Powinność meldunku

Powinność meldunku
Brak meldunku, choćby tymczasowego, może być prawdziwym utrapieniem w codziennym
życiu. Bez niego nie można np. nic kupić na raty, otrzymać kredytu, założyć konta w banku, kupić
telefonu komórkowego z abonamentem. Bez meldunku może być kłopotliwe zapisanie dziecka do
przedszkola lub szkoły podstawowej, ponieważ objęte są rejonizacją.
Urzędom, czyli gminom, informacje o zameldowanych osobach na ich terenie potrzebne są np.
do sporządzania list wyborców, sprawdzania, czy wszystkie dzieci w wieku szkolnym chodzą do
szkoły, ile osób w danym rejonie może korzystać z publicznej służby zdrowia. Nie bez znaczenia takie
dane okazują się w razie kataklizmu, np. powodzi czy wojny.
Obowiązek meldunku
Prawo, czyli ustawa o ewidencji ludności i dowodach osobistych z 10 kwietnia 1974 r. z
późniejszymi zmianami, stanowi, że każdy mieszkający w Polsce, zarówno obywatel polski, jak i
cudzoziemiec, musi być zameldowany. Niedopełnienie tego obowiązku może być potraktowane jako
wykroczenie, za co grozi grzywna, nagana, a nawet ograniczenie wolności. Teoretycznie, bo w
praktyce mało kto ściga osoby nie zameldowane tam, gdzie aktualnie przebywają. Urzędy nie są
zainteresowane ściganiem i nie informują o tym policji. Tak z pewnością było w PRL. Były przecież
„zamknięte" miasta, w których zamieszkiwanie i otrzymanie stałego meldunku przez osobę spoza
Warszawy graniczyło z cudem. Obywatel był przypisany do miejsca i do mieszkania. Obowiązek
meldunkowy polega na:
1. Zameldowaniu się w miejscu pobytu stałego lub czasowego.
2. Wymeldowaniu się z miejsca pobytu stałego lub czasowego.
3. Zameldowaniu o urodzeniu dziecka.
4. Zameldowaniu o zmianie stanu cywilnego.
5. Zameldowaniu o zgonie osoby.
Wolnorynkowa gospodarka poluzowała te zależności. Przede wszystkim można posiadać kilka
mieszkań w różnych miejscowościach. Ludzie więc meldują się w jednym miejscu, a mieszkają w
innym. Potwierdza tę oczywistość art. 52 konstytucji, mówiący o swobodnym poruszaniu się po Polsce
oraz swobodnym wyborze miejsca zamieszkania i pobytu.
Rodzaje meldunków
Na pobyt stały każdy obywatel Polski zobowiązany jest zameldować się w miejscu stałego
zamieszkania. Na stałe można zameldować się tylko w jednym miejscu.
Pobyt czasowy - to przebywanie bez zamiaru zmiany miejsca pobytu stałego w innej
miejscowości pod konkretnym adresem lub w tej samej miejscowości, ale pod innym adresem. Na
pobyt tymczasowy można być zameldowanym jednocześnie w kilku miejscach. Zasadniczo meldunek
na pobyt tymczasowy nie powinien trwać dłużej niż 2 miesiące, powyżej tego okresu obowiązuje już
meldunek stały. Ale ustawa przewiduje wyjątki. Wykonywanie pracy poza miejscem stałego pobytu,
kształcenie się, leczenie, także względy rodzinne, odbywanie służby wojskowej, również pobyt w
więzieniu lub zakładzie poprawczym itp., może trwać powyżej 2 miesięcy i wymaga jedynie meldunku
tymczasowego. Przy zameldowaniu na pobyt stały lub czasowy trwający ponad 2 miesiące należy
przedstawić potwierdzenie uprawnienia do przebywania w lokalu, w którym ma nastąpić
zameldowanie.
Meldunek nie jest wymagany, gdy dotyczy:
• dzieci i ich opiekunów na koloniach, gdy ich pobyt jest krótszy niż 30 dni,
• osób odwiedzających rodzinę przez czas krótszy niż 30 dni,
• dzieci do lat 7 nie muszą mieć meldunku czasowego przez 2 miesiące.
Prawo do mieszkania
Meldunek daje prawo do przebywania w miejscu, w którym dana osoba jest zameldowana. I tak
np. w przypadku konfliktu między najemcą a wynajmującym ten ostatni może prosić o pomoc policję i
domagać się, aby wpuszczono go do mieszkania. Ale jednocześnie wynajmujący nie ma prawa do
meldowania następnych osób bez zgody właściciela mieszkania, czyli głównego lokatora. Zgodę na
zameldowanie dodatkowych osób krewnych czy obcych zawsze musi wyrazić właściciel lokalu. Gdy
mieszkanie ma kilku właścicieli, wystarczy zgoda jednego z ich. W przypadku lokum komunalnego
główny najemca zwraca się z pisemną prośbą do ZBK czy ZGM o zgodę na meldunek, a po jej
uzyskaniu, co na ogół jest zwykłą formalnością, urząd dzielnicy wydaje stosowne zaświadczenie.
Wynajmujący mieszkanie powinni być w nim zameldowani na pobyt czasowy. Obowiązku
meldunkowego mogą dopełnić sami wynajmujący, składając pisemne oświadczenie właściciela, że
tam mieszkają i wniosek o tymczasowy meldunek. Główny lokator lokalu spółdzielczego, niezależnie
od tego czy jest to mieszkanie lokatorskie, czy własnościowe, nie musi pytać o zgodę spółdzielni
mieszkaniowej na wynajem. Ale to on musi wyrazić zgodę na zameldowanie u siebie dodatkowych
lokatorów i powinien o tym powiadomić zarząd spółdzielni.
Niechciany lokator
Jeżeli osoba zameldowana na stałe przez najemcę nie chce, mimo próśb, wyprowadzić się,
pozostaje tylko sąd i sprawa o eksmisję. Ale zanim zapadnie wyrok, zgodnie z prawem lokator będzie
mieszkał. Wymeldować zaocznie można jedynie osobę, która od dłuższego czasu (od pół roku) nie
mieszka i nie pojawia się w miejscu stałego zameldowania. Bywają, wcale nierzadkie, przypadki
zakupu mieszkania (na rynku wtórnym) wraz z zameldowaną tam osobą czy osobami. Zaczynają się
„schody" administracyjne. Na początek należy złożyć pisemny wniosek o wymeldowanie do wydziału
ewidencji ludności w urzędzie gminy. Z reguły sprawa jest załatwiona. Trudności zaczynają się
mnożyć, gdy nie sposób ustalić, gdzie przebywa zameldowany lokator lub gdy zgłasza on pretensje do
zamieszkania. Sprawa musi wówczas trafić do sądu. Wyznaczony kurator bada wszystkie
okoliczności. Do wymeldowania może dojść dopiero po orzeczeniu sądu.
Formalności meldunkowe
Zameldować się pod konkretnym adresem trzeba najpóźniej przed upływem czwartej doby,
licząc od dnia przybycia. Do meldunku potrzebne są dokumenty:
• dowód osobisty lub skrócony akt urodzenia w przypadku osoby niepełnoletniej,
• książeczka wojskowa dla mężczyzn do 50. roku życia,
• karta stałego pobytu albo zezwolenie na osiedlenie się dla cudzoziemców,
• potwierdzenie wymeldowania z poprzedniego miejsca stałego pobytu w przypadku meldunku
stałego w innej miejscowości lub dzielnicy,
• w przypadku meldunku czasowego należy określić, jak długo zainteresowana osoba
pozostanie w tym miejscu.
W nowych dowodach osobistych adres stałego zameldowania jest wydrukowany. Przy każdej
zmianie stałego adresu trzeba więc wymieniać dowód. W przypadku tymczasowego zameldowania
otrzymuje się jedynie zaświadczenie na piśmie o tym fakcie. Formalności wymeldowania prowadzą
również urzędy gminy lub dzielnicy i należy przedstawić te same dokumenty co przy zameldowaniu.
Wymeldowanie powinno nastąpić najpóźniej do dnia opuszczenia miejsca pobytu stałego lub
tymczasowego trwającego ponad 2 miesiące. Żadnych formalności nie trzeba załatwiać, jeśli
meldunek czasowy wygaśnie w określonym dniu. Po prostu dana osoba przestanie być zameldowana
pod wskazanym adresem. Wymeldowanie jest bezpłatne, a zameldowanie czasowe i wydanie
zaświadczenia kosztuje kilkanaście złotych. Chyba najmniej przestrzeganym obowiązkiem, zgodnym z
art. 15 ust. 3, jest zgłoszenie w gminie czy dzielnicy swojego wyjazdu za granicę na okres powyżej 2
miesięcy oraz zgłoszeniu powrotu najpóźniej przed upływem czwartej doby po przyjeździe.