Meteorologia z elementami klimatologii
Transkrypt
Meteorologia z elementami klimatologii
Nazwa przedmiotu Termin realizacji (rok, semestr) I rok/ 1 semestr METEOROLOGIA Z ELEMENTAMI KLIMATOLOGII Kod ECTS 6.10-MEK Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot Wydział Przyrodniczo-Techniczny/ Samodzielna Katedra Ochrony Powierzchni Ziemi Studia kierunek Ochrona Środowiska stopień I (inżynierskie) tryb stacjonarne specjalność ----- specjalizacja ----- Nazwisko osoby prowadzącej (osób prowadzących) dr hab. inż. Mirosław Wiatkowski Formy zajęć, sposób ich realizacji i przypisana im liczba godzin • • A. Formy zajęć wykład (W), ćwiczenia: konwersatoryjne (K), • • B. Sposób realizacji zajęcia w sali dydaktycznej: W, K zajęcia poza pomieszczeniami dydaktycznymi UO:: wyjazd na stację meteorologiczne C. Liczba godzin 15W+30K Liczba punktów ECTS:3 Godziny kontaktowe - udział w wykładach: 15 godz. - udział w zajęciach konwersatoryjnych: 30 godz. Konsultacje: 1 godz. Razem: 46 godz. = 1,5 p. ECTS Praca własna studenta - przygotowanie do ćwiczeń: 15 godz. - wykonanie opracowania klimatologicznego: 10 godz. - korzystanie z literatury przedmiotowej: 8 godz. - przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego i obecność na kolokwium: 12 godz. Razem 45 godz. = 1,5 p. ECTS Suma: 91 godz.(3 p. ECTS) Status przedmiotu • obowiązkowy Język wykładowy polski Metody dydaktyczne • wykład z prezentacją multimedialną • ćwiczenia: praca z planszami, mapami, atlasami Forma i sposób zaliczenia oraz podstawowe kryteria oceny lub wymagania egzaminacyjne A. Sposób zaliczenia • wykład: zaliczenie na ocenę • konwersatorium: zaliczenie na ocenę B. Formy zaliczenia • Wykład: kolokwium zaliczeniowe w formie pisemnej (test) • Konwersatorium: kolokwia cząstkowe z poszczególnych etapów kształcenia, opracowanie klimatologiczne. C. Podstawowe kryteria Wykład:50%+1 poprawnych odpowiedzi Konwersatorium: ustalenie oceny zaliczeniowej na podstawie ocen cząstkowych Określenie przedmiotów wprowadzających wraz z wymogami wstępnymi A. Wymagania formalne: B. Wymagania wstępne: WIEDZA: Znajomość podstawowych zagadnień z geografii fizycznej. UMIEJĘTNOŚCI: umiejętność posługiwania się publikatorami danych meteorologicznych; umiejętność pracy indywidualnej i w zespole; wykazuje umiejętność korzystania z zasobów bibliotecznych i źródeł elektronicznych. KOMPETENCJE PERSONALNE I SPOŁECZNE: wykazuje odpowiedzialność za powierzone publikatory meteorologiczne. Oprócz wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu meteorologii student powinien umieć postępować zgodnie z normami etycznymi i prawnymi, być odpowiedzialnym za innych i za siebie. Cele przedmiotu: C1- zapoznanie studentów z dziedziną nauki zajmującą się badaniem stanów fizycznych atmosfery, zachodzących w niej zmian a także pomiarami elementów meteorologicznych. Bardzo ważnym celem zajęć jest przedstawienie roli jaką odgrywa znajomość procesów powstawania i zmian klimatu oraz opisywanie klimatów różnej skali. C2 - wykształcenie umiejętności rozpoznawania stanów atmosfery oraz opracowania, na zajęciach ćwiczeniowych, statystycznego dużych zbiorów wyników meteorologicznych, wyprowadzania wniosków na temat przeciętnych wartości elementów meteorologicznych, ich zespołów, wartości najwyższych i najniższych, prawdopodobieństwa wystąpienia zadanych wielkości, częstości występowania określonych typów pogody itp. C3 - nauczenie metod badawczych i obliczeniowych stosowanych w meteorologii służących scharakteryzowaniu i prognozowaniu zjawisk atmosferycznych. Treści programowe A. Problematyka wykładu: Przedmiot i cel badań meteorologicznych i klimatologicznych. Pomiary i obserwacje meteorologiczne. Sieć meteorologiczna, stacje obserwacyjne. Terminy pomiarów i obserwacji. Teledetekcja naziemna i satelitarna. Budowa atmosfery ziemskiej i jej skład. Rola ozonu w atmosferze. Zanieczyszczenia atmosfery. Promieniowanie słoneczne. Rodzaje promieniowania słonecznego. Promieniowanie Ziemi i atmosfery. Efekt cieplarniany. Wykorzystanie energii promieniowania słonecznego. Bilans cieplny i temperatura. Procesy wymiany ciepła. Zmiany adiabatyczne i pionowa stratyfikacja temperatury powietrza. Woda w atmosferze. Właściwości, zasoby i obieg wody w przyrodzie. Wilgotność powietrza. Kondensacja pary wodnej w atmosferze. Chmury i ich klasyfikacja. Wielkość zachmurzenia. Mgła – powstawanie, rodzaje. Osady. Opady atmosferyczne. Powstawanie opadów. Postacie opadów. Typy genetyczne opadów. Wpływ czynników geograficznych na rozkład opadów. Śnieg i pokrywa śnieżna. Pole ciśnienia powietrza i wiatr. Pionowy rozkład ciśnienia. Parowanie. Uwarunkowania i skutki parowania. Rodzaje parowania. Posuchy. Metody określania suszy. Nadmiar opadów i jego skutki. Cyrkulacja atmosfery. Izobary i układy baryczne. Wiatry. Rodzaje wiatrów. Pogoda. Masy powietrza i fronty atmosferyczne. Prognoza pogody. Klimat. Kształtowanie się klimatu. Klasyfikacja klimatów. Klimat Polski i różnych stref Ziemi. Zmiany klimatyczne. Przeciwdziałanie negatywnym skutkom zmian klimatycznych. Mikroklimat i klimat lokalny. Melioracje klimatu. Fenologia. Terminy zjawisk fenologicznych w Polsce jako naturalne wskaźniki klimatu. B. Problematyka konwersatorium: Zajęcia wprowadzające w tematykę meteorologii i klimatologii. Rozdanie tematów ćwiczeń – opracowania klimatologicznego. Poznanie struktury sieci stacji i posterunków meteorologicznych w Polsce, zakresu wykonywanych pomiarów i systemu gromadzenia i przekazywania danych. Publikatory danych meteorologicznych. Charakterystyka wybranych, w ramach ćwiczeń, stacji meteorologicznych. Wyjazd na stacje meteorologiczne. Zaznajomienie się z budową i zasadą działania podstawowych przyrządów pomiarowych stosowanych w pomiarach czynników meteorologicznych. Opady atmosferyczne. Obliczanie miesięcznych, półrocznych i rocznych sum opadów oraz amplitudy opadów dla wybranych stacji. Sporządzanie diagramów miesięcznych sum opadów atmosferycznych z wybranego roku na tle średnich wieloletnich miesięcznych sum opadów. Obliczanie procentowej wartości opadów miesięcznych w rozpatrywanym roku w stosunku do wielolecia. Porównanie i ocena rozkładu opadów w wybranym roku na tle wielolecia. Temperatura powietrza. Obliczanie wartości średnich dobowych, dekadowych, miesięcznych, półrocznych i rocznych. Amplitudy temperatury. Porównanie średniej rocznej temperatury powietrza i amplitudy rocznej w danym roku i w wieloleciu. Sporządzanie wykresów przebiegu średnich miesięcznych temperatur powietrza w danym roku i w wieloleciu dla wybranej stacji. Obliczanie odchylenia średniej miesięcznej temperatury w danym roku od średniej wieloletniej dla wybranej stacji meteorologicznej. Usłonecznienie rzeczywiste. Dekadowe, miesięczne sumy usłonecznienia możliwego w poszczególnych porach roku na różnych szerokościach geograficznych. Obliczanie średnich wartości usłonecznienia względnego. Kwalifikacja badanego terenu do wybranego regionu klimatycznego Polski wraz z charakterystyką tego regionu. Charakterystyka przebiegu pogody w wybranym roku dla wybranej stacji meteorologicznej w porównaniu z wartościami wieloletnimi. Wyznaczenie wielkości średniego opadu na terenie zlewni wybraną metodą, np. wielokątów równego zadeszczenia. Poznanie wybranych sposobów opracowań danych meteorologicznych i klimatycznych. Wykaz literatury 1. Bac S., Rojek M. Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa 1979 r. 2. Kossowska-Cezak U., Martyn D., Olszewski K., Kopac-Lembowicz M. Meteorologia i Klimatologia. Pomiary, obserwacje i opracowania. PWN, Warszawa-Łódź, 2000 r. 3. Kossowska-Cezak U., Bajkiewicz-Grabowska E. Podstawy hydrometeorologii. PWN, Warszawa 2009 r. 4. Koźmiński Cz., Michalska B. Ćwiczenia z agrometeorologii, 1999r. 5. Kożuchowski K. (red.) Meteorologia i klimatologia. PWN, Warszawa 2005 r. 6. Łykowski B i inni.: Podstawy klimatologii stosowanej. Wybrane działy. Wyd. SGGW, Warszawa 1999 r. 7. Radomski Cz. Agrometeorologia. PWN, Warszawa 1987 r. 8. Rojek M., Żyromski A. Agrometeorologia i klimatologia. Wydawnictwo AR we Wrocławiu, Wrocław 2004 r. 9. Retallack B.J. Podstawy meteorologii. IMGW, Warszawa 1991 r. 10. Szwejkowski Z. Pogoda, klimat i środowisko. UWM, Olsztyn 2004 r. 11. Trzeciak S. Meteorologia morska z oceanografią. PWN, Warszawa 2004 r. 12. Woś A. Meteorologia dla geografów. PWN. Warszawa 2002 r. 13. Współczesne problemy klimatu Polski – fakty i niepewności. (Pr. zbiorowa). Wyd. IMGW, Warszawa 2006 r. 14. Źródła elektroniczne. Odniesienie do efektów kształcenia dla kierunku K1A_W01 Efekty kształcenia Po ukończeniu studiów student/studentka: Wiedza: - wykazuje znajomość podstawowego słownictwa stosowanego w meteorologii K1A_W02 K1A_W05 - charakteryzuje procesy zachodzące w atmosferze i jej zmiany; K1A_W04 K1A_W02 - posiada wiedzę zajmującą się badaniem i opisywaniem stanu atmosfery; - opisuje i interpretuje zjawiska i procesy meteorologiczne; K1A_U01 K1A_U03 K1A_U08 K1A_U08 K1A_U06 Umiejętności: - posługuje się terminologią z zakresu meteorologii i klimatologii - opracowuje i wyznacza podstawowe charakterystyki meteorologiczne; - identyfikuje zagrożenia dla stanu atmosfery; - posługuje się podstawowymi technikami pomiarowymi; - zna zasady interpretacji danych meteorologicznych; Umiejętności zdobyte podczas realizacji zajęć z przedmiotu mogą mieć zastosowanie na dalszym etapie studiów (np. w trakcie praktyk i staży studenckich lub też zajęć badawczych z pracownikami Uniwersytetu). Znajomość ważnych zagadnień z zakresu przedmiotu, które studenci nabędą podczas zajęć, pozwolą studentom wykorzystać je w życiu poza dydaktycznym, np. podczas działalności w studenckim kole naukowym. Kompetencje społeczne (postawy):. K1A_K01 K1A_K06 K1A_K05 K1A_K10 K1A_K08 - uaktualnia swoją wiedzę - jest odpowiedzialny za powierzone publikatory danych meteorologicznych oraz sprzęt pomiarowy; - efektywnie współdziała w pracy zespołowej w ramach zajęć ćwiczeniowych; - wykazuje odpowiedzialność za bezpieczeństwo pracy własnej i kolegów. - opracowuje wyniki pomiarów elementów meteorologicznych i przedstawia je w formie raportu Kontakt [email protected]