Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Opieki nad

Transkrypt

Sprawozdanie z realizacji Gminnego Programu Opieki nad
SPRAWOZDANIE Z REALIZACJI
GMINNEGO PROGRAMU OPIEKI NAD ZABYTKAMI
na lata 2012 -2015 Gminy Nieporęt
za okres od czerwca 2012 r. do grudnia 2014 r.
Nieporęt, grudzień 2014 r.
Wprowadzenie
Gminny Program Opieki nad Zabytkami na lata 2012-2015 Gminy Nieporęt został
uchwalony przez Radę Gminy Nieporęt
Uchwałą Nr XXVII/60/2012 z dnia 20 czerwca
2012 r. Realizacja programu weszła w życie 14 dni po jego ogłoszeniu w Dzienniku
Urzędowym Województwa Mazowieckiego z 2012 roku pozycja 5863.
Zgodnie z art. 87 ust.5 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece
nad zabytkami (Dz.U.2014 poz.1446) Wójt sporządza co dwa lata sprawozdanie
z realizacji Programu, które przedstawia Radzie Gminy. W oparciu o przytoczony przepis
sporządzone zostało sprawozdanie z realizacji GPOnZ za okres minionych dwóch lat.
Sprawozdanie sporządzono w oparciu o informacje złożone przez Urząd Gminy
i osoby prawne , w których władaniu znajdują się zabytki nieruchome i które w swojej
bieżącej pracy prowadzą działania informacyjne, popularyzacyjne i edukacyjne dotyczące
opieki nad zabytkami.
Realizacja Programu
Gminny Program Opieki nad Zabytkami określa kierunki podejmowanych przez gminę
działań, mających na celu szeroko pojętą ochronę dziedzictwa kulturowego.
W programie określone zostały priorytety i w ramach tych priorytetów wytyczono kierunki
działań, a na ich podstawie zadania do realizacji przez Gminę Nieporęt .
1.
Priorytet I: Rewaloryzacja dziedzictwa kulturowego, jako element rozwoju
społeczno-gospodarczego gminy.
2.
Priorytet II: Badanie i dokumentacja dziedzictwa kulturowego oraz promocja
i edukacja służąca budowaniu tożsamości lokalnej.
3.
Priorytet III: Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego.
Na podstawie art. 22 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad
zabytkami Wójt Gminy Nieporęt zobowiązany został do prowadzenia Gminnej Ewidencji
Zabytków. Gminna Ewidencja Zabytków Gminy Nieporęt została przygotowana według
specyfikacji przygotowanej przez Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków.
Podczas prac nad Gminną Ewidencją Zabytków dokonano weryfikacji zasobu znajdującego
się w wykazie Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków pod kątem stanu faktycznego.
Po uporządkowaniu i skatalogowaniu gminnego zasobu zabytków nieruchomych,
w Gminnej Ewidencji Zabytków umieszczono obiekty, które prezentuje Tabela 1.
Tabela 1 Gmina Nieporęt – Gminna Ewidencja Zabytków
Miejscowość
Nieporęt
Adres
Rodzaj obiektu
Pl. Wolności 3 Kościół p.w.
Datowanie
Nr wpisu
Data wpisu/
do rejestru
umieszczenia
1661 - 1667
1066/673 12.04.1962
Zał. 1700,
1473
7.05.1993
1462-A
1991-01-11
Niepokalanego
Poczęcia NMP
wraz z
otaczającym
drzewostanem
Nieporęt
Pl. Wolności 3 Cmentarz
rzymsko-katolicki
najstarsze
parafii p.w.
nagrobki z I
Niepokalanego
poł. XIX w.
Poczęcia NMP (z
nagrobkami,
bramą, częścią
ogrodzenia i
starodrzewem)
Beniaminów
Fort
l. 30/40.
XIX w.
Nieporęt
Pl. Wolności 3 Dzwonnica
XVIII w.
Ewid .wo 1987
j.
Michałów
Cmentarz
- Grabina
osadników
XIX w.
Ewid .wo 1995
j.
niemieckich
Stanisławów
Cmentarz
Pierwszy
osadników
niemieckich
Poł. XIX w.
Ewid .wo 1998
j.
Białobrzegi
Cmentarz jeńców
radzieckich
1949 - 1950
Ewid .wo 1990
j.
W okresie sprawozdawczym nie przyjęto żadnego zawiadomienia o odkryciu przedmiotu,
co do którego istnieje przypuszczenie, iż jest on zabytkiem lub zabytkiem archeologicznym,
a w związku z powyższym nie przekazano takich informacji
Wojewódzkiemu
Konserwatorowi Zabytków.
W wymienionych wyżej obiektach w okresie ostatnich dwóch lat przeprowadzono
prace remontowe, konserwatorskie i restauratorskie, a ich zakres niejednokrotnie
przekroczył założenia programowe. Było to możliwe dzięki właściwej opiece
konserwatorskiej sprawowanej przez właścicieli i zarządzających obiektami, a także
stworzonemu systemowi współfinansowania zadań przez organy samorządu terytorialnego
różnych szczebli, możliwości dofinansowania zadań w ramach Programu Rozwoju
Obszarów Wiejskich oraz wsparcia niematerialnego Nieporęckiego Stowarzyszenia
Historycznego.
Prace wykonane w poszczególnych obiektach zawierają poniższe zestawienia :
Kościół parafialny p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP wraz z otaczającym
drzewostanem
Data rozpoczęcia i
Zakres wykonanych prac
zakończenia
Odnowa elewacji zabytkowego kościoła w zakresie
06.02.2014 – 05.06.2014
remontu elewacji zachodniej i północnej kościoła
Cmentarz rzymsko-katolicki parafii p.w. Niepokalanego Poczęcia NMP (z nagrobkami,
bramą, częścią ogrodzenia i starodrzewem)
Data rozpoczęcia i
zakończenia
Zakres wykonanych prac
Przebudowa zabytkowego parkanu cmentarza
06.02.2014 – 05.06.2014
parafialnego w Nieporęcie.
Koszt wymienionych prac to 558 857,23zł
Na ich sfinansowanie pozyskano środki
finansowe z następujących źródeł :
- Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013, wsparcie w ramach działania
„Odnowa i rozwój wsi” kwota dofinansowania to 435 900.00zł
–
Pozostałe koszty sfinansowane zostały przez Parafię p.w. Niepokalanego Poczęcia
NMP w Nieporęcie
Cmentarz osadników niemieckich w Michałowie -Grabinie
Data rozpoczęcia
Zakres wykonanych prac
Od 2012 roku do chwili
Działania porządkowe, złożenie nagrobków w całość z
obecnej
elementów rozrzuconych po całym cmentarzu.
Urząd Gminy Nieporęt wspierał działania porządkowe prowadzone przez Nieporęckie
Stowarzyszenie Historyczne, Szczep 14-tych Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych
Nieporęt oraz mieszkańców sołectwa na cmentarzu osadników niemieckich w Michałowie –
Grabinie, poprzez zapewnienie
worków oraz kontenerów i wywóz odpadów z terenu
nekropolii. Prace doprowadziły do udostępnienia terenu mieszkańcom oraz turystom. Warto
zauważyć, że jest to miejsce bardzo ciekawe, dzięki różnorodności i wiekowi nagrobków
oraz ich dobrego zachowania i dużej ilości w porównaniu do innych nekropolii z terenu
gminy (Stanisławów I ul. Konwaliowa, Aleksandrów ul. Małołęcka). W listopadzie 2014 r.
Urząd Gminy zrealizował prace porządkowe, polegające na frezowaniu karp drzew
i krzewów, utrudniających poruszanie się po terenie cmentarza.
Cmentarz jeńców radzieckich
Data rozpoczęcia
2012 rok
Zakres wykonanych prac
Wykonanie konserwacji trzech betonowych płyt
epitafijnych: oczyszczenie tablic z zanieczyszczeń
powierzchniowych, oczyszczenie i restauracja
napisów, naprawa dwóch przełamanych tablic,
odtworzenie krzyży na zwieńczeniu tablic, pokrycie
płyt preparatem konserwującym
Przeprowadzona została renowacja trzech płyt epitafijnych żołnierzy włoskich zmarłych
w 1944 roku na terenie obozu jenieckiego w Białobrzegach.
-Koszt wymienionych prac to 1500,00zł w całości sfinansowany przez Urząd Gminy
Nieporęt.
Urząd Gminy zlecił uporządkowanie terenu przy krzyżu upamiętniającym miejsce
rozstrzelania żołnierzy AK Batalionu Nieporęckiego w lesie nieporęckim. Wokół niego
została ułożona kostka brukowa i zamontowane niskie metalowe ogrodzenie.
Z inicjatywy Nieporęckiego Stowarzyszenia Historycznego w 2013 roku ,Urząd
Gminy Nieporęt sfinansował budowę pomnika ku czci załogi samolotu „Łoś, który
postawiony został w Wólce Radzymińskiej. Upamiętnia on bohaterskich lotników, którzy 7
września 1939 r.,
stoczyli nierówną walkę z niemieckimi myśliwcami nad Wólką
Radzymińską. Trafiona maszyna spadła na okoliczne łąki, a cała załoga poległa we wraku.
Pomnik znajduje się na skrzyżowaniu ulicy Szkolnej i Topolowej, przy remizie Ochotniczej
Straży Pożarnej. Składa się z ustawionej pionowo płyty granitowej, na której umieszczona
jest tablica pamiątkowa oraz replika śmigła tego samolotu w skali 1:1 Replika śmigła
polskiego bombowca PZL 37 Łoś w skali 1:1, składa się z 4 demontowanych elementów, 3
łopat i kołpaka. Każdy z nich wykonany jest z kompozytu (mieszanina żywicy epoksydowej
i włókna szklanego). Dokumentacja modelu powstała w oparciu o materiały archiwalne
Muzeum Lotnictwa
w Krakowie.
Koszt wymienionych prac to 14 910,00zł, w całości sfinansowany przez Urząd Gminy
Nieporęt.
W okresie ostatnich dwóch lat opieka nad gminnymi zabytkami wspomagana była
działalnością lokalnych organizacji pozarządowych. Należą do nich :
–
Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne
–
Szczep 14-tych Drużyn Harcerskich i Gromad Zuchowych Nieporęt.
Nieporęckie Stowarzyszenie Historyczne
na przestrzeni
lat 2012-2014
własnymi
środkami wyremontowało:
1.
Mogiłę nieznanego żołnierza Wojska Polskiego poległego w 1939 r. w lesie między
Kątami Węgierskimi a Stanisławowem Pierwszym.
Prace polegały na konserwacji krzyża metalowego, zakupie i montażu nowej tabliczki
i uporządkowaniu terenu wokół obiektu.
2.
Mogiłę nieznanego żołnierza Bitwy Warszawskiej 1920 r.
Prace polegały na konserwacji krzyża metalowego.
3.
Mogiłę nieznanego żołnierza armii radzieckiej poległego w 1944 r. w lesie
nieporęckim (mogiła przy niebieskim szlaku turystycznym).
Prace polegały na wymianie krzyża drewnianego na nowy, metalowy, zakupie i montażu
tabliczki oraz uporządkowanie terenu wokół obiektu.
4.
Mogiłę nieznanego radzieckiego lotnika przy Czarnej Strudze.
Prace polegały na wymianie krzyża drewnianego na nowy, metalowy, zakupie i montażu
tabliczki oraz uporządkowaniu terenu wokół obiektu.
5.
Mogiłę nieznanego żołnierza przy pomniku Strzelców Kaniowskich.
Prace polegały na zakupie i montażu tabliczki na krzyżu
6.
Mogiłę przy stacji kolejowej w Dąbkowiźnie.
Prace obejmowały zakup i montaż tabliczki na krzyżu
Dzięki aktywnej i wielopłaszczyznowej współpracy z wymienionymi organizacjami Gmina
zrealizowała wszystkie wyznaczone w programie priorytety.
W ramach Priorytetu II: Badanie i dokumentacja dziedzictwa kulturowego oraz
promocja
i edukacja służąca budowaniu tożsamości lokalnej,
uwzględniono
w zmienianych lub nowo opracowywanych planach miejscowych zagospodarowania
przestrzennego
zagadnienia
ochrony
zabytków
archeologicznych
–
stanowisk
archeologicznych . W obrębie stref w każdym planie jest zapis o nakazie prowadzenia
wszelkich działań inwestycyjnych zgodnie z przepisami odrębnymi w zakresie ochrony
zabytków i opieki nad zabytkami.
W ramach III Priorytetu: Ochrona i świadome kształtowanie krajobrazu kulturowego
podejmowane są różnokierunkowe działania poprzez tworzenie i promocję na bazie
obiektów kulturowych tras i ścieżek turystycznych. Przykładem jest powstanie szlaku
patriotycznego
"Polski
Walczącej".
Dzięki
zaangażowaniu
samorządu
powiatu
legionowskiego uzyskano niezbędne środki finansowe i w oparciu o wiedzę regionalistów
wytyczono i oznakowano 3 odcinki szlaku o łącznej długości ok 140 km.
Na terenie gminy Nieporęt
istnieją
3
odcinki szlaku: czarny, zielony i czerwony.
Informacje na ich temat opracowane zostały przez członków Nieporęckiego Stowarzyszenia
Historycznego.
Podjęto również szereg przedsięwzięć promocyjnych w zakresie popularyzacji zagadnień
dotyczących nieporęckich zabytków i historii gminy, w tym m.in. stałe zamieszczanie
materiałów historycznych w gazecie "Wieści Nieporęckie" , publikację przewodników, map,
kalendarzy i artykułów prasowych.
Umieszczono na stronie internetowej gminy w zakładce " interaktywna mapa gminy " karty
ewidencji zabytków.
Na zakończenie niniejszego sprawozdania Wójt Gminy dziękuje wszystkim
podmiotom, osobom, które aktywnie wspierają działania Gminy Nieporęt zmierzające do
ochrony tradycji i tożsamości gminy oraz posiadanych dóbr kultury, w celu ich zachowania
dla przyszłych pokoleń. Wyraża również przeświadczenie, że następny rok
realizacji
Programu będzie równie efektywny, co pozwoli na pełną realizację przyjętych założeń
programowych zarówno przez podmioty instytucjonalne, jak i organizacje, dla których
problematyka dziedzictwa kulturowego jest istotną potrzebą.