Szczegółowa informacja o prelegentach i referatach, które zostaną

Szczegółowa informacja o prelegentach i referatach, które zostaną wygłoszone na
międzynarodowym sympozjum liturgicznym w Krakowie (21.10.2010)
Ad fontes liturgicos
POWRÓT DO ŹRÓDEŁ
Metodologia i teologia w badaniach źródeł liturgicznych
1) ks. ThDr Marcel Mojzes, PhD.
protosynkiel archieparchii proszowskiej, liturgista, absolwent PIO (Rzym), wykładowca
Greckokatolickiego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Preszowskiego (SŁOWACJA)
Temat referatu:
Actio Dei źródłem liturgicznym par exellence
Wezwanie Ad fontes Soboru Watykańskiego II-go w odniesieniu do liturgii może być zrozumiane jako ponowne
odkrycie Actio Dei, które jest najważniejszym źródłem liturgii. Jak pisze Benedykt XVI, Actio Dei znajduje się
także u podstaw czynnego uczestnictwa wiernych w liturgii (paticipatio actuosa). Ad fontes liturgicos oznacza
więc także ponowne odkrycie tego źrodła liturgii par exellence, którego percepcja w życiu człowieka zostaje
wyrażona przez liturgię. Czcigodnymi świadkami tego są właśnie rękopisy liturgiczne.
2) dr Taras Shmanko
absolwent KUL, dyrektor Ukraińskiego Centrum Liturgicznego we Lwowie (zob.
www.liturgia.org.ua ), redaktor Wydawnictwa „Svichado” (UKRAINA)
Temat referatu: Wschodnie źródła liturgiczne. Rodzaje, osobliwości, metodologia badań
W referacie zostanie przedstawiona problematyka praktycznego badania źródeł liturgicznych obrządku
wschodniego. Główny akcent zostanie położony na teksty liturgiczne oraz metodologię ich badania. Będą
wspomniane także inne źródła liturgiczne, jakimi są lokalne tradycje liturgiczne, obyczaje ludowe, zabytki sztuki
sakralnej. Bazując na wieloletnim doświadczeniu pracy ze zbiorami rękopisów i starodruków cyrylickich autor
przedstawi szereg praktycznych propozycji dla organizacji efektywnej pracy źródłoznawczej.
3) ks. dr hab. Erwin Mateja
wykładowca Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego, redaktor półrocznika
<Liturgia Sacra>
Temat referatu:
Księdza Wacława Schenka badania nad wrocławskimi rękopisami liturgicznymi.
Pokazany zostanie wkład ks. prof. Wacława Schenka w odkrycie tych źródeł, ich opis oraz ukazany sposób
badania kultów świętych w oparciu o te źródła na przykładzie kultu św. Stanisława
4) dr Maksym Tymo
wykładowca śpiewu liturgicznego w Seminarium Duchownym we Lwowie, sekretarz Komisji
liturgicznej UGKC (Ukraińskiej Cerkwi Greckokatolickiej)(UKRAINA)
Temat referatu:
Liturgiczna hymnografia bizantyjska jako źródło teologii
Bizantyjska liturgiczna hymnografia dość często jest przedmiotem zainteresowania filologów, muzykologów
oraz historyków. Natomiast jej rola jako źródła teologii do niedawnych czasów w nauce nie była należycie
doceniona. Dzięki ożywieniu zainteresowania liturgią, zwłaszcza w XX w., uświadomiono sobie, że teologia nie
może obejść się bez badania liturgii, jej treści oraz symboliki. Referat ma na celu pokazać powiązania między
doktryną a modlitwą Kościoła, przedstawić bizantyjskie teksty liturgiczne jako jedno z najbardziej ważnych
źródeł Tradycji Kościoła obok postanowień Soborów powszechnych, dzieł Ojców Kościoła, ikonografią i
odsłonić ich wartość teologiczno-dogmatyczną. W referacie zostanie ukazana także metodologia badania
hymnografii bizantyjskiej.
5) igumen Evfrosin (Bilash), dr teologii
wice-przewodniczący Wydziału Misyjnego przy Świętym Synodzie Ukraińskiej Cerkwi
Prawosławnej, wykładowca Wydziału Ekonomiczno-Prawnego Odesskiego Uniwersytetu
Państwowego im. I.Miecznikowa, wykładowca Połtawskiego Misyjnego Seminarium
Duchownego (UKRAINA)
Temat referatu:
Historyczny kontekst kształtowania się liturgii Cerkwi w tradycji rosyjskiej
Większość tekstów Cerkiew rosyjska zapożyczyła z tradycji bizantyjskiej. Nie naruszając podstawowej formy
liturgii bizantyjskiej, Cerkiew rosyjska uzupełniała jednak jej obrzędy swoimi własnymi tekstami. Proces ten
spowodował włączenie tematyki związanej z wydarzeniami historycznymi do tekstów liturgicznych. Taka
transformacja tekstów liturgii stała się sposobem legitymizacji znaczących wydarzeń z życia państwa i narodu
rosyjskiego, przenosząc je z obszaru historycznego do metahistorycznego, ponadczasowego porządku. Studium
tego procesu pozwala sformować model badawczy, który może być zastosowany w poszukiwaniach naukowych
dotyczących wpływu historii na liturgiczne życie Kościoła.
6) ks. prof. dr hab. Helmut Sobeczko
dyrektor Instytutu Liturgii, Muzyki i Sztuki Sakralnej Wydziału Teologicznego Uniwersytetu
Opolskiego, redaktor naczelny półrocznika <Liturgia Sacra>
Temat referatu:
Libri ordinari jako źródło poznania liturgii przedtrydenckiej.
Referat pragnie pokazać jak w wyniku badań nad zachowanym Liber ordinarius z 1563 r. można odtworzyć
przedtrydencki model liturgii sprawowanej w katedrze wrocławskiej. Będzie to jednocześnie przybliżenie
metody pracy nad tego rodzaju źródłami liturgicznymi.
7) ks. prof. ThDr Vojtech Boháč, PhD.
badacz greckokatolickich ksiąg liturgicznych, wykładowca Greckokatolickiego Wydziału
Teologicznego Uniwersytetu Preszowskiego (SŁOWACJA)
Temat referatu:
Najstarsze księgi liturgiczne grekokatolików na Słowacji
Prezentacja najstarszych ksiąg liturgicznych grekokatolików na Słowacji pozwoli zapoznać się z formowaniem
się liturgicznej tradycji ich Kościoła. Księgi liturgiczne są ważnymi świadkami powstania i rozwoju Kościoła
greckokatolickiego na Słowacji.
8) ks. dr Szymon Fedorowicz
krakowski badacz źródeł liturgicznych, habilitant UPJP II
Temat referatu:
Wawelskie kolektarze jako źródło poznania liturgii katedralnej w XVI wieku
Na przykładzie szczególnego rodzaju księgi chórowej, jaką był niegdyś kolektarz, pokazane zostaną możliwości
badania i opisywania liturgii Kościoła lokalnego. Konkretnie dotyczyć to będzie liturgii sprawowanej przez
duchowieństwo katedry wawelskiej. Ze względu na dotychczas słabe wykorzystywanie w pracach naukowych
rękopiśmiennych ksiąg liturgicznych - jako źródeł poznania kultu chrześcijańskiego na ziemiach polskich zamierzamy zwrócić uwagę na to atrakcyjne i szerokie pole poszukiwań w zakresie historii liturgii.
9) mgr Michal Glevaňák
absolwent CMTF PU (Ołomuniec, Republika Czeska), bibliotekarz Biblioteki Uniwersyteckiej
Uniwersytetu Preszowskiego w Preszowie (SŁOWACJA).
Temat referatu:
Velykyj zbornik – księga liturgiczna z pierwszym oficjalnym zezwoleniem kościelnym,
udzielonym przez preszowskiego biskupa greckokatolickiego Józefa Gagance w 1860
roku
Autor artykułu postara się naszkicować dzieje eparchii preszowskiej w 19. wieku, gdy na stolicy biskupiej
zasiadał wladyka Józef Gaganec. Jednym z jego znaczących dzieł było wydanie „Wielkiego zbornika“, przez co
przyczynił się do kultywacji życia liturgicznego eparchii preszowskiej. Autor postara się zaprezentować treść
księgi i jej kompozycję oraz ocenić jej znaczenie tak z historycznego, jak też liturgicznego punktu widzenia.
10) dr Wasyl Rudejko
wykładowca Katedry Liturgiki UKU (Ukraiński Uniwersytet Katolicki) we Lwowie
(UKRAINA)
Temat referatu:
Stosowanie zasady ad fontes we współczesnych reformach Brewiarza bizantyjskiego
Wśród wytycznych Vaticanum secundum w sprawie odnowy liturgicznej szczególną uwagę udziela się badaniu
źródeł. W tradycji bizantyjskiej też dokonano prób odnowy liturgii. Wśród nich dwie próby odnowienia
brewiarza w klasztorach New Skete oraz Przemienienia Pańskiego w Kalifornii. Referat będzie próbą
przedstawienia tych reform jako ilustracji wymienionej zasady odnowy.