Kolejnictwa Lucyna Bester Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im Kazimierza Puaskiego w Radomiu Wydzia Transportu i Elektrotechniki Mirosaw Siergiejczyk Politechnika Warszawska, Wydzia Transportu SZACOWANIE FUNKCJONALNOCI I BEZPIECZESTWA SYSTEMÓW STEROWANIA RUCHEM KOLEJOWYM Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W artykule przedstawiono koncepcj systemu dodatkowego ostrzegania kierowców na niestrzeonych przejazdach kolejowych kategorii D opartego o wykorzystanie publicznych otwartych systemów transmisji danych. Dla systemu takiego przeprowadzona zostaa analiza bezpieczestwa z wykorzystaniem procesów Markowa w celu oszacowania wpywu proponowanego dodatkowego systemu ostrzegania na bezpieczestwo ruchu pojazdów. W celu oszacowania moliwoci budowy takiego systemu dokonano analizy funkcjonalnej dla przykadowej konfiguracji systemu zbudowanej z ogólnodostpnych na rynku typowych elementów (moduów). Analiza funkcjonalna oparta zostaa o metod FTA a do wyliczenia wspóczynnika gotowoci oraz parametrów MTBF systemu wykorzystano oprogramowanie Windchill Quality Solutions. Sowa kluczowe: Systemy zabezpieczenia przejazdów, transmisja otwarta, niezawodno systemów THE FUNCTIONALITY AND SAFETY ASSESSING OF RAIL CONTROL COMMAND SYSTEMS Summary: This paper presented the concept of an additional warning system for unguarded level crossings D category, based on the use public open data transmission standards. In order to assess the impact of this additional warning system for traffic safety was performed the safety analysis with the use on Markov models. In order to assess the possibility of building such an additional warning system, was performed the functionality analysis for sample system configuration (based on available on the market of typical elements). The functional analysis based on the FTA method, ready ratio and MTBF parameters of the system was performed used Windchill Quality Solution software. Keywords: systems reliability, level crossing safety, open data transmission systems PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Henryk Tylicki, Bolesaw Ochodek Instytut Politechniczny, Pastwowa Wysza Szkoa Zawodowa im. Stanisawa Staszica w Pile MONITOROWANIE STANU SYSTEMU KIEROWCA - RODEK TRANSPORTOWY - DROGA Rkopis dostarczono, kwiecie 2013 Streszczenie: W opracowaniu przedstawiono problematyk wyznaczania algorytmów monitorowania stanu systemu Kierowca-rodek transportu-Droga. Stanowi to podstaw do opracowania regu wnioskowania diagnostycznego i budowy pokadowego systemu monitorowania stanu. Sowa kluczowe: system Kierowca-rodek transportu-Droga, monitorowanie stanu systemu. THE MONITORING CONDITION SYSTEM DRIVER - THE TRANSPORT VEHICLE - ROAD Summary: In the study the problems marks the algorithms monitors the condition system Driver- Transport Vehicle-Road. This makes up the basis to the of the rule of inference of diagnostic study and the building of the deck system of monitoring the state. Keywords: the system Driver-Transport Vehicle-Road, the monitoring condition system PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 95 Transport 2013 Adam Weintrit Gdynia Maritime University, Poland The Faculty of Navigation ADVANCES IN E-NAVIGATION CONCEPT - RISK CONTROL OPTIONS The manuscript delivered: May 2013 Summary: In the paper the author presents advances in e-Navigation concept. The paper deals with the problem of the formal safety assessment on e-Navigation, especially risk control options. The IMO Correspondence Group on e-Navigation (the Author is a member of this group since 2006) has reviewed the preliminary list of potential e-Navigation solutions and prioritized five potential main solutions, presented the finalized Cost Benefit and Risk Analysis, considered the further development of the detailed ship and shore architecture, further developed the concept of Maritime Service Portfolios and considered the issue of Software Quality Assurance. The solutions have served as the basis for the creation of Risk Control Options (RCOs) that were believed to be tangible and manageable in terms of quantifying the risk reducing effect and the related costs. Keywords: e-Navigation, Risk Control Options (RCO), Risk Analysis, Formal Safety Assessment (FSA) ROZWÓJ KONCEPCJI E-NAVIGATION – OPCJE KONTROLI RYZYKA Streszczenie: W artykule autor przedstawia dalsze kierunki rozwoju koncepcji e-Navigation. Artyku dotyczy problematyki formalnej oceny bezpieczestwa koncepcji e-Navigation, a w szczególnoci opcji kontroli ryzyka. Grupa Korespondencja IMO ds. e-Navigation (autor jest czonkiem tej grupy od 2006 r.) dokonaa wstpnej oceny listy potencjalnych rozwiza koncepcji e-Navigation i wytypowaa priorytetowych pi potencjalnych rozwiza gównych, i przedstawia analiz ryzyka. Rozwizania te posuyy jako podstawa do stworzenia opcji kontroli ryzyka (RCOs), które uwaa si za namacalne i konkretne w zakresie ilociowego ograniczenia ryzyka i zwizanych z tym kosztów. Sowa kluczowe: e-Navigation, formalna ocena bezpieczestwa FSA, ocena ryzyka i zarzdzanie bezpieczestwem, opcje kontroli ryzyka