Kapusta od siewu do zbioru

Kapusta
od siewudo zbioru (cz.II)
Agnieszka Kuczkowska
NawożeNie
Państwo Grygliccy uprawiają kapustęna terenacho bardzonierównejpowierzchni,zróżnicowanychpod względemzasobności.– Pola,na którychgospodarujemy, znajdują się na glebach
średnio dobrych i słabych, od III
do VI klasybonitacyjnej.Choćczasem
trudno w to uwierzyć, uprawa warzyw
nie sprawia nam większych trudności.
Jak wynika z naszych doświadczeń,
kapustaczykalafiorymogądaćdobry
plonnawetna terenach,gdzieprzed laty był kamieniołom – z uśmiechem
opowiadapanMaciej.
Na polach, gdzie zaplanowano
uprawękapusty,zabiegiagrotechniczne przeprowadzane są wiosną.
W pierwszej kolejności pole jest przyorywane– zewzględuna późnytermin
zbiorówwarzywgospodarzeniestosująorkijesiennej– a następnie 3–5-krotnie kultywatorowane w celu wyrównaniaglebyi dobregowymieszaniazastosowanych przedsiewnie nawozów.
– Pracepolowenależyrozpoczynaćtak
wcześnie jak to jest możliwe. Nawozy
trzeba rozsiać co najmniej 30 dni
przed posadzeniem rozsady. Jeżeli
udasiętozrobićwcześniej,jestmniejsze prawdopodobieństwo, że np. nawozy rozsiane poprzedniego dnia zostaną wymyte przez ulewę. Zabiegi
przeprowadzone w odpowiednim ter-
minie umożliwiają rozpuszczenie się
składnikówpokarmowych,którestaną
się częścią kompleksu sorpcyjnego,
nie będzie więc ryzyka, że pieniądze
wydane na nawozy popłyną wraz
z wiosennym deszczem – wyjaśnia
M.Gryglicki.
Dawkiposypowenawozówustalane
sąna podstawieprzeprowadzanychco
kilkalatanalizglebowychorazzgodnie
z potrzebamipokarmowymiroślini zaleceniami producentów nawozów. Gospodarzestosujązarównonawozyjedno-,jaki wieloskładnikowew zależnościod ichcenyi dostępnościna rynku.
Zdaniem pani Iwony, podczas planowania nawożenia należy w równym
stopniu uwzględnić zasobność gleby
i zasobnośćportfela.– Środkiprodukcjisąbardzodrogie,dlategoprzed za-
4 / 2011
owoce warzywa kwiaty
19
warzywnIctwo
kupemnawozówwartosięzastanowić,
która opcja jest najbardziej ekonomiczna, i w którym nawozie składniki
sąnajlepiejdostępnedlaroślin.Corokuporównujemycenyi zawartośćposzczególnych pierwiastków w produktach różnych firm. Często okazuje się,
że po przeliczeniu na czysty składnik,
nawóz,za tonęktóregotrzebazapłacić
więcej,taknaprawdęjesttańszy– tłumaczy właścicielka. – Trzeba umieć
przeliczyć, w którym nawozie dany
składnik pokarmowy jest najtańszy.
Ustalając przedsiewne dawki posypowe, staramy się liczyć przede wszystkimfosfori potas.Azotuw zasadzienie
uwzględniamy, bo jeżeli go zabraknie,
bardzołatwomożnagodostarczyćroślinompogłównie.Jeżelijedenz nawozów, którego używamy, zawiera równieżtenpierwiastek,jesttojegododatkową zaletą. W uprawie kapusty używamy jedynie nawozów bezchlorkowychlubo niewielkiejzawartościchloru.Zawszestosujemymniejszedawki,
niż zalecają producenci poszczególnych nawozów. Z analiz gleby wiemy,
żenaszepolasąśredniozasobne,znamyteż,w przybliżeniu,wymaganiapokarmowe roślin i mniej więcej takie
dawkiskładnikówpokarmowychstaramy się dostarczyć. Co ważne, są one
zawszeznacznieniższeod tychzalecanych. Efekty takiego nawożenia odzwierciedlają najlepiej wyniki analizy
naszej kapusty dostarczanej do przemysłu– przy plonieokoło 90t/hazawierałazaledwie 50mgNO3- /kg(normadla
osobydorosłejwynosi 750mgNO3- /kg
świeżejmasy)– informujegospodarz.
Nawożenie azotem rozpoczyna się
dwa tygodnie po posadzeniu rozsady.
Najczęściejstosowanyjestmoczniklub
saletrzak, które bezpośrednio po rozsianiu miesza się z glebą przy użyciu
opielacza.– Pierwsządawkęazotunajlepiej jest dostarczyć kapuście bezpośredniopo przyjęciusięrozsady.Z naszegodoświadczeniawynika,żerośliny
ukorzeniająsięjużtydzieńpo posadzeniu,alez nawożeniemwartopoczekać
kilka dni. Jeżeli zaraz po rozsianiu nawozów przyszłyby silne deszcze,
wszystkobysięrozpuściłoi takaduża
dawkaazotumogłabyzaszkodzićmłodej kapuście. Ze względów praktycznych rozsiewanie nawozów łączymy
z mechanicznym niszczeniem chwastów.Dlategodrugądawkęazotustaramy się dostarczyć, zanim kapusta zaczniezakrywaćrzędy,czyliokołopółtora miesiąca po przyjęciu się rozsady.
Nie chcemy niszczyć młodych liści
opielaczem. Pogłównie, gdy kapusta
20
owoce warzywa kwiaty
4 / 2011
zaczyna tworzyćgłówki,stosujemyteż
nawozy dolistne z mikroelementami.
Zazwyczaj wybieramy te zawierające
dużopotasu,a takżesiarkę,bori molibden.Do tejporykupowaliśmyRosasol albo Kristalon i przestrzegaliśmy
dawek i terminów zalecanych przez
producenta– informujegospodarz.
ochroNa
Większość pól w Kijanach jest wolna od chwastów wieloletnich, dlatego
gospodarze stosują głównie zwalczanie mechaniczne połączone z mieszaniemnawozów.Pierwszezabiegiprzeprowadzasięjużwiosną,podczaskultywatorowania pola. – Przed posadzeniem kapusty każde pole bardzo dokładniewyrównujęagregatemuprawowym. Glebę na każdym stanowisku
uprawiam co najmniej trzykrotnie. To
doskonałametodawalkiz kiełkującymi
chwastami.Ostatnirazdoprawiampoledwa– trzydniprzed sadzeniem.Następne zabiegi to już mechaniczne
opielanie międzyrzędzi podczas mieszania rozsianych pogłównie nawozów.Jedynymzabiegiemchemicznym,
jakistosuję,jestopryskiwanieplantacji
herbicydemMetazanex 500SClubButisan Star 416 SC – trzy tygodnie
po posadzeniu roślin. Później kapusta
jużsamaradzisobiez chwastami.Zdarzasię,żemusimyczęśćplantacjiopielićręcznie.Polasąstosunkowoczyste,
ponieważstosujemydobrezmianowanie.Czasamitylkopojawiająsięchwasty,któretrudnozwalczyć,na przykład
gorczyca polna, z którą mieliśmy kłopot kilka lat temu – tłumaczy pan Maciej.
Dużowiększymproblemw uprawie
kapustysąchorobyi szkodniki.W gospodarstwie państwa Gryglickich najwięcej kłopotu sprawia zwalczanie
wciornastkai mszyc.Chorobygrzybowei bakteryjnewystępujązdecydowanie rzadziej, chociaż w zeszłym sezonie,bardzodeszczowym,byłyjednym
z czynników, które spowodowały
znaczneobniżenieplonu.– Wciornastki niezawodnie potrafią rozpoznać odmianydobredo kwaszenia.Przezkilka
latudałonamsięzaobserwować,żeim
kapusta jest smaczniejsza i słodsza,
tym chętniej ją atakują. Niestety, choć
staramy się robić dobrą minę do złej
gry,wcaleniejestnamdo śmiechu,bo
jak wiadomo, wciornastki bardzo trudnojestzwalczyć.Jedynąw miaręskuteczną metodą jest regularna lustracja
i uważne czytanie etykiet środków
ochronyroślin.Trzebarazna dwa– trzy
dnipojechaćwieczoremna polei jeżeli
zauważysiępierwszeosobniki,następnegodniakonieczniewykonaćzabieg.
Warto to „robić z głową”. Ogrodnicy
często nie przestrzegają zaleceń producentów preparatów chemicznych
i stosująjenp.w nieodpowiedniejtemperaturze albo w niewłaściwym stężeniu. A przecież jak jest za zimno lub
za ciepło,insektycydniezadziała.Czytaniezezrozumieniemtocałatajemnica.Zdarzasięteżi tak,żeżadneśrodki nie działają. Wtedy niewiele da się
zrobić– wyjaśniajągospodarze.
W ochron ie plant ac ji kap us ty
przed chorobaminajczęściejstosowanesąfungicydyukładowe.Terminzabiegówgospodarzeustalają,lustrując
uprawęna polachszczególnienarażonych na rozwój patogenów, głównie
w zagłębieniach terenu lub w miejscach,gdziecorokunajwcześniejmożna zaobserwować objawy choroby.
– Na naszych plantacjach dość regularnie pojawia się czerń krzyżowych
(alternarioza)i bakteriozypowodujące
gniciegłąba.W jednymsezoniestraty
sąwiększe,a w innymmniejsze.Bardzotrudnybyłrokubiegły.Występującena przemianulewnedeszczei upały sprzyjały rozw ojow i pat og en ów.
Przez długi czas było tak mokro, że
nie dało się wjechać opryskiwaczem
w pole. Najwięcej strat spowodowały
jednaknietylechoroby,cozbytduża
ilośćopadów.Wodana polachw niektór ych miejs cach zak ryw ała całe
główki. Bardzo dużo kapusty zgniło.
Niektóreodmianyradziłysobiegorzej,
a innelepiej,jakna przykładtez firmy
Nickerson-Zwaan,którychw ubiegłym
roku posadziliśmy najwięcej – informuje pan Maciej. – Niestety, nawet
bardzo dobra odmiana kapusty nie
urośnie, stojąc przez kilkanaście dni
w wodzie. Dlatego szacuję, że nasze
zeszłoroczneplony,zresztąchybanie
tylkonasze,sąo 30%niższew porównaniu z poprzednimi sezonami – dodaje.
W gospodarstwie zabiegi przeprowadzane są ściśle według programu
ochronyroślin.Od momentuzawiązania główek, do fungicydów dodawana jestsaletrawapniowaw dawce 3–5
kg/ha.– Tipburnniejestczęstymproblemem w uprawie kapusty głowiastej, niemniej jednak kilka lat temu
mieliśmy z tą chorobą fizjologiczną
problem.Od tamtejpory,corokunawoz im y kap us tę salet rą wapn iow ą
przy każdym zabiegu. Chociaż nasze
pola położone są na skale wapiennej
(gleb a jest zas obn a w wapń), to
w czasie długotrwałej suszy pobieranietegopierwiastkaprzezroślinymożebyćutrudnione.Niestety,niemamy
deszczowni i nie możemy regulować
wilgotnościgleby.Dlategostaramysię
dokarmiać kapustę saletrą wapniową
w czasie długotrwałej suszy lub bezpośredniopo intensywnychopadach,
którenastępująpo faliupałów– tłumaczypanMaciej.
Zbiór
i prZechowywaNie
Odmiany wczesne, przeznaczone
do jesiennegokwaszenia,czyszczone
są na polu i bezpośrednio po zbiorze
transportowane do kwaszarni. Część
główek, przede wszystkim odmian
słodkich, sprzedawana jest także
na rynek warzyw świeżych. W październikurozpoczyna sięzbiórkapusty
przeznaczonej do długiego przechowywania. – Początek głównych zbiorów przypada na 10–15 października.
W tym czasie nie zawozimy towaru
do kwaszarni, ponieważ musimy zdążyć zebrać wszystko z pola
przed pierwszymi mrozami. Mówi się,
żedo –4°Cgłówkomnicsięniestanie.
Niedo końcajesttozgodnez prawdą.
Kapusta, która zmarznie, będzie wyglądałana zdrową,alebędziesiędużo
gorzejprzechowywać.Tkankaliścizewnętrznych straci wodę, popęka
i stanie się bardziej podatna na infekcję patogenów, a niestety, jak jedna główka zacznie pleśnieć, wkrótce
pleśńpokryjewszystkie,któresięz nią
stykają.Kapustajestdelikatna i każde
przemrożenie czy też obicie znacznie
obniżajejtrwałośćprzechowalniczą.
–Bardzodużeznaczeniemawłaściwa technika zbioru, dlatego jedną
z ważniejszych inwestycji w naszym
gospodarstwie był zakup specjalnegopodajnika– informujepanMaciej.
Do zbiorówkapustypaństwoGrygliccy zatrudniają pracowników sezonowych. Główk i ścin an e są ręczn ie,
a następnie umieszcza się je na podajn ik u taś m ow ym firm y Łuc zak.
–Wydajnośćzbioruprzyużyciupodajnikajestpodobnadowydajnościzbioruręcznego,amożenawetnieznacznieniższa.Jednaktakisposóbmakilka niezwykle istotnych zalet, przede
wszystkim główki są mniej poobijane
i lepiej się przechowują – tłumaczy
M.Gryglicki.
Bezpośredniopo ścięciugłówkisą
przewożone do magazynu i składowane na pryzmie. Podczas przechowyw an ia temp er at ur a utrzym yw a-
na jestna poziomie 0–3°Cza pomocą
wentylatorów i regularnego wietrzenia. – Jeżeli kapusta nie jest obita,
bez większych kłopotów można ją
przechowaćdo marcaw zwykłejprzechowalni, takiej jak nasza, bez agregatu chłodniczego. Warunkiem jest
utrzymanie temperatury w pryzmie
poniżej 4°C,ponieważpo przekroczeniutegoprogugłówkizaczynająbardzoszybkodojrzewaći wydzielaćdużeilościciepła.Zaczyna siętakareakcja łańcuchowa i trudno to później
opanować. Duże znaczenie ma też
odm ian a. Nam bard zo odp ow iad a
StingF1 i GilsonF1,którepomimozłej
pogodyw ubiegłymroku,przechowują się dobrze. Obydwie odmiany, poza dobrątrwałościąprzechowalniczą,
mają „zamknięte” od spodu główki,
copoprawiaichzdrowotność– informujepanMaciej.
W połowielistopadarozpoczyna się
sprzedaż.Wyjętaz przechowalnikapusta jest obierana z liści zewnętrznych
i układana w metalowych koszach,
a następnie transportowana do przetwórni, gdzie od razu się ją szatkuje
i przygotowujedo kwaszenia.
ryNek
Więks zość kap us ty sprzed aw ana jest do zakładu przetwórczego,
zgodnie z podpisanym przez gospodarzy kontraktem. Cena ustalana jest
ind yw id ua ln ie dla każ dej dos taw y
w oparciu o aktualną cenę rynkową.
Wielkość zamówienia w danym miesiącu zależy od sezonu i zapotrzebowania. W okresie przedświątecznym
gospodarstwodostarczado przetwórninawet 10tkapustydziennie.– Umowa, którą podpisaliśmy z zakładem
przetwórczym, daje nam swego rodzaju stabilizację, tj. pewny zbyt. To
dużo jak na obecne czasy. Niestety,
za stabilnym zbytem nie idzie stabilna cena.Corokujestinaczej,dlatego
trudno planować przyszłość. Można
kupować maszyny na kredyt, ale my
siętrochęboimy.W tymrokukapusta
możebyćdroga,a w przyszłymmoże
kosztować grosze. Takie skoki ceny
wymuszają na nas bardzo powolny
rozwój.W tejchwilimożnamiećtylko
nadzieję,żekiedyśsiętozmieni,żeludzieniebędątak„skakać”od uprawy
jednego gatunku do drugiego i że
z rynku znikną nieuczciwi ogrodnicy,
którzynawożąi chroniąswojeuprawy
niezgodnie z przepisami, szkodząc
konsumentom.
n