Gminny Program Zdrowia Psychicznego

Załącznik do Uchwały
Nr………….………..
Gminny Program Ochrony
Zdrowia Psychicznego
na lata 2011 – 2015
Legnica
1
SPIS TREŚCI
Wstęp ………………………………………….………………..…….................3
I. Sytuacja epidemiologiczna w jednostkach psychiatrycznej opieki stacjonarnej
i ambulatoryjnej w Legnicy……………………………..……….……………4
II. Zasoby opieki psychiatrycznej i lecznictwa odwykowego………………….12
1. Lecznictwo stacjonarne…….…………..…………………………………..12
1.1. Zasoby psychiatrycznej opieki stacjonarnej………………………….…12
1.2. Stacjonarne zasoby lecznictwa odwykowego………………….…….…13
2. Opieka ambulatoryjna ……………………………………………………..14
2.1. Psychiatryczna opieka ambulatoryjna…………………………………..14
2.2. Poradnie odwykowe……………………………………………….……15
3. Kadra w legnickich zakładach opieki psychiatrycznej………………………...16
III. Formy pomocy mieszkańcom Legnicy z zaburzeniami psychicznymi
i uzaleŜnieniami………………………..…………………………………..17
IV. Działalność organizacji pozarządowych…………………………………...23
V. ZałoŜenia programowe……………………………………………………...24
VI. Zarządzanie programem, jego monitorowanie i finansowanie …………....26
VII. Podsumowanie……………………………………………………………27
2
WSTĘP
Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia
psychicznego (Dz. U. Nr 111, poz. 535 z późn. zm.) ochronę zdrowia psychicznego
zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane.
W działaniach na rzecz ochrony zdrowia psychicznego mogą uczestniczyć stowarzyszenia
i inne organizacje społeczne, fundacje, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki
wyznaniowe oraz grupy samopomocy pacjentów i ich rodzin, a takŜe inne osoby fizyczne
i prawne. Według w/w ustawy ochrona zdrowia psychicznego obejmuje realizację zadań
w zakresie:
1) promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym,
2) zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie
dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do Ŝycia
w środowisku rodzinnym i społecznym,
3) kształtowania wobec osób z zaburzeniami psychicznymi właściwych postaw
społecznych,
a
zwłaszcza
zrozumienia,
tolerancji,
Ŝyczliwości,
a
takŜe
przeciwdziałania ich dyskryminacji.
PowyŜsze działania określone zostały w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia
Psychicznego na lata 2011 – 2015, który został przyjęty rozporządzeniem Rady Ministrów
z dnia 28 grudnia 2010r. (Dz. U. z 2011r., Nr 24, poz. 128). Niniejszy program określa
strategię działań mających na celu ograniczenie występowania zagroŜeń dla zdrowia
psychicznego, poprawę jakości Ŝycia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich bliskich oraz
zapewnienia dostępności do świadczeń opieki zdrowotnej.
Gminny program obejmuje propozycje działań w obszarze ochrony zdrowia
psychicznego na terenie miasta Legnicy.
W Programie połoŜono nacisk na zadania z zakresu promocji zdrowia zaburzeń
psychicznych, oraz zapewnienia dostępności do świadczeń zdrowotnych i innych form opieki
w środowisku rodzinnym oraz budowie partnerstwa pomiędzy wszystkimi podmiotami
współuczestniczącymi w realizacji proponowanych zadań.
3
I. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W JEDNOSTKACH
PSYCHIATRYCZNEJ OPIEKI STACJONARNEJ
I AMBULATORYJNEJ W LEGNICY
Zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r o ochronie zdrowia psychicznego
(Dz. U. nr 111, poz. 535 z późn. zm.) mówiąc o osobach z zaburzeniami psychicznymi mamy
na myśli osoby:
1) chore psychicznie (wykazujące zaburzenia psychotyczne),
2) upośledzone umysłowo,
3) wykazujące inne zakłócenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy
medycznej zaliczone są do zaburzeń psychicznych, a osoba ta wymaga świadczeń
zdrowotnych lub innych form pomocy i opieki niezbędnych do Ŝycia społecznego
w środowisku rodzinnym lub społecznym.
Podstawowym wskaźnikiem stanu zdrowia psychicznego Polaków jest rozpowszechnienie
zaburzeń psychicznych rejestrowanych w placówkach psychiatrycznej opieki zdrowotnej,
w tym takŜe związanych z naduŜywaniem substancji psychoaktywnych – alkoholu,
narkotyków i leków.
W ciągu 18 lat, od roku 1990 do 2007, wskaźnik rejestrowanego rozpowszechnienia
zaburzeń psychicznych wzrósł o 119% w opiece ambulatoryjnej i 50% w opiece stacjonarnej.
Bardziej niŜ wskaźniki rozpowszechniania w badanym okresie, rosły wskaźniki
zapadalności (tzn. zgłaszających się po raz pierwszy do leczenia w danym roku). Wskaźnik
zapadalności w lecznictwie ambulatoryjnym wrósł o 109% a w lecznictwie całodobowym
wzrósł o 73%.
Wykres 1. OPIEKA AMBULATORYJNA. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami
psychicznymi w Polsce. Wskaźnik na 100 tys. ludności
4000
3657
3500
3571
3000
2455
2500
2000
1500
Ogółem
1885
1629
Pierwszorazowi
1029
1000
500
444
518
738
930
0
1990
1995
2000
2005
2007
4
Wykres 2. OPIEKA STACJONARNA. Leczeni ogółem i po raz pierwszy z zaburzeniami
psychicznymi w Polsce. Wskaźnik na 100 tys. ludności
600
537
542
500
439
400
362
367
Ogółem
300
202
200
100
129
240
223
Pierwszorazowi
147
0
1990
1995
2000
2005
2007
W 2009 roku, według danych Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu,
w legnickich w poradniach zdrowia psychicznego leczonych było (bez uzaleŜnień ) ogółem
3996 osób. Było to o 3740 osób mniej niŜ w roku 2005. W obu tych rocznikach liczba
pacjentów zgłaszających się po raz pierwszy była na podobnym poziomie. Liczba leczonych
ambulatoryjnie w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców 383,6 i w porównaniu z rokiem 2005
wskaźnik wykazuje tendencje spadkową o 347,9/ 10 tys.
W ogólnej liczbie leczonych w psychiatrycznej opiece ambulatoryjnej w roku 2009
najczęściej chorych zdiagnozowanych zostało w grupie zaburzeń nerwicowych (47,2%),
organiczne zaburzenia niepsychiczne i psychiczne (14,2%), zaburzenia afektywne (12,3%),
upośledzenia umysłowe (11,3%), schizofrenia (6,6%) i inne zaburzenia psychoaktywne
i urojeniowe /bez afektywnych i schizofrenii/ (6,3%) – Tabela Nr 1.
Z informacji przekazanych przez NZOZ Ośrodek Neuropsychiatrii Dziecięcej
w Legnicy w 2010 roku - Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i MłodzieŜy udzieliła
3 600 porad. Dzieci i młodzieŜ leczona była głównie z powodu upośledzenia umysłowego,
zaburzeń rozwoju, mowy, zachowania, zaburzeń umiejętności szkolnych, autyzmu, Zespołu
Aspargera, ADHD, mutyzmu, tików i moczenia nocnego.
W poradniach leczenia uzaleŜnień w 2009r. leczyło się 563 pacjentów, w tym 308
po raz pierwszy, u których rozpoznano zaburzenia spowodowane uŜywaniem alkoholu.
Z ogólnej liczby leczonych zaburzeń spowodowanych alkoholem najwięcej chorych
zdiagnozowano w grupie zaburzeń związanych z zespołem uzaleŜnienia.
5
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
pozostałe rozpoznania
nieokreślone zaburzenia
psychiczne
po raz pierwszy w
(F99)
Ŝyciu
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
upośledzenie umysłowe
(F70-F79)
zaburzenia osobowości i
zachowania dorosłych
(F60-F69)
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
zaburzenia nerwicowe
(F40-F59)
ogółem
zaburzenia afektywne
(F30-F39)
po raz pierwszy w
Ŝyciu
ogółem
inne zaburzenia psychot.
i urojeniowe /bez
afektywnych i
schizofrenii/
po raz pierwszy w
(F21-F29)
Ŝyciu
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
ogółem
schizofrenia
(F20)
zaburzenia
spowodowane
uŜywaniem innych subst.
(F11-F19)
po raz pierwszy w psychoakt.
Ŝyciu
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
zaburzenia
spowodowane
uŜywaniem alkoholu
(F10)
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
ogółem
po raz pierwszy w
Ŝyciu
ogółem
Wyszczególnienie
po raz pierwszy w
Ŝyciu
wskaźnik na
10 tys. ludności
ogółem
organiczne zaburzenia
niepsychiczne i
psychiczne
(F00-F09)
Leczeni w poradniach zdrowia psychicznego wg rozpoznań w woj. dolnośląskim i mieście Legnicy w latach 2005-2009
ogółem
Tabela Nr 1
rok 2005
województwo
m.Legnica
98395
28527
340,7
98,8
19750
4 541
3 555
1 346
2 460
1 445
10 212
1 569
5 981
1 126
20 432
6 152
27 309
9 662
2 491
939
4 172
909
229
112
1 804
726
7 736
1 842
731,5
174,2
1 311
228
53
21
10
0
643
69
534
47
2 041
630
2 554
691
113
48
435
108
0
0
42
0
107348
26991
372,4
93,6
23474
4 505
2 718
1 082
1 807
866
11 493
1 837
8 431
1 613
21 195
5 981
28 532
8 636
2 119
534
5 459
1 204
551
219
1 569
514
7 326
1 466
696,5
139,4
1 320
172
25
5
20
2
676
101
632
146
1 371
326
2 689
604
83
15
474
94
1
1
35
0
92002
19865
319,6
69,0
20219
3 838
3 560
1 072
683
285
9 706
1 143
6 300
978
17 471
3 728
25 185
6 646
2 371
642
4 562
836
456
275
1 489
422
4 396
927
419,6
88,5
920
160
22
1
6
0
309
20
327
57
865
119
1 499
438
50
26
370
101
1
1
27
4
89176
22293
310,0
77,5
18432
3 866
3 777
1 143
722
281
9 074
1 099
5 770
1 019
17 779
4 473
25 134
8 104
2 018
690
4 086
643
562
222
1 822
753
6 771
1 035
648,0
99,1
1 035
160
4
3
0
0
652
42
590
65
1 168
156
2 736
471
63
10
511
124
3
2
9
2
93876
24073
326,3
83,7
19521
4 334
3 072
1 004
981
293
9 925
1 448
6 772
1 141
18 696
5 286
25 651
8 372
2 192
674
4 246
699
556
283
2 264
539
3 996
846
383,6
81,2
568
104
6
3
264
27
254
23
493
124
1 886
509
64
12
453
40
1
0
7
4
rok 2006
województwo
m.Legnica
rok 2007
województwo
m.Legnica
rok 2008
województwo
m.Legnica
rok 2009
województwo
m.Legnica
6
W latach 2006-2009 liczba leczonych w poradniach dla osób
zaburzeniami
spowodowanymi uŜywaniem alkoholu utrzymywała się na poziomie około 600 osób.
Rok 2009 przyniósł wzrost liczby pacjentów leczonych pierwszorazowo o 100% w stosunku
do roku 2008.
W zakładach opieki ambulatoryjnej w 2009r. leczyło się 443 pacjentów
z zaburzeniami psychicznymi spowodowanymi uŜywaniem środków psychoaktywnych,
w tym 166 to pacjenci pierwszorazowi. Ze świadczeń korzystali pacjenci gdzie przyczyną
zaburzeń psychicznych było uŜywanie kilku substancji psychoaktywnych, które stanowiły
33,6% ogółu rozpoznań.
Drugą największą grupą uzaleŜnień były inne substancje pobudzające, w tym kofeina (24,1%
populacji leczonej z powodu zaŜywania środków psychoaktywnych). Ponad 21% rozpoznań
dotyczyło zaburzeń spowodowanych uŜywaniem kanabinoli, a około 10% stanowiły
zaburzenia spowodowane przyjmowaniem opiatów.
W stosunku do roku 2008 liczba chorych z rozpoznaniem zaburzeń psychicznych z powodu
uŜywania środków psychoaktywnych zmalała o 102 osoby, w tym o 35 pacjentów leczonych
po raz pierwszy w Ŝyciu – Tabela Nr 2.
Brak
danych
odnośnie
ilości
legniczan
hospitalizowanych
w
szpitalach
psychiatrycznych. Dolnośląski Urząd Wojewódzki we Wrocławiu przekazał dane statystyczne
zawierającą ilość leczonych w oddziałach szpitalnych psychiatrycznych w województwie
dolnośląskim w latach 2005-2009 – Tabela Nr 3.
W roku 2009 w województwie dolnośląskim zanotowano wzrost osób chorych, leczonych
w szpitalach psychiatrycznych na oddziałach: psychiatrycznym dla dzieci i młodzieŜy,
leczenia uzaleŜnień, detoksykacji (alkoholicy), terapii uzaleŜnień od alkoholu, psychiatrii
sądowej oraz psychogeriatrycznym. Natomiast spadek hospitalizowanych pacjentów wystąpił
na oddziale psychiatrycznym, oddziale psychiatrycznym dla dzieci, oddziale detoksykacji
(narkotyki i inne substancje psychoaktywne).
Z uwagi na usytuowanie blisko Legnicy Szpitala Psychiatrycznego w Złotoryi załoŜyć naleŜy,
Ŝe mieszkańcy naszego miasta korzystali z leczenia w tej placówce. W 2010 r. na oddziałach
psychiatrycznych leczono ogółem 1070 osób, w tym 467 męŜczyzn i 603 kobiety głównie z
powodu schizofrenii, depresji, zaburzeń nastroju.
Leczenie Zespołów Abstynencyjnych dla UzaleŜnionych od Alkoholu 725 pacjentów (699
męŜczyzn i 26 kobiet), a dla UzaleŜnionych od Środków Psychoaktywnych 245 pacjentów
(196 męŜczyzn i 49 kobiet).
7
Tabela Nr 2:
Leczeni w poradniach leczenia uzaleŜnień wg rozpoznań w woj dolnośląskim i mieście Legnicy w latach 2005-2009
wskaźnik na
10 tys. ludności
ogółem
zaburzenia psych.
związane z alkoholem
(F10)
Wyszczególnieni
leczeni
po raz
pierwszy
leczeni
po raz
pierwszy
leczeni
po raz
pierwszy
zaburzenia psych.
spowodowane
uŜywaniem substancji
psychoakt. - opiaty
(F11)
leczeni
po raz
pierwszy
zaburzenia psych.
spowodowane
uŜywaniem substancji
psychoakt. kanabinole (F12)
leczeni
po raz
pierwszy
zaburzenia psych.
spowodowane
uŜywaniem subst.
psychoakt. - inne
subst. pobudzające, w
tym kofeina (F15)
leczeni
po raz
pierwszy
zaburzenia psych.
spowodowane uŜywaniem
subst. psychoaktywnych kilka subst. lub inne
subst. psychoakt. (F19)
leczeni
po raz
pierwszy
pozostałe rozpoznania
po raz
pierwszy
leczeni
zaburzenia nerwicowe
związane ze stresem i
somatomorficzne (F40-F48)
leczeni
po raz pierwszy
rok
2005
województwo
Legnica
14 562
5 816
50,4
20,1
11 048
4 460
617
183
491
260
386
150
1 263
486
208
1 322
429
125,0
40,6
803
261
69
31
54
21
94
35
144
36
2
120
549
157
156
45
Zaburzenia psychiczne spowodowane uŜywaniem substancji psychoaktywnych
wskaźnik na
10 tys. ludności
Leczeni
Wyszczególnienie
w tym po
raz
pierwszy
Zaburzenia
spowodowane
uŜywaniem alkoholu
(F10)
w tym po
raz
pierwszy
leczeni
ogółem
inne subst.
pobudzające,
w tym kofeina (F15)
kanabinole (F12)
w tym po
raz
pierwszy
leczeni
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
leczeni
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
UŜywanie tytoniu (F17)
kilka substancji lub inne
substancje psychoakt.
(F19)
leczeni
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
Pozostałe rozpoznania
inne
ogółem
w tym po raz
pierwszy
14 861
5 833
51,6
20,2
11 835
4 424
598
182
358
188
361
197
1 064
417
416
208
1 034
516
98,3
49,1
583
175
89
22
73
65
107
100
153
125
29
29
14 915
5 761
51,8
20,0
11 655
4 478
492
149
451
252
352
172
1 242
512
172
89
1 060
415
101,2
39,6
618
165
57
35
104
67
128
83
126
51
27
14
ogółem
leczeni
ogółem
opiaty (F11)
leczeni
ogółem
w tym po raz
pierwszy
leczeni
ogółem
w tym po raz
pierwszy
leczeni
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
rok
2006
województwo
Legnica
rok
2007
województwo
Legnica
282
53
269
56
8
Cd. Tabeli Nr 2: Leczeni w poradniach leczenia uzaleŜnień wg rozpoznań w woj. dolnośląskim i mieście Legnicy w latach 2005-2009
Zaburzenia spowodowane uŜywaniem środków psychoaktywnych
wskaźnik na
10 tys. ludności
Leczeni
Zaburzenia
spowodowane
uŜywaniem alkoholu
(F10)
Opiaty (F11)
Inne subst.
pobudzajace, w tym
kofeina (F15)
Leki uspokajające i
nasenne (F13)
Kanabinole F12)
Wyszczegónienie
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
ogółem
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
leczeni
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
leczeni
w tym po raz
pierwszy w
Ŝyciu
leczeni
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
w tym po raz
pierwszy w
Ŝyciu
leczeni
leczeni
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
Kilka substancji lub
inne substancje
psychoaktywne (F19)
leczeni
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
UŜywanie tytoniu (F17)
leczeni
w tym po raz
pierwszy w
Ŝyciu
Pozostałe
rozpoznania
leczeni
w tym po
raz
pierwszy
w Ŝyciu
rok
2008
województwo
Legnica
16 470
7 152
57,2
24,9
13 178
6 049
325
60
891
309
247
72
363
122
1 098
392
1 173
355
112,3
34,0
628
154
42
24
155
58
43
16
128
49
163
53
16 225
7 503
56,4
26,1
12 590
5 947
619
146
428
223
136
84
313
133
1 143
439
1 006
474
96,6
45,5
563
308
44
22
95
48
9
7
107
46
149
30
91
43
277
105
14
1
964
514
39
13
rok
2009
województwo
Legnica
32
17
9
Tabela Nr 3: Leczeni na oddziałach szpitalnych psychiatrycznych w woj. dolnośląskim w
latach 2005-2009
KOD
ODDZIAŁU
NAZWA ODDZIAŁU
4700
Oddział psychiatryczny
4701
LICZBA HOSPITALIZOWANYCH
2005
2006
2007
2008
2009
10 306
9 857
9 572
9 600
9 340
Oddział psychiatryczny dla dzieci
405
329
133
109
135
4702
Oddział psychiatryczny rehabilitacyjny
411
344
339
355
295
4703
Oddział psychiatryczny młodzieŜowy
407
82
4705
373
218
476
690
4710
Oddział psychiatryczny dla dzieci i
młodzieŜy
Oddział psychosomatyczny
229
210
217
207
4712
Oddział psychogeriatryczny
4730
Oddział psychiatrii sądowej
83
84
81
73
137
4732
88
81
101
98
77
4
46
11
51
66
4740
Oddział psychiatrii sądowej o
wzmocnionym zabezpieczeniu
Oddział psychiatrii sądowej o
wzmocnionym zabezpieczeniu dla
młodzieŜy
Oddział odwykowy o wzmocnionym
zabezpieczeniu dla młodzieŜy
Oddział leczenia uzaleŜnień
1 029
1 491
1 284
1 357
1 305
4742
Oddział detoksykacji (alkoholowy)
2 517
2 651
2 645
2 822
2 804
4744
Oddział terapii uzaleŜnień od alkoholu
1 258
1 362
1 444
1 751
1 468
4746
Oddział terapii uzaleŜnień od narkotyków
i substancji psychoaktywnych
Oddział detoksykaci (narkotyki i inne
substancje psychoaktywne)
Oddział rehabilitacyjny dla uzaleŜnionych
od substancji psychoaktywnych
RAZEM
815
734
766
717
337
253
290
331
18 035
17 120
17 969
17 795
4733
4737
4748
4750
222
95
177
337
856
17 919
Źródło: sprawozdanie MZ-30, MZ-
Na oddziale Dziennym Psychiatrycznym w Legnicy przy ul. Chojnowskiej ogółem
leczono 146 pacjentów (47 męŜczyzn i 99 kobiet) najczęściej z powodu reakcji na cięŜki stres
i zaburzenia adaptacyjne (24 osoby), schizofrenii (33 osoby), inne zaburzenia psychotyczne
spowodowane uszkodzeniem
lub dysfunkcją mózgu i chorobą somatyczną (23 osoby),
zaburzenia lękowe (14 osób), zaburzenia depresyjne nawracające (12 osób).
W Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy w 2010r. na Oddziale
Psychiatrycznym leczono ogółem 450 pacjentów w zakresie depresji, schizofrenii, zaburzeń
nerwicowych i otępiennych. W legnickich oddziałach leczenia uzaleŜnień w 2010r. leczonych
było 274 męŜczyzn i 79 kobiet (353 osoby), w tym 279 uzaleŜnionych od alkoholu,
73 od hazardu i jedna osoba z „podwójną diagnozą”.
10
Z uwag wniesionych przez Dyrektora SP ZOZ w Złotoryi wynika, Ŝe w ostatnich
latach coraz częściej na leczenie do Oddziału Leczenia Zespołów Abstynencyjnych dla
UzaleŜnionych od Środków Psychoaktywnych zgłaszają się pacjenci uzaleŜnieni od
benzodiazepin (leki ogólnodostępne).
Dla około 50% osób uzaleŜnionych, początek choroby stanowi pochodzenie jatrogenne
(uboczne skutki zaŜywania leków przy chorobach przewlekłych).
Wzrasta teŜ liczba pacjentów uzaleŜnionych od leków opiatowych czy uzaleŜnionych od
kodeiny, pseudoefedryny, substancji zawartych w lekach dostępnych w aptekach bez recepty
jak Sudafet, Acodin, Thiocodin czy Acatar.
W
oddziałach
psychiatrycznych
następuje
natomiast
wzrost
liczby
pacjentów
z zaawansowanymi dolegliwościami somatycznymi co skutkuje w długości i częstotliwości
ich pobytu na leczeniu. MoŜliwość kierowania tych chorych do zakładów opiekuńczoleczniczych czy do przewlekle chorych psychiatrycznie zmniejszyłoby czas oczekiwania na
przyjęcie do szpitala jednocześnie obniŜając znacznie koszty leczenia.
Według danych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Legnicy z pomocy korzysta około
300 osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym około 160 kobiet i 140 męŜczyzn. W ostatnich
latach zauwaŜa się znaczny wzrost klientów z zaburzeniami psychicznymi zgłaszającymi się
do Ośrodka. Tendencja zwyŜkowa dotyczy zarówno kobiet jak i męŜczyzn. Niepokojącym
zjawiskiem jest obniŜenie wieku osób dotkniętych tymi chorobami. W ramach zadań
realizowanych przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej osoby te (o ile spełniają kryteria
ustawowe), mają moŜliwość skorzystania ze świadczeń pomocowych w postaci świadczeń
pienięŜnych i niepienięŜnych oraz pomocy instytucjonalnej.
Miejski Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności w Legnicy.
Zespół realizuje zadania wynikające z ustawy z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji
zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych i rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej w sprawie orzekania o niepełnosprawności i stopniu
niepełnosprawności z dnia 15 lipca 2003r.
W 2010r. wydano 2835 orzeczeń o stopniu niepełnosprawności. Wśród tych osób znajdowało
się 26 osób z kategorią niepełnosprawności 01-U (upośledzenie umysłowe) oraz 329 osób
z kategorią 02-P (choroby psychiczne).
11
Niepełnosprawni na legnickim rynku pracy.
Powiatowy Urząd Pracy w Legnicy realizuje zadania z zakresu rehabilitacji zawodowej osób
niepełnosprawnych. Na koniec 2010r. zarejestrowanych było 575 osób niepełnosprawnych,
co stanowi 13% ogółu zarejestrowanych bezrobotnych. Największą grupę wśród nich są
osoby z wykształceniem zawodowym 40,4%, gimnazjalnym i poniŜej 34%. Pod względem
orzeczonego stopnia niepełnosprawności dominują klienci ze stopniem lekkim 452 osoby,
następnie ze stopniem umiarkowanym 102 osoby i 21 osób ze znacznym.
W 2010r. zgłoszono ogółem 526 ofert pracy dla osób niepełnosprawnych z miasta Legnicy.
II. ZASOBY OPIEKI PSYCHIATRYCZNEJ I LECZNICTWA
ODWYKOWEGO
1. Lecznictwo stacjonarne
1.1. Zasoby psychiatrycznej opieki stacjonarnej
Do roku 2009 opiekę szpitalną mieszkańcom Legnicy zapewniał głównie Wojewódzki
Szpital Psychiatryczny SPZOZ w Złotoryi ul. Szpitalna 9.
W strukturze szpitala funkcjonują następujące oddziały:
1) w Złotoryi:
- Oddział Psychiatryczny Ogólny I (39 łóŜek);
- Oddział Psychiatryczny Ogólny II (36 łóŜek);
- Oddział Psychiatryczny Rehabilitacyjny (36 łóŜek);
2) w Legnicy ul. Chojnowska 81 bud. D:
- Oddział Dzienny Psychiatryczny (22 miejsca).
12
Od roku 2009 w strukturze Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Legnicy
przy ul. Iwaszkiewicza 5 funkcjonuje Oddział Psychiatryczny na 30 łóŜek.
Niepubliczny Zakład Psychiatrycznej Opieki Zdrowotnej „Metis” Sp. z o.o.
ul. Reymonta 2 w Legnicy posiada:
- Oddział Dzienny Psychiatryczny (16 miejsc);
- Oddział Dzienny Psychiatryczny Rehabilitacyjny (6 miejsc).
Wymienione zakłady świadczą opiekę stacjonarną w zakresie m.in. depresji, zaburzeń
z
kręgu
schizofremi,
zaburzeń
nerwicowych,
otępieniach,
organicznych
zaburzeń
niepsychotycznych, reakcji na cięŜki stres i zaburzenie adaptacyjne.
1.2. Stacjonarne zasoby lecznictwa odwykowego
Stacjonarnymi
zakładami
leczenia
odwykowego
są:
oddziały
odwykowe
i detoksykacyjne, które wchodzą w skład szpitali psychiatrycznych lub ogólnych oraz ośrodki
leczenia odwykowego.
W skład ośrodka leczenia odwykowego wchodzą: oddziały odwykowe, oddziały
odwykowe dzienne i nocne oraz hostel. Ośrodki leczenia odwykowego znajdują się
w miastach liczących powyŜej 100 tys. mieszkańców.
Do zadań oddziału odwykowego naleŜy udzielanie świadczeń w zakresie
przewidywanym
dla
oddziałów
szpitalnych,
z
uwzględnieniem
postępowania
psychoterapeutycznego i socjoterapeutycznego, a ponadto w rozwiązywaniu spraw często
Ŝyciowych pacjentów, dalszego leczenia, opieki w odpowiedniej placówce.
Oddział dzienny przeznaczony jest dla pacjentów czasowo niezdolnych do pracy,
bezrobotnych, wymagających kontrolowanego leczenia w ramach częściowej hospitalizacji.
Oddział
odwykowy
nocny
przeznaczony
jest
dla
pacjentów
pracujących,
wymagających takich warunków do prowadzenia leczenia odwykowego, które nie są moŜliwe
w ich miejscu zamieszkania.
13
Do zadań hostelu naleŜy udostępnianie pacjentom, którzy przeszli intensywne leczenie
odwykowe, zapewnienie okresowego (domu) zakwaterowania do czasu usamodzielnienia się
albo uzyskania miejsca w domu pomocy społecznej. Hostel ponadto obejmuje mieszkańców
programem leczniczo – rehabilitacyjnym.
Leczenie odwykowe osób uzaleŜnionych od alkoholu zabezpieczają:
1) Wojewódzki Szpital Psychiatryczny SPZOZ w Złotoryi:
a) Oddział Leczenia Zespołów Abstynencyjnych dla UzaleŜnionych od Alkoholu
(18 łóŜek)
- w Legnicy ul. Chojnowska 81 bud. E
a) Oddział Terapii UzaleŜnień (28 łóŜek)
2) Niepubliczny
Ośrodek
Terapii
UzaleŜnień
od
Alkoholu
w
Legnicy przy
ul. Powstańców Śląskich 10
a) Dzienny Oddział Leczenia UzaleŜnień (11 miejsc)
b) Oddział Stacjonarny Leczenia UzaleŜnień (24 łóŜka)
c) Hostel dla UzaleŜnionych od Alkoholu (15 łóŜek)
Leczenie odwykowe osób uzaleŜnionych od środków psychoaktywnych:
1) Wojewódzki Szpital Psychiatryczny SPZOZ w Złotoryi:
a) Oddział Leczenia Zespołów Abstynencyjnych UzaleŜnionych od środków
Psychoaktywnych (8 łóŜek);
2) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Profilaktyki i Terapii UzaleŜnień
„Monar” w Legnicy przy ul. Chojnowskiej 81A;
a) Oddział Dzienny Terapii UzaleŜnień od Substancji Psychoaktywnych (8 miejsc).
2. Opieka ambulatoryjna
2.1. Psychiatryczna opieka ambulatoryjna
Psychiatryczna opieka ambulatoryjna prowadzona jest w poradniach zdrowia
psychicznego, które zajmują się leczeniem róŜnego rodzaju zaburzeń zdrowia psychicznego
14
oraz zaburzeń zachowania (schizofrenia, depresja, upośledzenie umysłowe, zaburzenie
nerwicowe). Pomoc udzielana jest w formie psychoedukacji, terapii indywidualnej, grupowej,
rodzinnej w poradni. W poradni zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieŜy leczone
są róŜnego rodzaju zaburzenia zachowania i emocji u dzieci i młodzieŜy, depresje. Poradnia
leczy takŜe dzieci, które mają trudności w kontaktach i porozumiewaniu się z rówieśnikami
oraz mają trudności szkolne.
Na terenie Legnicy działają poradnie utworzone w następujących zakładach opieki
zdrowotnej:
- Wojewódzki Szpital Psychiatryczny SPZOZ w Złotoryi
a) Poradnia Zdrowia Psychicznego w Legnicy przy ul. Chojnowskiej 81 bud. A
- Wojewódzki Szpital Specjalistyczny przy ul. Iwaszkiewicza 5 w Legnicy
a) Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej „METIS” w Legnicy przy ul. Reymonta 2
a) Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych
b) Zespół Leczenia Środowiskowego (Domowego - 12 miejsc)
- Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Ośrodek Neuropsychiatrii Dziecięcej przy
ul. Asnyka 49/1-2 w Legnicy
a) Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych
b) Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dzieci i MłodzieŜy
- Niepubliczny Ośrodek Terapii UzaleŜnień od Alkoholu przy ul. Powstańców Śląskich 10
w Legnicy
a) Poradnia Zdrowia Psychicznego dla Dorosłych.
2.2. Poradnie odwykowe
Do zadań poradni odwykowych w szczególności naleŜy: udzielanie indywidualnych
świadczeń zapobiegawczo – leczniczych i rehabilitacyjnych, organizowanie i prowadzenie
terapii grupowej, organizowanie klubów pacjenta, współpraca ze środowiskiem zamieszkania,
pracy lub nauki pacjenta oraz z jego rodziną.
Poradnia dla osób uzaleŜnionych od substancji psychoaktywnych zapewnia
wszechstronną terapię i leczenie chorym uzaleŜnionym oraz kierując poradnictwo do rodzin
15
osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych. Psychoterapia obejmuje osoby uzaleŜnione a takŜe
indywidualnie rodziny osób uzaleŜnionych. Organizuje równieŜ grupy edukacyjno –
terapeutyczne zapobiegające nawrotom oraz grupę wsparcia dla rodziców.
W Legnicy funkcjonują 2 poradnie odwykowe usytuowane w:
1) Niepublicznym Ośrodku Terapii UzaleŜnień od Alkoholu przy ul. Powstańców
Śląskich 10
- Poradnia Leczenia UzaleŜnień
2) Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Poradnia Profilaktyki i Terapii UzaleŜnień
„MONAR” przy ul. Chojnowskiej 81A.
3. Kadra w legnickich zakładach opieki psychiatrycznej
ZAWÓD
DOCELOWE
ZALECANE
WSKAŹNIK/100 tys.
LEGNICA
w 2009r.
Psychiatrzy
10,0
20
Psychiatrzy dzieci i młodzieŜy
1,0
1
Psychologowie kliniczni
9,5
13
Pracownicy socjalni
10,0
Pielęgniarki
35,0
2 (1 etat,
1 umowa –
zlecenie)
7
Terapeuci zajęciowi
8,0
1
Psychoterapeuci z certyfikatem
2,0
5
Certyfikowani specjaliści i instruktorzy
terapii uzaleŜnień
5,0
4
16
III. FORMY POMOCY MIESZKAŃCOM LEGNICY
Z ZABURZENIAMI PSYCHICZNYMI I UZALEśNIENIAMI
W mieście funkcjonuje rozbudowana infrastruktura zabezpieczająca potrzeby osób
niepełnosprawnych wymagających pomocy w codziennym bytowaniu.
Podejmowane działania mają na celu zapewnienie im moŜliwie jak najpełniejszego
uczestnictwa w Ŝyciu społecznym, a takŜe odpowiedniej opieki i wsparcia.
Oddziaływania pomocowe nie ograniczają się tylko do osób chorych i uzaleŜnionych,
lecz swym zasięgiem obejmują takŜe członków ich rodzin.
Formy pomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzaleŜnionych, które są
dostępne na terenie naszego miasta:
1. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci,
2. Środowiskowy Dom Samopomocy,
3. Warsztaty Terapii Zajęciowej,
4. Ośrodek Interwencji Kryzysowej,
5. Specjalistyczne usługi opiekuńcze,
6. Poradnictwo specjalistyczne dla rodzin, w szczególności obejmujące poradnictwo
prawne, psychologiczne i rodzinne,
7. Świetlice terapeutyczne,
8. Zespół Placówek Specjalnych,
9. Hostel,
10. Grupy AA,
11. Klub Abstynenta „Alibi”,
12. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,
13. Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.
17
1. Dom Pomocy Społecznej dla Dzieci w Legnicy przy ul. Kubusia Puchatka 4 przeznaczony
jest dla niepełnosprawnych intelektualnie dzieci i młodzieŜy. Dom świadczy usługi bytowe,
opiekuńcze i pielęgnacyjne, rehabilitacyjne, medyczne, róŜne formy terapii zajęciowej na
poziomie obowiązującego standardu w oparciu o metody wynikające z indywidualnych
potrzeb i moŜliwości dzieci. Obecnie placówka jest przeznaczona dla 39 mieszkańców.
2. Środowiskowy Dom Samopomocy przy ul. Wojska Polskiego 20
Dom przeznaczony jest dla osób niepełnosprawnych intelektualnie – upośledzonych
umysłowo oraz dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Dom umoŜliwia łącznie 36 osobom
wszechstronny rozwój oraz zapewnia potrzebne wsparcie i opiekę. Nadrzędnym celem jest
zapewnienie uczestnikom terapii zajęciowej, rehabilitacji ruchowej, uczenie samoobsługi oraz
zaradności osobistej, wzmocnienie umiejętności społecznych i interpersonalnych, dostęp do
kultury i rekreacji oraz poradnictwo socjalne i psychologiczne.
3. Warsztaty Terapii Zajęciowej
Warsztat realizuje zadania w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej
zmierzającej do ogólnego rozwoju poprawy sprawności kaŜdego uczestnika, niezbędnych
do moŜliwie niezaleŜnego, samodzielnego i aktywnego Ŝycia w środowisku. W Legnicy
prowadzenie Warsztatów Terapii Zajęciowej zlecono:
1) Fundacji Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski, ul. Roosevelta 27/1;
2) Stowarzyszeniu Przyjaciół i Rodziców Osób z Upośledzeniem Intelektualnym „Jutrzenka”
ul. Wrocławska 93/2;
3) Caritas Diecezji Legnickiej, ul. Poselska 14-16.
W zajęciach terapeutyczno – rehabilitacyjnych łącznie uczestniczy 70 osób
niepełnosprawnych intelektualnie oraz ze schorzeniami i zaburzeniami psychicznymi.
4. Ośrodek Interwencji Kryzysowej mieści się w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej
w Legnicy przy ul. Okrzei 9.
Ośrodek zapewnia specjalistyczną opiekę i pomoc osobom doznającym kryzysu,
bezradności w sprawach Ŝyciowych i rodzinnych. Do zadań naleŜy przeciwdziałanie
uzaleŜnieniom, przemocy w rodzinie oraz zapobieganiu powstaniu lub pogłębiania się
dysfunkcji osób, rodzin i społeczności znajdujących się w sytuacjach trudnych – ale nie
18
beznadziejnych. Rodzaj pomocy, jej zakres i forma dostosowana jest do indywidualnych
potrzeb jednostki. Z porad Ośrodka Interwencji Kryzysowego moŜe skorzystać kaŜdy, bez
względu na wiek i płeć. W 2010 roku z poradnictwa skorzystało 765 osób.
5. Specjalistyczne usługi opiekuńcze
Są to usługi dostosowane do potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub
niepełnosprawności,
świadczone
przez
osoby
o
specjalistycznym
przygotowaniu
zawodowym. W roku 2010 specjalistycznymi usługami opiekuńczymi objęto 55 osób.
6. Poradnictwo specjalistyczne dla rodzin, w szczególności obejmujące poradnictwo
prawne, psychologiczne i rodzinne
Na terenie miasta Legnicy prowadzone są następujące punkty, które obejmują
poradnictwo prawne, psychologiczne i rodzinne:
1) Punkt Konsultacyjny dla Osób Doświadczających Przemocy w Rodzinie przy Poradni
Pedagogiczno – Psychologicznej Nr 2 przy ul. Witelona 8;
2) Punkt Konsultacyjny dla Osób Potrzebujących Pomocy przy Świetlicy Terapeutycznej
Nr 1 przy ul. Brackiej 16;
3) Punkt Konsultacyjny przy Miejskiej Izbie Wytrzeźwień przy ul. Jaworzyńskiej 153;
4) Punkt Konsultacyjny dla Osób UzaleŜnionych i ich Rodzin w Spółdzielczym Domu
Kultury „Kopernik” przy ul. KozioroŜca 9.
7. Świetlice terapeutyczne
W mieście Legnica funkcjonują dwie świetlice terapeutyczne:
1) Świetlica Terapeutyczna Nr 1, ul. Bracka 16;
2) Świetlica Terapeutyczna Nr 2, ul. Jaworzyńska 77.
Placówki te zapewniają opiekę wychowawczą dzieciom z zaburzeniami zachowania,
wychowujących się w warunkach niekorzystnych dla rozwoju, którym rodzice nie mogą
zapewnić opieki w czasie wolnym od zajęć szkolnych. Tworzą warunki wychowawcze
w rodzinie i dąŜą do eliminowania zaburzeń zachowania.
Pobyt w placówce jest dobrowolny i nieodpłatny. Oferowane formy pomocy obejmują
zajęcia specjalistyczne, w których jest realizowany program psychokorekcyjny lub
psychoprofilaktyczny, w tym terapia pedagogiczna, psychologiczna, resocjalizacyjna.
Wychowankowie otrzymują pomoc dydaktyczną, psychologiczną, a przede wszystkim
19
opiekuńczo – wychowawczą. Opieka prowadzona w formie kół zainteresowań pomaga
dzieciom w pokonywaniu trudności szkolnych i organizowaniu czasu wolnego w postaci
zajęć rekreacyjno – turystycznych.
Łącznie w 2010 roku w zajęciach socjoterapeutycznych uczestniczyło 347 dzieci.
8. Zespół Placówek Specjalnych mieści się w Legnicy przy ul. Rycerskiej 13.
Jako placówka kształcenia specjalnego działa na rzecz dzieci i młodzieŜy
wymagającej zaspokojenia specjalnych potrzeb w zakresie kształcenia, wychowania
i opieki z róŜnymi predyspozycjami psychologiczno – pedagogicznymi, niepełnosprawnością
intelektualną, ruchową.
W skład Zespołu wchodzą:
- Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy, w którym funkcjonują szkoła podstawowa
i gimnazjum specjalne dla uczniów z upośledzeniem umysłowym o stopniu lekkim,
umiarkowanym i znacznym, szkoła zawodowa specjalna – szkoła przygotowująca uczniów
z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym do pracy oraz
przedszkole dla dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub
znacznym;
- Ośrodek Rewalidacyjno – Wychowawczy dla dzieci i młodzieŜy upośledzonych umysłowo
w stopniu głębokim.
Ogółem kształceniem specjalnym objętych jest 319 uczniów.
9. Hostel mieści się w Niepublicznym Ośrodku Terapii UzaleŜnień od Alkoholu w Legnicy
przy ul. Powstańców Śląskich 10.
Hostel jest formą opieki i rehabilitacji osób po leczeniu odwykowym. Z hostelu
korzystają osoby, których sytuacja mieszkalna jest trudna i wymaga tymczasowego pobytu
w tzw. warunkach chronionych.
Hostel w Legnicy utrzymywany jest jako komórka organizacyjna zakładu lecznictwa
odwykowego, w którym pacjenci mają zapewnione zamieszkanie przez co najmniej pół roku,
specjalistyczną opiekę, rehabilitację psycho – społeczną. W roku 2010 w hostelu przebywało
60 osób.
20
10. Grupy AA
Na terenie miasta Legnicy funkcjonuje 10 grup AA:
1) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Prom” , ul. Chojnowska 81A;
2) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Gosia”, ul. Chojnowska 81A;
3) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Arka” przy parafii p.w. Św. Trójcy, ul. II Armii
Wojska Polskiego 34;
4) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Maj” przy parafii p.w. Św. Trójcy, ul. II Armii
Wojska Polskiego 34;
5) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Radość Ŝycia” przy parafii p.w. Św. Jana,
ul. o.o. Zbigniewa i Michała 1;
6) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Alert” przy parafii p.w. Św. Rodziny,
ul. Słubicka 6;
7) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Zakaczawie” przy parafii p.w. M. B. Królowej
Polski, pl. Kard. Wyszyńskiego 1;
8) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Ostoja”, ul. Chojnowska 81A;
9) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Razem” przy parafii p.w. M. B. Królowej Polski,
pl. Kard. Wyszyńskiego 1;
10) Wspólnota Anonimowych Alkoholików „Pojednani” przy parafii p.w. M. B. Królowej
Polski, pl. Kard. Wyszyńskiego 1.
11. Klub Abstynenta „Alibi” mieści się w Legnicy przy ul. Piastowskiej 31 i powstał
z myślą o osobach, które utrzymują abstynencję lub które chcą utrzymać abstynencję.
W Klubie dodatkowo udzielana jest równieŜ informacja o placówkach odwykowych oraz
przeprowadzane są indywidualne konsultacje.
12. Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych mieści się w Urzędzie
Miasta Legnica przy Pl. Słowiańskim 8.
Do zadań Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych zgodnie
z zapisami ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi naleŜy:
1) podejmowanie działań zmierzających do poddania się leczeniu odwykowemu przez
osoby uzaleŜnione od alkoholu,
2) kontrola przestrzegania zasad i warunków korzystania z zezwoleń na sprzedaŜ lub
podawanie napojów alkoholowych,
21
3) inicjowanie
i
w
rozwiązywaniu
środowisku
problemów
lokalnym
działań
alkoholowych,
słuŜących
przeciwdziałaniu
profilaktyce
narkomanii
i przemocy w rodzinie.
Dodatkowo przyjmuje się, Ŝe do zadań Miejskiej Komisji Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych naleŜy:
a)
prowadzenie lokalnej polityki wobec problemów alkoholowych poprzez aktywny
udział w tworzeniu i opiniowaniu aktów prawnych dotyczących tego zagadnienia oraz
inicjowaniu działań zwiększających efektywność przyjętego Programu,
b) podejmowanie procedur interwencyjnych w sprawach przemocy domowej
oraz na rzecz dobra małoletnich dzieci z rodzin, w których występuje problem alkoholowy
lub przemoc domowa,
c)
popularyzacja nowoczesnej wiedzy z zakresu profilaktyki i rozwiązywania
problemów alkoholowych,
d) opiniowanie wniosków dotyczących przyjmowania do wykonania szczegółowych
zadań określonych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów
Alkoholowych oraz Przeciwdziałania Narkomanii na dany rok.
Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w 2010 roku skierowała
109 wniosków do Sądu Rejonowego, Wydziału III Rodzinnego i Nieletnich w celu wszczęcia
postępowania w sprawie zastosowania obowiązku poddania się leczeniu odwykowemu.
13. Gminny Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie
mieści się w siedzibie Miejskiego
Ośrodka
Pomocy Społecznej w Legnicy przy
ul. Okrzei 9 i został powołany Postanowieniem Nr 76/10 Prezydenta Miasta Legnicy
z dnia 31 grudnia 2010 roku.
Zadaniem zespołu interdyscyplinarnego jest integrowanie i koordynowanie działań
podmiotów oraz specjalistów w zakresie przeciwdziałania przemocy w rodzinie,
w szczególności przez: diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie, podejmowanie
działań w środowisku zagroŜonym przemocą w rodzinie mających na celu przeciwdziałanie
temu zjawisku, inicjowanie interwencji w środowisku dotkniętym przemocą w rodzinie,
rozpowszechnianie informacji o instytucjach, osobach i moŜliwościach udzielania pomocy
w środowisku lokalnym oraz inicjowanie działań w stosunku do osób stosujących przemoc
w rodzinie.
22
IV. DZIAŁALNOŚĆ ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH
Na terenie Legnicy działa kilkadziesiąt stowarzyszeń pozarządowych oraz organizacji
społecznych, które aktywnie uczestniczą w Ŝyciu społecznym miasta, podejmując wiele
inicjatyw i wychodzą naprzeciw potrzebom lokalnej społeczności.
Od kilku lat rozwijają się stowarzyszenia samopomocowe osób chorych psychicznie
i ich rodzin, które zrzeszają się, wzmacniają wspólne cele w działaniu na rzecz poprawy
jakości ich Ŝycia oraz wspierania rodzin. Długą tradycję mają stowarzyszenia i grupy
pomocowe i samopomocowe działające na rzecz osób uzaleŜnionych i ich rodzin.
Wśród organizacji działających na terenie naszego miasta działających na rzecz osób
z zaburzeniami psychicznymi i uzaleŜnionych, współpracującymi z naszymi jednostkami
organizacyjnymi zajmują się m.in.:
1) Caritas Diecezji Legnickiej, ul. Okrzei 22;
2) Stowarzyszenie
Przyjaciół i Rodziców Osób z Upośledzeniem Intelektualnym
„Jutrzenka” ul. Wrocławska 93/2;
3) Fundacja Pomocy Dzieciom Specjalnej Troski, ul. Roosevelta 27/1;
4) Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Osób z Upośledzeniem Umysłowym
i Ruchowym „PERSONA”, ul. Wojska Polskiego 20;
5) Legnickie Stowarzyszenie Rodzin i Przyjaciół Dzieci z Zespołem Dovna „Otwórz
Serce”, ul. Mickiewicza 5;
6) Legnickie Stowarzyszenie Profilaktyki UzaleŜnień „Razem”, ul. Chojnowska 81A;
7)Charytatywne
Stowarzyszenie
Niesienia
Pomocy
Osobom
UzaleŜnionym
od Alkoholu, Osobom WspółuzaleŜnionym oraz Ofiarom Przemocy „Nie jesteś
Sam”, ul. Powstańców Śląskich 10;
8) Stowarzyszenie S.T.O.P. dla osób uzaleŜnionych i współuzaleŜnionych i ich rodzin,
ul. Chojnowska 81.
Jednorazowe akcje mające za zadanie integrację legnickiego środowiska zrzeszającego osoby
niepełnosprawne
w tym i osoby psychicznie chore, podejmuje cyklicznie Towarzystwo
Przyjaciół Dzieci i Stowarzyszenie Inicjatyw Twórczych.
23
V. ZAŁOśENIA PROGRAMOWE
Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla miasta Legnicy do 2015 roku określa
kierunki działań mających na celu ograniczenie występowania zagroŜeń dla zdrowia
psychicznego legniczan oraz poprawę jakości Ŝycia osób z zaburzeniami psychicznymi i ich
bliskiego otoczenia.
Do celów głównych Programu naleŜy:
1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie
dostępnej opieki i pomocy niezbędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym
i społecznym.
Program zawiera opis działań słuŜących wykonywaniu zadań określonych w ramach
poszczególnych celów szczegółowych.
Uwzględniono propozycje
zakładów, instytucji, organizacji pozarządowych, które
współuczestniczą w kształtowaniu systemu ochrony zdrowia psychicznego w naszym
mieście. Wskazane powyŜej priorytety będą realizowane w szczególności poprzez
następujące działania w ramach Programu.
1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
Cele szczegółowe:
1.1. Upowszechnianie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań
i stylów Ŝycia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności
radzenia sobie w sytuacjach zagraŜających zdrowiu psychicznemu.
1.2. Zapobieganie zaburzeniom psychicznym.
1.3. Zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi.
1.4. Organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego.
Realizacja zadania 1.
1. Prowadzenie w ramach telewizyjnych programów „Zdrowe Miasto” i „Nie jesteś
sam” kampanii medialnych promujących zdrowie psychiczne we współpracy ze
24
specjalistami w zakresie zdrowia psychicznego kierowanych do wszystkich
mieszkańców Legnicy.
2. Poszerzenie strony internetowej Urzędu Miasta Legnicy o zakładkę dotyczącą zdrowia
psychicznego z uwzględnieniem wykazu placówek psychiatrycznej opieki stacjonarnej
i ambulatoryjnej, domów pomocy społecznej, środowiskowych domów samopomocy,
ośrodka interwencji kryzysowej, hosteli, warsztatów terapii zajęciowej itp.
funkcjonujących na terenie naszego miasta.
3. Uwzględnienie w programach z profilaktyki uzaleŜnień zagadnień związanych
z ryzykiem wystąpienia zaburzeń psychicznych szczególnie u osób małoletnich.
4. Współpraca z zakładami opieki zdrowotnej w zakresie zwiększenia dostępności do
świadczeń zdrowotnych z zakresu porad psychologicznych i psychiatrycznych.
5. Prowadzenie programów profilaktycznych dla ofiar przemocy, katastrof i klęsk
Ŝywiołowych
oraz
programów
zapobiegania
przemocy w
rodzinie,
szkole
i środowisku lokalnym.
6. Prowadzenie kampanii informacyjnych o dostępnych formach pomocy dla osób
w stanach kryzysu psychicznego, w tym działań edukacyjnych.
2.
Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie
dostępnej opieki i pomocy niezbędnych do Ŝycia w środowisku rodzinnym
i społecznym.
Cele szczegółowe:
2.1. Upowszechnianie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej.
2.2. Upowszechnianie zróŜnicowanych form pomocy i oparcia społecznego.
2.3. Aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi.
2.4. Skoordynowanie róŜnych form opieki i pomocy.
Realizacja zadania 2.
1.
ZróŜnicowanie form wspierania zatrudniania i przedsiębiorczości społecznej
dostosowanych do potrzeb osób z zaburzeniami psychicznymi we współpracy
z Powiatowym Urzędem Pracy i Zakładem Aktywności Zawodowej.
25
2.
Opracowanie i publikacja informatora o dostępnych formach opieki zdrowotnej
i pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi i uzaleŜnionych.
3.
Współpraca z pozarządowymi organizacjami samopomocowymi realizującymi róŜne
formy pomocy i oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
4.
Zwiększenie
dostępności
rehabilitacji
zawodowej,
organizacja
poradnictwa
zawodowego i szkoleń niezawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.
5.
WdroŜenie modelu środowiskowej i zintegrowanej opieki z udziałem wielu
podmiotów, instytucji, organizacji rządowych, samorządowych i pozarządowych,
specjalistów - ochrony zdrowia, pomocy społecznej, edukacji.
6.
Opracowanie programu „Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie” oraz przedstawienie
do akceptacji Radzie Miejskiej Legnicy.
VI. ZARZĄDZANIE PROGRAMEM, JEGO
MONITOROWANIE I FINANSOWANIE
1. Podmiot koordynujący –
Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu Miasta Legnicy.
2. Realizacja Realizatorami zadań określonych w proponowanym programie są; jednostki
samorządu terytorialnego w tym pomocy społecznej, oświaty, podmioty lecznicze,
Powiatowy Urząd Pracy, organizacje pozarządowe działające na rzecz legniczan.
3. Monitoring i ewaluacja Realizatorzy zaangaŜowani w realizację poszczególnych działań monitorują potrzeby
oraz zmiany ilościowo – jakościowe, które będą stanowiły podstawę do dokonywania
zmian w poszczególnych działaniach programu.
26
4. Sprawozdawczość –
Corocznie będą przygotowywane informacje z realizacji zadań za rok poprzedni, które
przesyłane będą do Ministerstwa Zdrowia lub do wskazanego przez Ministerstwo
Podmiotu w terminie do dnia 15 maja kaŜdego roku.
W roku 2013 i 2016 informacja z realizacji Programu będzie złoŜona Radzie Miejskiej
Legnicy.
Źródła finansowania.
Źródłem finansowania zadań zawartych w Programie będą:
• środki własne Miasta Legnicy – uchwalane corocznie przez Radę Miejską Legnicy
w ramach budŜetu miasta,
• środki własne realizatorów zadań,
• środki pozyskane w ramach programów ministerialnych,
• środki NFZ, w ramach zawartych kontraktów,
• środki pochodzące z PFRON,
• środki pozabudŜetowe.
VII. PODSUMOWANIE
Zdrowie psychiczne jest nieodłącznym składnikiem zdrowia. Szybkie zmiany społeczne
i ekonomiczne istotnie wpływają na stan zdrowia ludności. Mnogość stresujących sytuacji
wpływa na brak bezpieczeństwa, jest przyczyną wzrostu liczby przypadków zaburzeń
lękowych i depresji. Problemy ze zdrowiem psychicznym coraz częściej dotykają ludzi
słabszych, grupy społeczne najbardziej naraŜone na zagroŜenia z powodu czynników
społecznych, psychicznych i środowiskowych. Profilaktyka i edukacja społeczeństwa
od najmłodszych lat oraz wspieranie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieŜy jest
długotrwałą inwestycją w zdrowe społeczeństwo.
Im wyŜsza świadomość społeczna dotycząca chorób psychicznych, tym większa moŜliwość
wczesnego wykrycia zaburzeń oraz większa moŜliwość stworzenia odpowiednich warunków
do Ŝycia osobom, których ten problem bezpośrednio dotyczy.
27
Tworzenie warunków lokalnych, które umoŜliwią osobom z zaburzeniami psychicznymi
uczestnictwo w Ŝyciu społecznym jest podstawą wszelkich działań kierowanych do tej grupy
ludzi. Działania podejmowane w gminie, zwłaszcza w sferach usuwania barier społecznych
i psychicznych, przyczyniają się do prowadzenia samodzielnego Ŝycia przez osoby
z zaburzeniami psychicznymi, a stwarzanie korzystnych lokalnie warunków do powstawania
grup samopomocowych, poprzez stałą współpracę prowadzącą do zwiększenia integracji
ze środowiskiem lokalnym, zaowocuje poszerzeniem Ŝyciowej samodzielności osób i ich
rodzin.
W odczuciu społecznym często chorzy psychicznie traktowani są gorzej niŜ inni,
przede wszystkim jeśli chodzi o prawo do pracy i zatrudnienia oraz poszanowania godności
osobistej. Obserwacje dowodzą, Ŝe dyskryminacja utrudnia powrót do zdrowia i odzyskanie
pozycji społecznej. Brak wiedzy na temat chorób psychicznych skutkuje brakiem tolerancji,
strachem, dyskryminacją osoby chorej i jej izolacją społeczną.
Proponowany Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego dla miasta Legnicy
do 2015 roku to szansa na rozwój nowoczesnych form wsparcia psychicznego i moŜliwość
zwrócenia uwagi na problemy osób chorych psychicznie Ŝyjących w naszym mieście.
28