Wykorzystanie energii słonecznej
Transkrypt
Wykorzystanie energii słonecznej
Wykorzystanie energii słonecznej Instalacje słonecznego ogrzewania Część 3 Zdzisław Kusto Politechnika Gdańska Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY Sprawność energetyczna baterii kolektorów: (retrospekcja) η = ηkol = q&u F [ S − U L (Tin − Ta )] = R IT IT Przykłady funkcji empirycznych opisujących sprawność baterii kolektorów słonecznych 1) Kolektor wodny z selektywnym absorberem, pojedyncza szyba: ηkol = 0,756 − [3,70 + 0,0223 ⋅ (Tin − Ta )]⋅ ς Tin − Ta ς= IT 2) Kolektor wodny, absorber stalowy wytłaczany pod ciśnieniem, pokryty elektrolitycznie czarnym chromem (warstwa selektywna: α = 0,84, ε = 0,15), izolowany 8 cm warstwą pianki poliuretanowej, podwójna szyba szklana: ηkol = 0,842 − 0,660 ⋅ ς 1 − 0,1050 ⋅ ς 1 2 ς1 = Tin − Ta ⋅U L IT Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY BILANS CIEPLNY BATERII KOLEKTORÓW SŁONECZNYCH Użyteczna moc cieplna - uzyskana z baterii kolektorów słonecznych : Q& u = q&u ⋅ Fk = FR ⋅ [ S − U L ⋅ (Tin − Ta )] ⋅ Fk Q& u ≡ Q& kol Lub: Q& kol = Q& u = q&u ⋅ Fk = I T ⋅ Fk ⋅ηkol Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY SKŁADNIKI SKŁADNIKIBILANSU BILANSUCIEPLNEGO CIEPLNEGOINSTALACJI INSTALACJIHYBRYDOWEJ HYBRYDOWEJ Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY W bilansie całej – hybrydowej - wodnej instalacji ogrzewania słonecznego przyjęty jest, jako bazowy, bilans cieplny zbiornika akumulacyjnego, w którym wyjściowo oblicza się zmienną w czasie temperaturę wody w zbiorniku. Zawiera on: - użyteczną moc cieplną doprowadzoną do zbiornika - Q& kol , [W], - moc cieplną pobrana z akumulatora przez odbiorcę - Q& sol (t ), [W], (Uwaga! Jeśli Tsol ≥ 450C, wówczas: Q& sol (t ) = L(t ) , gdzie L(t) jest aktualnym zapotrzebowaniem na ciepło przez odbiorcę), - straty ciepła (mocy cieplnej) w instalacji ogrzewania - Q& str (t ) , [W] sprowadzone do strat ciepła w zbiorniku akumulacyjnym Q& sol (t ) = m& ⋅ c ⋅ (Ts − Two ) - pobór ciepłej wody ze zbiornika akumulacyjnego Q& str (t ) = U ⋅ A ⋅ (Ts − Tsa ) - straty ciepła z akumulatora przez ścianki zbiornika do otoczenia Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY RÓWNANIE RÓWNANIEBILANSOWE BILANSOWEINSTALACJI INSTALACJIOGRZEWANIA OGRZEWANIA wwchwili t chwili - t dTs = Q& kol (t ) − Q& sol (t ) − Q& str (t ) M ⋅c ⋅ dt Ts, Tsa, Tin Two, IT, ηkol m &, - M = V ⋅ρ są zmienne w czasie, W obliczeniach numerycznych symulujących pracę instalacji hybrydowej pochodną w czasie temperatury wody zbiornika akumulacyjnego zamienimy na skończony przyrost tej temperatury w skończonym przedziale czasowym dTs dt → ∆Ts ∆t Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY RÓWNANIE RÓWNANIEBILANSOWE BILANSOWEINSTALACJI INSTALACJIOGRZEWANIA OGRZEWANIA Algorytm rekurencyjny Algorytm rekurencyjny Długość przedziałów czasowych można przyjąć dowolnie, ale tak, aby uzyskane wyniki obliczenia bilansu energetycznego były dostatecznie dokładne *). Do obliczeń przyjęto jednogodzinny przedział czasowy - ∆tj - = 1 h, ( j = 1, 2, 3, ... ). Wielkości zmienne w czasie będą w obliczeniach przyjmować wartości skokowo zmienne *) Problem dokładności obliczeniowego modelu matematycznego jest poważnym zagadnieniem zarówno badawczym jak też praktycznym Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY RÓWNANIE RÓWNANIEBILANSOWE BILANSOWEINSTALACJI INSTALACJIOGRZEWANIA OGRZEWANIA Algorytm rekurencyjny Algorytm rekurencyjny Rekurencyjne równanie bilansowe pozwala wyznaczyć przyrost temperatury wody w zbiorniku akumulacyjnym -∆Ts j w zadanym przedziale czasowym - ∆tj przy założeniu, że jest znana temperatura – Ts (j-1) w końcu poprzedniego przedziału czasowego - ∆t (j-1) Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY RÓWNANIE RÓWNANIEBILANSOWE BILANSOWEINSTALACJI INSTALACJIOGRZEWANIA OGRZEWANIA Algorytm rekurencyjny Algorytm rekurencyjny Przedziały czasowe wypełniają rozpatrywany okres obliczeniowy - Tdo, np.: okres jednej doby. W takim okresie obliczeniowym jest n przedziałów czasowych: ∆t1, ∆t2, ... ∆tj, ,... ∆tn, Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY RÓWNANIE RÓWNANIEBILANSOWE BILANSOWEINSTALACJI INSTALACJIOGRZEWANIA OGRZEWANIA Algorytm Algorytmrekurencyjny rekurencyjny Równanie bilansujące w postaci numerycznej: M ⋅c⋅ ∆Tsj ∆t j = Fk ⋅ I Tj ⋅ηkol j − m& j ⋅ c ⋅ (Ts ( j −1) − Two j ) − U ⋅ A ⋅ (Ts ( j −1) − Tsa j ) Po przekształceniach - równanie rekurencyjne temperatury wody w zbiorniku akumulacyjnym - uzyskanej w końcu j-tego przedziału czasowego. Tsj = Ts ( j −1) ⎡ Fk ⋅ I Tj ⋅ηkol j m& j ⎤ U⋅A +⎢ − ⋅ (Ts ( j −1) − Two j ) − ⋅ (Ts ( j −1) − Tsa j ) ⎥ ⋅ ∆t j M ⋅c M M ⋅c ⎣ ⎦ Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY OBLICZENIA OBLICZENIASYMULACYJNE SYMULACYJNEBILANSU BILANSUCIEPŁA CIEPŁA ZMIENNOŚĆ ZMIENNOŚĆNASŁONECZNIENIA NASŁONECZNIENIAW WCIĄGU CIĄGUDNIA DNIA IT = π ⋅ HT 2d h ⎛ t ⎞ ⎟⎟ sin ⎜⎜ π ⎝ dh ⎠ HT - dobowe (dzienne) nasłonecznienie powierzchni nachylonej, kJ/doba*m2 dh - długość dnia dla kolektorów słonecznych, h t - czas, h Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY OBLICZENIA OBLICZENIASYMULACYJNE SYMULACYJNEBILANSU BILANSUCIEPŁA CIEPŁA- -STUDIUM STUDIUMPARAMETRYCZNE PARAMETRYCZNE Odbiorca: Dobowe zużycie ciepłej wody - Mk = 300 dm3/d tcwu = 45 0C two = 10 0C Instalacja słonecznego ogrzewania wody Fk = 5,1 m2 M = 400 kg (V = 400 dm3) Wykorzystanie energii słonecznej BILANS BILANSCIEPLNY CIEPLNYINSTALACJI INSTALACJISŁONECZNEGO SŁONECZNEGOOGRZEWANIA OGRZEWANIA WODY WODY OBLICZENIA OBLICZENIASYMULACYJNE SYMULACYJNEBILANSU BILANSUCIEPŁA CIEPŁA- -STUDIUM STUDIUMPARAMETRYCZNE PARAMETRYCZNE Trzy serie obliczeń: 1) Proces ustalania się dobowych danych eksploatacyjnych instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 5,1 m2, M = 400 kg (V = 400 dm3) 2) Zmiana dobowych danych eksploatacyjnych w ustalonych warunkach pracy dobowej przy zmianie powierzchni czynnej baterii kolektorów Fk = 1,7 - 10,2 m2, M = 400 kg 3) Zmiana dobowych danych eksploatacyjnych w ustalonych warunkach pracy dobowej przy zmianie pojemności zbiornika akumulacyjnego M = 100 - 800 kg, Fk = 5,1 m2 Wykorzystanie energii słonecznej I Seria: Proces ustalania się dobowych danych eksploatacyjnych instalacji słonecznego ogrzewania wody DANE PRZYJĘTE DO OBLICZEŃ: Wykorzystanie energii słonecznej I Seria: Proces ustalania się dobowych danych eksploatacyjnych instalacji słonecznego ogrzewania wody DANE DO OBLICZEŃ Wykorzystanie energii słonecznej I Seria: Proces ustalania się dobowych danych eksploatacyjnych instalacji słonecznego ogrzewania wody WYNIKI OBLICZEŃ: Zmienność temperatury wody w zbiorniku akumulacyjnym w kolejnych dobach. Nagrzewanie wody - od stanu zimnego Wykorzystanie energii słonecznej I Seria: Proces ustalania się dobowych danych eksploatacyjnych instalacji słonecznego ogrzewania wody Sprawność instalacji słonecznej 0,8 100 0,6 0,4 2 0,3 3 4 0,2 5 0,1 temperatura [ 0C] 6 0 70 80 10 31,41 38,9 42,09 43,43 43,99 45 31,41 38,9 42,09 43,43 43,99 45 45 2 68,94 87,98 95,13 96,81 97,52 97,81 498,34 dzień 0,718 0,597 0,56 0,54 0,537 0,534 0,529 6 0,718 0,586 0,547 0,53 0,523 0,52 0,515 8 Temperatura wody w akumulatorze 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2 4 dzień 6 60 40 20 0 0 2 4 dzień 6 Warunki pracy instalacji słonecznego ogrzewania wody w pojedynczej dobie w czerwcu Przykład 1 Rozruch instalacji ze stanu "zimnego" (od temperatury wody w akumulatorze = 10 0C) W końcu doby Na początku doby 0 udział [%] sprawność [ - ] 0,7 0,5 1 Udział energii słonecznej w pokryciu zapotrzebowania na ciepło 8 Fk = 5,1 m2 M = 400 kg HT = 23 300 kJ/m2 doba Mk = 300 dm3/dobę Warunki pracy ustalają się po siedmiu dniach 8 Wykorzystanie energii słonecznej II Seria: Zmiana powierzchni czynnej baterii kolektorów w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Sprawność instalacji słonecznej 1,7 3,4 0,6 5,1 0,5 6,8 0,4 8,5 0,3 10,2 22,66 31,8 45 54,57 61,84 66,49 sprawność [ - ] 0,7 48,2 80,51 98,34 100 100 100 0,657 0,597 0,515 0,446 0,389 0,351 Warunki pracy instalacji słonecznego ogrzewania wody w pojedynczej dobie w czerwcu Przykład 2 Zmiany parametrów w warunkach pracy ustalonej w funkcji zmiany powierzchni baterii kolektorów 0,2 0,1 0 0 2 4 6 8 10 12 2 Mk = 300 dm3/dobę Powierzchnia kolektorów [m ] Temperatura wody w akumulatorze Tpocz = Tkon 70 60 50 40 30 20 10 0 Udział energii słonecznej w pokryciu zapotrzebowania na ciepło 100 80 udział [%] temperatura [ 0C] Fk = n*1,7 m2 M = 400 kg HT = 23 300 kJ/m2 doba 60 40 20 0 0 2 4 6 8 Powierzchnia kolektorów [m 2] 10 12 0 2 4 6 8 2 10 Powierzchnia kolektorów [m ] 12 Wykorzystanie energii słonecznej IIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 1,7 m2 M = 400 kg U = 0,3 W/m2K Sprawność Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Sprawność kolektorów Nasłonecznienie Sprawność instalacji słonecznej 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24 Wykorzystanie energii słonecznej IIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 1,7 m2 M = 400 kg U = 1,0 W/m2K Sprawność Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej Sprawność kolektorów 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Nasłonecznienie Sprawność instalacji słonecznej 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24 Wykorzystanie energii słonecznej IIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 10,2 m2 M = 400 kg U = 0,3 W/m2K Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej 0,50 Sprawność kolektorów Nasłonecznienie 0,45 Sprawność instalacji słonecznej Sprawność 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24 Wykorzystanie energii słonecznej IIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 10,2 m2 M = 400 kg U = 1,0 W/m2K Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej 0,50 Sprawność kolektorów 0,45 Nasłonecznienie Sprawność instalacji słonecznej Sprawność 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24 Wykorzystanie energii słonecznej sprawność [ - ] III Seria: Zmiana pojemności zbiornika akumulacyjnego w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody 100 0,8 200 0,7 300 0,6 400 0,5 500 0,4 600 0,3 700 0,2 0,1 0 0 Sprawność instalacji słonecznej 13,07 36,77 42,24 45 45,24 45,6 45,68 100 68,26 93 96,46 98,34 98,73 99,08 99,24 200 300 0,676 0,551 0,526 0,515 0,515 0,516 0,517 400 Warunki pracy instalacji słonecznego ogrzewania wody w pojedynczej dobie w czerwcu Przykład 3 Zmiany parametrów w warunkach pracy ustalonej w funkcji zmiany masy wody w zbiorniku akumulacyjnym 500 600 700 Masa wody w akumulatorze [kg] Mk = 300 dm3/dobę Temperatura wody w akumulatorze Tpocz = Tkon 50 Udział energii słonecznej w pokryciu zapotrzebowania na ciepło 100 40 udział [%] temperatura [ 0C] Fk = 5,1 m2 M = n*100 kg HT = 23 300 kJ/m2 doba 30 20 10 80 60 40 20 0 0 0 100 200 300 400 500 Masa w ody w akum ulatorze [kg] 600 700 0 100 200 300 400 500 600 Masa wody w akumulatorze [kg] 700 Wykorzystanie energii słonecznej IIIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 5,1 m2 M = 100 kg U = 0,3 W/m2K Sprawność Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Sprawność kolektorów Nasłonecznienie Sprawność instalacji słonecznej 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24 Wykorzystanie energii słonecznej IIIA Seria: Zmiana sprawności baterii kolektorów i instalacji słonecznej w ustalonych warunkach pracy dobowej instalacji słonecznego ogrzewania wody Fk = 5,1 m2 M = 100 kg U = 1,0 W/m2K Sprawność Sprawność baterii kolektorów i instalacji słonecznej 0,75 0,70 0,65 0,60 0,55 0,50 0,45 0,40 0,35 0,30 0,25 0,20 0,15 0,10 0,05 0,00 Sprawność kolektorów Nasłonecznienie Sprawność instalacji słonecznej 0 2 4 6 8 10 12 Godzina 14 16 18 20 22 24