Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo
Transkrypt
Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo
Prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk Uniwersytet Warszawski Wydział Geografii i Studiów Regionalnych Ocena dorobku naukowego oraz rozprawy habilitacyjnej dr Macieja Smętkowskiego Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie transformacji i globalizacji Uwagi wstępne Dr Maciej Smętkowski otrzymał kierunkach. W 2000 r. uk01łczył w tym samym czasie stopień magistra na dwóch zarówno studia geograficzne na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. jak i studia w zakresie gospodarki przestrzennej w Europejskim Instytucie Rozwoju Regionalnego i Lokalnego Uniwersytetu Warszawskiego. W obu przypadkach uzyskał dyplom z wyróżnieniem. Smętkowski uzyskał na Wydziale Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego stopień doktora nauk o Ziemi w zakresie W 2005 r. dr Maciej Tytuł geografii. Jego rozprawy doktorskiej gospodarce informacyjnej (na przykładzie brzmiał ,.Metropolia - region: nowe relacje w Warszawy i Mazowsza)". a Jego promotorem był prof. dr hab. Grzegorz Gorzelak. Od 2000 r. dr Maciej Smętkowski jest zatrudniony na Uniwersytecie Warszawskim w Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych (EUROREG). stanowisku asystenta. a od 2006 r. na stanowisku adiunkta. Od 2008 r. początkowo na pełni funkcję Zastępcy Dyrektora ds. finansowych w Instytucie Ameryk i Europy Uniwersytetu Warszawskiego. Łącznie lub w latach 2000-2013 dr Maciej współautorskich tekstów naukowych. się rozwinął ilościową, ale i pod względem jakościową, notowanych na tzw. liście gdyż Ponieważ 41 zostało można zauważyć, że stopnia doktora (czyli po 2005 r.). 7nacznie Smętkowski opublikował 60 w pełni autorski opublikowanych po uzyskaniu Habilitant w ostatnim okresie naukowym. To stwierdzenie zawiera nie tylko 3 artykuły zostały ocenę opublikowane w czasopismach filadelfijskiej - w .. Europe-Asia Studies" oraz ,.European Planning Studies". Punkty przypisane przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa z 2013 r.) tym czasopismom nie są co prawda najwyższe Wyższego (\\edług li st; (odpowiednio 25 i 20 punkt('m) 2 wśród poświęconych czasop1sm badaniom przestrzennym - w porównaniu np. z .. Environment and Planning C'' (40 pkt.), "Environment and Planning A'' i ,.Geographical są też Journar· (oba 35 pkt.), czy .,Geographical Analysis" (30 pkt.) - ale nie czasopism listy A o najniższej punktacji (czyli ocenionych na 15 pkt.). Smętkawski opublikował także W okresie po otrzymaniu doktoratu dr Maciej artykułów pracach zbiorowych był autorstwa dr Macieja wskaźnikiem ukazały się również Hirscha (według wyniósł się w publikacjach języku znaczna część prac angielskim. Zgodnie z tzw. bądź współautorstwa dr 394 razy przytaczane przez innych autorów, a indeks wyniósł stanu na marzec 2014 r.) 10. Wskaźnik Joumal Citation Repmis 1,825, w systemie Web of Science (WoS) jest 9 publikacji (14-krotnie współautorstwa dr Macieja Smętkowskiego. a tzw. Publish or 334. Oznacza to. wskaźnikami były (38) cytowanych) autorstwa lub Perish w Google Scholar opracowania autorstwa Smętkowskiego wyniósł Należy podkreślić, że Smętkowskiego ukazała się cytowań rozdziały 22 14 2 monografie Jego autorstwa, a w 2 innych redaktorem naukowym. Macieja (JCR) także w czasopismach wydawanych w Polsce, a zbiorowych. W tym czasie w grupie że dr Maciej pod względem dorobku m1erzonego m.m. Smętkawski spełnia wyżej wymienionymi wymagania stawiane naukowcom ubiegającym o status samodzielnego pracownika naukowego. Smętkawski opublikował monografię W 2013 r. dr Maciej .. Rozwój regionów polityka regionalna w krajach Europy Środkowo- Wschodniej w okresie transformacji globalizacji'. (Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa), która rozprawę habilitacyjną uznana za i stworzyła podstawy do ubiegania została się o przez Niego stopień doktora habilitowanego. Kończąc część wstępną osiągnięć osoby mojej oceny ubiegającej się Ministra Nauki i Szkolnictwa Smętkowskiego Wyższego z dnia l września (Rozporządzenie 2011 r., Dz. U. nr 196. poz. 1165. uważam wszczęcie postępowania habilitacyjnego w sprawie za w pełni uzasadnione. Ocena dorobku Habilitanta w zakresie osiągnięć naukowo-badawczych Jak pisze w swoim autoreferacie dr Maciej winteresowoń zgodnie z kryteriami oceny o nadanie stopnia doktora habilitowanego §3, pkt. 5 oraz §4, pkt 1 oraz 3-5) dr Macieja pragnę stwierdzić, że Smętkowski. hadawc:::ych nviązanyjest z procesem metropolizacji ..Główny iją;o nurt moich efektami ,,. różnych skalach przestrzennych, w t_vm Zl-l'las::cza w skali regionalnej. W m-hicie moich :::ainteresmvw1 znajduje się równie:: ront'<~i obs::arÓlt' pozametropoliwlnych. w lym :::1-rlas::ca 3 s1ę pr:::ygranicznych". Przychylam do tego stwierdzenia, aczkolwiek w m01m odczuciu rozprawa habilitacyjna dr Macieja tematykę, gdyż poświęcona jest że wątków. wykracza nieco poza zróżnicowaniu polityce regionalnej i regionów w znacznie szerszym jedynie jako jeden z Smętkowskiego kontekście. Chyba, że podaną wyżej przestrzennemu rozwoju a proces metropolizacji jest w niej zarysowany zgodzimy się z tezą- prawdopodobnie prawdziwą Szkolnictwa Wyższego globalizacja jest również elementem procesu metropolizacji. Z opublikowanego Rozporządzenia przez Ministerstwo Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia l 196, poz. l 165) jednoznacznie wynika, powinienem zająć się oceną współautorstwa Nauki iż, L (Dz. U. nr kolejności dorobku Habilitanta z punktu widzenia Jego autorstwa lub Citation Repm·ts (JCR)'' (§5, pkt. 5). Oznacza to, znaczenie że znajdujących się 1v bazie Journal zgodnie z kryteriami ustalonymi przez Wyższego, w dorobku naukoV\rym dr Macieja mają artykuły opublikowane w czasopismach z tzw. i Szkolnictwa Smętkowskiego największe 2011 w mojej ocenie w pierwszej " ...publikacji naukowych w czasopismach Ministerstwo Nauki września listy filadelfijskiej. Jak już przy c~ym wspomniałem, jeden jest w pełni samodzielny a 2 W 2013 r. w miykuł w swoim dorobku dr Maciej czasopiśmie autorstwa dr Macieja Smętkawski ma 3 takie artykuły, są współautorski e. "Europe-Asia Studies" (vol. 65, no. 8. 1529-1554) ukazał Smętkowskiego zatytułowany and Eastern Europe: trends, drivers and prospects" i się ,,Regional disparities in Central właśnie nim zajmę się w pierwszej kolejności. Artykuł wyniki ten zawiera w zostały dużej mierze wnioski wynikające z długoletnich badań, których opublikowane w rozprawie habilitacyjnej. W miykule tym dr Maciej Smętkawski posłużył się - w celu wykazania NUTS 3 -nie tylko tradycyjnie różnic uwzględnianym z poziomie rozwoju regionów szczebla w tego rodząju analizach wskaźnikiem PKB na l mieszkańca, ale również wskaźnikiem Grass Value Added (GVA) 1 per capita i jego udziałem procentowym w odniesieniu do usług uznanych przez Niego za wysokim poziomie rozwoju gospodarki (szeroko rozumiane otoczenia biznesu). że główną rolę Jak Posługując się usługi tymi miemikami rozwoju dr Maciej świadczące finansowe i o usługi Smętkowski wykazał, w procesie rozwoju regionów odgrywają duże aglomeracje miejskie. już wsponmjałem, dr Maciej tzw. listy filadelfijsbej jeszcze 2 inne Smętkowski opublikował także artykuły, tym razem będąc ich w czasopismach z współautorem. W 2008 r. razem z G. Gorzelakiem wydał w czasopiśmie "European Planning Studies" (vol. 16. no. 6. 1 Polskie tiumaczenie - wartość dodana brutto. 4 727-743) tekst zatytułowany (według economy'' deklaracji Atiykuł ,,Metropolis and its region: new relations in the information złożonej przez Habilitanta, Jego 70%). przykładzie 3 aglomeracji w Polsce (warszawska, trójmiejska i poznm1ska), rozwija ile się ten węzłowego, aglomeracjami interesująco i jego Autorzy wykazali m.in., w inny sposób. Dla mnie między za przemyślany w powstaniu tego tekstu wyniósł aż koncepcji regionu uważam udział największym warszawską i odkryciem poznańską można że każda było mówiąc, metropolitalnej są w Trójmieście dostrzec od z tych aglomeracji że to w mają zupełnie i1my rozwój centrum aglomeracji i strefy centrum nad obszarami 1 zewnętrznymi. 2012 r. w "European Planning Studies'' (vol. 20, no. 6, 923-939) współautorski artykuł o duże zbieżności, na podobny poziomie, podczas gdy w aglomeracjach warszawskiej poznańskiej widać wyraźnie supremację W wychodząc wykazanie (str. 732), przypadku Trójmiasta procesy rozwoju (mierzone PKB per capita) charakter. Najogólniej zredagowany. Na ukazał się (z P. Wójcikiem) ,,Regional convergence in Central and Eastern European countries - a multidimensional approach''. Jak wynika z deklaracji Habilitanta, jego wkład opracowanie dr Maciej części polegającej Smętkawski postępowania ten artykułu wynosił w przygotowanie tego nie znalazł się w tego tekstu do innych publikacji postanowiłem czasopiśmie z nim innych do wniosku, iż złożonych się zapoznać, właśnie m.in. Chociaż w ramach dlatego, iż miykuł z tzw. listy filadelfijskiej. Po przeczytaniu tekstu .,Regional convergence in Central and Eastern European countries doszedłem dziełem było na zastosowaniu metody autokorelacji przestrzennej. dołączył habilitacyjnego, 50%, przy czym Jego prawdopodobnie nie opracowań przesłanych recenzentom, został gdyż w on przez Habilitanta dużej fragmentów Jego rozprawy habilitacyjnej. Tym niemniej a multidimensional approach" mierze jest on uważam r. w ,,European Plmming Studies" za udany, m.in. dlatego iż dołączony do angielską wersją tekst opublikowany w 2012 Autorzy zwracają uwagę na fakt, że w krajach Europy Środkowo-Wschodniej procesy konwergencji nie przebiegąją tak, jakbyśmy sobie tego przez dr Macieja czynnikiem życzyli. Nadal dominuje w nich polaryzacja, co potwierdza Smętkowskiego niemal we wszystkich Jego publikacjach tezę, występowania zróżnicowania głoszoną że głównym rozwoju regionalnego w badanych przez Niego krajachjest proces metropolizacji. Zgodnie z §4 przytoczonego Wyższego z dnia l września kolejności powinienem wyżej Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa 2011 r. (Dz. U. nr 196, poz. 1165) w mojej recenzji w dalszej się ząjąć oceną dorobku Habilitanta w zakresie innych naukowo-badawczych, a przede wszystkim autorstwem lub współautorstwem osiągnięć ., .. .publikacji 5 naukmtych w czasopismach międzynarodowych lub krajovvych innych niż znajdr!iqce się w bazach lub na h~cie. o których mowa w:-:,\' 3, dla danego obszaru wiedzy" (§4, pkt. l). Z otrzymanej przez mnie dokumentacji wynika, Maciej Smętkawski opublikował (nie licząc że po uzyskaniu stopnia doktora, dr rozprawy habilitacyjnej, o której będzie mowa) m.m.: • 2 monografie w języku polskim, przy czym obie były publikacjami współautorskimi, • 2 monografie w języku angielskim, których był redaktorem naukowym: jedna z nich- wydana w 201 O r. ,,Regional development in Central and Eastern Europe. Development processes and policy ellallenges ·· została wydana przez została Zjednocznych; druga • artykuły 2 będących • artykuł l języku w prestiżowe wydawnictwo Routledge w Stanach wydana w Polsce, angielskim w czasopismach zagranicznych (nie w bazie Journal Citation Reports), języku w angielskim w czasopiśmie krajowy (,.Geographia Polonica"), • 11 artykułów ,,Przeglądzie • 4 rozdziały w języku polskim w czasopismach krajowych (w tym l w Geograficznym"), w monografiach w języku angielskim wydanych w innych krajach (w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Niemczech i Rumunii), • rozdziałów 5 w monografiach w języku angielskim wydanych w Polsce, • Wśród 13 rozdziałów w monografiach w języku polskim. publikacji dr Macieja Smętkowskiego uznanych przez Niego za warte przekazania do oceny dorobku naukowego, na 2. miejscu wymienia On rozdział w monografii "European Tenitories: From Cooperation to Integration?'' (red. G. Gorzelak i K. Zawalii1ska, 2013 r.) zatyiułowany ,,Typologies of regions according to determinants and types of territorial co-operation". Nie pozycji wśród regionów innych położonych dziwię się, że opracowań, które przesłano we wszystkich par1stwach analizie poddano liczne - niektóre bardzo zmienne (np. Habilitant odległość uwzględnił recenzentom. Po pierwsze. dotyczy on członkowskich interesujące, od Brukseli). Po trzecie, ten tekst na tak wysokiej Unii Europejskiej. Po drugie, aczkolwiek niekiedy materiał źródłowy został zaskakujące. poddany analizie z 6 różnych wykorzystaniem zakończeniu wnioskami zawmiymi ilościowych. technik całości Po czwarte, w zgadzam stę z omawianego tekstu. szczególną uwagę zasługuje Jednak w moim mniemaniu na praca zbiorowa z 2011 r. pt. .. The European metropolises and their regions: from economic landcapes to metropolitan ukazała się również networks'' (Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Warszawa), która języku 2012 r. w polskim jako .,Metropolie europejskie i ich regiony: od krajobrazu (również ekonomicznego do sieci metropolii" że powstała ona dzięki wysiłkowi był 70% jej autorem badań, koncepcji poświęconej jedynie książek Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR). Mimo przesłanej kilku osób, z Smętkowski. przeglądu był który badań literatury i przeprowadzenie wyrazić coś w rodzaju w 70%, a nie w l 00%, za bardzo dobrze żalu, że także gdyż wówczas przemyślane uznałbym, iż są empirycznych (na opracowanie zostały części opublikowane i rzetelnie wykonane. Smętkowski był dr Maciej w odpowiedzialny za opracowanie zebranych danych statystycznych), a książkach uważam że aż mi dokumentacji vvynika, województwu mazowieckiemu. Badania. których wyniki w wymienionych Mogę dr Maciej dokonanie wcześniej podstawie w autorem omawianych to naj bardziej znaczące publikacje w Jego dotychczasowym dorobku naukowym. Podobnie wysoko oceniam w pełni artykuł autorski w .,Studiach Regionalnych i Lokalnych'' (2012 r., nr 4 (5), 29-53) .,Wschodnie obszary problemowe i ich trajektorie rozwojowe na przykładzie Polski i Niemiec··. Jest w nim co prawda tzw. typogram F. Uh01·czaka (inaczej - kmiotypogram)), który błąd, część kartografów ale jest on zamieszczany przez tak wielu autorów, że uważa za dziwię się. iż nie wprowadzający podobnie w postąpił Habilitant. Interesujący również artykuł jest .. Polityka spójności a konkurencyjność dużych polskich miast'" (zamieszczony w 2011 r. w Wydaniu Specjalnym .. Studiów Regionalnych i Lokalnych"), a zwłaszcza miast (strona 33 ). tekście nie Definicja Może rycina elementy to wynika z mojego braku znalazłem wykładni, ,.dużego przedstawiająca jak dr Maciej miasta" znajduje się spostrzegawczości, Smętkowski ,.Wpływ procesów rozwojowych w otoczeniu dużych nawiązują dlaczego nie trochę dziwię się definiuje na konkurencyjność jednak w omawianym .,duże polskie miasto''. natomiast w zamieszczonym w tym samym wydaniu .. Studiów Regionalnych i Lokalnych"' artykule do siebie, składające się polityki polskich miast'". zostały spójności Ponieważ na oba dyfuzję miykuły one opublikowane jako jeden tekst. Wtedy moja uwaga dotycząca wcześniej omówionego artykułu nie miałaby miejsca. 2 ~W artykule "Wpływ polityki spójności na dyfuzję procesów rozwojowych w otoczeniu dużych polskich miast'' na stronie 124 podano niemieckie określenie wnland. Nie wiem, czy nie jest to uch:bienie ze strony redakcji, 7 Mimo tych drobnych uwag, oba teksty Smętkowskiego. traktuję jako jedne z lepszych w dorobku dr Macieja Podobnie jak, napisany wspólnie z B. Jałowieckim i G. Gorzelakiem. ,.Obszary metropolitalne w Polsce - diagnoza i rekomendacje'', który również można uznać w .,Studich Regionalnych'' i Lokalnych'' i który artykułów. jakie pojawiły się w 2 lata ukazał się za rozdział wyzwania miast i regionów''. Poprzez dobór pokazuje nowoczesne spojrzenie dr Macieja miast, co nie oznacza. miykułu iż Habilitant nie sięga Smętkowskiego do klasycznych zamieszczonego w tym samym roku w ,.Zróżnicowania społeczno-przestrzenne miasta?", który poza tym, iż XX i XXI w., zapowiada, stolicy Polski społecznej zawiera że w może pojawić ,.zapowiedź" świetle .,Region Kopenhagi w Łódzkim koncepcji rozwoju policentrycznego'' w wydanej w 2009 r. na Uniwersytecie .,Współczesne w 2009 r. później. Jako geograf bardzo wysoko oceniam zbiorowej artykuł wskaźników na przedmiot ujęć badań pracy tekst ten geografii problemu. To samo dotyczy ,.Przeglądzie Geograficznym" pt. Warszawy - inercja czy metamorfoza struktur; przegląd głównych niedługim problemów Warszawy na przełomie czasie w niektórych rejonach w centralnej się poważny problem w postaci postępującej części degradacji (nie mówiąc o degradacji technicznej) 'Kolejnym tekstem, przy którym wspólnie z G. Gorzelakiem rozdział European countries'', który ukazał się chcę się meco dłużej zatrzymać, jest napisany .,Regional development dynamics in Central and Eastern w wydanej w 2010 r. prze Routledge książce ,.Regional development in Central and Bastern Europe. Development processes and policy challenges .. (której dr Maciej uważam ważną z najbardziej problem Smętkawski był jednym z trzech redaktorów naukowych). w dorobku Habilitanta z dwóch powodów. Po pierwsze, prestiżowych znalazł wydawnictw naukowych na następnie świecie. odzwierciedlenie w rozprawie Publikację tę ukazała się Po drugie, w jednym podjęty habilitacyjnej w niej dr Macieja Smętkowskiego. Pozytywnie ocemam również rozdział zatytułowany Polski w perspektywie europejskiej'', który redakcją jest ukazał się ,.Miasta i system osadniczy w wydanej w 20 l O r. pracy pod A. Tucholskiej ,.Europejskie wyzwania dla Polski i jej regionów". posłużenie się w trakcie stanowiących kanwę interesującym wskaźników opisujących wyjaśnienie Zaletą tego tekstu dla jego powstania bada{l zestawem polskie miasta, a następnie pełne i kompetentne otrzymanych wyników. gdyż zgodnie z zasadami powinno być Um/and (tym bardziej. że Habilitant powołuje się na tekst P. SchOIIera " .,Erdkunde"). 8 Smętkowskiego W mojej ocenie dorobku naukowego dr Macieja zaproponowanych przez Niego publikacji książkę .. Warszawa. Czyje jest miasto?'' oraz gdyż wkład opracowanie ,.Aktualne problemy demograficzne Polski wschodniej'", w ich powstanie był nie ma w nich oryginalnych zainteresowań Habilitanta relatywnie niski. Postanowiłem również Smętkowskiego spośród pomijam - był nie poddawać nie ujęć ocenie kilku innych tekstów, badawczych, a ich duży, ponieważ wpływ pozostawały gdyż uznałem, że na dorobek naukowy dr Macieja one poza głównym nurtem Habilitanta. Ustosunkowując się miejscem wydania publikacji, spośród • Smętkowskiego do dorobku dr Macieja chcę zwrócić uwagę na dwie kwestie: artykułów, ukazały się 11 znalazło się jakie w mierzonego języku liczbą polskim aż w kwartalniku "Studia Regionalne i Lokalne'". które wydawane przez 1O są Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW. • wszystkie 3 monografie, których dr Maciej lub współautorem, a pracach zbiorowych także 11 rozdziałów ukazało się Smętkawski jest autorem (na 18) w wydanych w Polsce w publikacjach wydanych przez Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR. Tego co wyżej napisałem nie zamierzam szerzej Smętkowskiego dorobku dr Macieja rozwijać, nie ma publikacji - nic nie jednak szkoda. ujmując że w Wydawnictwu Naukowemu SCHOLAR - wydanych np. przez Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne. Wydawnictwo Naukowe PWN, czy Bogucki Wydawnictwo Naukowe, które to oficyny również wydają książki poświęconej Na zakończenie tematyce związane z badaniami przestrzennymi. oceny dorobku Habilitanta w zakresie badawczych pragnę nieco więcej miejsca poświęcić książce, którajest osiągnięć naukowo- rozprawą habilitacyjną. Książka .. Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo Wschodniej w okresie transfonnacji i globalizacji .. jest swojego rodzaju ukoronowaniem dotychczasowej ścieżki jakościowy górowała zawiera wiele że jest ona Smętkowski, jak i zarzuty. nad wątków. znacząca naukowej dr Macieja wcześniejszymi jakie Smętkowskiego. we w Jego przede wszystkim z tego powodu. że żeby w sposób publikacjami Habilitanta i nie z tego powodu. występowały już z czego wynika, Nie dlatego. iż tylko pod Jego adresem wcześniejszych tekstach. że Uważam, jej jedynym autorem jest dr Maciej należy kierować zarówno pochwały, 9 Zacznę od pochwał. Książkę .. Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie transformacji i globalizacji" uważam za dobrze zredagowaną, teorię a ponadto zawierającą przegląd najważniejszych koncepcji składających się na regionu i teorię rozwoju regionalnego. początkowej części W poświęca czynnikowi rozprawy habilitacyjnej jej Autor szczególnie wiele miejsca konkurencyjności, świadczy co również istoty rozwoju regionalnego. Dobrze oceniam wstępne rozdziały- rozdział l) oraz rozdział przykładzie ,,Rozwój regionalny w świetle spójności Unii Europejskiej'' część rozprawy składa się (rozdział do który jest Unii Europejskiej. Te dwa wybranych koncepcji" .,Rola polityki regionalnej w rozwoju polityki rozdział książki, drugi spójności szerokim i kompetentnym przedstawieniem polityki podejściu o Jego nowoczesnym (rozdział społeczno-gospodarczym 2)- składają się na na pierwszą część książki. Druga w3 rozdziałów- ,.Rozwój regionów krajów Europy Środkowo- Wschodniej'' (rozdział 3), "Modele polityki regionalnej w krajach Europy Środkowo- Wschodniej"' (rozdział 4) oraz "Polityka regionalna jako czynnik rozwoju (rozdział regionów- analiza studiów przypadku" treściami, jakie rozdziałów można znaleźć we wcześniejszych część pracy jest miejscami publikacji dr Macieja są niewątpliwie bardzo interesujące, tym bardziej, Smętkowskiego swoich tez wieloma metodami i teclmikami techniką podrozdziałów autokorelacji ilościow;mi, l się pracy dla udowodnienia w tym stosunkowo rzadko Spośród Morana. rozdziałów rozprawy szczególnie wysoko oceniam 4.4.6., w którym w bardzo skrótowej formie dr Maciej z znających części informacje podane w tej Habilitant posłużył przestrzennej części zawartych w tej że zbieżna publikacjach Habilitanta (dotyczy to 3 i 4). Nie jest to zarzut, ale stwierdzenie faktu. Dla osób nie wcześniejszych stosowaną 5). Ta Smętkawski porównał i podrozdział modele polityki regionalnej w różnych krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Dobrze się stało, że w kilku rozdziału miejscach położonych częściach 4 Autor wspomina o we wschodniej Rumunii, jaką Słowacji stanowi i na poważnej północnym-wschodzie Węgier duży udział ludności 219 i 222). limym dowodem na to, iż barierze dla rozwoju regionów dr Maciej oraz w niektórych pochodzenia romskiego (strony 215, Smętkowski orientuje się w niuansach polityki regionalnej w poszczególnych krajach Europy Środkowo- Wschodni ej jest jego stwierdzenie zamieszczone na stronie 211. Mówiąc o reformach administrac:jnych i planistycznych w odniesieniu do poziomu regionalnego (taki jest pisze: .,Trudno jest precyzyjnie ocenić, na ile omótvione modele tytuł podrozdziału 'rvypełniają 4.1.2.) przedr;tawione lO povvyżej pryncypia. Powodl{je to specyfika poszczególnych krajów. Niemniej w się niewątpliwie wskazać daloby większego :::bliżenia się szereg działań. do sytuacji modelowej które mają przygotowywane reformy systemów administracyjnych przytoczyłem stopniu centralizacji." Nie przypadkowo Smętkowskiego. habilitacyjnej dr Macieja Habilitant - starając się w z faktu, tego osiągnięcia zasady i reguły. .§wiadomo.§ć, zwłaszcza z nich czego efektem w krajach o nąjwiększym ten obszerny fragment rozprawy Moim zdaniem jest ono dowodem na to, całej książce zachować sprawę correctness - zdaje sobie w celu uwzględniającej prezentowane W więks:::ości przypadków wlad:::e poziomu centralnego są można podjąć każdym iż to co można nazwać iż swoistym political funkcjonowanie administracji publicznej w krajach Europy Środkowo- Wschodniej (np. rola samorządu regionalnego w rozdzielaniu środków może finansowych) jest różne w niekiedy wydawać się zależności rozdział, (za Rumunii), aby rozwiązania wynikało - poza Smętkowskiego, na drugą porównawczych z faktu, obejmowały iż problematyką związaną część empiryczną moje zaciekawienie i uznanie w którym Habilitant omówił l O studiów przypadku. wyjątkiem badań bezcelowe. Spośród rozdziałów składających się habilitacyjnej dr Macieja od kraju i prowadzenie Zostały one na rozprawy wzbudził ogół tak dobrane Myślę, że przyjęcie tereny przygraniczne. w zainteresowaniach naukowych dr Macieja ostatni takiego Smętkowskiego szczególną rolę odgrywają z procesem metropolizacji - procesy zachodzące na terenach przygranicznych. Przejdę teraz do omówienia kwestii, które moim zdaniem obniżają wmiość rozprawy habilitacyjnej dr Macieja Smętkowskiego. Po pierwsze, Habilitant nie daje jednoznacznej regionalna". Co prawda na stronie 54- powołując regionalna jest c:::ę.§cią polityki rozwąju się wykładni terminu "polityka na G. Gorzelaka- pisze, że" .. .polityka w odniesieniu do pr:::estrzennej struktwy i dynamiki procesóvv .\polecznych i gospodarczych", a na stronach 55-56 przytacza poglądy innych autorów, ale nigdzie jasno nie stwierdza, czym polityka regionalnajest dla Niego. Oznacza to, iż z książki nie dowiedziałem się, jaką Habilitant przyjął definicję operacyjną regionalnej. Brak takiej deklaracji jest dla mnie jako recenzenta "niewygodny'', się jedynie domyślać, przez Niego w jak Autor pojmuje jeden z kluczowych terminów nie tylko książce , ale również zawartych w jej tytule. Mój dylemat stronie 56 (w pierwszym akapicie) dr Maciej regionalnej można wyróżnić politykę pienvsza o:::nacza S)JStematyc:::ne in/er- i Smętkowski gdyż muszą używanych pogłębia fakt iż na wspomina "W ramach polityki intraregionalną oddziaływanie rządu polityki (Tf!iniarski 1999), z któłych centralnego i jego agend na obszwy li ·wyodrębnionymi będące ponadlokalnymi administracyjnego kraju (regiony), a druga władze działania podziału terytorialnego jednostkami samorządo-we podejmowane przez więc, regionalne oraz ich agendy na rzecz rozwoju danego regionu.'' Nie wiem Habilitant w swoim pojmowaniu polityki regionalnej uwzględnia rozpatruje problemu tak szeroko, jak B. Winiarski i przychyla się oba jej rodzaje, czy też czy nie raczej do punktu widzenia G. Gorzelaka. To co badaniach wyżej napisałem nie jest jedynie będących podstawą części przysłowiowym według podziału dalej tego z 2003 r. (Habilitant pisze o tym wątku pragnę jedynie (podobnie, jak w Estonii, na zwrócić uwagę Łotwie i w Słowenii status formalny jednostek NUTS 3 jest inny czy na Węgrzech, gdyż pokrywa NUTS 2. się w Polsce- w niż oznacza to dla mnie, że odniesienia wyraźnie Reasumując, to co szczebla NUTS na stronie 13). Nie na istotny fakt iż rozwijając w przypadku Polski Bułgarii) w Czechach, na Litwie, w Rumunii, Słowacji, od wymienionych samorząd dr Maciej badanic;1ch definicji autorstwa B. Winiarskiego. to jednak ocenianej przeze mnie książce, a nie są jednostki oraz - z innych powodów - w odróżnieniu z regionami administracyjnymi - Chociaż w empirycznej rozprawy habilitacyjnej dr Macieja Smętkowskiego podstawową przestrzetmąjednostką 3 się''. Otóż "czeptamem regionalny Smętkawski państw, gdzie NUTS 3 występuje na poziomie przyjął nie w swoich wolałbym taką deklarację znaleźć w domyślać się. wyżej napisałem skłania mnie do postawienia tezy. iż zawarcie w tytule książki ,,Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo Wschodniej w okresie transfonnacji i globalizacji" zwrotu ,.polityka regionalna'' jest mylące. Wystarczyłby tytuł "Rozwój regionów w krajach Europy Środkowo-Wschodniej w okresie transfonnacji i globalizacji''. Rozprawa habilitacyjna dr Macieja jako Smętkowskiego, podstawową jednostką przestrzenną m.in. z powodu jednostkami NUTS 3, jest w zestawieniem danych statystycznych publikowanych przez Eurostat które wyjścia do analiz ilościowych i sporządzenia posłużenia się dużej stały się mierze punktem map. Co prawda tabelom i mapom towarzyszy obszerny komentarz Autora, ale jest on w znacznej mierze zdeterminowany obrazem Europy Środkowo- Wschodniej, jaki kreuje Eurostat. Osłabia to oryginalność pracy dr Macieja Smętkowskiego, gdyż dla czytelnika interesującego się opisywanym przez Niego problemem niewiele w niej jest nowych treści. Kolejnym zarzutem, jaki pojawił się u mnie w trakcie czytania książki dr Macieja Smętkowskiego jest pominięcie przez Niego w części dotyczącej krajów Europy Środkowo Wschodniej publikacji będących dziełem czołowych specjalistów z tych krajów zajmujących 12 s1ę rozwojem regionów i Habilitant korzystał polityką regionalną. Rozumiem, opracowań z oryginalnych np. w że me językach można wymagać, aby estońskim. rumuńskim, węgierskim, czy nawet słowackim, ale wielu czołowych badaczy z państw Europy Środkowo Wschodniej ma publikacje w języku angielskim. W tym miejscu Dostała (przez kilkanaście pragnę wymienić np. Petera lat zatrudnionego na uczelniach w Holandii), Martina Hampla, Jifiho Blazka3 , czy Pavlo Koreca, którzy opublikowali w języku angielskim nie tylko artykuły, ale również książki dotyczące rozwoju regionalnego i polityki regionalnej w Czechach i w Słowacji. 4 Inne mankamenty mniejszego kalibru i poświęcił książki autorstwa dr Macieja dotyczą szczegółów. uważam, że M.in. Smętkowskiego są Habilitant zbyt mało znaczme miejsca omówieniu mapy na rycinie 4.8. (strona 235), z której jasno - przynajmniej dla mnie - wynika, że wysokie nakłady w latach 2004-2006 w ramach polityki Słowacji były związane niektórych regionach Polski, Czech i spójności w z programem budowy i rozbudowy autostrad. Chociaż wcześniej napisałem, że książkę .. Rozwój regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo- Wschodniej w okresie transformacji i globalizacji" uważam z dobrze zredagowaną, nie oznacza to. iż nie dostrzegłem w niej drobnych usterek. Np. Warna (tak jest np. na stronach 153 i 154) jest na stronie 135 nazywana ,,Varna", podczas gdy w przypadku Braszowa i Błagajewgradu terminologię geograficzną. W dr Maciej Smętkawski stosuje [Ale na stronach 112-113 jest .Jambol", a nie książce dostrzegłem także (słusznie!) polską .Jamboł".] kilka tzw. literówek - na stronach 28 (w słowie knowledge), l Ol (l wiersz od góry- .,regonu'' zamiast .. regionu"). 178 (4 wiersz od góry.. metropolita'' zamiast .. metropolia) oraz 317 (7 wiersz od góry - ,.ogrywała'' zamiast .. odgrywała"). W recenzowanej rozprawie określeniem są również .. orientacja przestrzenna" zwroty, które trudno (tytuł podrozdziału zrozumieć. Tak jest np. z 4.4.3. brzmi ,.Kierunki wsparcia i orientacja przestrzenna''). Co prawda na stronie 250 Habilitant pisze ,.Utrzymana również orientacja przestrzenna polityki regionalnej nastawiona na ·wspieranie rodzaju regionów o charakterze problemowym ... •· i z przytoczonego fragmentu domyśleć, co dr Maciej Smętkawski ma na myśli. została różnego można się ale czy zwrot .. orientacja przestrzenna" w 'Któr) jest zresztą autorem rozdziału w książce, w której jest również rozdział autorst\\a Habilitanta. Nie orientuję się. jak to jest w przypadku innych panst\\ Europy Środkowo-Wschodniej. ale\\ odniesieniu do Czech i Slowacji mogą z calą stanowczością stwierdzić, że C) tovvani w książce dr Macieja Smętkow5kiego autorzy są bardzo daleko od uznania ich za czołowych badacz) problematyki regionalnej. 4 .13 tym kontekście jest konieczny? Wydaje mi polityka regionalna nastawiona ... '' często występuje stwierdzenie ,,Utrzymana została również pozbawione swoistej nowomowy, jaka niestety w tekstach dotyczących rozwoju regionalnego i polityki regionalnej. Nie wiem "przemysł byłoby się, że również jak Habilitant rozumie (odnosi tradycyjny'' (strona 167). i Płowdiwu) ,,hutnictwo'' oraz wymieniając "przemysł Moje szczególne zdziwienie to do Miszkolca) w tym samym zdaniu (w określenie kontekście Koszyc hutniczy" (w odniesieniu do Ostrawy). wzbudził Smętkawski w rozdziale 5 dr Maciej się że omawiając jednak fakt, praktycznie nie odwołuje się studia przypadków, źródeł do i literatury przedmiotu. Zgodnie z kryteriami zawmiymi w §5 przytoczonego Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia l dorobku Habilitanta powinna się znaleźć europejskich i innych programach Ministra 2011 r. (Dz. U. nr 196. poz. 1165), w ocenie wzmianka o Jego uczestniczeniu" .. .w programach międzynarodowych konsorcjach i sieciach badawczych", a współpracy września już Rozporządzenia także lub krajowych", o udziale .... .. w o kierowaniu ., .. .projektami realizowanymi vve z nauko-wcami z innych o/;rodkó-vv polskich i zagranicznych ... " (§5, pkt. l, 4 i 5). yv przypadku oceny dorobku dr Macieja Smętkowskiego uczestniczył On (łącznie badawczych. w tym międzynarodowych aż z okresem, kiedy nie w 11 projektach był należy na wstępie podać. iż jeszcze doktorem) w 20 projektach międzynarodowych. W niektórych projektach (.,Growth-Innovation-Competitiveness Fostering Cohesion in Central and Eastern Europe'', VII Ramowy Program Badm1 UE, 2012-2015; "European Regions. EU External Borders and the Immediate Neighbours. Analysing Regional Development Options through Policies and Practices of Cross-Border Cooperation'', VII Ramowy Program Badań UE, 2011-2014; ,.Cities and urban agglomerations: Their functionality and development opportunities for European competitiveness and cohesion'', 2008-201 O, Program ESPON 2007) pełnił funkcję Spośród jednego z koordynatorów (będąc jednocześnie wykonawcą). projektów badawczych szczebla krajowego należy >vymienić projekt "Rozwój regionalny i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo-Wschodniej" (2009-2011 , Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa kierownikiem, a doktorską) także którego dr Maciej projekt (jeszcze z okresu. kiedy Habilitant Smętkawski był przygotowywał rozprawę .,Metropolia-region: nowe relacje w gospodarce informacyjnej" (KBN. 2002- 2004), którego był głównym wykonawcą. Ustosunkowując się oceniam Wyższego), doświadczenie do tego co dr Macieja wyżej napisałem, pragnę podkreślić, że Smętkowskiego w prowadzeniu bardzo wysoko badań w ramach 14 projektów, zarówno finansowanych przez instytucje Unię Europejską i ze środków ESPON, jak krąjowe. Należy także podkreślić, że dr Maciej Smętkawski brał w latach 2006-2013 udział w przygotowywaniu lO ekspertyz (w tym 6 dla Ministerstwa Rozwoju Regionalnego), na ogół pozajednym wyjątkiem- wchodząc w skład większych zespołów. Ocena dorobku Habilitanta w zakresie oraz współpracy września dydaktycznych i popularyzatorskich międzynarodowej Zgodnie z i1mym punktem dnia l osiągnięć Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa 2011 r. (Dz. U. nr 196, poz. 1165) dorobek Habilitanta w zalaesie osiągnięć Wyższego kolejną sferą podlegającej z ocenie jest dydaktycznych i popularyzatorskich, jak również współpracy międzynarodowej. Dr Maciej imponujący. wykład Na Smętkawski ma dorobek w zakresie dydaktyki, aczkolwiek nie jest on wstępie należy nadmienić, że prowadził i prowadzi zajęcia ćwiczenia ,,Geografia metropolii i regionów metropolitalnych'' oraz także wykłady gospodarki przestrzennej i planowania przestrzelmego ''), a kursowe (m.in. ,.Teorie na temat procesów metropolizacji i rozwoju regionalnego w ramach organizowanej przez Centrum Akademii ukończeniem Rozwoju Regionalnego (okres 2009-2013). Jeszcze przed był doktoratu w 2002 r. organizatorem ,,Summer School of Local and Regional Development-Ukraine 2002" (w ramach programu Open Society lnstitute ZUG Foundation). Opiekował się również magisterskimi (kierunek gospodarka przestrzenna) oraz uczestniczył studentów. dosyć Chociaż skromny, dorobek dydaktyczny dr Macieja 'Ą'Jnika 4 pracami w praktykach dla Smętkowskiego może wydawać się to ze specyfiki Centrum Europejskich Studiów Regionalnych i Lokalnych UW, które bardziej przypomina instytucję naukowo-badawczą, niż naukowo- dydaktyczną. Postawiona teza znajduje odzwierciedlenie w w międzynarodowym życiu czynnym (to znaczy wygłaszającym Jego wystąpienie naukowym. Od samego na konferencji aktywności początku dr Macieja Smętkowskiego swojej kariery naukowej międzynarodowej miało 27 konferencjach, organizowanych (nie miejsce jeszcze wówczas, gdy licząc Niemczech, Rumunii, na Ukrainie, na był Smętkawski wziął udział w Polski) w Belgii, Chinach (ChRL), Czechach, Finlandii, Grecji, Holandii, Japonii, Kanadzie, Korei, Luksemburgu, na była On referat) uczestnikiem licznych konferencji. Pierwsze On studentem ( 1999 r.). Po uzyskaniu stopnia doktora dr Maciej konferencji był Węgrzech i we Włoszech. Łotwie, Część spośród organizowana w ramach Regional Studies Association. Ich w tych cechą wspólną 15 było to, iż najczęściej dotyczyły one szeroko rozumianej polityki regionalnej i zróżnicowania regionalnego. Jednak z dostarczonej mi dokumentacji nie wynika, czy materiały z konferencji, w których opracowań o szerszym Miarą brał udział dr Maciej opublikowane w formie zasięgu. dużego zaangażowania dr Macieja działalność naukowo-badawczą może być udział Smętkawski zostały większości - o czym Smętkowskiego w międzynarodową częściowo już wspomniałem - Jego w 6 projektach finansowanych z Ramowego Programu Badan UE oraz 5 projektach finansowanych w ramach Programu ESPON (Europejskiej Sieci Obserwatoriów Planowania Był także Przestrzennego). współorganizatorem organizatorem lub 4 międzynarodowych konferencji naukowych, w tym 3 w ramach Regional Studies Association (2 były poza Polską). W tym miejscu należy wspomnieć, że Mrinską kierował wspólnie z O. konsorcjum w latach 2010-2013 dr Maciej międzynarodowym Smętkawski o nazwie ,,The impact of global economic crisis on capital cities". Ponadto w okresie 2008-2009 uczestniczył w pracach "European Network on Regional Transition Process". również odnotować Trzeba SmętkGwski był miesiące był 2-krotnie na w Danii, gdzie przez 6 tygodni przebywał fakt, iż po otrzymaniu stopnia doktora dr Maciej dłuższych stażach był stypendystą w Kanadzie, zagranicznych. W latach 2007-2008 przez 4 Roskilde Univeristet Centre (RUC). a w 2011 r. będąc stypendystą University of Victoria, School of Public Administration. Innym sferą działalności dr Macieja Smętkowskiego jest jego znaczna aktywność w roli recenzenta. Poza oceną był 26 recenzji wydawniczych (w tym 16 dla ,.Studiów Regionalnych i aż On autorem dla Narodowego Centrum Nauki projektu badawczego (2013 r.), Lokalnych" oraz po l dla czasopisma .,Regional Studies" oraz dla wydawnictwa Routledge ). O znacznej aktywności od 2012 r. jest On członkiem Habilitanta w życiu naukowym może także świadczyć fakt iż komitetu redakcyjnego "Journal of Finance and Economics, SECNA, Today Science". Należy również nadmienić, że międzynarodowej iż Smętkowski jest (od 2001 r.) członkiem organizacji ,.Regional Studies Association- Sekcja Polska''. Na zakoliczenie tej wspomnieć, dr Maciej części oceny dorobku dr Macieja w latach 2008 i 2011 Warszawskiego III stopnia, a w 2006 r. otrzymał otrzymał On Smętkowskiego Nagrodę trzeba również Rektora Uniwersytetu stypendia naukowe- Rektora Uniwersytetu Warszawskiego oraz tygodnika ,,Polityka'' (stypendium ,Zostańcie z nami"). 16 Wniosek końcowy Oceniając całokształt organizacyjnego dr Macieja dorobku Smętkowskiego pragnę odnieść się l. Czy dorobek naukowy i są wystarczające, aby naukowo-badawczego ubiegać się doświadczenia o stopień dydaktycznego 1 do dwóch kwestii: dydaktyczne oraz organizacyjne Habilitanta doktora habilitowanego? 2. Czy przedstawiona przez dr Macieja coś oraz Smętkowskiego rozprawa habilitacyjna wnosi nowego do dotychczasowego stanu wiedzy? Oceniając moJa odpowiedź dotychczasowy przebiegu badacza aktywność organizacyjne, dr Maciej podążającego konsekwentnie kierujące naukąpolską Również moja na polu Smętkawski ścieżką uważam, że badawczej Habilitanta na pierwsze pytanie jest zdecydowanie dorobek naukowo-badawczy, doświadczenia aktywności twierdząca. Biorąc współpracy jest pod międzynarodowej uwagę oraz doskonałym przykładem młodego kariery naukowej wskazywaną przez gremia i światową. odpowiedź na drugie pytanie jest twierdząca, aczkolwiek uważam, że książka Rozw~j regionów i polityka regionalna w krajach Europy Środkowo- Wschodniej w okresie transformacji i globalizacji ma pewne braki. W związku z powyższym, zgodnie z art. 16 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie S7.tuki (Dz. U. Nr 65, z 16.04.2003 r., poz. 595, ze zmianami wprowadzonymi w 2005 r., Dz. U. Nr 164, poz. 1365, w 2010 r. Dz. U., Nr 96, poz. 620 i Dz. U. Nr 182, poz. 1228, a Nr 84, poz. 455) stawiam wniosek o dopuszczenie dr Macieja także w 2011 r., Dz. U. Smętkowskiego do dalszych etapów w ramach podjętego postępowania habilitacyjnego. f!.,lj' /4)~~ Warszawa, 15.11.2014 r. Prof. dr hab. Andrzej Kowalczyk