Dr Bogdan Sedler - sprawozdanie z konferencji

Dr inż. Bogdan Sedler
Fundacja Naukowo-Techniczna „Gdańsk“
ul. Fiszera 14
80-952 Gdańsk
e-mail: [email protected]
www.bio-gda.pl
KONFERENCJA NAUKOWO-TECHNICZNA „PRZYJAZNE DLA ŚRODOWISKA METODY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI” - WNIOSKI
Jak wspomniano w komunikacie w numerze wrześniowym naszego pisma, z inicjatywy Pomorskiej Federacji
Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych NOT w Gdańsku, Fundacji Naukowo-Technicznej „Gdańsk”, Urzędu
Miasta Starogard Gdański, zorganizowano w dniu 17 września 2013r. konferencję nt. przyjaznych dla środowiska metod gospodarki odpadami komunalnymi.
Patronat nad konferencją przyjął Marszałek Wojew. Pomorskiego Mieczysław Struk.
Tematyka była podzielona na bloki: kolekcja i segregacja, utylizacja, aspekty prawne.
Referaty w Bloku I – Kolekcja i Segregacja wygłosili: inż. Andrzej Bartoszkiewicz, twórca systemu EKO AB
oraz mgr inż. Henryk Wojciechowski, Wiceprezydent Miasta Starogard Gdanski.Referaty w Bloku II – Utylizacja wygłosili: mgr inż. Wojciech Głuszczak, Prezes Zakładu Utylizacyjnego Sp.z o.o. w Gdańsku, mgr inż. Sławomir Kiszkurno, Pełnomocnik ds. realizacji projektu termicznego MAO, dr inż. Bogdan Sedler wraz z Prof. dr
hab. inż. Jerzym Mizeraczykiem oraz drugi referat wraz z mgr inż. Tomaszem Rawińskim. Na zakończenie
Bloku II wystąpił dr inż. Jan Klawiter z OPEC Gdynia. W Bloku III – Aspekty Prawne wystąpił dr Ryszard
Młyński, Radca Prawny reprezentujący Fundację Naukowo-Techniczną „Gdańsk”. Po każdym Bloku przeprowadzono dyskusję, na ogół bardzo ożywioną, jako że tematyka konferencji była wyjątkowo aktualna. Zaproszenia wystosowano do szerokiego kręgu instytucji i osób zainteresowanych. Liczba uczestników przerosła oczekiwania organizatorów jak i ich zaangażowanie w tematykę. Wracając do tematyki konferencji, niezwykle interesujące było wystąpienie Pana Andrzeja Bartoszkiewicza, który przedstawił system odbioru i segregacji odpadów komunalnych od mieszkańców, nazwany Systemem EKA AB, którego jest twórcą. Jest to system sieciowy,
który działa już w paru miastach jak: Płock, na terenie jednej ze Spółdzielni Mieszkaniowych czy w Nakle, które
wprowadza ten system od paru miesięcy z dużym sukcesem, co pokazał w swoim wystąpieniu Prezes Zakładu
Komunalnego z Nakła. Ideą tego systemu jest segregacja odpadów na miejscu w pawilonach na osiedlu, obsługujących 600-800 mieszkańców. Odpady są segregowane do pojemników, nawet do 28 sztuk i odsprzedawane
jako surowce. W ten sposób można wykorzystać do 95% odpadów, zaś resztę zutylizować w zakładzie termicznego przetwarzania. Ilość transportowanych odpadów zmniejsza się więc wielokrotnie a koszta w porównaniu z
dotychczasowymi nawet 6-8- krotnie! Jak stwierdził twórca systemu, dzisiaj z odpadów zmieszanych chcemy w
instalacjach pozyskać surowce, co śmiało można podsumować porównaniem, że jeszcze nikomu na świecie nie
udało się z jajecznicy zrobić całych jajek. Ani lepsze, ani gorsze instalacje regionalne, które są obecnie wybudowane czy są w budowie, nie zapewnią przyjaznego dla mieszkańca i środowiska systemu gospodarki odpadami, ponieważ stawki będą szybko rosły, a odory szczególnie przy segregacji bio na osiedlach pozostaną. Polska
jest członkiem Unii Europejskiej i gospodarkę odpadami musimy prowadzić na zasadzie tzw. piramidy – hierarchii unijnej, czyli po pierwsze: zapobieganie powstawaniu odpadów, po drugie: odzysk i recykling, po trzecie:
przetwarzanie termiczne i po czwarte: składowanie. Przetwarzanie termiczne odpadów w tej hierarchii jest na
przedostatnim miejscu i ten sposób zagospodarowania odpadów, czyli konwencjonalne spalanie, wiąże się nie
tylko z kosztami inwestycji: od kilkuset milionów do ponad miliarda złotych, ale koszt spalenia to min. kilkaset
złotych (w rachunku ciągnionym nawet 550 EURO za tonę, wg uczestników konferencji w dniu 20 sierpnia
2012r, w Urzędzie Marszałkowskim w Warszawie), a produkty spalania, czyli pyły, popioły i żużle to pod
względem masowym aż 30% wkładu. Czyli każde 1000 ton to 300 ton trudnego do zagospodarowania odpadu.
1
Kraje UE jak np. Dania, do niedawna lider w dziedzinie spalania odpadów komunalnych, chcą radykalnie ograniczyć spalanie na rzecz recyklingu i innych technologii typu zaawansowana gazyfikacja.
Jakby na potwierdzenie tego stanowiska Pan Jerzy Smyczyński, Prezes Stowarzyszenia „EKOPARK” pokazał
wpływ zakładu utylizacji Eko-Dolina na otoczenie. Składowisko to, bo praktycznie ponad 90% odpadów jest
składowanych na wysypisku położonyn 190 m na poziomem morza, oddziałuje na sąsiednie gminy i osiedla:
Łężyce, Pustki Cisowskie, Demptowo, Chylonię, Chwarzno, Cisową, Rumię i szereg dalszych osiedli. Docelowo
ma być tam zgromadzonych 15 000 000 ton odpadów wszelkiego rodzaju emitujących ponad 60 000 000 m 3
rocznie kancerogennych gazów, nieznośny odór, pyły zawieszone przenoszące metale ciężkie oraz powodujących skażenie gleby i wód gruntowych smolistymi odciekami z niebezpieczną chemią. Co roku w otoczeniu
składowiska usycha kilkaset drzew!
Przedstawiciele Zakładu Utylizacyjnego w Gdańsku reprezentowali inny pogląd, a mianowicie: spalanie odpadów w planowanym obiekcie w Gdańsku na Szadółkach nie będzie stanowiło zagrożenia dla środowiska, ponieważ planowana technologia spalania w kotłach fluidalnych zapewnia czystość spalin, brak związków szkodliwych i ze względu na doświadczenia innych krajów a także brak sprawdzonych innych technologii jest optymalna. Podobne stanowisko prezentował Pan Jan Klawiter z OPEC w Gdyni.
Autor niniejszego artykułu przedstawił we współpracy z Prof. Jerzym Mizeraczykiem, Kierownikiem Ośrodka
Techniki Plazmowej i laserowej Instytutu Maszyn Przepływowych PAN w Gdańsku i mgr inż. Tomaszem Rawińskim z Instytutu Elektrotechniki O/Gdańsk dwa referaty nt. innowacyjnych metod plazmowej gazyfikacji
odpadów komunalnych i przyszłościowych technologii ich przetwarzania. Tematykę tą referowałem uprzednio
na konferencji w dniu 20 sierpnia 2012r. w Urzędzie Marszałkowskim w Warszawie zorganizowaną pod osobistym patronatem i uczestnictwem Marszałka Adama Struzika. Wnioski z tamtej konferencji są nadal aktualne,
tym niemniej doszły nowe fakty. Na świecie narasta tendencja do zmniejszenia objętości odpadów – recykling i
do przyjaznego dla środowiska ich utylizacji. Szereg krajów UE, Kanada, USA, Japonia, Indie zbudowały, budują bądź planują zakłady gazyfikacji odpadów przy pomocy technologii zaawansowanej pyrolizy bądź technologii
plazmowych.
Metoda plazmowa utylizacji odpadów znajduje coraz szersze zastosowanie na świecie, zastępując stosowane
dotąd metody a w szczególności spalanie, który to proces wiąże się z dostępem tlenu a więc powstawaniem
dioksyn, furanów i innych wyjątkowo toksycznych substancji (dla przykładu: dioksyny są 10.000 razy bardziej
toksyczne od cyjanku potasu!). Procesy te, z natury stochastyczne, są b. trudne do monitorowania i nawet w
Japonii, gdzie są czynne duże spalarnie odpadów na monitoring i zabezpieczenia procesu przeznacza się do 40%
kosztów inwestycji; uważa się, że nie da się do końca kontrolować tych procesów.
.
Dla przykładu: rząd UK stoi na stanowisku, że niszczenie odpadów jest jednym z wielu rodzajów odnawialnych
źródeł energii – OZE.
Podstawowym mechanizmem są tam certyfikaty, tzw. ROC, wydawane dla producentów energii ze źródeł odnawialnych za każdą wyprodukowaną megawatogodzinę MWh energii elektrycznej. Certyfikaty ROC są podobne do „zielonych certyfikatów” wydawanych w Polsce. Dla przykładu: wsparcie w ramach ROC wynosi odpowiednio: współspalanie biomasy, gaz wysypiskowy – 0,5, zaś dla gazyfikacji zaawansowanej i pyrolizy zaawansowanej ROC wynosi 2,0.
Konsekwentnie do polityki wsparcia Rządu UK, firma Air Products przystępuje do budowy największego na
Świecie zakładu energetyki odnawialnej produkującego energię elektryczną z odpadów o nazwie Tees Valley
przy pomocy metody zaawansowanej gazyfikacji o mocy 50 MWe.
Zakład będzie przyjmował z wysypiska 350 000 ton odpadów rocznie nie nadających się do odzysku. Przy przerobie dziennym na poziomie 950 t wytworzona energia elektryczna 49-50 MWe pozwoli na zasilenie 50 000
domów.
Technologia gazyfikacji plazmowej tam zastosowana została opracowana przez Westinghouse a dostarczana
przez firmę AlterNRG. Technologia ta umożliwia wytwarzanie całej gamy użytecznych produktów jak: ciepło,
wodór, chemikalia oraz paliwa. Uruchomienie zakładu energii odnawialnej przewidziano na 2014r..
We Francji firma Europlazma wybudowała zakład przetwarzania odpadów i biomasy w Morcenx. Zakład o
2
mocy 12 MWe będzie przetwarzał odpady przemysłowe i biomasę w energię poprzez gazyfikację wspomaganą
przez technologię plazmową. Koszt instalacji ca. 40 mln EURO.
Koncepcja Zamkniętego Obiegu będzie wykorzystana przy likwidacji wysypiska w miejscowości HouthalenHechteren w Belgii, na którym zgromadzono 16 mln ton odpadów. Około 45% odpadów będzie odzyskana do
dalszego użytku, zaś pozostała część będzie przetworzona przy pomocy technologii Gasplasma firmy Advanced
Plasma Power. Zakłada się budowę pięciu jednostek o łącznej mocy do 100 MWe. Projekt ma trwać 20-lat.
W tym czasie wszystkie odpady zostaną przetworzone w czystą energię i użyteczne surowce, zaś teren wysypiska przekształcony w park przyrodniczy (czego życzę naszym Szadółkom).
Flandria zamierza wprowadzić do praktyki koncepcję Zamkniętego Obiegu i stać się Centrum Kompetencji dla
Zaawansowanej Likwidacji Wysypisk i Zaawansowanej Gospodarki Odpadami.
Badania rynkowe wykazały, że do 2030r. w Europie konieczne będzie wybudowanie 650 nowych zakładów
energetycznych stosujących zaawansowaną gazyfikację. Wymagają tego priorytetowe cele UE w zakresie energetyki ze źródeł odnawialnych.
Na zdjęciu przedstawiona jest budowana instalacja w Ottawie, o planowanym przerobie 150 000 ton odpadów/rok, koszt utylizacji 83.25$/t 15 MWe, pełny rozruch odbędzie się w I- półroczu 2015. Planowane oszczędności z tytułu eksploatacji składowiska – 250 mln dolarów kanadyjskich w okresie 28 lat.
Należałoby życzyć naszym decydentom podobnego podejścia do tej problematyki. Mamy u siebie potencjał i
technologię gazyfikacji przy pomocy plazmy generowanej mikrofalowo (na razie w małej skali), co stwarza
celowe uruchomienie w Gdańsku projektu mającego na celu opracowanie systemu gazyfikacji mikrofalowej
dużej mocy, zwłaszcza, że podobny system opracowano w USA i planuje się jego rozwój w celach komercyjnych.
dr inż. Bogdan Sedler
Koordynator Projektu FIO
Prezes Fundacji Naukowo-Technicznej „Gdańsk”
Członek Z-du Bałtyckiego Klastra Ekoenergetycznego
www.bio-gda.pl
e-mail: [email protected]
[email protected]
Więcej informacji na: www.bio-gda.pl oraz na stronie informacyjnej NOT w Gdańsku.
3