ZBIEG PRZEPiSÓW

ZBIEG PRZEPiSÓW
sytuacja, w której ten sam czyn w znaczeniu naturalnym (ten sam kompleks uzewnętrznionych ruchów, ten sam fragment ocenianego zachowania) realizuje znamiona dwóch lub więcej typów czynów zabronionych opisanych w przepisach kodeksu karnego
I. Stosunki logiczne jakie mogą zachodzić między desygnatami zbiegających się przepisów ustawy
1. stosunek zawierania – nie może zachodzić
2. stosunek wykluczania się
– pozorny zbieg przepisów
3. stosunek krzyżowania
– rzeczywisty zbieg przepisów (właściwy lub niewłaściwy)
Ad. 2 pozorny zbieg przepisów
Część doktryny przyjmuje, że pomiędzy typami zasadniczymi a uprzywilejowanymi (kwalifikowanymi) zachodzi taki stosunek jak pomiędzy lex generalis i lex specialis, i że znajduje zastosowanie zasada lex specialis derogat legi generali
Zakres desygnatów przepisu określającego typ podstawowy dopełnia zakres desygnatów typów zmodyfikowanych w ten sposób, że typ podstawowy sankcjonuje wszystkie naruszenia normy sankcjonowanej, których nie obejmują swoim zakresem typy zmodyfikowane. Nie można zatem zasadniczo jednym zachowaniem zrealizować znamion typu zasadniczego i uprzywilejowanego
Przykłady
Art. 148 k.k.
§ 1. Kto zabija człowieka,
podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 8, karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 2. Kto zabija człowieka:
1)
ze szczególnym okrucieństwem,
2)
w związku z wzięciem zakładnika, zgwałceniem albo rozbojem,
3)
w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie,
4)
z użyciem broni palnej lub materiałów wybuchowych,
podlega karze 25 lat pozbawienia wolności albo karze dożywotniego pozbawienia wolności.
§ 3. Karze określonej w § 2 podlega, kto jednym czynem zabija więcej niż jedną osobę lub był
wcześniej prawomocnie skazany za zabójstwo.
§ 4. Kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia usprawiedliwionego okolicznościami,
podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
Art. 149 k.k.
Matka, która zabija dziecko w okresie porodu pod wpływem jego przebiegu,
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
Ad. 3 rzeczywisty zbieg przepisów
a)
zbieg niewłaściwy (pomijalny),
zachowanie realizuje znamiona dwóch lub więcej typów czynów zabronionych, jednakże stosunek merytoryczny istniejący pomiędzy nimi zezwala na zastosowanie jednej z dwóch reguł wyłączania wielości ocen (mają one charakter celowościowy – teleologiczny a nie logiczny )
Reguły wyłączania wielości ocen:
*zasada subsydiarności (lex primaria derogat legi subsydiarne)
‐
‐
subsydiarność ustawowa
subsydiarność milcząca
*zasada konsumpcji (lex consumens derogat legi consumptae)
b)
zbieg właściwy,
nie można zastosować jednej z reguł wyłączania wielości ocen; dla oddania zawartości kryminalnej czynu konieczne jest podanie w kwalifikacji wszystkich zbiegających się przepisów
Przyjęte w doktrynie metody rozwiązywania zagadnienia rzeczywistego zbiegu przepisów:
1. Eliminacyjny zbieg przepisów,
2. Kumulatywny zbieg przepisów,
Art. 11. § 1. Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo.
§ 2. Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.
§ 3. W wypadku określonym w § 2 sąd wymierza karę na podstawie przepisu przewidującego karę
najsurowszą, co nie stoi na przeszkodzie orzeczeniu innych środków przewidzianych w ustawie na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.