1 - Raport Nowaka

Dcwćoca
Policji Słuzby
r.:;\zieje 'Ul~ędu.
Eezpieczeństwa
Centrala Imigracyjna w
lU !1l1.esza Ilr"'...eps'llwoo.,ula podczas II "",jny
ludnojei n ..
wielką skalę.
pr"esiool.enia
IV lat",,:, 1939-1941 ,,8W!lt'to "zerllg 11IlI6.
lIt.'tli6'je~';ći niemiec~..ich
o 'przeeiedlalliu
~rilltotlej
Łodzi
z kroj6w
bałtyctleh /ukła<'y
" ;>6toni'1 z 1!5.X.19:J9 :-. i UltVlą " ,C.X.19'9 r.1 Zwi'1Zku "oo"iectie
fa 1:1 u<l:ad;y obu paf.etw
\ił"cl. lumow..
I:
;::;na~.D:.weacJ,ę
tyoh
tys •. d~QCÓW
~
~
I: , . Xl.1939
21.10.19'9 ... 1 i
w/w
uKład6w
r..
'ic.muni~
!5.IX. 1940 r-, i 10.1.1941 ...
luklad 210 l 0.194<) r./ 1/ .
byl:o p:;:'zasiedlenie do
p~:st.w. l~u.dnoAe
ta
~f.eszy okołe
była p~trzeb:1Q
t.t6l"'ycL Vo-ysi.adl::mo do t. zw. Genercl Gouverne.ment
,5"';0
wledzom 1:it1. .
okołe '.6:~'n-.0.f)'j
~';jls~ów i :-"'su6w. 2 / tra t;iejoo~ uS'J.oifteJ ludo.oJci f'K'lstiej i ~ydow­
(,-:iej
(;~:d6clf,j;nO' 1;J..:l.r10;Ć nla:r-..i.;)ck~J p:-;-:3eiedlo~
t. (,c::o:)d.ni~j. : r~d,i::'..11cr..io ::iQiliod1i
r eali gecj i
~
t~"eh-
Niemc6w Jak i
~
3 k:r-ajó-w f:u.ropy
tych terenów
..,i c;lkicb. pl::u"l6w p4"z,esiedl e~!:czyeh
ludr~jei
.
nie niemieekiej i
-
...
~
,.
,
·::',j[.r~~-,-'il;; ..::L~':Cl:t2
l,:
miało był
Dowodom
dotyc~eych
uo"ielał
2aróW­
ws"elkioh
..
,,",~.
'--' >, .
2
pa~stw bałtyckich
1.
fEotonia,
pa:.1ot~!n p~lfl."iego, naletĘeyeh
2.. wschodnich cZ'i"3ci
do ZSRF,
.~rodk.Qwej
w ll~iej3zym stopniu Litwa!
Łotwa,
1!o:ł~mi",Galie.ji
PoliS!d. ..
pa kanae.ni..i 19'9r
Wsel;odnioj i'od18sia, a
Chał:mszezyzn,. i
ezę"'ciow t!!k~e
Lubslskisgo - mimo
pr'zynaleł_
nosci tago obszaru do tzw. GeneralneJ Guberni Ito ootntnie ereal!­
zoweno tylko częściowo, przesiedlajqe 25 tys.osób/.
,. prowincji
~~skichl
południowej Buj.o~~nv,
p6tnocnaj i
Eeesare­
'bii i -Dobrudt:y.
4. włoskiego południowego 'Tyrolul!.
~lecćwki Volksdeutseh~ ~~tte16telle prz~;~Qwadzily zcg:'en1eą
rejestrację przezneezcn~~h
si; ieh
tr~~sporte~
o repstrioeji
Vo~sdeutsehćw i
do Niemiao. Jednak jeden
ol prowudzel1ie
raje~tracji
i
urz~d ~o
zajmowQły
spraw repa­
l'~2rtotsł:;: ni:~ciocl:.icL
repatrian
t6w,
oraz ur;t.clEnie
~
~
_
,
,
o
r.r z.c -r: '.. ,.
~
~
l [:3;:
.: "e
..
...,
_
.
_
,
~
,
.
_
ci
'-o "'.
f-·:!"
._.
c e<;
.'_ t: u.. "': ""':',' ',,1«::: ~"r":l;:" t
~
~
-' 'I
I ,-: I ,
~.'
c,
I
""._-:-~
,...
.....,.,.,'"'
..... .:.. ..... ".-c.'-'.-'
",:0 t..'
,
rOZtr,ieSzcZeI~•
el przygotowsnie t-echniozne 00 tych
. Osiedlanie przesiedlonych Volkeaautseh6w nie naldalo do
kompetęneji
IDfZ
/przeprowedz~l
P!'t>·c;i~ całego~, :9Xatu ędru..
urZ1c,
działoj1CY
pisczeGstwa i
19J9-194~
t~
SS
An6iedl~~satab
przy
wopdł­
pa{,stwe i partii hi t Ler .;wS1:ięJ/. Hov.'Y
w ramach
ap~rutu wyższego
słu~by be~piecza1$twa
d-cy
_~.
policji bas­
ut~~
w Yxaju Warty
w latach
r. naz''Y Binwanderarzentralatelle Hord-i)st. Siedzibą Jego·
był :oZUfu~
Ide lutego 1940 r./, lecz
już
w 1939 r.
utworz~no
-1940 r.., iraZ pr-acno sd si~ do L~;dzi /pozosta;dając ekrspozyturę
•
r
:l~nJ..u"
,
"
0'C·-~].e
<... • •~
t"'""
'
,' . '-1
" . ~'2l,
..
D"":Lr
p•
r , • •_
,..,~- ' ~
....
~
~·'
.,
plao6w­
VI
t'oz­
" . . •':'C;l.-'~M1"'4.:
' ,b"' •. - szt ""
.'. .
wni _
pc.-ru.-cJ
"" b s;::"erQ
_
~
\"~-:z: Cl"c1y
f;OO-.
p;)li tyc~;n~,\j1/
re.jencji
~---_._-_._------~'""~<­
~;;Y'd"wskich (~GmacL mieGzk(l;ln~?Ch
i letnisl-:owych.
surde
iV
powstało
66
lagrów t~jqeych pomiejcil 62 tsS.ludzi 1i•
l'r'zybywa,hce transporty Volksdeutsch6w
urzędników
Volksdeutsche
~ittelstelle
pocz:no kierowano ich do lugrów
Rzeszy w rozie
r'epatriaeji
łódzkich
trwał
repatriacji
lU~J1c\ci
.t;;oloniz-scji
nlliDmiec,~iego" w8ci~odu.
~ieckq &n~eEzksłą
Chorwacji. Grecji. i
na obszar Starej
Otres nejintensywniejazaj
jedYl1io do 1"1'''''
w Bułgarii,
Grecji i znacznej
stViWznły du~emo~liwOOci
.
"i
FrB..1'lcjac::;. ..
ie~-~
rozmieszc~eIi.ia
uśynie
CEęŚC!
do
jej do
prz~siedle/tezs
cerbii, S<owenii,
t oren:;.ch ZS-:f; ł II Yl Bt.1ropie głóWllcvUl
Także Vi
,
o-dnot.nie
rrc'jaadzona akcja
~łowaeji. Eoćni,
okupo·~;a.'1Ych
związ!Ull!Ch
let 19)9-1941. Okupacje Francj!
niecieckiej z tych pa1stw celem
,~
re'2';:'.rm.u i
cz~jciowo
Jugosławii,
europojskich tarandv ZSl' , w 1941 r.
dee~rduj ~;cego
ia
oeraniczałe eię
E'II'Z nie
Belgii i :'olandU w 194{' r. oreB
była
ręce
tutaj od 2'. Xn.19'9 r. do 9. II. 194':' r.
realizacją układóW przoeiodle~czych
joj terenom
przez
Ein~~ndorerzontralstelle,
przepełnienia piePWsz~~h/t
nziałelnoU
z
i
przechodziły
''C'"
~,
..-
órodo't-:iskEeh nL"mieekieh poza
-.
,,-.,
.....
~
"'
,.
-~,-
.'--'''-.
<"
....'
'-'~'''"'.'"';:
'.;;6!"to5ci dla na!"'cdov,:o-socjalist::rcznago
VI hitleI~O'i<iski.f;1 in'p-erium.. Sprcwzdenie
e 15..
1"1:.1944 r .. \"'J-"'.:iBrda. iloL~(.1 1.021.51!) ,·aemc6w z' r6zn~lCr-l }~~cj6w 2uropjt
łf"
• f
~.,
~/
~-'1I
''''c''
•
V ...,-.,,,, ,
,.
5
\i~r6a. vmślliejszych na1ę:~,y
t.zw.Gene~alnGj
w Yrakowie
wymicni6 ekspozytu:r'1"
aUberni nie
IdziB~aj~ca
't; ?ary3u~
Cbs:;:;nr
stano~ił ~yj1tku. N~benstelle
w ramach
ap~ata wy~szego
der
E~~
d-cy policji bezp.
i S.Il. w G.G.I ll"wstala jut w maju 1942 r. 11 i powołala swe plac&wld.
Vi
Zamościu
Lublinie i
XV i XVI
d~iałaj~ce
Rok 1944
były
zmotoryzowane
Kommiseionan
.
w dyotryktech lubelskim i lWJwskim!.
przyni~sł osłebienie dzisłalnojci
zentraletelle, lecz
eie
lorganomi
jej
,
hitlerows~ej
trwała or~
do
końca
aparatu.
EL~wanderer
istnienia III Rzeszy. W ~e­
totalnej mobilizacji lod polowy 1944 r.1 glównym
-
zadL~em ~"Z etało się dostsrc~enie WehRmacllto~~
rekrut&w apo&r6d
niemieckich przesiedle4c6w i przygotowanie ich do osadnictwa. wyzwo­
leras w styczniu
ei lagr6w/
Vi
194~
l'''aczny''' stopniu
konkretne zadania i
~tol:
IIf
r. terenów
czuwający
łódzkich
ograniezyło dalszą
urzędu
i
wifkezoś.
dziel"lnoó6 EWZ.
nad ich v.ykonaniem /na --ez.ele którego
S.3. Obersturmbe..."lllft:lhrer von aialeen 1941-44/. ~hrungstab dę.,.
l1un~~g
- planow$nie
niu
ii
ustalające
zadania i prace
~~Z
oU;:';0wieJnicl. instp:acjar,ri III SL9$ZY.
aziE!ł:ał
1/
Isiedziby
fe" •.- - r. -"",_·~,"":.·.-'·,lc'
. ~~
<_.<c_c·";
_:_.'''''~'~_'.·__ łwK.t..F
szereg
w PQrozumio­
a/Meldoetolle - agenda dow6dcy policji
porz1d~uwcj
p,owadz1oa
meldunki policyjne
b/Au~Neisstelle ~
j'lOB
eię
placówko
do\~dcy
w.Y'lawaniem dOOR)d6w dl..
policji
bezpieczeństwa zeJmu~
przesiedleńców,
oA;ltlar-Jug6Dd-Dionstelle - plec6Wka
kiero~ieza młodsi et y
hitle­
row~kiej p~)wadE~Ca rejestreoję młodocianych.
aJLichtbildstelle - plaeówka d-cy policji
dzająca
potrzebne
bezpieczeństwa sporzą­
zdjęeia,
a/VormGgeQsetella - plac6.ko miniateretwafinals6w przoprowedze­
j~ca
badania 'spraw Eaj~tko~h '
f/GeeunłUleltsBtelle
- agenda miniaterstwa spraw
, słuśby zdrowia III Rl'eszy.
we~nętrzQych
prowoozęcal>adenia lekarekie.
~lac6wke ~esse u.Siedlun~1auptamttt
glR.u.S. - nienatelle -
przepro~~dzująea badania
i
s.s.
rasowo.
h/staetsangehllrigkeite3telle - plac6'.. ka cinisterstws spraw wew­
n,t<':myeh, do której
i stwierdzenie ich
j/:~tBtiatiBC:-.;J
ca e.....icencje
Wydział
nnlei:ełe
kontrola polityczna
ob~~7ctelstwa.
..__ 't e L'Le - plac6i:.il;.& statistisch,:;s J&ichsGL-t
PI'o\'tflc1zQ­
statystyczną.
III nalataJ: do
nsjważniaj"zyeł1 w urzędzie.
opT'eco,-,ywal """,iki akcji przesiedlol'czyell i
,
przesiedleńców
. ,J. zat
~e6ZcZeru.a
."
rUGnJ.e~l1.e
poni .. "aź
decydował
co do roz­
' teW.
'
repatI'l,an
zsds.nie hitlero-::."Skieh
v.
kt.ór-agu
uDleta.ł:a.
pr'ooedur-a
8I'r~W
obv-watelstv:,e.. }'GZ2
6
zaborów dokol1S.i1Ych w Grresie woj:aYt lecz tak±o v<'Szystkia tery ­
torie ckupowune przez -lJicn:c6w podc aae II wojny .św1sto\1rej. Prawdo...
podobni:e, te poJrednio nawet granice lJi tlero\!r"skieg0 i.Jnp:erium.
4.
~ożn~aryzeGpołu: wielko3~ zespołu
wynQsi 1 mb. i 60 j.e.
zes.Dołu
Yi-ynosi przypuszc2&lnie
5. I'T'oc,Snto ....J" staYl ZD.cllovm:lia
.......
r ~
t'
c-gromrla
\\'-ięk-s;~c;;ć
~tJ-~rktura arc!i.ł.walne
we.na,
ponieWfń,
d::;.iczoaycli.
ni.e
~)rZe2
akt t e go
urzędu
,T
••
-.
'·"'plyn.ęa':a
do tut. Arehi...
zesnol.u: budowa ze spo'łu nie jest
zG.cL.odzą
6~mn:pliko­
2.l"'oaty z l'rag!4enta::i innych akt -odzie­
ur-z ąd , ani nie ma
na uritalenie popr-z ez S:',1f,natury Lc.,
I
nie
około
tęż
suk:-esji martwy:::h, oraz ae­
!,rzynale~l1ości
(b ?0szczeg61­
-.
Zawarto~{ zespo~u
•
,",
......... "
.~
•
-
., "'.p,
<
~~,..,.
,..,
....''-'~.("~~­
! "'71­
.
f; tl r C....t:s :::,(lsru c
. .
""T;i-A~,Ua
9
nYC:L ol::cji ewidene:fjnycIl i
przypadało
Woły!)
na
na l'.mst"a
przesiedlet~czyeh ..Z
bałtycIdę,
1'7 tys. na
tej licZby 128,254­
Galicję Wsc:,odni,~,
i Podlesie, 220 tys. ma t.zw.G.G.i 226 tys. na
Bułgarlę"22
tys. na
tys. na
ep~awozd~lie
wymienia okolo 16 tye.
Francję
lila ce16w earmanizacy jnyell.
Słowację;
i 550 na patatw'"
,'i
osiallło
zemor8~ia.
ogóln~
pozyskanych
tal1
iloś{
1'5.97'
w Kraju Wart y/ i Deutschst&mmiga z Generalnej Gu _
cpd ecznych E.W.Z. z Francji i Gener21n.. ~ Gube ",,,i
r;}~stllcznie rozr6~nienie
epro\?
Ponadto
najblBszej przye słoóci miano prze­
berni przabywaj,cych w Sudetach w iloJc1 4 tys.
Vo'~7d2'.iału
241 tys. na
Słowe!~6w ~~doezni~
prowndzi( zewidencjownnie niemców ros./ na
-118926
2 tys.
,
JUBQslawię,Graeję i
z.s.n.R., 19
Rumunlęł
na
Volksdęutsch6"O\' i
pI'zyne.leżnoJci
Wśród
Niame6w,pod­
występuje
charlllkt..
DeutschstL-niga /ludzi
P&lstW. Poza om6'Ar"ioaym sprawozdaniem
w 1JJ tw. 1944 r. JeGucze bardziej niclicz:le
ist :tneco
,
.
. b
'
.
~naa~~a
przcprow8~znJ~ceJ
hciten.Większo:'ć
Lcr. stano\')iEt Einbtirgerungsantrs'ge - 'Uaioski niem.
przesiadlsa.ńc6w o
raj9cll
pr-ayz.nand.e iD
szczegółowe
obywate18t~a
niemieckiego /zo\o'ie _
matc':'ia3::y per-sona Lnev", lecz nie
przedstawiające
litor
~
.... ', . -' .
,~
.-,.,'
,.
--
--,
"_,je _..,'
,
"
. .
_' ,
,
"
. j
-~. '';
',',.,.
-
'-',
.:
.,~
..
'
1",
niell~ee~iej
mniejszoJci
w Z.S.R.fr. i
działalncJci Ec~.Z.
w
L
t~rm
jrodoYJisku oraz. dane o roz-rr-oieszczoniu Uiomc6w ros. w Kraju Warty.
JI akta baUyckicL ucinki.luarów ni 13m. IBel tenflllclltlinge/, 41 akta
działalności plecÓwki E.W.Z. WBelgii i północnej Francji.
Deutschst~~geaktion-
Proces
ozonie nienuec:i.ieeo
narodowości
VI!' społeczel1etwie
niGmieckiej
wyławiania lud~i
akcji
polskirc eele!ii.
był ważnym cZ~lllikiem
nS1'zu~enia
ludnojci t. zw, Ceneralrlej Gube.!'ni
ły
2 zasadnicze kategorie:
al
ludność poc::Lo~z.eniQ
im
w stosowanej przez
wladze okupaeyjnego polityce narodowoiciowej w Generalnej
Wśr6d
pacho
władze
~~be:ni.
ojcupacy jne
niemieckiego /?eraonen deutecher AbstoEmUng
ueut eer.e V'ol:i:szugell!)rigel
bl
ludnoj{
ObCD no~odowojciowo /Frendst~~ice/
polok6w.Rusi~6w, Białorusin6w,U~raLlc6w
i
do kt6rej zaliczono
i'~le
grupy naroaowo5ei i
j
j,
j\
we.
Kr;y-torium
kieeo
l'
uwa~a~o
stanov.:i.ł"o
p./chodzenie. Ze osoby poc:-lodzenie niomiec '""
tych t kt6rzy mogli
~~kaza~
aie
p~zodkam~
niemieckimi
itp/~
Lecz wjr6d tej nia=.ieckiaj ludnoaci v'j'T('2n.iGDO 2 grilPY:
,"fI
IDren t·sc.:,e
' t ~u.ge
"-'
- 1 U d Zi
'nJ
•
•
't'0c.I.Q d-zonle
ni
i!
~
',­
CEJ.SCK1ego.
~
I
,l
-',
~/
"'--'~,
,,,,. '­
".<.,,_.,~,,"-w"y"
•
, 1
62261 osób,
1940
r~
wedłuG
9~~oO
-
informacji
uro~du
gen...cl.~1:>ernatorll takt" z
os6b. W kaed~ razie liczba ieh nie
prze~aezeł8
, 00.000.­
Nnto~illet Ba
u...a teno oeoby
lecz nie
DeutschatAmmige - ludzi
całkowici"
przyznajęce się
lub
czt<ściowo
p~chodzeniB nie~eckiegG
pochodzenia niemieekiego,
do narodoweJ ci niemieckiej, kt6re
uległy
polonioscji lub slawizacji. ~prawa przyznanie im niemieckiega abyJ
została odłeżona
weteIstwa
eeo,~ci
na
dalszą
1"1'''7
pI'zyezłeś6
Z\ł.i.~u..kI1
otrzymali oni kennkm-ty niemieckie.'. Vi
prowadzono
podział
tej grupy na 2
Ileez
wń,k_
s tym prze­
czę)cł.:
l/Deutse!l&tllmmige angomeldete zur Einl>drgerung
!zgłosz_ni
(lo przyZ­
nania oby.....telstwe.l
2!r'outschotllmmige vorgemerkta ftir dię An:r.eld'.:nk zur 3L'1b!lrgorung
. . . . li o zg~o3Z0r~Q
" . na UZYS~~~le
. . oby~~telstwa/ w zalo~noś! p~~ew~dz~m~
ci od ich z~~qzk6w krwi z Niemcami 1! .
Akcjo.
\\-'Yłewiania
lullzi pccl.odcerd,a niewiecl:::iego przecz plac6wki
Lublinie i jej
już ~ ko~eu p2ździer~ika
1941 r. i
tr~ała
ko~eje rczr~ezęłc
nir
co kcrca li,ca 1944 r.
!
lona -
Gó.~ Sląsk,
okręg białostocxi.
Także
ludzi
ni.miecki~ga
pochOdzeni.. poszukivlano ",,,r6d y,ywiezionych na roboty do Niemiec.
Ch.arskteryc.tyczneł
ż
e
c:ał:a
a·,.cja
rozp-oczę-łe aię 'IW
dystrykcie lube.l­
12
­
,
akcji oraz
dokładne
w poszczególnych i.­
BC'Dk jest natomiast o.;wietlenia gsn"~y tego kroku i
dystryktach1{
opisowych
~ynikach
dane etatystyczne o jej
materiałów
cji. Koniecznych
sprawozdawczych Z przebiegu ptowadzonych opera-
uzupełniajQcych ir~ormaeji
dostarcza wymieniana ju!
kilkakrotnie praca prof. K.M,?oópieezalekieso "Hitlerowekie Prawo
Okupacyjne w
~)lsc.· częj~
11 Genorelna Gubernia t"yb6r dokument6w 1
,
I
I
fi
?r6ba Syntezy!. Dauteehst~geaktionbyła rezultatem koncepcji zniem-r,
czanie Genar'slnoj Guberni. i' oli tyka narodowojciowa hitler~we6lt .. 00
nia.była.
tak jak na ·zieniach
wcielo~eh"
jednolita. lecz
ulegeła
zmianom w zole~nośoi od oeeny sytuacji. Przebieg wojny i we~trzne
stosunki w G.G. wpływały na dokonywanie w niej zmian2/. W okresie
poczętko"'.;'l!l od
I'owst;ania Guberni do wiosny l 941 r. nie byto lIlOW3" o
ludnDóci~
germanizacji
która
wadług rrar~a miała rozpocząć alę
dopie­
1941 r. przed
na?ada~ Da Związek ~eóziecki. F~ank zaCZj~a sklao~
oJwiacczcnia,
że
1/powołaniq
kiej
nie
można ~~~ć
o OG jako siedzibie
n~~oćU
do zj"cin: w ko':cu 1941 r i 1942 r.. [I·Epy 00::;0
trv~ Izwłaszcza
polskie­
PClc~"Oc1ze:1ie.
w dystrykcie lubelskimi,
2/intensywna akcjaznie"cz~~ia Guberni na ~~~trz / c~ potępiał
poprzednio rr'mw
--._----'-~._--
I
i~
wyspy Wnarodzie polskim w
S~lny
i atanowczy opór
G.o.
n~odu ~olekiego
w
rzeez~"Wietego
niemczenia Polaków Ipod pozord
do akcji
atoeunk~
lub rzekomego ieh
niemieckiego poohodzenia! oraz akcji wyeiedleńczej zmusil władza
hitlerowskie do odwrotu. oczyw1"eie nie BrezygnoVJa''lO z zemi6l'6w gar.
cenizscji Guberni, lecz
odłc~ono
to nB
naż
wracając
w 1944 r. do dawnej koncepcji
tektyeznego zwrotu,
dslszą
przyszlGJ6. Frankdoko­
okreś­
lenia Gencral.naj Guberni jako siedziby naradu polskiego. Poza celami
garmanizacyjnymi IleutechatbJclgeaktion
Chodziło"
bionego
mieszkałyeh na wch6d
te1<h drugi aspekt.
żywiołU niemi8c~iego
wzmocnienie liczebne
pocz~tko~~
mała
w'Guberni
osła­
przesiedlaniami dO Rzeozy Volksdeutschów za­
od
WisłylI. AktP ta przeprowadzone przez pleeó.
ki Reicb.et'e.hrera s .. s.r:iw...ilera jako komisarza Rzeszy dla uQocnenia
Chełms~czyzny
i Lubelskiego. ;;"elizacja tycli plal1611l' /1:t6rs bardZo
niepokoiły miejsco~~h Hie~6w/
podobnie dlatego,
st~6owano
czrsto
pocl;odzenie.)
Vi
~e
sama
Gene~alna
prz:~us. h~is
ro;yjl
zostala
później
Gubernia
zaniecb'ana, prawdo­
miała 6t8~ się ziemią
do BruPY Volksdeutsch6w
rozporządzania
był
w zasa­
nies:leckiGgo
'Franka z 2;1.X.1941 r. 2{ mogłe
bez"pieezeń­
1941 nr
14
podpis6w
v~ol~-w$no
nastrój
były
vowiecie tarnowskim, nie
nym. II-ga podstawa
lęku,
wpis~
-
G W razie odmowy stOSOWSRQ dora€ne
poza tymi toronami zjawiskiem powazech­
~niosek niemiao~isj władzy
-
była
rzadko
sto 00"''''''' ,
W01""10 choćby
Vi p'~sktyc'
))aatsohstllmmigeaktion z powodu zdecyd""soej postawy tej
cz~4ci społeozeństwa
kie
rozr~ary. Iloać
os6b zaliozonych
GG Iw,.az
przyznania i3 niecieokiego
"k(liczyło się
z
kategorie
G.. G., lecz
wlc.dz hitlero\1S.i::ich
~
otO&U~~~
w maju
została załat..'isne.
nis
otr~;yt:(ja.li
~~108iłB
niewiel­
około 50.~~O. ~pra'"
Galicj"ll
na zapowisdziacll. J)"utachatll",,;J,ge
pm}j~tu wićzGma
c~ła lu~ncjć
li;
staj trupy
ab~."stslatw..
•
VolkeoeutscL6w w G,G .. /kt6rzy rd e
b~tj i
dotyczyła, p~zybrata
polskiego, kt6rej
oałej
1944 r. na taI'anie
pod przymusem 'Ozyska<l podpis ka,'1dydata.
G!"DZ więl1ezOl1~
obywatelstwa IrI
bczpa,~stv,..owi,
do reszty
i
ludnQ~ci
R2EłBZY/
tak jak
G.G. oble
~1iejózo~ci ~i~ieckiej zajmo~nły st~no~iskQ upr~~lejowa­
ne, pooiQdej~e prat~e te sa~ upra~nienie, co Riemcy Brzeszyli
,.,"'.....-.
~
~.
It
j~tLoVJY~;h
w"ypadkaeh
niemiecki0j
właoze
pov,-oł:,r-w'&~e
hitlarcwskie
do niej/ .. Obie kategorie
otaczały opieką
hid11o~cl
!
stara~ się
i
'-.. -,,,- ....J" ",
c
~,'
.._. __..;..,,_;,
~>,...~,
;,
"o
•
,
,"""
' _ _'
,
I"t
f
15
w GtG. zespól robotczy - Arbeit3gaoainschaf't zur Deheb~""lg Volks­
G.G.!18 p6tniej specjalny
tvd.e IJa.;:'tyjnym G.G.jed:tak nic
kć'W,
de~o
dział.
spraw ne.:'odowo.§cioVJ"ycL: W kierownic..
nauptHrbilitDc<~bi9t Voltu..I::.'s.fragen.
wielkie,_,- wynik6w.
ui.nenych za
~datnyc:..
'~
1944 przesiedlono
zi;"ia~eZ6niQ.
do
:;;szyst4:0 to
cZę-,~ć
o czym zilajduj€ - my
Volks-
w.e.teria­
ły w ~\kt~c:;!/ ;13. c~-;ieka p.}CyktowMiU i.i,:li:a ~liez9.kleiri~e od planó\\'
przociw
~olakoK.
Tolaków i
I;---ziełalr~o ~ć
Ukraińców
placówek E'.\',.Z.
.'
....
~.
-,
-- > ~ , ' , , "
'~,)'-"~--'~":'
przeciw
w.ir-ćrt
~yaoml.
Ludr;.. o ci niemieckiej oxupo-,
'.-.-'"',' ~,,->
---<~
•
,
L,
I
.
nubo'J~.ri
na vlsc:;6d od
,
I
i Derez6wki i pc ŁudnLowy \'iSch6d od -!
, i
, /
"....,
,,,
r;
,;. ...,*'-'.
'. " . . . .
"7.
.~C"',
~"
... · ' t
.
;'.'.!..<-' -
,
,
I
~",
'- .•
16
nit1erQ dopiero w listopadzie 1941 r. dla
nych te.cenów Z. s. neIi!; -;'ierw&ze .kruki
dzień
Vi
aa~jtustrow&lia okur~wa­
tym kicrun.."t'il 'podj ęto w przed
ataku na Z.S.R.n. 21.VI.1941 r. miaia miejsce konferencja
Reichsamtsleitera Dr Leiborandta e przedstauicielemi
Głównego Urzęd~
sezpieczetetwa Rzeszy /3.8.')berfllhrer Behrana i S.S.Standartenf'dl1.I"ar
Hof'fI:J:eyer/. Dr Laibbrandt poinform.owa~ obu o zBii.iarze utworzenia
tego ministerstwa pod lderowniet".", A. ,(osenberga,
objąt
kierownictwo
wydziału
politycznego
dowościowy,niemiecki !powier:rony
ny i
Vi kt~rym
obejmującego
mial on
reBottytnaro­
Volksdeutsc;,. MittelsteUe!
es
kQściel.
żydowski.
iJ llastępstwie
tej konf"erencji
II.VII.1941 r.
zarządzenie <>
przygotowaniu rejestracji Volkadeute­
chów na o1:urowanych tcren-aeh ZSRR i
Reio~sreb.I"er
powołaniu W-3ró'~
nich hi tlerO\f­
uk Łck; konficrmtÓw. Z1aj.-:;,cj'Ch przYEotowa€ gI"..lnt dla ich
całkowitego
net
pGłnomocnicy Volk::idautsel~c
dow6dcpa
~s
i!1.itteletalle zostali
,.~
'-"'~"',,:
t}'"1n
odcinku.
podporzędkc'IlL"li
i pclicji bezpieczeclstwa. XOflsekwenej9 ww
.-­ ' ..
wydał
zarz~dz6nia
<-­
'"
ce­
lach pcz ez.Led.Leńez.ych, gdy~ Lnt ar-eeoweno się przede W5z~rstkim osiedlami) 8 nie
p06z,c~f:-g6lnyci
cocbaed.•
c el era
zape"mi.e<1i~,
,
,I
ncv·,'ej pla­
,
t,
,,
r
I,
-.
.,"
I
ga.LJ..CYJ~01':')"Cll
dO~~tm9~t6w 2najdujoĘy
wnioski praktyczne
•
pr~Y$złej działalności ~Z
na terenach radzieckich.
2/ióm'z~dzenia i
dyrektt'"Y kierownictwa EW'l o !Jr'Jeedurze ?O!;t~powtm:ia
Z y.:"zesiadlcnymi
Volksdeu-tsc.hami z otrupcwenycn prz'S'z III "Z83Zę
teren6w radzieckieh .. A1:cja
~o8.prow2dzona była ju~
'po
w
przosi'3dletezo-l"e~~atI'iocyjn.a :~iefil.{!6'W
r~1942,
zar2~dzeniach Himm1era. Ij~ko
czvzny/ Z 9.IV.,
były
plac6wki
dotyczą
2~.VI••
~
194'
n~brała intensyvmo~ci
KCIT:isarza. "ta eaay do V1IDcn.,ienia iJicI!l­
Il.X!.194' r.
Volksde'.ltscl·~e
terenQw
lecz
?ealizoterarr~
tych dyrektyw
!clttelatel1.e, Einv:ancerarzentraletelle
~~enanietrii
ITransnistrien/ i
!ELlsko I gdzie zgrupowano Vol kedeu't ecrićw
częźcicwo
pochodzących
z 2:3
Kryr.u oraz
n!ljwa~~ioj-:.~
r>r7n'~""';
"" ~'., ,,--'I.,. ...
"
geu,
•
"
11
21
f,-:-·""~i·,'Ł
"
18
przeprowadzała specjalna
Zal:walif'ikowan1e do nich
llberprdfl1nga­
!<:Ommiseion des Reichskommisariata.
DO 2 pierwszyCh kategorii zeliczono Volksdeutschów, co de
,
'i ,
li
;
których nie było ""strzeleń lXllitycznych, mimo, te poprzednio
nie
zgłosili chęci
tworzyli
waści,
pod
repatriscji do III Rzeszy.
Latysze,Estońc2ycy,Litwinii
względem
'-ei~ ketegorię
i~~e ele~enty
4-tq Volksdeutscha i alamenty lcillych
politycznym i kryminalnym.
'j
obcej narodo.
narodowo~ci obci~aone
Zarządzenie
llimmlere "
,
,
I: j
, Ij
'I!
!II
I'
1\I ,
I i
7. n. 1941 przyznało 2 pierwszym kstegoriom uciekinierów up:'swnia-!!i
przesiądlEli:c6w, p.:.'zewidujęc,przyzne.nio im
nie niemieckich
musiały przej1ł normaln~ rejestrację
py
się
'i badania EWZ.
J! '
j
niemiec*" ji
Zna5duj~cy
w "Kraju WllI'ty" Baltenfiflchtlinge musieli eię poddac temu w
; 1
, I
16dzki,ch lagrach EWZ, natod,ast w "tocunku do tych osób zamieszka­
łych
w starej nzeszy zadania te
końca
zarz'ldzenia EWZ "
1944 r.
epełniał-SandsrzugEWZ. Dalaz.
m6w1ą
o moHi"",,,ciach przyznawani.
ograniczonego ni.."'ieckiego obywatelstwa
rom
E
bałtyckim
obcej narcdowo3Ci
"nieI:lC~onym
E~licEonyffi
jat aciekinie­
do kat,III-ej.
dzie.łalno1ci urzrdu na1etą akta plee6,;ek Er7Z w p6łnocnej Fr~nejłl
t~rm ti:'I'.ę-nie etanowiła
Akcja :;-:r:.:Z na
Dot~~
novum w
zad~iie eprowadzało się
czasowe jego
działalno";ci urzC~du.
do oceny
wartości
i biologicznyrei, celem
!:i t
l
PO!Z­
nf canych Volksdeutschów, które -przcprov,;,cdzano zg::;dnie ::;: nar-cdowo-,
Eocjsli8tj~znyilli kr~~eria~ r~sistow3~iwi
l
l':;rv'l[}e.'~'ieLc
i.
I;
·1 '
I
I
l'
I,
,
---
.'
-
•.
<
"
-
•
19
odróżniały tuk~o
narodowej.
"ciele ZWi'Zk1 z
Ekspe~yoent
dziełalnoScią
ni,mieckiej listy
Deutschatamttdgoaktion zastoaowano W północ­
nej Francji w 1943-1944 r. pon",nie ron"ijajlc "",tl>ię:ry ddałau1a
tej operacji •. Jednocz&jnie "'Ykonawey cnhj akcji - placówki i kom!.­
eje 1.Z
prByj~ły
/likwidowanego
VI
fu.~cje
tutaj
1942-13/. :lajbardz1ej jednak sna,oienn""
Deutecb8t~igaaktionw
Ze.gł ~biQ
el'Jil;t'acji z
teW przewaznie
aparatu niemieckiej licty
pÓ1nocnaj Francji
Ruhl-yl C Szlak
rozpoczynał się
gł6wnym
prowadził
do
h
terenell
jrodowieka pOlskiej
wędrówki tych po~akieh emgt'an­
'I
na pOlSkiCh ziemiach pruekiage z8bo­
ru /polOOrze,"oznat.skie i Górny
• I'cngrasówld -. i
były
i
narod~weJ
SI~,,1</
- stosun1<o"O niewielu
Zagłębia
:ruhry,
Zagłębie
l
było
Ruhry było
terenem pohHeJ emigt'a<!ji •. Niemczech /trwa.l1cej cd 187h",'
do 1 w"jay ~Yii"towej/. Lecz okupacja Zagłębia ;;ul;ry pr z.." FTGJleję
w 1923
cza
r.~
walka a
Zagłębie.
nią
ni&rnieckiago podzleBia) stagnscja gospodar­
"powodowa'!:y jut w '92:l r.znaczny
Zagłębia RW~
skiej z
F~nneji.
~5ie~eoja
ta
60
okręgu przemysłowego
trwała aź
do
pc~stani9
odpływ ludności
L1110 w
- z okr-esu pobytu
.
CZ;;;lU.Cl
\'J
Zagłębiu
pÓłnocnej
rIT rzeszy w 19"
po15ki~j
pol­
~.
e=:igraeji we
i
!
FuhJ.--y. gdzie gł:ówn.ymi czynnikami za1e...
.L~:J'a..D.
~
- -..iv·
- 0 oso'b •
4.:;;-.
wy;;'luc.(:;ana inne
od:łacy
p.:,lskiej
i
20
tercnOVJyci: wojskowych
władz
okupoeyjnych /l!ilitfu'bef'ehlshaber in
powstała
DelgieCt u. Kordfr&nkr'QicL i Obcrleldkol!!IDa.."ldet.ur w LilIa!
Irr.1942 r. Volktldeutsch" Kulturgemelnscloaf't
.
I '
1 5.
I
łk,rd!'1'ankreicll'" lV.nJj
i'
tttwor"enie tej pl""ó"ki bylo ""słullgą Cberf"ldko=ndatur -Lina •
'
povroł':e.la własny
L.-tóra uprzednio
~?lT~6w w~~6d
;olskiej
,,
UI"zq.d do propagowania niemieekieh
~~~3cji /A~~senst~11e,far d~~
,
j
I
deutechen
Volkstumll i.n 1Jollai/,lecz wobec znlko"",ch rezultat6w tej skcjl uzn...
kanm:f'lot za bardziej celtowy. Wla;.1cl""Y!fl organizatorem l.
p3'ńo:an
no
,
kiercu~ikima
V,D.t.. byli
chocia~
nr-er- OI'. ':C'l().nas I
z
~olskiT~j
190
1'.
Kriegsverwalt~~arQtn.~dller
,
1
Sond~­
i"or:Li!.alnie na jej ezele stali Volksdeutsche
~abczyk i
nazwittkami /
i
in~ ~.D.K. zwerbowała
do
wios~
okozo t 47c:l członkó\'1 w miastach Dousi, Lens,getbune, Ve1en.. :, '.!
cienr!t3s. Adherenci ci rakrutownli się spo.~r6d bardziej zniemczonych
i e;>ortunist;fcznych elementów: Charakterystyczne.
će
ju! ...
:'~
pooz~t- i[,
kacu dz1ała.lnoJci raus i nno i.1t\'i"or~~ Selbotschutz ze względu na ze.gro-,:)
~enic ~i1nq przec1wBkej~ podzie~~ego ~uchu k~~L~i3tyezneęo
..
~J2
1 narodo­
.
,'
<·-«'i:.:c~:t:"";:'b'(..::"'G:-'"
~.
i 942
pn,
-
..
~!rUi.I.CJl.
., .
wyS... ąp,;d::;J z W.:1.1.0G.:.:.lem
-ł.....
1
•
prze?!"o\'.'aG.~en1e
•
t rncJ.L
., i
!'I2Jes
b G-
i'
i!
,
, I
dali J.W.Z.
p.::-lęcil0
'\li
s tc eunuu do cz;!::oni~óv; V.D.K. ZaJ.. . ~.~dzenie Z
E.W.. Z. IJpe1::licnie zndat 6i'ar,etu DJ?utsche Volk-sliste, celem.
.... ;:.:\.:,::.;:., cil::c t,~n.:,l('ci_e­ z, ·''2·:'t(.(:~,['tr::,;~_~5-c~'l:t5_'~~~
--------'----­
i
l. J.•• "n.F.ł-, ..
q­
~;
•
~.
i~·.
-
~"
t'"
""•• • t.·-.
voL 14
,i;
C~G. /
j
15.!V.194' r.::
'k:r:_~tl!~<r-::_H i
-j
I
,
i
-----------.
I
I
21
środki/,Jnko
plac6wkę
organ wykonawczy E.W.Z. - Nebemstelle w Pnrytu
E.Vi.Z. Z1'Isigstel18 w Douai,w I'smaeh kt6r'ej
działał
utworzyła
re:ferat
niemieckiej >liety narodowej!/Przeeiedlel1 do Rzeszy ne ogdł nie stoaowano.Równie~
trv:ała a~
nię~
nalety
ujęto
ni'-l:e. Zwel'bowano 1
ozyli 1/9 iloo01 emigt'antdw polaidc;, z
ta
Zagłębia
do kot,ca okupacji niemieckiej.
wymienić zeło~enie ozkół
z"ledwie
około
tywietów V.D.K. i gdzie
do Rzeazy i
R1tler-Jugand w Douai
uczęszczało
atnamigsektion w dutej mierze
go _ruchu podziemnego.
zarządzenie
kich i
dalszych jaj poau­
w 1944 r. )00 dzieci
j
.'
l,
-
:
:,
wysyłani.
silna przeciwakeja polskie­
w oma.. . : ianych materiałaCh znajdujemy
EWZ i viinisterstwa Spraw
·'.eicL.e:",:inister-iun dea
,
niaj llitler-Jugand 1 placdwka
spowodowała
Wewnętrznych dotyc.zęee mołJ.iwoa­
niamiec,ief~
gd~~skicll zo~es~kG1ycti
i
>j
latem 194' r.1 Niepowodzenia Deutech­
l~astępni-e
ci uEyskaniaobywatelstwa
,
'j
w Mont1gnyen- Oatravent, siu le
propagandę wśród
pewstała
_-i
ltul1ry, chooiat akcja
Wśr"d
I
..
5614 oa6\)
Nobla, Lena, Sa1eutrJ.naa 1 w których zatrudniano jako nauozycieli ak­
młodzia~y
~
jedneJ< w północnej Francji rezultaty Deutschstllmmige­
okazały się
aktion
1
przez
byłych
obywateli pols­
w Alzacji i Lotaryngii
nnern Z 8. IV .1944 r. v; tej
/zarządzenie
epr-ewż.e poc:~deał
,
,I
!'
flktion - akcji przesiedle-...l,czej na zacLod.zie-.
dletcB8
orali
obejmowoło
K~rey,i
Prz~siedlono
O"
i
ohszar
}~~cncji
/z
dotyczyła \\'Ył'lcznie
te osoby do AIZQcji,
Zl::e:~odnia
~yj~tkicm
akcja przesie­
Alzacji i
Lotaryng~i/
osób pochodzenia niemiecKiego.
LotQrJ~gii.
:uxemburgs, staraj Rze-
-j
BZy, Protektoratu Czech i t:ors:w oz-as "Hiecieckieeo Wsel",odu. lI , W pierw­
ezych
\';YPQ{~kaeh. dotyczyło
to P ...- ~..._s,,""'>-"'"
_~.....
AlzocJ'i i Lott4.l'Yog,ii
z Pr-enouzcrd.
"
~
nvch P:FZ0Z
woltun~j
nier:_d,Bc1::~e
Vi
o~6b
_
-b,_'
"" egl-l'.
,,_
uLI
ta~en6=
...
. .­
III
•.
1940 r. lub teź /rze.Qziej/ \",.."rcel~-l
•.
i
\,jojskoWG
w okresie od lipce do listopedo 1940 r.
i
I'
I
I
22
VolkedeuteelŁEI
II Belgii mogli by6nill
objęci
:l
tylko wyj.,ti<oWO.
Przeeiedlani przecLouzili oczywilcie przez sita F.Z. Legodna procedu­
ra tych
przeeiedleńcz~~h operacji
uczeatniczyć
rodo~~ści
zachodnich, w których nie mogli
Czeei, Polagy Iz wyj,tkiam DeutsehatSmmlgal i inna ba­
bardzo
odbiegała
bezwzględno&ci
od brutalnej
na wschodzie.
Natomiast nie spotykamy tutaj blitszyeh informacji o
dzia!elnoścl
wetnej placówJd Ew:.: w PSX'ytu. Ze eprawozalID ogólnych
Z
śe
~,idencji
miela ena w swej
Alzacji i
",
22.XI.1944 ...
1950' Volksdeutsch6w we Francji Ibss
Lot3r.~i/.
Dzielalno~6
etniczne polskie Iw
EWZ
chocieś ~~k~Elczaj"ea
pt'zaci"icńetwie do
daleka POliS zismie
UWZI niemniej zWllnguje
.,
,;1
Da
uwall'l ze względu na rolf tego urzędu w hitlero>/Gkiej polityce narodo­
wośeiowej także
v.
An~li~Q
metod
na
pols~ig
odoinku.
porządkowania
l'raca
i inwentaryzQcji
porząd1wl'IEl' p::'~eprOWQuzone
\'1
zespołu.
końcu
1957 r. ł
El;
intlen­
zawiera 60 j. a.
Wot;p do
zespołu sporząd~Qno
w
s~yczniu
19GJ r.
i
i
,'
I
!