Krótki opis projektowania baz danych z użyciem programu Data

Tworzenie modelu logicznego i fizycznego danych.
W celu stworzenia modelu danych wykorzystamy program Data Architect wchodzący w skład pakietu
narzędzi CASE Power Designer, który pozwala utworzyć tzw. logiczny (konceptualny model danych)
(CDM), fizyczny model danych (PDM) oraz wygenerować skrypt SQL tworzący bazę danych.
Tworzenie modelu logicznego.
Na wstępie określa się zbiory encji oraz ich atrybuty (wraz z określeniem typu danych, wymagalności,
ograniczeń) i klucze główne. Pomiędzy tak zdefiniowanymi zbiorami encji kreśli się relacje o
określonych własnościach. Wszystko to odbywa się w trybie graficznym. Rysunek 1 przedstawia symbole
wykorzystywane na schematach modeli CDM (prostokąty odpowiadają encjom, związki są prezentowane
za pomocą linii łączących odpowiednie encje).
Rys.1. Symbole związków stosowane w modelu logicznym (CDM): jeden do jednego (wymagany z jednej
strony), jeden do wielu (nie wymagany z żadnej strony),wiele do jednego (wymagany z jednej strony),
wiele do wielu (nie wymagany).
Rysunek 2 przedstawia przykładowy model logiczny bazy danych do rejestracji danych klientów i
pracowników, z wyszczególnieniem atrybutów poszczególnych encji (wraz z ich dziedzinami), kluczy
głównych (podkreślone atrybuty) oraz związków pomiędzy encjami.
klient
status
data_rejestracji
punkty
VA10
D
I
zawiera
osoba
nr_osoby I
imię
VA10
nazwisko VA30
adres
VA40
szkolenie
nr_szkolenia I
nazwa
VA30
data_od
D
data_do
D
odbywane przez
zawarta przez
umowa
nr_umowy
data_umowy
przedmiot_umowy
opłata
sporządzona przez
sporządza
pracownik
pesel
data_zatrudnienia
zarobki
etat
posiada
posiada
A11
D
DC6,2
DC3,2
pracuje w
zatrudnia
dział
ozn_działu A3
nazwa
VA30
wprowadza
dotyczy
wprowadzona przez
historia_zmian_zarobków
data_zmiany
D
poprzednie_zarobki DC6,2
kwota_zmiany
DC6,2
Rys. .2 Schemat przykładowego modelu logicznego utworzony za pomocą programu Data Architect z
pakietu Power Designer.
Encja OSOBA posiada dwa podtypy – KLIENT oraz PRACOWNIK. Oznacza to, że dana osoba może
być klientem lub pracownikiem. Związki tego typu określa się mianem dziedziczenia. W powyższym
przykładzie osoba może być jednocześnie pracownikiem i klientem, natomiast rysunek 3 przedstawia
dziedziczenie, w którym osoba może być albo pracownikiem, albo klientem, tzn. oba te podtypy się
wzajemnie wykluczają.
klient
status
data_rejestracji
punkty
VA10
D
I
osoba
nr_osoby
imię
nazwisko
adres
I
VA10
VA30
VA40
pracownik
pesel
data_zatrudnienia
zarobki
etat
A11
D
DC6,2
DC3,2
Rys. 3. Przykład dziedziczenia.
I
D
VA40
DC5,2
Tworzenie modelu fizycznego.
Model logiczny jest podstawą do wygenerowania tzw. fizycznego modelu danych (PDM) - Rys.4. Model
ten uwzględnia konkretny system baz danych. W tym przypadku – Interbase 4.x.
KLIENT
NR_KLIENTA
IMIE
NAZWISKO
ADRES
STATUS
DATA_REJESTRACJI
PUNKTY
UMOWA
INTEGER
VARCHAR(10)
VARCHAR(30)
VARCHAR(40)
VARCHAR(10)
DATE
INTEGER
NR_KLIENTA=NR_KLIENTA
NR_UMOWY
DATA_UMOWY
PRZEDMIOT_UMOWY
OPLATA
NR_KLIENTA
NR_PRAC
INTEGER
DATE
VARCHAR(40)
NUMERIC(5,2)
INTEGER
INTEGER
PRACOWNIK
SZKOLENIA_PRAC
NR_SZKOLENIA
NR_PRAC
INTEGER
INTEGER
NR_PRAC=NR_PRAC
NR_PRAC
IMIE
NAZWISKO
ADRES
PESEL
DATA_ZATRUDNIENIA
ZAROBKI
ETAT
OZN_DZIALU
INTEGER
VARCHAR(10)
VARCHAR(30)
VARCHAR(40)
CHAR(11)
DATE
NUMERIC(6,2)
NUMERIC(3,2)
CHAR(3)
NR_PRAC=NR_PRAC
DZIAL
OZN_DZIALU=OZN_DZIALU
OZN_DZIALU CHAR(3)
NAZWA
VARCHAR(30)
NR_SZKOLENIA=NR_SZKOLENIA
NR_PRAC=NR_PRAC
SZKOLENIE
NR_SZKOLENIA
NAZWA
DATA_OD
DATA_DO
INTEGER
VARCHAR(30)
DATE
DATE
KTO_ZMIENIL=NR_PRAC
HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW
NR_PRAC
DATA_ZMIANY
POPRZEDNIE_ZAROBKI
KWOTA_ZMIANY
KTO_ZMIENIL
INTEGER
DATE
NUMERIC(6,2)
NUMERIC(6,2)
INTEGER
Rys. 4. Przykładowy fizyczny model danych (PDM).
W modelu fizycznym tabele zostały uzupełnione o kolumny kluczy obcych – na podstawie
odpowiednich związków istniejących pomiędzy encjami w modelu fizycznym. Istnienie związku wiele do
wielu pomiędzy encjami PRACOWNIK oraz SZKOLENIE spowodowało powstanie dodatkowej tabeli
SZKOLENIA_PRAC.
Tworzenie skryptu SQL
Na podstawie modelu fizycznego można wygenerować, w postaci pliku tekstowego, skrypt SQL
opisujący schemat bazy danych (poniżej).
/* ============================================================
*/
/* Database name: MODEL_1
*/
/* DBMS name:
InterBase 4.0
*/
/* Created on: 2008-02-15 07:16
*/
/* ============================================================
*/
/* ============================================================
*/
/* Table: KLIENT
*/
/* ============================================================
*/
create table KLIENT
(
NR_KLIENTA
INTEGER
not null,
IMIE
VARCHAR(10)
,
NAZWISKO
VARCHAR(30)
,
ADRES
VARCHAR(40)
,
STATUS
VARCHAR(10)
,
DATA_REJESTRACJI DATE
,
PUNKTY
INTEGER
,
constraint PK_KLIENT primary key (NR_KLIENTA)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: SZKOLENIE
*/
/* ============================================================
*/
create table SZKOLENIE
(
NR_SZKOLENIA
INTEGER
not null,
NAZWA
VARCHAR(30)
,
DATA_OD
DATE
,
DATA_DO
DATE
,
constraint PK_SZKOLENIE primary key (NR_SZKOLENIA)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: DZIAL
*/
/* ============================================================
*/
create table DZIAL
(
OZN_DZIALU
CHAR(3)
not null,
NAZWA
VARCHAR(30)
,
constraint PK_DZIAL primary key (OZN_DZIALU)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: PRACOWNIK
*/
/* ============================================================
*/
create table PRACOWNIK
(
NR_PRAC
INTEGER
not null,
IMIE
VARCHAR(10)
,
NAZWISKO
VARCHAR(30)
,
ADRES
VARCHAR(40)
,
PESEL
CHAR(11)
,
DATA_ZATRUDNIENIA DATE
,
ZAROBKI
DECIMAL(6,2)
,
ETAT
DECIMAL(3,2)
,
OZN_DZIALU
CHAR(3)
not null,
constraint PK_PRACOWNIK primary key (NR_PRAC)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: UMOWA
*/
/* ============================================================
*/
create table UMOWA
(
NR_UMOWY
INTEGER
not null,
DATA_UMOWY
DATE
,
PRZEDMIOT_UMOWY VARCHAR(40)
,
OPLATA
DECIMAL(5,2)
,
NR_KLIENTA
INTEGER
not null,
NR_PRAC
INTEGER
not null,
constraint PK_UMOWA primary key (NR_UMOWY)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW
*/
/* ============================================================
*/
create table HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW
(
NR_PRAC
INTEGER
not null,
DATA_ZMIANY
DATE
not null,
POPRZEDNIE_ZAROBKI DECIMAL(6,2)
,
KWOTA_ZMIANY
DECIMAL(6,2)
,
KTO_ZMIENIL
INTEGER
,
constraint PK_HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW primary key (NR_PRAC, DATA_ZMIANY)
);
/* ============================================================
*/
/* Table: SZKOLENIA_PRAC
*/
/* ============================================================
*/
create table SZKOLENIA_PRAC
(
NR_SZKOLENIA
INTEGER
not null,
NR_PRAC
INTEGER
not null,
constraint PK_SZKOLENIA_PRAC primary key (NR_SZKOLENIA, NR_PRAC)
);
alter table PRACOWNIK
add constraint FK_PRAC_DZIAL foreign key (OZN_DZIALU)
references DZIAL;
alter table UMOWA
add constraint FK_UMOWA_KLIENT foreign key (NR_KLIENTA)
references KLIENT;
alter table UMOWA
add constraint FK_UMOWA_PRAC foreign key (NR_PRAC)
references PRACOWNIK;
alter table HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW
add constraint FK_HISTORIA_ZMIANY_PRAC foreign key (NR_PRAC)
references PRACOWNIK;
alter table HISTORIA_ZMIAN_ZAROBKOW
add constraint FK_HISTORIA_KTO_ZMIEN foreign key (KTO_ZMIENIL)
references PRACOWNIK(NR_PRAC);
alter table SZKOLENIA_PRAC
add constraint FK_ODBYWANE_SZKOL foreign key (NR_SZKOLENIA)
references SZKOLENIE;
alter table SZKOLENIA_PRAC
add constraint FK_SZKOL_PRAC foreign key (NR_PRAC)
references PRACOWNIK;