PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO - um

1
BURMISTRZ MONIEK
PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO
ZMIANY MIEJSCOWEGO PLANU
ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO
MIASTA MOŃKI
2012 r.
2
1.
Spis treści
Wprowadzenie .....................................................................................................................
3
1.1.
Cel zakres pracy, powiązanie z innymi dokumentami ........................................................
3
1.2.
Ustalenia i główne cele zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego .....................................................................................................................
4
1.3.
Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy .............................................................
7
1.4.
Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania ...............................
7
1.5.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko ..........................
7
1.6.
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym ...................................................
7
2.
Istniejący stan środowiska ...................................................................................................
8
2.1.
Położenie fizyczno-geograficzne ........................................................................................
8
2.2.
Budowa geologiczna ...........................................................................................................
8
2.3.
Wody powierzchniowe ........................................................................................................
9
2.4.
Wody podziemne ................................................................................................................. 10
2.5.
Klimat .................................................................................................................................. 11
2.6.
Warunki glebowe ................................................................................................................ 11
2.7.
Surowce naturalne ............................................................................................................... 12
2.8.
Środowisko przyrodnicze .................................................................................................... 13
2.9.
Obszary prawnie chronione ................................................................................................ 13
2.10. Fauna i flora ........................................................................................................................ 13
2.11. Krajobraz ............................................................................................................................. 14
2.12. Dziedzictwo kulturowe ....................................................................................................... 15
3.
Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska przy braku realizacji ustaleń zmiany 15
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ….................................................
4.
Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem ... 15
5.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu ............................................................................................... 16
6.
Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym i
krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu ........................................ 17
7.
Oddziaływanie ustaleń projektu na środowisko .................................................................. 17
8.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko .......................................................................... 21
9.
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie ........ 25
10.
Materiały źródłowe ............................................................................................................. 26
3
1.
1.1.
Wprowadzenie
Cel zakres pracy, powiązanie z innymi dokumentami
Obowiązek sporządzenia prognozy oddziaływania na środowisko dla projektu zmiany
miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego gminy wynika z przepisu art. 51. ust.
1 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego
ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na
środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz. 1227 z późn. zm.).
Prognoza ma na swoim celu wykazać w jaki sposób i w jakim zakresie zmiany wprowadzone
w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego części obszaru miasta Mońki wpłyną na
środowisko. Ze względu na dużą złożoność zjawisk przyrodniczych, ograniczony zakres
rozpoznania środowiska oraz ogólny charakter dokumentów planistycznych, ocena potencjalnych
przekształceń środowiska wynikających z projektowanego przeznaczenia terenu ma formę
prognozy.
Do pozostałych celów realizacji prognozy zalicza się:
a) wyeliminowanie jeszcze na etapie sporządzania zmiany miejscowego planu
zagospodarowania ustaleń sprzecznych z zasadami zrównoważonego rozwoju
analizowanego obszaru i jego otoczenia,
b) ocenę skutków oddziaływania na środowisko zmian przyjętych w miejscowym planie
zagospodarowania miasta, a co za tym idzie określenie wpływu nowego przeznaczenia
terenów na poszczególne rodzaje użytkowania oraz określenie warunków
zagospodarowania tych obszarów,
c) wprowadzenie ustaleń umożliwiających działalność gospodarczą na analizowanym
terenie i zaspokajanie potrzeb społeczności lokalnej przy równoczesnym zachowaniu
równowagi przyrodniczej i trwałości procesów przyrodniczych,
d) ocenę na ile ustalenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania pozwolą na
zachowanie istniejących wartości zasobów środowiska, na ile wzbogacą lub odtworzą
obniżone, czy też zdegradowane wartości oraz w jakim stopniu spotęgują lub osłabią
istniejące zagrożenia, a także na ile stwarzają możliwość pojawienia się nowych szans
dla ukształtowania wyższej jakości środowiska.
Prognozę sporządzono na podstawie art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r.
o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie
środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, poz.
1227 z późn. zm.).
Zakres i stopień szczegółowości „prognozy” został uzgodniony przez:
Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Białymstoku pismem z dnia
16 maja 2012 r., znak: WOOŚ-I-411.1.34.2012.AR,
Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Mońkach Uzgodnienie Nr
NZ/Uz-02/12, pismo Nr NZ 4183-1/12/12 z dnia 17.05.2012 r..
Opracowywany dokument ma powiązania z niżej wymienionymi dokumentami i
opracowaniami:
-
-
Miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego części obszaru miasta Mońki,
uchwalonym uchwałą Nr X/68/03 Rady Miejskiej w Mońkach z dnia 10 grudnia 2003 r.
(Dz. Urz. Woj. Podl. Nr 134, poz. 2788, zm. z 2006 r. Nr 12, poz. 156 z 2008 r Nr 318
poz.3381). Przeprowadzana prognoza oddziaływania na środowisko ma na celu ocenę
wpływu jaki wywrą zmiany projektowane w tym dokumencie na środowisko.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy
Mońki, uchwalonym uchwałą Nr IV/32/98 Rady Miejskiej w Mońkach z dnia 29
grudnia 1998 r zmienionym uchwałą Nr XXVII/130/08 z dnia 20 października 2008 r. z
4
-
-
-
-
-
1.2.
późniejszymi zmianami. Ze Studium, dokumentu formułującego zasady polityki
przestrzennej, pozyskano kompleksowe informacje na temat środowiska naturalnego
gminy, jej społeczności i gospodarki. Posłużyły one do oceny aktualnej sytuacji
społeczno–gospodarczej, oraz zanalizowania tendencji w rozwoju gminy.
Projekt zmiany planu zagospodarowania przestrzennego miasta Mońki. Zmiany jakich
dokonuje w istniejącym planie miasta są tematem niniejszego opracowania.
Opracowaniem ekofizjograficznym sporządzonym na potrzeby „projektu miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Mońki”. Dokument ten
udzielił informacji o aktualnym stanie i funkcjonowaniu środowiska na terenie gminy,
pozwolił scharakteryzować poszczególne elementy przyrodnicze i ich wzajemne
powiązania, oraz określić istniejące problemy ochrony środowiska.
Programem ochrony środowiska Województwa Podlaskiego na lata 2007 - 2010, Zarząd
Województwa Podlaskiego - 2007 r., Dokument ten wdraża politykę ekologiczną
państwa na poziomie regionu i zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego muszą być dostosowane do jego ustaleń.
Raportem o stanie środowiska województwa podlaskiego w latach 2007 - 2008, WIOŚ Białystok 2010 r.,
Polityką Leśna Państwa - dokument ten określa cele i priorytety polityki leśnej państwa
oraz jej spodziewane efekty, ze szczególnym wyszczególnieniem zapewnienia trwałości
lasów wraz z ich wielofunkcyjnością, zwiększanie zasobów, ochrona oraz poprawa
stanu,
Program Ochrony Środowiska Gminy Mońki. Program Ochrony Środowiska określa
politykę środowiskową, ustala cele i zadania środowiskowe oraz szczegółowe programy
zarządzania środowiskowego, odnoszące się do aspektów środowiskowych,
usystematyzowanych według priorytetów. Zasadniczą misją Programu jest potrzeba
poprawy jakości życia człowieka.
Plan Gospodarki Odpadami Gminy Mońki - gmina Mońki jako członek Związku
Komunalnego „Biebrza”, była objęta „Planem gospodarki odpadami dla Związku
Komunalnego „Biebrza””. W chwili obecnej zgodnie z ustawą o utrzymaniu czystości i
porządku w gminach dokumentem w postaci planu dotyczącym gospodarki odpadami
komunalnymi będą plany wojewódzkie, a uchwała wykonawcza do tegoż planu będzie
stanowiła prawo miejscowe dla gmin. Plan Gospodarki Odpadami Województwa
Podlaskiego (zwany dalej WPGO), zgodnie z przepisami ustawy o odpadach (art. 15)
obejmuje wszystkie rodzaje odpadów powstających na obszarze województwa oraz
przywożonych na jego obszar, a w szczególności odpady komunalne z uwzględnieniem
odpadów ulegających biodegradacji, odpady opakowaniowe, odpady z budowy,
remontów i demontażu obiektów budowlanych oraz infrastruktury drogowej, zużyte
opony oraz odpady niebezpieczne, w tym pojazdy wycofane z eksploatacji, zużyty
sprzęt elektryczny i elektroniczny, PCB, azbest, odpady medyczne i weterynaryjne,
oleje odpadowe, baterie i akumulatory.
Ustalenia i główne cele zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
części obszaru miasta Mońki
Prognoza oddziaływania na środowisko dotyczy uchwały Rady Miejskiej w Mońkach
w sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego części obszaru miasta Mońki, uchwalonego uchwałą Nr XXXI/147/02 Rady
Miejskiej w Mońkiu z dnia 9 października 2002 r. (Dz. U. Woj. Podl. Nr 70, poz. 1407, zm.
z 2007 r. Nr 213, poz. 2182) Nr X/68/03 Rady Miejskiej w Mońkach z dnia 10 grudnia 2003
r. (Dz. Urz. Woj. Podl. Nr 134, póz. 2788, zm. z 2006 r. Nr 12, póz. 156 z 2008 r Nr 318
poz.3381, z 2012 r.).
5
Zmianą planu polega na:
1) zmianie sposobu zagospodarowania części obszaru miasta Mońki, obejmującego działki
lub ich części nr geodezyjny: 1426/1, 1189,1663, 180/1, 192/1,471/2;
2) uzupełnieniu zapisu planu w § 13 dotyczącego terenów zielonych, a w szczególności w
stosunku do działki o nr geodezyjnym 192/1 i wyłączenie jej z terenów leśnych,
3) przeznaczeniu pod zieleń publiczną części działki o nr geodezyjnym 471/2 leżącej
dotychczas w pasie drogowym ul. Ks. Małanicza, oznaczonej w planie symbolem 9
KD-12-85/6 i dopuszczenie na tym terenie realizacji pomnika kultu religijnego.
Lp.
Przeznaczenie terenów
Symbol na
rysunku zmiany
planu
1
2
3
4
5
72 MN
1426/1
ul. Magazynowa
73 MN
1189
Al. Wojska
Polskiego
74 MN
1663
Al. Wojska
Polskiego
75 MN
180/1
Al.
Niepodległości
2 ZP
192/1
Al.
Niepodległości
12 ZP
471/2
ul. Księdza
Małynicza
1.
2.
3.
Tereny
oznaczone
na
rysunku
zmiany
planu
symbolem
MN,
z
podstawowym
przeznaczeniem pod zabudowę
mieszkaniową jednorodzinną, z dopuszczeniem usług i
rzemiosła nieuciążliwego
4.
5.
6.
tereny oznaczone na rysunku
zmiany planu symbolem ZP
- zieleni publicznej
Nr. geodezyjne
działek
Położenie terenu
Podstawę opracowania zmiany planu stanowią:
1) uchwała Nr XVIII/160/12 Rady Miejskiej w Mońkach z dnia 29 marca 2012 r. w
sprawie przystąpienia do sporządzenia zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego miasta Mońki;
2) studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Mońki
uchwalone uchwałą Nr IY/32/98 Rady Miejskiej w Mońkach z dnia 29 grudnia 1998 r.,
z późn. zm.
Przedmiotem zmiany planu są zagadnienia obowiązujące, zawarte w art. 15 ust. 2
ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
(jednolity tekst - Dz. U. z dnia 12 czerwca 2012 r. póz. 647) oraz inne określone w
sposób następujący:
1) przeznaczenie terenów oraz linie rozgraniczające tereny o różnym przeznaczeniu lub
różnych zasadach zagospodarowania i trasy infrastruktury technicznej:
a) tereny zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej z dopuszczeniem usług i rzemiosła
nieuciążliwego, oznaczone na rysunku zmiany planu symbolem MN,
6
b) tereny zieleni publicznej, oznaczone na rysunku zmiany planu symbolem ZP,
c) tereny urządzeń i tras komunikacyjnych, oznaczone na rysunku zmiany planu
symbolem KD,
d) trasy linii elektroenergetycznych: wysokiego napięcia - eWN, średniego napięcia eSN. niskiego napięcia - enn oraz stacje transformatorowe,
e) trasy sieci wodociągowej - w,
f) trasy sieci kanalizacyjnej - k, ks;
2)
zasady i warunki zagospodarowania terenów:
a) zasady ochrony i kształtowania ładu przestrzennego,
b) zasady ochrony środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego,
c) zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury
współczesnej,
d) wymagania wynikające z potrzeb kształtowania przestrzeni publicznych,
e) parametry i wskaźniki kształtowania zabudowy oraz zagospodarowania terenu, w
tym linie zabudowy, gabaryty obiektów i wskaźniki intensywności zabudowy,
zasady modernizacji, rozbudowy i budowy systemów komunikacji i infrastruktury
technicznej,
f) granice i sposoby zagospodarowania terenów lub obiektów podlegających ochronie,
ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w tym terenów górniczych, a także
obszarów szczególnego zagrożenia powodzią oraz obszarów osuwania się mas
ziemnych,
g) szczegółowe zasady i warunki scalania i podziału nieruchomości objętych zmianą
planu.
h) szczególne warunki zagospodarowania terenów oraz ograniczenia w ich
użytkowaniu, w tym zakaz zabudowy,
i) sposób i termin tymczasowego zagospodarowania, urządzania i użytkowania
terenów.
j) stawki procentowe, na podstawie których ustala się opłatę, o której mowa w art. 36
ust. 4 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu
przestrzennym (jednolity tekst - Dz. U. z dnia 12 czerwca 2012 r. póz. 647),
3) ustalenia pozostałe:
a) ustalenia dotyczące potrzeb obronności i bezpieczeństwa państwa,
b) zasady ochrony przeciwpożarowej.
c) przeznaczenie gruntów rolnych na cele nierolnicze.
Przeznaczenie terenów pod zagospodarowanie inne niż rolnicze i leśne odbywa się na
podstawie wyznaczonych funkcji terenów z ich przeznaczeniem pod różnego rodzaju
zabudowę, które nie wymagają uzyskiwania zgody organów, o których mowa w art. 7 ust. 2
ustawy z dnia 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr
121, póz. 1266, z późn. zm.), oraz na podstawie art. 7, ust. 2 pkt. 5 ustawy z dnia 3 lutego
1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121, póz. 1266 z późn.
zm.), po uzyskaniu zgody Marszałka Województwa Podlaskiego na przeznaczenie lasów i
gruntów leśnych na cele nieleśne.
Ustalenia zmiany planu nie przypisane określonemu symbolowi dotyczą całego obszaru
opracowania.
7
1.3.
Metody zastosowane przy sporządzaniu prognozy
W opracowaniu prognozy posłużono się opisową analizą prawdopodobnych rodzajów
skutków oddziaływania na środowisko, jakie mogą wystąpić w realizacji ustaleń projektu
zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. W procedurze rozpatrywania
oddziaływania uwzględniono wszystkie komponenty środowiska przyrodniczego. Ocenę
przeprowadzono kompleksowo dla jednego wariantu ustaleń planistycznych
zaproponowanych przez projektanta urbanistę.
W celu sporządzenia prognozy przeprowadzono następujące prace:
- zaznajomiono się z projektem zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego miasta Mońki,
- Opracowaniem ekofizjograficznym sporządzonym na potrzeby „projektu miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Mońki”
- zaznajomiono się z danymi fizjograficznymi oraz innymi dostępnymi opracowaniami
sozologicznymi obejmującymi obszar objęty prognozą,
- dokonano oceny zmian w projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego miasta Mońki w odniesieniu do obowiązujących aktów prawnych,
- przeprowadzono wizję obszaru objętego prognozą,
- dokonano analizy czynników potencjalnie mogących przynieść negatywne skutki dla
środowiska.
1.4.
Propozycje dotyczące przewidywanych metod analizy skutków realizacji postanowień
projektowanego dokumentu oraz częstotliwości jej przeprowadzania
Ustawowo określony jest obowiązek prowadzenia oceny zmian w zagospodarowaniu
przestrzennym gminy (raz w czasie jednej kadencji – Art. 32 ustawy o planowaniu i
zagospodarowaniu przestrzennym). Powiązanie tego monitoringu zagospodarowania
przestrzennego na szczeblu lokalnym (a więc również monitoringu stanu realizacji zmiany
studium i planów miejscowych) z odpowiednimi elementami państwowego monitoringu
środowiska (PMŚ) pozwoliłoby także na ewentualną ocenę wpływu realizacji zmiany
miejscowego planu zagospodarowania na środowisko.
1.5.
Informacje o możliwym transgranicznym oddziaływaniu na środowisko
Dla planowanych przedsięwzięć wynikających z realizacji ustaleń zmiany miejscowego
planu zagospodarowania przestrzennego miasta Mońki z uwagi na miejscowy zasięg
wyklucza się możliwość transgranicznego oddziaływania na środowisko zgodnie z art. 104
ustawy „o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie” z dnia 3 października
2008 r.
1.6.
Streszczenie sporządzone w języku niespecjalistycznym
Zmiana miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego części obszaru miasta
Mońki ma na celu zwiększenie stopnia zainwestowania terenów. Część znajdujących się w
granicach miasta obszarów zielonych (leśnych i rolnych) zostanie przeznaczona pod
zabudowę mieszkaniową jednorodzinną z dopuszczeniem usług i rzemiosła nieuciążliwego.
Towarzyszyć będzie temu rozwój uzbrojenia terenu w infrastrukturę techniczną i systemy
komunikacji. W celu zagospodarowania miejskich terenów zielonych wyznacza się również
na terenach leśnych tereny zieleni publicznej.
W strukturze przyrodniczej obszaru objętego projektem zmiany planu nie stwierdzono
obszarów objętych ochroną przyrodniczą, ani obiektów dziedzictwa kulturowego.
Realizacja projektu wiąże się z efektami gospodarczymi oraz skutkami powodowanymi w
środowisku przyrodniczym. Zostanie zredukowana powierzchnia terenów zielonych.
Lokalnie wzrosną hałas i zanieczyszczenie powietrza w związku ze zwiększonym ruchem
8
komunikacyjnym. Ustalenia
projektu
zawierają zapisy ograniczające negatywne
oddziaływanie inwestycji na środowisko a także zapisy korzystne dla utrzymania
bioróżnorodności terenu. Są one wystarczające i zapewnią odpowiednią ochronę zabytkom
krajobrazu, środowiska przyrodniczego i kulturowego.
2.
2.1.
Istniejący stan środowiska
Położenie fizyczno-geograficzne
Według podziału fizycznogeograficznego Polski (J. Kondrocki, A. Rychling) gmina
Mońki położona jest w obrębie wysoczyzny Białostockiej wchodzącej wskład makroregionu
Niziny Północno-podlaskiej. Niewielki skrawek w północno - zachodniej części gminy
należy do Kotliny Biebrzańskiej.
Na terenie gminy Mońki dominuje urozmaicona morfologicznie wysoczyzna
polodowcowa z licznymi formami marginalnymi powstałymi podczas zanikania
zlodowacenia środkowo-polskiego.
Obszar wysoczyznowy gminy położony jest głównie na wysokości 130-170 m npm.
Najwyższe wzniesienie znajduje się w okolicy kol. Świerzbienia - 201,3 m npm., zaś teren
najniżej położony to użytki zielone znajdujące się pomiędzy wsiami Wilamówka i Kulesze
101,1, m npm.
Najbardziej charakterystycznymi formami rzeźby terenu są liczne wzgórza kemowe.
Między kemami występują płaty osadów wodnolodowcowych, a miejscami osadów
zastoiskowych (rejon wsi Hornostaje).
Powierzchnia osadów wodnolodowcowych opada łagodnie w kierunku południowowschodnim do rozległego obniżenia, w środku którego w XVI w. piętrząc wody rzeki Nereśl
utworzono jezioro Zygmunta Augusta (Czechowskie).
We wschodniej części obszaru gminy dominującym elementem rzeźby terenu jest dolina
rzeki Nereśl. Natomiast fragment obszaru zachodniej części gminy zaliczany do Kotliny
Biebrzańskiej charakteryzuje się płaskorówninną rzeźbą terenu i obejmuje głownie taras
nadzalewowy Biebrzy przykryty piaskami eolicznymi i wydmami, skrawki tarasu
zalewowego oraz część równin torfowych wypełniających rozległe obniżenie Kotliny
Biebrzańskiej. Obszar ten wyniesiony jest ca 110 m npm.
W układzie administracyjnym gmina Mońki położona jest w centralnej części
województwa podlaskiego i granicy od północnego-wschodu z gminą Jaświły, od
południowego-wschodu z gminą Knyszyn, od południa z gminą Krypno, od południowegozachodu z gminą Trzcianne i od północnego-zachodu z gminą Goniądz.
2.2.
Budowa geologiczna
Obszar gminy Mońki położony jest w obrębie prekambryjskiej platformy
wschodnieuropejskiej na południowym skłonie wyniesienia mazursko-suwalskiego. Strop
utworów krystalicznych leży na głębokości około 1000m, na którym idąc od dołu do góry
zalegają osady:
• jury środkowej - iły, iłowce, mułowce, margle, wapienie muszlowe,
• kredy dolnej - osady wapienno-margliste,
• kredy górnej - wapienie piaszczysto-glaukonitowe z fosforytami, piaski i mułowce
kwarcowe glaukonitowe, wapienie z fauną i kreda pisząca,
• osady trzeciorzędowe - reprezentowane głownie przez piaski, mułki i iły oligoceńskie
oraz mioceńskie, stanowiące podłoże pokrywy czwartorzędowej.
Miąższość pokrywy czwartorzędowej na terenie gminy jest zróżnicowana i waha się od
ca 120 do 123 m. Utwory czwartorzędowe są reprezentowane przez osady zlodowacenia
począwszy od podlaskiego aż do środkowo-polskiego.
Osady zlodowacenia podlaskiego reprezentowane są przez gliny zwałowe zalegające w
9
obniżeniach podłoża czwartorzędowego Nie tworzą one jednak ciągłego poziomu. Gliny
zwałowe przykrywają recesyjne osady zastoiskowe i wodnolodowcowe, które z kolei są
przykryte przez gliny zwałowe dwóch stadiałów starszego i młodszego zlodowacenia
południowopolskiego. Gliny zwałowe młodszego stadiału występują prawie na całym
obszarze gminy w towarzystwie osadów wodno-lodowcowych i zastoiskowych.
W rejonie gm. Mońki osady zlodowacenia południowo-polskiego są oddzielone od
osadów zlodowacenia środkowo-polskiego osadami iłów, mułków, piasków jeziornych oraz
torfu.
Głównym budulcem pokrywy czwartorzędowej na terenie gminy Mońki są utwory
zlodowacenia środkowo-polskiego reprezentowane przez gliny zwałowe, osady lodowcowe,
mułki, piaski i żwiry kemów, osady stożków zandrowych oraz osady zastoiskowe w rejonie
wsi Hornostaje.
Znaczne powierzchnie gminy zajmują pagóry kemowe zbudowane z piasków
drobnoziarnistych z wkładkami mułków oraz piaskami z wkładkami żwirów. Zbocza
pagórów kemowych często pokryte są warstwą gliny zwałowej lub piasków lodowcowych.
Miąższość osadów kemowych waha się w granicach 20 - 30 m.
Fragment Kotliny Biebrzańskiej znajdujący się na terenie gminy Mońki budują piaski
rzeczne zlodowacenia północno-polskiego. W okresie holocenu powierzchnie tarasu
nadzalewowego w wielu miejscach pokryte zostały piaskami eolicznymi oraz wydmami
(okolice wsi Kulesze).
Utwory holoceńskie wykształcone w postaci torfów występują głownie w dolinie rzeki
Biebrzy, a także w dolinach mniejszych cieków oraz obniżeniach bezodpływowych na
wysoczyźnie.
2.3.
Wody powierzchniowe
Pod względem hydrograficznym obszar gminy Mońki należy do dorzecza Wisły z czego
76% powierzchni gminy leży w obrębie zlewni rzeki Narwi, a 24% w zlewni Biebrzy.
Przez teren gminy przebiega wododział wód powierzchniowych III -rzędu oddzielający
zlewnię rzeki Nereśl i rzeki Biebrzy.
Sieć hydrograficzna na obszarze gminy jest słabo rozwinięta. Głównym elementem tej
sieci jest rzeka Nereśl. Płynie ona z północy na południe przez wschodnia i południową
część gminy. Głównymi jej dopływami z terenu całejgminy są niewielkie prawobrzeżne
cieki Wrzączka (Targonka) i Rumejka odwadniająca wschodnią i południową część gminy.
Natomiast północna i zachodnia część gminy odwadniana jest przez Czarną Strugę,
Kosówkę i Gołdę. Są to cieki wodne odprowadzające wody do rzeki Biebrzy, położonej na
zachód od gminy Mońki.
W układzie i funkcjonowaniu sieci hydrograficznej gminy istotną rolę odgrywa jezioro
Zygmunta Augusta leżące po zewnętrznej stronie południowo- wschodniej granicy gminy,
które oprócz funkcji retencyjnej pełni również rolę zbiornika przeciwpowodziowego.
Z obliczeń rzędnych zasięgu fali powodziowej dla rzek województwa podlaskiego
wynika, że zagrożenia powodziowe na terenie gminy Mońki nie występują.
Stan sanitarny wód rzeki Nereśl i Targonki kontrolowany jest przez WIOŚ w
Białymstoku w punktach pomiarowo-kontrolnych monitoringu regionalnego i
podstawowego. Przeprowadzone w 2001 r. badani wód rzeki Nereśl w przekroju Dudki
wykazywały, iż stan czystości rzeki nie odpowiada docelowej klasyfikacji wód, określonej
w Zarządzeniu Nr 18/71 z 27.V.1971r. Prezydium WRN w Białymstoku tj. II kl. Nereśl na
całej długości prowadzi wody III kl. czystości. W porównaniu do badań z lat poprzednich
pogorszyła się jakość wód w przekroju Dudki, gdzie klasyfikacja uległa obniżeniu z wód II
klasy do III kl. Stan czystości dopływu Targonki nie odpowiada docelowej II kl. czystości.
Nadal rzeka jest silnie zanieczyszczona ściekami z Moniek. Nie zanotowano jednak
10
wyraźnego pogorszenia wód Nereśli poniżej ujścia Targonki. Ogólna klasyfikacja rzeki
Targonki nie uległa zasadniczej zmianie w porównaniu do lat poprzednich, nadal prowadzi
wody klasy n.o.n. mimo działających oczyszczalni ścieków - komunalnej i Monieckiej
Spółdzielni Mleczarskiej.
W pozostałych mniejszych ciekach wodnych brak jest badań kontrolnych. Tym niemniej
nie obserwuje się jeszcze wpływu zanieczyszczeń ściekowych związanych z działalnością
gospodarczą. Zgodnie z wyżej cytowanym zarządzeniem wody tych rzek powinny
odpowiadać II kl. czystości.
Na obszarze objętym zmianą zagospodarowania nie występują wody powierzchniowe.
2.4.
Wody podziemne
Główne źródło ujmowania wód podziemnych dla celów użytkowych na obszarze gminy
Mońki stanowią utwory czwartorzędowe. Warunki hydrogeologiczne w utworach
czwartorzędowych na obszarze gminy są skomplikowane i niezbyt korzystne z uwagi na
dominację w budowie geologicznej glin.
W obrębie tych utworów wyróżnia się kilka poziomów wodonośnych
charakteryzujących się zróżnicowaną zasobnością i zasięgiem przestrzennym. Wyróżnione
poziomy wodonośne to:
- poziom wodonośny spągowy (najniższy),
- międzymorenowy poziom wodonośny - II b i II a,
- przypowierzchniowy poziom wodonośny.
Wody z ujęć czwartorzędowych, a w szczególności z poziomu wodonośnego
międzymorenowego są podstawowym źródłem zaopatrzenia ludności w wodę na terenie
gminy Mońki. Warstwy wodonośne tego poziomu tworzą naprzemianległe z glinami piaski i
żwiry znajdujące się na znacznych głębokościach. Poziom ten charakteryzuje się napiętym
zwierciadłem wody oraz zmienną wydajnością (40 - 80 m3/h) z poszczególnych ujęć,
uzależnioną od miąższości i wykształcenia litologicznego warstwy wodonośnej. Wody tego
poziomu
charakteryzują
się
dobrymi
parametrami
fizyko-chemicznymi
i
bakteriologicznymi.
Wody poziomu przypowierzchniowego występują w poszczególnych utworach o
dobrych warunkach infiltracyjnych budujących dna dolin rzecznych oraz niektóre obszary
wysoczyznowe. Wody dolin rzecznych kontaktują się z wodami osadów plejostaceńskich
obszarów wysoczyznowych i są ze sobą hydrostatycznie powiązane, wykazując
uzależnienie okresowych wahań od okresowych stanów wody w rzekach. Im dalej od dolin
powyższa zależność się zmniejsza i wahania okresowe w większym stopniu są związane z
wielkością i intensywnością opadów atmosferycznych. Głębokość występowania
zwierciadła wody gruntowej, wiąże się ściśle z ukształtowaniem powierzchni terenu.
Najpłycej woda zalega w holoceńskich torfach, namułach i piaskach budujących dna dolin
rzecznych i obniżeń terenowych. Zwierciadło wody układa się tutaj płycej niż 2 m ppt. Na
obszarach wysoczyznowych lustro wody w miarę wzrostu wysokości bezwzględnych obniża się do głębokości poniżej 8 m, wykazując przy tym dość ścisłą zależność od
konfiguracji terenu. Poziom przypowierzchniowy stanowi podstawowe źródło ujmowania
wód w studniach kopanych. Wody tego poziomu w znacznym stopniu są narażone na
zanieczyszczenia bakteriologiczne.
Przy wysokim stanie wód gruntowych, po okresie roztopów lub długotrwałych opadów
w stropie osadów trudnoprzepuszczalnych, zwłaszcza na terenach płaskich, istnieje
możliwość występowania płytkich wód powierzchniowych zwanych „wierzchówkami”.
Gmina Mońki należy do obszarów o ograniczonych, lokalnie dobrych zasobach wód
podziemnych - jednostkowe zasoby wód podziemnych w m3/24h/km2 wynoszą od 50 do 200.
11
Zaopatrzenie ludności w dobrą wodę pitną powinno odbywać się na bazie ujęć wód z
poziomu międzymorenowego i spągowego, względnie z ujęć wód oligoceńskich.
2.5.
Klimat
W podziale byłego województwa białostockiego na krainy klimatyczne (wg. S.J. Pióro 1973r.) obszar gminy Mońki zaliczony został do Krainy Wysoczyzn Północnopodlaskich
(Wysoczyzna Białostocka). Tereny bezpośrednio przylegające do Kotliny Biebrzańskiej
(zachodnia część gminy) ulegają jej wpływom klimatycznym, co uwidocznia się przez
zwiększoną wilgotność powietrza, niższe temperatury wiosny i lata oraz nieco niższe
temperatury w listopadzie i grudniu.
Poniższą charakterystykę klimatu obszaru gminy oparto głownie o dane
meteorologiczne ze stacji: Mońki, Knyszyn, Białystok, Osowiec i Biebrza z okresu lat 1948
-1967 wg. opracowania S.J. Pióro .Klimat województwa białostockiego” i okresu 1961
-1995 wg. opracowania A. Górniaka .Klimat województwa podlaskiego"
Średnia roczna temperatura na terenie gminy jest niższa od średniej krajowej i wynosi
6,2 °C. Średnia temperatura lipca 17 °C, zaś stycznia - 6,3 °C. Średnia roczna amplituda
wynosi 23,3 °C. Najwyższe temperatury występują w lipcu (średnia temperatura max 22,8
°C. Najniższe temperatury występują w styczniu (średnia temperatura min - 9,7 °C). Okres
wegetacji (średnia temperatura powyżej 5 °C) trwa około 210 dni, rozpoczyna się on w
pierwszej dekadzie kwietnia i kończy się pod koniec października lub na początku listopada.
Średnia wilgotność względna powietrza na obszarze gminy wynosi 82%. Najwyższa
wartość wilgotności względnej przypada na okres od października do marca, najniższa w
czerwcu. W przebiegu dobowym stosunkowo wyższe wartości obserwuje się nocą i nad
ranem, natomiast najniższe przypadają na godziny południowe.
Rejon gminy Mońki otrzymuje okok) 587 mm opadów w skali rocznej, z czego na okres
wegetacyjny (IV - X) przypada około 410 mm. Maksimum opadów w ciągu roku obserwuje
się w maju, czerwcu, lipcu, sierpniu i wrześniu, zaś minimum w styczniu i marcu. Opady
letnie różnią się od opadów zimowych długotrwałością i intensywnością. Latem są one
zazwyczaj krótkotrwałe o dużym natężeniu, zaś zimą długotrwałe o niewielkim natężeniu.
Pokrywa śnieżna zalega na badanym terenie dość długo - średnio 92 dni. Obserwowana
jest ona od listopada do kwietnia . Najwięcej dni z pokrywą śnieżna notuje się w styczniu.
Na terenie opracowania dominują wiatry południowo-zachodnie i zachodnie.
Najrzadziej notowane są wiatry północno - wschodnie i północne. Zimą zaznacza się duży
udział wiatrów południowych i południowo-wschodnich. Średnia prędkość wiatru wynosi ca
3,8 m/sek. Największe prędkości osiągają wiatry południowo-zachodnie oraz zachodnie.
Najmniejsze prędkości osiągają wiatry północno-wschodnie oraz południowe.
2.6.
Warunki glebowe
W podziale województwa podlaskiego na regiony glebowo-rolnicze obszar gminy
Mońki położony jest w obrębie regionu Moniecko-Dąbrowskiego.
Region ten charakteryzuje się niskofalistą, miejscami pagórkowatą rzeźbą terenu z
licznymi obniżeniami dolinnymi. Cechą charakterystyczną regionu jest silna kamienistość
nie tylko gruntów ornych, lecz także użytków zielonych położonych w obniżeniach
śródpolnych.
Skałą macierzystą gleb obszaru gminy Mońki są utwory czwartorzędowe pochodzenia
lodowcowego i wodnolodowcowego, wykształcone w postaci piasków naglinowych i
piasków zwałowych całkowitych, a także glin monieckich silnie spiaszczonych oraz w
dolinach rzecznych i zagłębieniach piasków rzecznych i utworów organicznych. Na taki
podłożu wykształciły się gleby mało typologicznie zróżnicowane.
Na obszarze gminy dominują dwa typy gleb:
12
- gleby brunatne wyługowane i kwaśne (Bw) - tworzą one znaczne zasięgi
powierzchniowe i koncentrują się głównie w pasie środkowej części gminy (nieco
poniżej miasta Mońki) wzdłuż osi NE - SW wyznaczonej miejscowościami Waśki,
Moniuszeczki, Magnuszewo i Kołodzież oraz na terenach północno-zachodniej części
gminy.
Gleby te w przeważającej mierze zaliczane są do 5 kompleksu przydatności rolniczej
gleb tj. do kompleksu żytnio dobrego, a dominującą klasą bonitacyjną gruntów ornych
jest ki. IVa i IV/b,
- gleby piaskowe różnych typów genetycznych (AB) - zachowują one identyczny układ do
powyższego z tym, że zajmują pas terenów (nieco powyżej miasta Mońki) na linii
miejscowości Hornostaje, Zbłutowo, Oliszki, Dzieźki, Masie oraz na terenach w
południowo-wschodniej części gminy.
Gleby te to głównie 6 i 7 kompleks przydatności rolniczej gleb (żytni słaby i żytni
bardzo słaby) z dominacją V i VI kl. bonitacyjnej gruntów ornych o niewielkiej
przydatności do produkcji rolnej.
Gleby pseudobiełicowe (A) występują lokalnie. Zajmują one nieco większe
powierzchnie w okolicy wsi Czekołdy - Dziękonie, Kropiwnica, Jaśki i Ołdaki. Gleby te
zaliczone są do 4 kompleksu przydatności rolniczej tj. do kompleksu żytniego bardzo
dobrego z dominującą lllb i IV* kl. bonitacyjną gruntów ornych.
Czarne ziemie, gleby murszowo-mineralne oraz gleby torfowe i murszowo- torfowe
występują w rozproszeniu na obszarze całej gminy, głownie na użytkach zielonych
położonych w dolinach cieków wodnych i obniżeniach terenowych. Wśród użytków rolnych
dominuje kompleks 2z - użytki zielone średnie. Na terenie gminy Mońki użytki zielone w
większości maja uregulowane stosunki wodne.
2.7.
Surowce mineralne
Na terenie gminy Mońki surowce mineralne występują
przeważnie w
przypowierzchniowej warstwie utworów czwartorzędowych i są eksploatowane metodą
odkrywkową na lokalne potrzeby gminy i jej mieszkańców.
Na terenie gminy Mońki zostały udokumentowane występujące złoża:
- Kruszywa naturalnego grubego „Mońki - Hornostaje” o zasobach bilansowych w kat. Ci
+ B - 620 ton. Stan zasobów na dzień 31.12.2000r. wynosił (bilansowe + przemysłowe) 598 tys. ton.
- Kruszywa naturalnego piasków ze żwirem Sikory I i Sikory II o zasobach na dzień
1.01.1991r. - 246 tys. ton.
- Piasków kwarcowych „Mońki - Żodzie” o zasobach na dzień 1.01.1991 r. - 387 tys. m 3 karta rejestracyjna.
- Gytii wapiennej złoże .Żodzie” o zasobach szacunkowych 272 tys. m3.
- Gytii ilastej złoże „Kulesze” o zasobach szacunkowych 960 tys. m3.
Z dostępnych materiałów wynika, iż na terenie gminy Mońki są obszary
perspektywicznego występowania surowców mineralnych stałych i tak:
- złoża kruszywa naturalnego pisków ze żwirem i piasków z domieszką żwiru w rejonie
wsi Zblutowo, Koleśniki i Przytualnki,
- złoża piasków w rejonie wsi Kiślaki i Zalesie.
Na obszarze gminy występuje 84 punkty eksploatacji surowców mineralnych w tym: 12
punktów obecnie nieczynnych, 70 punktów eksploatowanych dorywczo, 2 punkty
(Hornostaje, Sikory) są eksploatowane stale, a 11 wyrobisk ze względu na złą jakość
surowca, małe zasoby lub całkowity brak możliwości rozszerzenia eksploatacji kruszywa
13
kwalifikuje się do rekultywacji.
Na terenach objętych opracowaniem nie występują punkty eksploatacji surowców
mineralnych.
2.8.
Środowisko przyrodnicze
Obszar gminy Mońki z uwagi na swoje centralne położenie w województwie podlaskim
ma połączenie z ważnymi obszarami dla funkcjonowania systemu ekologicznego
województwa
Dolina rzeki Nereśl jest elementem wielkoprzestrzennym systemu przyrodniczego
województwa stanowiącym ciąg powiązań przyrodniczych o znaczeniu regionalnym,
połączony z systemem przyrodniczym rzeki Narew.
Doliny mniejszych cieków (Czarna Struga, Gołda, Kosówka) są elementami
drobnoprzestrzennymi systemu przyrodniczego województwa, powiązanymi z systemem
przyrodniczym doliny rzeki Biebrzy, objętej statusem Biebrzańskiego Parku Narodowego i z
uwagi na swoje wyjątkowe walory przyrodnicze ujętej w projektowanej europejskiej sieci
ekologicznej NATURA 2000, której głównym celem jest utrzymanie bioróżnorodności
państw Unii Europejskiej poprzez ochronę najcenniejszych siedlisk oraz gatunków fauny i
flory na ich terytorium.
Z uwagi na powyższe, wszelka działalność gospodarcza na terenie gminy Mońki, która
mogłaby być szkodliwa dla środowiska przyrodniczego miałaby również wpływ na stan
środowiska poza granicami gminy.
2.9.
Obszary i obiekty prawnie chronione
Na terenie gminy Mońki nie ma obszarów o szczególnych wa lorach przyrodniczych i
krajobrazowych, które byłyby objęte ochronną prawną.
Najbliżej położonymi prawnie chronionym terenem jest znajdujące w kierunku
zachodnim, w odległości około 4 km Biebrzański Park Narodowy, Obszar Specjalnej
Ochrony Ptaków NATURA 2000 „Ostoja Biebrzańska” (PLB20006) oraz Obszar Specjalnej
Ochrony Siedlisk „Dolina Biebrzy” (PLH200008). Na południowy wschód w odległości
około 10 kilometrów znajduje się granica Parku Krajobrazowego Puszcza Knyszyńska, wraz
z Obszarem Specjalnej Ochrony Ptaków NATURA 2000 „Puszcza Knyszyńska”
(PLB200003) i Obszarem Specjalnej Ochrony Siedlisk „Puszcza Knyszyńska”
(PLH200006).
Obszarami nieobjętymi ochroną prawdą, lecz istotnymi z punktu widzenia sieci
ekologicznej NATURA 2000, są korytarze ekologiczne. W pobliżu miasta Mońki znajdują
się dwa z nich: KPn-3B Dolina Biebrzy - Puszcza Knyszyńska - Zachodni oraz KPn 3A
Dolina Biebrzy - Puszcza Knyszyńska Południowo-Zachodni. Najbliższy KPn-3B znajduje
się w odległości ponad kilometra od terenów objętych opracowaniem.
Na terenie gminy Mońki uznano za pomniki przyrody:
- aleję 38 drzew - lip drobnolistnych w dawnym parku podworskim w miejscowości kol.
Hornostaje (nr ewidencyjny 419) - uznane za pomniki przyrody Zarządzeniem Nr 86/82
Wojewody Białostockiego z dnia 31 grudnia 1982r. (Dz. Urz. WB Nr 1, poz.2),
- dąb szypułkowy we wsi Kulesze na posesji Nr 52 (nr ewidencyjny 1152) - uznany za
pomnik przyrody rozporządzeniem Nr 3/94 Wojewody Białostockiego z dnia 17 listopada
1994r. (Dz. Urz. WB Nr 18, poz. 93)
i żaden z powyższych nie występuje na terenie opracowania.
2.10.
Fauna i flora
Dominującą rolę w krajobrazie gminy Mońki odgrywa roślinność pól uprawnych, dolin
14
rzecznych, lasów i terenów zurbanizowanych.
Roślinność pół uprawnych to przede wszystkim żyto, owies, mieszanki zbożowe oraz
ziemniaki.
Lasy na terenie gminy zajmują zaledwie 12,6% ogólnej powierzchni gminy (1,7%
zajmują lasy państwowe).
Według podziału Polski na regiony przyrodniczo-leśne lasy gminy Mońki należą do
Krainy Mazursko-Podlaskiej, Dzielnicy Wysoczyzny Bielsko-Podlaskiej (Dzielnica Puszcz
Podlaskich), która charakteryzuje się występowaniem prawie wszystkich typów
siedliskowych lasu oraz bardzo zróżnicowanym drzewostanem.
W podziale administracyjnym lasów województwa podlaskiego, lasy gminy Mońki
należą do Nadleśnictwa Knyszyn z siedzibą w Mońkach - obręb Mońki.
Lasy na terenie gminy są znacznie rozdrobnione i występują na obszarze całej gminy,
zajmując głównie kulminacje form marginalnych - kemów i moren czołowych
zbudowanych z utworów piaszczysto - żwirowych.
Większe kompleksy leśne występują w obrębie Kotliny Biebrzańskiej na
plejstoceńskich tarasach nadzalewowych lub w postaci lasów olchowych na tarasie
zalewowym. Ponadto większe kompleksy leśne występują w okolicy wsi: Oliszki,
Jaśki,Kołeśniki, kol. Krzeczkowo, Przytulanka, Dziękonie i Zalesie.
W układzie typów siedliskowych lasów dominuje Bór Mieszany (BMś), gdzie
drzewostan tworzy głównie sosna z niewielką domieszką brzozy i świerku oraz Las
Mieszany (LM) - głownie drzewostany sosnowo-dębowo-świerkowe ze znaczną domieszką
grabu, brzozy, osiki, lipy i innych.
W dolinach rzecznych i obniżeniach terenowych występują olsy (OL) gdzie w
drzewostanie dominuje olcha z domieszką świerku, osiki i brzozy.
Pozostałe istniejące drobne kompleksy leśne i zadrzewienia śródpolne stanowią ostoję
dla drobnej zwierzyny i ptactwa oraz wzbogacają walory środowiska przyrodniczego i
krajobrazu gminy.
Uzupełnieniem bioróżnorodności gminy jest zieleń parków, skwerów, sadów, ogrodów
przydomowych, zieleń cmentarna i zadrzewień przydrożnych.
Tereny objęte opracowaniem, to użytki rolne i występują na nich żyto, owies, mieszanki
zbożowe oraz ziemniaki. Inne tereny zielone to las sosnowy z niewielką domieszką brzozy.
2.11.
Krajobraz
Według podziału fizycznogeograficznego Polski (J. Kondrocki, A. Rychling) gmina Mońki
położona jest w obrębie wysoczyzny Białostockiej wchodzącej wskład makroregionu Niziny
Północno-podlaskiej. Niewielki skwerek w północno- zachodniej części gminy należy do Kotliny
Biebrzańskiej.
Na terenie gminy Mońki dominuje urozmaicona morfologicznie wysoczyzna polodowcowa z
licznymi formami marginalnymi powstałymi podczas zanikania zlodowacenia środkowo-polskiego.
Obszar wysoczyznowy gminy położony jest głównie na wysokości 130=170 m npm. Najwyższe
wzniesienie znajduje się w okolicy kol. Świerzbienia - 201,3 m npm., zaś teren najniżej położony to
użytki zielone znajdujące się pomiędzy wsiami Wilamówka i Kulesze 101,1, m npm.
Najbardziej charakterystycznymi formami rzeźby terenu są liczne wzgórza kemowe. Między
kemami występują płaty osadów wodnolodowcowych, a miejscami osadów zastoiskowych (rejon wsi
Homostaje).
Powierzchnia osadów wodnolodowcowych opada łagodnie w kierunku południowo-wschodnim
do rozległego obniżenia, w środku którego w XVI w. piętrząc wody rzeki Nereśl utworzono jezioro
Zygmunta Augusta (Czechowskie).
We wschodniej części obszaru gminy dominującym elementem rzeźby terenu jest dolina rzeki
Nereśl. Natomiast fragment obszaru zachodniej części gminy zaliczany do Kotliny Biebrzańskiej
15
charakteryzuje się płaskorówninną rzeźbą terenu i obejmuje głownie taras nadzalewowy Biebrzy
przykryty piaskami eolicznymi i wydmami, skrawki tarasu zalewowego oraz część równin torfowych
wypełniających rozległe obniżenie Kotliny Biebrzańskiej. Obszar ten wyniesiony jest ca 110 m npm.
Tereny objęte opracowaniem dzielą się na dwie główne kategorie. Pierwsza, to tereny typowo
wiejskie, uprawne, otoczone podobnymi terenami i niegraniczące z zabudową mieszkalną, czy
przemysłową. Drugą kategorię stanowią tereny leśne, częściowo graniczące z zabudową mieszkalną
jedno- i wielorodzinną.
2.12.
Dziedzictwo kulturowe
Na terenie 74MN występuje stanowisko archeologiczne ujęte w wojewódzkiej ewidencji
zabytków- st. 2(32-83/19) z okresu pradziejowego i późnego średniowiecza. Wszelka działalność
inwestycyjna na terenie występowania stanowiska archeologicznego, ujętego w wojewódzkiej
ewidencji zabytków, może być prowadzona wyłącznie po uprzednim przeprowadzeniu
wyprzedzających archeologicznych badań ratowniczych, na które należy uprzednio uzyskać
pozwolenia Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
W przypadku odkrycia podczas prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych -przedmiotu, co
do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, należy wstrzymać wszelkie roboty mogące
uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot, zabezpieczyć ten przedmiot i miejsce jego odkrycia przy
pomocy dostępnych środków i niezwłocznie zawiadomić o tym Podlaskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków lub Burmistrza.
3.
Ocena potencjalnych zmian stanu środowiska przy braku realizacji ustaleń zmiany
planu
W przypadku braku realizacji ustaleń zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego miasta Mońki stan środowiska przyrodniczego nie będzie się zmieniał w sposób
zasadniczy.
4.
Stan środowiska na obszarach objętych przewidywanym znaczącym oddziaływaniem
W zmianie planu nie ustala się lokalizacji inwestycji zaliczanych do przedsięwzięć
mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, których realizacja wynikałaby
bezpośrednio z dokumentu. Konkretne inwestycje, realizowane na terenie gminy, mogą
jednak wymagać przeprowadzenia oceny oddziaływania na środowisko, która powinna
zostać dokonana na etapie lokalizacji przedsięwzięcia. Przy zachowaniu ograniczeń
wprowadzanych zapisami zmiany planu, a także wymogów prawa określonych przepisami
odrębnymi, nie przewiduje się, by realizacja ustaleń zmian planu wywierała znaczące
oddziaływanie na środowisko (w rozumieniu oddziaływań, które prowadzą do
przekroczenia ustalonych przepisami prawa standardów lub norm).
5.
Istniejące problemy ochrony środowiska istotne z punktu widzenia realizacji
projektowanego dokumentu w szczególności dotyczące obszarów podlegających
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Obszar gminy Mońki, charakteryzuje się stosunkowo niewielkim stopniem
przekształcenia środowiska. Źródła powstawania konfliktów ze środowiskiem
przyrodniczym wynikają głównie z rozwoju miasta Mońki i innych jednostek osadniczych
położonych w obrębie gminy, sposobu składowania i unieszkodliwiania odpadów stałych i
płynnych, intensyfikacji rolnictwa, powierzchniowej eksploatacji surowców mineralnych
oraz wzrostu ruchu transportu samochodowego.
Do najbardziej narażonych na zanieczyszczenie elementów środowiska
przyrodniczego należy zaliczyć wody powierzchniowe i podziemne. Potencjalnym
zagrożeniem dla nich jest brak oczyszczalni ścieków w rejonach grupowego
16
zwodociągowania wsi oraz nadmierne stosowanie nawozów sztucznych i środków
chemicznej ochrony roślin. Zagrożeniem dla wód podziemnych, a szczególnie dla
znajdującego się w bezpośrednim sąsiedztwie Głównego Zbiornika Wód Podziemnych Pradolina Biebrzy, jest nieprawidłowe unieszkodliwianie odpadów, a w szczególności tych
odpadów, które zawierają niebezpieczne związki toksyczne.
Istniejące wiejskie wysypiska śmieci są zagrożeniem również dla gleby, powietrza i
krajobrazu. Na wysypiskach wiejskich składowanie odpadów odbywa się w sposób
niekontrolowany, trafiają tam substancje niebezpieczne codziennego użytkowania takie
jak leki, środki owadobójcze, baterie, lampy rtęciowe, smary, rozpuszczalniki itp.
Zanieczyszczenia atmosferyczne na terenie gminy Mońki są o wiele niższe od
wartości dopuszczalnych stężeń substancji zanieczyszczających powietrze. Zważywszy na
fakt, że gmina Mońki jest obszarem o wiodącej funkcji rolniczej, to mimo
nieprzekroczenia dopuszczalnych stężeń (SO 2 - 235,8 Ug/rok, PYŁ 273Ug/rok) są one
jednak znaczne. Głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego są
kotłownie lokalne (Ciepłownia Mońki), paleniska indywidualne oraz transport
samochodowy. W strukturze zanieczyszczeń powietrza atmosferycznego dominują
zanieczyszczenia pyłowe i gazowe pochodzące z procesów energetycznego spalania paliw
stałych, głownie węgla kamiennego, koksu i drewna.
Z uwagi na tendencje wzrostowe natężenia ruchu samochodowego na terenie gminy i
miasta, należy liczyć się ze skażeniem dwutlenkiem azotu i ołowiu zwłaszcza wzdłuż drogi
krajowej Nr 65 Białystok - Knyszyn - Mońki - Osowiec - Ełk.
Zagrożenie hałasem na terenie gminy zazwyczaj powoduje przemysł i komunikacja.
Pewne lokalne uciążliwości w tym zakresie mogą wynikać z funkcjonowania istniejących
zakładów przemysłowych oraz stacji kolejowej zwłaszcza w obrębie miasta Mońki. Hałas
komunikacyjny związany jest z natężeniem ruchu samochodowego. Obserwuje się coroczny
przyrost hałasu komunikacyjnego, zwłaszcza na terenie miasta Mońki, gdzie ca 50% ulic
charakteryzuje się hałasem w granicach 61 - 75 dB/A/. Dużą uciążliwością dla miasta jest
przebieg drogi krajowej Nr 65, do której równolegle biegnie linia kolejowa Białystok - Ełk, co
ma wpływ na ogólny klimat akustyczny terenu opracowania. W celu ograniczenia
uciążliwości wynikających z nadmiernego hałasu komunikacyjnego należy oprócz realizacji
obwodnicy miasta Mońki, stosować zabezpieczenia techniczne w trakcie modernizacji,
przebudowy i budowy dróg w miejscach ich szczególnej uciążliwości dla otoczenia.
Przez teren gminy przebiega napowietrzna linia energetyczna WN 110 kV Knyszyn Mońki - Osowiec, ze stacją transformatorową rozdzielczą RPZ 110/15 kV w Mońkach.
Jest to urządzenie wytwarzające oprócz hałasu, elektromagnetyczne promieniowanie
niejonizujące szkodliwe dla ludzi i środowiska.
Na terenie gminy należy liczyć się z możliwością wystąpienia Nadzwyczajnych
Zagrożeń Środowiska (NZŚ), które mogą wystąpić wzdłuż drogi krajowej Nr 65 i linii
kolejowej. Są to trasy przewozu TSP (toksyczne środki przemysłowe).
W granicach projektu zmiany planu nie występują obszary lub projekty podlegające
ochronie na podstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.
Realizacja ustaleń zmiany planu nie wpłynie negatywnie na obszary NATURA 2000.
17
Mońki w systemie NATURA 2000 i korytarzy ekologicznych
6.
Cele ochrony środowiska ustanowione na szczeblu międzynarodowym, wspólnotowym
i krajowym, istotne z punktu widzenia projektowanego dokumentu
W projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego znajduje
odzwierciedlenie podstawowa zasada krajowej polityki ekologicznej przyjętej w Polityce
ekologicznej państwa – zasada zrównoważonego rozwoju. Założenia Polityki ekologicznej
państwa nawiązują do ustaleń przyjętych podczas Konferencji Narodów Zjednoczonych
„Środowisko i Rozwój” w Rio de Janeiro w 1992 roku (Konwencja w sprawie
różnorodności biologicznej) i obowiązujących deklaracji, rezolucji i zaleceń.
W strukturze przyrodniczej obszaru objętego projektem zmiany planu nie stwierdzono
obszarów, które kwalifikowałyby się do objęcia ochroną w ramach europejskiej sieci
obszarów chronionych (ECONET, NATURA 2000, CORINE Biotops, EMERALD).
Wszystkie formy ochrony przyrody występujące na obszarze gminy miejskiej Mońki
zostały uwzględnione w projekcie zmiany miejscowego planu zagospodarowania
przestrzennego. Zmiana planu nie narusza zasad ochrony środowiska wynikających z
przepisów odrębnych.
7.
Oddziaływanie ustaleń projektu na środowisko
Wpływ projektowanego zagospodarowania obszaru objętego projektem rozpatrzony
został poprzez zbadanie zagrożeń środowiska takich jak:
- zanieczyszczenie powietrza,
- zanieczyszczenie wód powierzchniowych i podziemnych,
- zanieczyszczenie gleb,
- emisję hałasu,
- promieniowanie elektromagnetyczne.
Największy wpływ na zmiany zachodzące w środowisku mają inwestycje: rozbudowa
zabudowy mieszkaniowej, produkcyjnej i usługowej, rozbudowa systemów wodociągów,
kanalizacji ściekowej i sieci gazowej oraz modernizacji szlaków komunikacyjnych.
18
Negatywne zmiany i przekształcenia środowiska związane są z etapem powstawania
nowego zainwestowania powodującym wzrost presji w okresie jego funkcjonowania.
Rodzaje i skala przewidywanych oddziaływań na środowisko
Planowane zmiany zagospodarowania wpłyną na stan środowiska przyrodniczego
szeregiem oddziałujących w różnym stopniu niekorzystnych czynników.
Prognozowane oddziaływanie i natężenie zagrożeń środowiska
Czynnik
Technologia, możliwość wystąpienia
Prognozowane oddziaływanie i jego
natężenie
1
2
3
Przekształcenie krajobrazu
Wystąpi
Znaczne. Otwarte dotąd
niezainwestowane tereny zostaną
zabudowane zabudową
jednorodzinną, część zadrzewień
zostanie usunięta, część
uporządkowana.
Zmiana powierzchni czynnej
wystąpi
Na terenach nowo zainwestowanych
zmiana albedo powierzchni.
Likwidacja powierzchni
biologicznie czynnej
wystąpi
Znaczne. Wymiana gruntów pod
zabudowę.
Przekształcenia walorów
widokowych
wystąpią
Szczególnie znaczące w miejscach,
gdy otwarte tereny rolne zostaną
przedzielone zabudową
jednorodzinną.
Emisja zanieczyszczeń z
układów grzewczych
wystąpi przed rozbudową systemu
gazyfikacyjnego
Znaczne na obszarze zmiany planu brak alternatywnych źródeł ciepła
Emisja zanieczyszczeń
powietrza z pojazdów
wystąpi
małoznaczące
Emisja hałasu
komunikacyjnego
wystąpi
małoznaczące
Emisja hałasu komunalnego
wystąpi
Nieznaczne - tam gdzie powstanie
nowa zabudowa.
Przekształcenie stosunków
wodno-gruntowych
nie wystąpi
Zanieczyszczenie wód
powierzchniowych na skutek
zrzutu ścieków komunalnych
może wystąpić
Nieznaczne. Do czasu zrealizowania
planu rozbudowy systemu kanalizacji
sanitarnej.
Zanieczyszczenie wód
podziemnych
nie wystąpi
-
Powstawanie odpadów
niebezpiecznych
może wystąpić
Nieznaczne (podlega utylizacji wg
przepisów odrębnych)
Ograniczenie infiltracji wód
opadowych do gruntu
wystąpi
Nieznaczne. Na terenach nowej
zabudowy powierzchnie terenów
zielonych zostaną zabudowane, co
zmniejszy retencję i przyśpieszy
spływ wód opadowych.
Ryzyko podtopienia terenów
może wystąpić
Uzależnione od sprawności usuwania
wód opadowych
Degradacja wartości
zbiorowisk roślinnych
może wystąpić
W zależności od stosowanych metod
ochrony czynnej
19
Charakterystyka typów oddziaływań
Typ oddziaływań
Etap budowy
Etap eksploatacji
1
2
3
– wzrost ilości odprowadzanych ścieków
bezpośrednie
– zmniejszenie powierzchni biologicznie
czynnej
– zmniejszenie powierzchni obszarów
rolniczych
– zanieczyszczenie powietrza spalinami,
– wzrost poziomu hałasu związanego z
pracami budowlanymi (zabudowa kubaturowa, drogi - infrastruktura techniczna, itp.)
– pylenie z powierzchni odkrytych,
miejsc składowania materiałów sypkich i obiektów w budowie
pośrednie
wtórne
skumulowane
krótkoterminowe
opadowych z powierzchni szczelnych,
– wzrost ilości wytwarzanych odpadów
– rozszerzenie strefy oddziaływania hałasu „komunalno-bytowego”
- emisje niskie w wyniku spalania dla
celów grzewczych,
- zmniejszenie powierzchni obszarów
rolniczych i leśnych,
- zmiana krajobrazu
- nie wystąpią lub brak znaczących od- działywań
-
- nie występują lub brak znaczących oddziaływań
- nie występują lub brak znaczących oddziaływań
- nie występują lub brak znaczących od- działywań
nie występują lub brak znaczących oddziaływań
- hałas budowlany
- zanieczyszczenie powietrza
- odpady budowlane
-
brak znaczących oddziaływań w stosunku do aktualnego zagospodarowania
- zmniejszenie powierzchni biologicznie czynnej
- zmniejszenie powierzchni obszarów
rolniczych i leśnych
-
lokalne zmiany jakości krajobrazu
zmniejszenie powierzchni obszarów
rolniczych i leśnych,
zmiany fizykochemiczne gleb w obszarze inwestycji infrastrukturalnych i zabudowy mieszkaniowej,
zmiany natężenia ruchu i obciążenia
hałasem oraz zanieczyszczeniami komunikacyjnymi
długoterminowe
-
stałe
chwilowe
generowanie ruchu pojazdów na terenach nowo zainwestowanych,
poprawienie jakości wód powierzchniowych i gruntowych oraz gleb po
wprowadzeniu systemu kanalizacji,
- zmiany ukształtowania powierzchni te- renu
-
zmiana topoklimatu
zmniejszenie powierzchni obszarów
rolniczych i leśnych
- powstawanie odpadów „budowlanych” oraz gruntu z wykopów
zwiększenie natężenia ruchu komunikacyjnego
a) różnorodność biologiczna:
- oddziaływanie długotrwałe, nieodwracalne; na terenach monokultur upraw rolnych
powstanie zabudowa jednorodzinna, a wraz z nią zwiększy się różnorodność
gatunkowa roślin. Zamiana części terenu lasu miejskiego na tereny zabudowy
jednorodzinne niemal całkowicie zmieni ich dostępność dla zwierząt. Na terenach
przeznaczonych do uporządkowania, dostępność ta się zmniejszy.
b) ludzie:
– na etapie budowy, oddziaływania ze względu na odległość terenu budowy od
20
–
–
–
–
–
–
–
istniejącej zabudowy mieszkaniowej wystąpią lokalnie oddziaływania dla
mieszkańców, i okresowe pogorszenie warunków życia (hałas, wzrost
zanieczyszczenie powietrza, itp.)
na etapie eksploatacji oddziaływania nie będą znaczące,
na etapie budowy oddziaływania emitowanego hałasu i pojawiających się wibracji
będą bezpośrednie, krótkookresowe, odwracalne,
na etapie eksploatacji oddziaływania emitowanego hałasu i pojawiających się
wibracji nie będą znaczące,
oddziaływanie promieniowania elektromagnetycznego nie wystąpi jeśli zostaną
zachowane strefy bezpieczeństwa od linii elektroenergetycznych,
polepszenie jakości powietrza po rozbudowie sieci gazociągu obszaru i eksploatacji
sieci gazowej,
polepszenie stanu aerosanitarnego i hydrosanitarnego po rozbudowie systemu
kanalizacji,
nowe tereny rekreacyjne wpłyną na samopoczucie i stan zdrowia.
c) zwierzęta:
- na etapie budowy oddziaływania będą bezpośrednie, krótkookresowe, stosunkowo
mało znaczące, w większości odwracalne,
- na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe, o stopniu oddziaływania
zróżnicowanym w zależności od gęstości nowopowstającej zabudowy.
Powstawanie zabudowy jednorodzinnej w miejscach do tej pory otwartych
ograniczy możliwości migracyjne zwierząt. Na ich siedliska z kolei będą miały
negatywny wpływ zmiany w lesie miejskim. Istnieje prawdopodobieństwo, że
negatywna presja będzie narastać wraz z dalszą ekspansją zabudowy
d) rośliny:
- na etapie budowy oddziaływania będą bezpośrednie, krótkookresowe, w większości
nieodwracalne,
- na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe, o bardzo małym stopniu
oddziaływania.
e) wody:
- na etapie budowy oddziaływania będą pośrednie, krótkookresowe, odwracalne i o
bardzo małym stopniu oddziaływania,
- na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe (docelowo nastąpi
poprawa stanu wód w związku z oddaniem do użytku systemu kanalizacji);
f) powietrze:
- na etapie budowy oddziaływania będą bezpośrednie, krótkookresowe, odwracalne,
znaczące, lecz ograniczone do terenów przeznaczonych pod zabudowę i
bezpośrednio w jej otoczeniu,
- na etapie eksploatacji oddziaływania będą bezpośrednie, stałe, o niedużym stopniu
oddziaływania;
g) rzeźba terenu i gleby:
- na etapie budowy oddziaływania będą znaczące, bezpośrednie, krótkotrwałe i
nieodwracalne w obszarze zainwestowanym,
- na etapie eksploatacji oddziaływania będą pośrednie, stałe i niewielkiego stopnia,
- przeznaczenie gruntów rolnych wyższych klas bonitacyjnych na cele nierolnicze;
h) krajobraz:
- oddziaływanie bezpośrednie, stałe
21
i) klimat:
Ustalenia zmiany planu nie wpłyną na klimat.
j) zasoby naturalne:
Ustalenia zmiany planu nie wpłyną na stan zasobów naturalnych.
k) zabytki:
Ustalenia zmiany planu nie wpłyną na stan zabytków.
i) dobra materialne:
- oddziaływanie długotrwałe.
Na poniższym rysunku kolorem żółtym zaznaczone są tereny objęte zmianami w studium
miasta Mońki.
8.
Rozwiązania mające na celu zapobieganie, ograniczanie lub kompensację przyrodniczą
negatywnych oddziaływań na środowisko, mogących być rezultatem projektowanego
dokumentu
W zmianie planu przyjęto następujące zasady i ustalenia mające na celu ochronę
środowiska, przyrody i krajobrazu kulturowego:
1) Dopuszczalne poziomy hałasu:
- 55 dB – pora dzienna (równy 8 najmniej korzystnym godzinom dnia),
- 45 dB – pora nocna (równy 8 najmniej korzystnym godzinom nocy);
2) Dopuszczalne poziomy niektórych substancji w powietrzu, alarmowe poziomy
niektórych substancji w powietrzu oraz marginesy tolerancji dla dopuszczalnych
poziomów niektórych substancji, według odrębnych przepisów szczególnych;
3) Zakaz wprowadzania do wód lub ziemi ścieków nie spełniających warunków
określonych w odrębnych przepisach szczególnych;
4) Obowiązek uwzględniania wymogów ochrony środowiska, o których mowa w
22
przepisach szczególnych z zakresu ochrony środowiska;
5) Stosowanie systemu gromadzenia, usuwania i unieszkodliwiania odpadów stałych
gwarantujący ochronę środowiska;
6) Stosowanie w zakresie ochrony krajobrazu kulturowego:
a) ustalenia dotyczące parametrów i wskaźników kształtowania zabudowy i
zagospodarowania terenów zawarte w rozdziale 3 niniejszej uchwały;
b) tradycyjne formy architektoniczne i gabaryty przestrzenne obiektów zabudowy
mieszkaniowej nawiązujące do dawnych wzorów tradycyjnej architektury, jak też
do zabudowy na terenach sąsiednich.
7) Zasady ochrony dziedzictwa kulturowego i zabytków oraz dóbr kultury współczesnej:
Na terenie 74 MN występuje stanowisko archeologiczne ujęte w wojewódzkiej
ewidencji zabytków - st. 2(32-83/19) z okresu pradziejowego i późnego średniowiecza:
a) wszelka działalność inwestycyjna na terenie występowania stanowiska
archeologicznego, ujętego w wojewódzkiej ewidencji zabytków, może być
prowadzona wyłącznie po uprzednim przeprowadzeniu wyprzedzających
archeologicznych badań ratowniczych, na które należy uprzednio uzyskać
pozwolenia Podlaskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków,
b) w przypadku odkrycia - podczas prowadzenia robót budowlanych lub ziemnych
-przedmiotu, co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem, należy
wstrzymać wszelkie roboty mogące uszkodzić lub zniszczyć odkryty przedmiot,
zabezpieczyć ten przedmiot i miejsce jego odkrycia przy pomocy dostępnych
środków i niezwłocznie zawiadomić o tym Podlaskiego Wojewódzkiego
Konserwatora Zabytków lub Burmistrza.
8) Zaopatrzenie w wodę:
a) ustala się zaopatrzenie w wodę do celów komunalnych i przeciwpożarowych z
istniejącej i projektowanej miejskiej sieci wodociągowej z ujęcia miejskiego w
Mońkach, przyjmując dla poszczególnych terenów następujący sposób rozwiązania:
- terenu 72 MN - z istniejącego przewodu wodociągowego w ulicy Magazynowej,
- terenów 73 MN, 74 MN - z istniejącego przewodu wodociągowego w Alei
Wojska Polskiego,
- terenu 75 MN - z istniejącego przewodu wodociągowych w Alei Niepodległości
i ul. Zielonej oraz przedłużenia, poza granicami zmiany planu, sieci
wodociągowej w ulicy Wiśniowej z włączeniem się do przewodu w Alei
Niepodległości
- terenu 2 ZP- z istniejącego przewodu wodociągowego w Alei Niepodległości
b) realizacja projektowanej sieci wodociągowej i przyłączy poszczególnych obiektów
do sieci wodociągowej, zgodnie z warunkami technicznymi wydanymi przez
zarządcę urządzeń wodociągowych,
c) zasady przebiegu projektowanej sieci wodociągowej, pokazane na rysunku zmiany
planu, mają charakter informacyjny i mogą ulec zmianie na etapie projektu
budowlanego pod warunkiem, że nie będzie to kolidowało z istniejącym i
projektowanym zagospodarowaniem terenu i zostaną zachowane obowiązujące
przepisy szczególne,
d) w strefie technicznej ustalonej w punkcie a) dopuszcza się, w uzgodnieniu z
właścicielem sieci:
- lokalizację nowych obiektów budowlanych pod warunkiem zastosowania
rozwiązań technicznych gwarantujących bezpieczeństwo istniejącej sieci i
lokalizowanego obiektu,
23
-
prowadzenie robót budowlanych,
sadzenie drzew i roślin o rozbudowanych systemach korzeniowych,
e) właściciel lub użytkownik terenu położonego w strefie technicznej jest zobowiązany
do zagospodarowania terenu w sposób umożliwiający prowadzenie, w razie
potrzeby, robót budowlanych i remontów,
f) do czasu zrealizowania projektowanej sieci wodociągowej, dopuszcza się
zaopatrzenie w wodę z lokalnych, indywidualnych ujęć wody, wykonanych zgodnie
z warunkami określonymi w obowiązujących w tym zakresie przepisach
szczególnych - po wybudowaniu wodociągu budynki należy podłączyć do miejskiej
sieci wodociągowej, a ujęcia te będą mogły być wykorzystane do celów
gospodarczych lub zlikwidowane.
9) Odprowadzanie ścieków i usuwanie odpadów:
a) ustala się odprowadzanie ścieków komunalnych do miejskiej kanalizacji sanitarnej i
oczyszczalni ścieków w Mońkach, a po oczyszczeniu do rzeki Targonki, przyjmując
dla poszczególnych terenów następujący sposób rozwiązania:
- z terenu 72 MN do projektowanych kanałów sanitarnych w układzie
grawitacyjno-pompowym w projektowanych ulicach, z włączeniem się do
istniejących, poza granicami zmiany planu, kanałów sanitarnych w ulicach
Ogrodowej i Magazynowej,
- z terenu 73 MN, 74 MN - do istniejącego kanału sanitarnego w Alei Wojska
Polskiego,
- z terenu 75 MN - do projektowanych poza granicami zmiany planu kanałów
sanitarnych w ulicach Zielonej i Wiśniowej,
- z terenu 2 ZP- do projektowanego, poza granicami zmiany planu, kanału
sanitarnego w ulicy Zielonej,
b) zasady przebiegu projektowanych kanałów sanitarnych i lokalizacja przepompowni
pokazana na rysunku zmiany planu, mają charakter informacyjny i mogą ulec
zmianie na etapie projektu budowlanego pod warunkiem, że nie będzie to
kolidowało z istniejącym i projektowanym zagospodarowaniem terenu i zostaną
zachowane obowiązujące przepisy szczególne,
c) na terenach zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej nie skanalizowanych, do
czasu zrealizowania w ulicach projektowanych kanałów sanitarnych, dopuszcza się
możliwość odprowadzania ścieków do szczelnych zbiorników bezodpływowych, z
wywożeniem do punktu zlewnego w miejskiej oczyszczalni ścieków,
d) po wykonaniu kanałów sanitarnych w ulicach, zbiorniki szczelne należy
zlikwidować lub przebudować na studnie przelotowe, a budynki podłączyć do
miejskiej kanalizacji sanitarnej,
e) realizacja projektowanych kanałów i przyłączy poszczególnych obiektów do
kanalizacji sanitarnej, zgodnie z warunkami technicznymi wydanymi przez zarządcę
urządzeń kanalizacyjnych,
f) odprowadzanie wód opadowych i roztopowych:
- wody opadowe i roztopowe z utwardzonych, szczelnych powierzchni
terenów usługowych, dróg, ulic i parkingów, o znacznym stopniu
zanieczyszczenia zawiesiną i substancjami ropopochodnymi, ujęte w
szczelne, otwarte lub zamknięte systemy kanalizacji deszczowej powinny być
oczyszczone przed wprowadzeniem do wód lub do ziemi, w laki sposób, aby
spełniały wymogi ochrony środowiska, określone w odrębnych przepisach
szczególnych,
24
-
wody opadowe i roztopowe z dachów obiektów oraz terenów o małym stopniu
zanieczyszczenia mogą być odprowadzane powierzchniowo bezpośrednio do
gruntu na własny, nieutwardzony teren, w sposób uniemożliwiający spływ tych
wód na grunty sąsiednie poprzez odpowiednie ukształtowanie terenu,
zastosowanie rozwiązań technicznych, takich jak np. mały zbiornik retencyjny,
wykorzystanie wód deszczowych do celów gospodarczych,
g) ustala się zakaz wprowadzania do wód lub do ziemi ścieków i wód opadowych nie
spełniających obowiązujących norm,
h) ustala się usuwanie odpadów stałych systemem zorganizowanym, do pojemników
bądź kontenerów ustawionych na posesjach z lokalizacją spełniającą warunki
określone w odrębnych przepisach szczególnych dotyczących miejsc gromadzenia
odpadów stałych, z wprowadzeniem selektywnej zbiórki odpadów, w tym odpadów
niebezpiecznych, wielkogabarytowych i azbestu według rozstrzygnięć Rady
Miejskiej w Mońkach;
10) Zaopatrzenie w ciepło według własnych rozwiązań przy preferencji ekologicznych
nośników energii (gaz, olej opałowy, energia elektryczna, biomasa);
11) Zaopatrzenie w gaz gazociągami średniego i niskiego ciśnienia, po zrealizowaniu stacji
redukcyjno-pomiarowej Iº w Mońkach zasilanej gazociągiem wysokiego ciśnienia
relacji Jaświły – Mońki lub Grajewo – Mońki, według odrębnych przepisów
szczególnych, przy zachowaniu linii zabudowy, sadzenia drzew oraz urządzania stałych
składów i magazynów od gazociągów średniego i niskiego ciśnienia w odległości 1 m
od osi gazociągu;
12) Zasilanie w energię elektryczną:
a) zasilanie terenu 75 MN z najbliższej linii nn, po dostosowaniu jej do nowych
warunków pracy lub rozbudowie w stosownym zakresie
b) zasilanie terenów: 72MN, 73MN, 74MN z projektowanej sieci transformatorowej,
zasilanej projektowanym odcinkiem linii SN 15 kV od najbliższej czynnej linii SN
15 kV oraz projektowanej linii nn od wyżej wymienionej stacji do odbiorcy,
c) zasilanie terenów 2 /P, 12 ZP z istniejącej linii,
d) na terenach, gdzie występują istniejące urządzenia elektroenergetyczne dopuszcza
się ich przebudowę w przypadku kolizji a projektowanym zagospodarowaniem
terenu na warunkach gestora sieci oraz zachowaniem przepisów szczególnych,
e) budowa,
przebudowa,
rozbudowa
urządzeń
elektroenergetycznych
realizowana będzie zgodnie z ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo
Energetyczne (Dz.U z 2006 r. Nr 89, poz.625 z póżn.zm.) oraz aktami
wykonawczymi do tej ustawy oraz stosownym przepisami szczególnym, na
warunkach gestora sieci,
f) odległość sytuowania zabudowy od istniejącej linii SN 15 kV - 7 m od osi linii przy
linii wykonanych przewodami nieizolowanymi lub 5 m przy linii z przewodami
izolowanymi,
g) odległość nasadzenia drzew:
- od linii elektroenergetycznych napowietrznych nn - 2 m,
- od linii elektroenergetycznych SN 15 kV - 5 m {od osi linii),
- od linii kablowych - co najmniej l,5 m od osi pni istniejących lub
projektowanych nasadzeń drzew,
- na obszarach przeznaczonych pod zalesienie, gdzie zlokalizowane są urządzenia
energetyczne, nie należy prowadzić nasadzeń pod tymi liniami;
13) Usługi telekomunikacyjne:
25
a) podłączenie potencjalnych abonentów liniami telefonicznymi z istniejącego w
pobliżu systemu telekomunikacyjnego, po rozbudowie w stosownym zakresie, na
warunkach gestora sieci, z uwzględnieniem przepisów szczególnych,
b) przebudowę sieci, która koliduje z projektowanym zagospodarowaniem terenu
należy dokonać na warunkach operatora sieci, według przepisów szczególnych,
c) na terenach objętych zmianą planu dopuszcza się lokalizację inwestycji celu
publicznego z zakresu łączności publicznej w rozumieniu przepisów szczególnych,
pod warunkiem, że nie koliduje to z podstawową funkcją terenu, zgodnie z
przepisami szczególnymi;
14) w przypadku działalności gospodarczej należy zastosować dostępne rozwiązania
techniczne, technologiczne i organizacyjne w celu dotrzymania standardów jakości
środowiska poza terenem inwestora;
Zmiana planu niemal wyłącznie dopuszcza rzemiosło i usługi o charakterze
nieuciążliwym (przez usługi i rzemiosło nieuciążliwe należy rozumieć przedsięwzięcia,
które nie wymagają opracowania raportu o oddziaływaniu inwestycji na środowisko, na
podstawie przepisów szczególnych) co ogranicza negatywne oddziaływanie na środowisko.
W przypadku, gdy na terenie objętym zmianą planu występuje gatunek chroniony,
należy natychmiast przerwać prace mogące negatywnie wpłynąć na jego przedstawicieli.
Podstawy prawne ochrony gatunkowej ustala ustawa o ochronie przyrody, a szczegółowe jej
zasady oraz wykazy gatunków chronionych określa minister właściwy do spraw środowiska
w drodze rozporządzenia publikowanego w Dzienniku Ustaw (dodatkowe gatunki mogą być
objęte ochroną w danym województwie przez regionalnego dyrektora ochrony środowiska).
W stosunku do gatunków objętych ochroną gatunkową obowiązują określone zakazy
(zabijania, zbierania, przetrzymywania, niszczenia ich siedlisk, handlowania, wywożenia za
granicę, płoszenia itp.). Na odstępstwa od zakazów zezwolenie wydaje Generalny Dyrektor
Ochrony Środowiska lub regionalny dyrektor ochrony środowiska.
Strefy zagrożone hałasem znajdują się głównie przy drodze krajowej Nr 65. (Tereny 72
MN). Zmniejszenie uciążliwości istniejącego poziomu hałasu można osiągnąć poprzez:
- budowę ekranów i przegród akustycznych,
- zwiększenie ilości izolacyjnych pasów zadrzewień,
- stosowanie dźwiękochłonnych elewacji,
- wymianę okien na dźwiękoszczelne w domach mieszkalnych przy trasach intensywnego
ruchu.
Ze względu na brak centralnego źródła ciepła dla miasta Mońki przyjmuje się
zaopatrzenie w ciepło według własnych rozwiązań przy preferencji ekologicznych nośników
energii (gaz, olej opałowy, energia elektryczna, biomasa).
Utrzymaniu dobrej jakości powietrza sprzyja ograniczenie stosowania szkodliwych dla
środowiska technologii, zmniejszenie oddziaływania obszarów niskiej emisji (paleniska
domowe, osiedlowe kotłownie), stworzenie warunków rozwoju dla gazyfikacji całej gminy
(budowy sieci gazowej wysokiego ciśnienia i stacji redukcyjnych, doprowadzenie sieci do
miejscowości o zwartej zabudowie), likwidację lub modernizację kotłowni tradycyjnych
(zmiana nośnika energii z węgla, np. na gaz lub paliwa ekologiczne), poprawę nawierzchni
dróg, budowę obwodnic, a przede wszystkim poprzez zwiększenie wykorzystania energii ze
źródeł odnawialnych.
26
9.
Rozwiązania alternatywne do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie
Podlegające opracowaniu tereny nie znajdują się na obszarach Natura 2000, ani nie
kolidują z nimi i ich integralnością. Projekt zmiany planu nie wprowadza funkcji, które
mogłyby wpłynąć na cele, przedmiot ochrony oraz integralność jakiegokolwiek obszaru
Natura 2000. W związku z tym nie jest konieczne opracowanie rozwiązania alternatywnego
do rozwiązań zawartych w projektowanym dokumencie i przyjęto ustalenia zaproponowane
przez zainteresowane strony i uwzględnione w zmianie miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego miasta Mońki.
W trakcie sporządzania projektu zmiany planu nie napotkano na trudności wynikające z
niedostatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy.
10.
Materiały źródłowe
Do sporządzenia niniejszego opracowania posłużyły dostępne prace dokumentacyjne,
studialne i opracowania kartograficzne dotyczące problematyki środowiska przyrodniczego
lub jego poszczególnych komponentów, a także problematyki sozologicznej oraz
środowiska kulturowego. Wśród opracowań w szczególności wymienić należy:
- „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy
Mońki”;
- mapy ewidencji i klasyfikacji gruntów;
- ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. – „Prawo ochrony środowiska”
- ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. „o ochronie przyrody”;
- rozporządzenie Ministra Środowiska z 27 października 2008 r. zmieniające
rozporządzenie w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków Natura 2000;
- ustawa z dnia 3 lutego 1995 r. „o ochronie gruntów rolnych i leśnych”;
- pozostałe dokumenty, materiały planistyczne, w tym programy zawierające zadania
służące do realizacji ponadlokalnych celów publicznych, materiały przyrodnicze,
inwentaryzacyjne i studialne dotyczące środowiska,
- ze stron internetowych: www.mos.gov.pl, www.wrotapodlasia.pl, www.zumi.pl,
www.wios.bialystok.pl; www.bialystok.lasy.gov.pl;
- własne wizje terenowe,
- Opracowanie ekofizjograficzne sporządzone na potrzeby „projektu miejscowego planu
zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Mońki”.
mgr inż. Piotr Piotrowski