SZKOLENIA STRAżY GRANICZNEJ

Training Border Guards in Fighting Crime against Cultural Property
The article discusses the topic of training Border Guards in fighting crime against cultural property, which is being carried out in Border Guard training centres. More freedom in carrying goods across the border, and a shorter list of objects that can be classified as illegally taken abroad, influence the number of discovered attempts at smuggling. Moreover, new
forms of threat against broadly considered cultural property are being noted on an international scale. Therefore, in order to track down and fight crime against historic objects, it is
necessary to keep working on constantly monitoring and coordinating information, but also on developing an effective system of border guard training which is suitable for the
present conditions.
Wojciech Krupiński
Szkolenia Straży Granicznej
wersja podstawowa
wersja uzupełniająca
O
becna sytuacja nielegalnego wywozu (przektóre swoim zakresem obejmuje m.in. rozpoznawamytu) zabytków jest zgoła odmienna od
nie przedmiotów archeologicznych, identyfikację
tej, którą obserwowaliśmy jeszcze kilka
broni palnej i broni białej, poznawanie ruchomych
lat temu. Zarówno analizowany już na łazabytków sakralnych, identyfikację dzieł sztuki,
mach tego kwartalnika proces wejścia Polski do
przedmiotów numizmatycznych i materiałów arUkładu z Schengen, jak i zrealizowana w 2010 r.
chiwalnych. Szkolenie to, wspierane wykładami
nowelizacja Ustawy o zabytkach i opiece nad zana temat aktualnych zjawisk przestępczych i ich
bytkami stworzyły nowe realia w międzynarodoanalizą, z uwzględnieniem ustawowej kompetencji
wym obrocie dobrami kultury. Większa swoboda
Straży Granicznej, pozwala na przekazanie wiedzy
przewozu towarów przez granice oraz zdecydowaniezbędnej w przypadku ujawnienia przedmiotów
nie mniejszy katalog obiektów, które mogą być kwazabytkowych w ramach czynności służbowych. Należy
lifikowane jako przedmioty nielegalnego wywozu, wpłyprzy tym wskazać, że szkolenia te mają cel poznawczy,
wają bezpośrednio na liczbę ujawnionych prób przemytu.
uświadamiający. Funkcjonariusz, powinien bowiem dysponoZ drugiej strony obserwowane są nowe zagrożenia dla szeroko
wać elementarną wiedzą na temat zasad postępowania w przyrozumianego dziedzictwa kulturowego. Mają one obecnie zapadku ujawnienia dóbr kultury lub zdiagnozowania zagrożeń
kres międzynarodowy. Dotyczą realizowanego na dużą skalę
związanych z ich przewożeniem. Przedmiotowe szkolenie realinielegalnego obrotu obiektami archeologicznymi pochodzącyzowane jest przy współpracy z przedstawicielami Muzeum Oręmi z Iraku, Syrii i północnej Afryki, ale również zjawisk przeża Polskiego w Kołobrzegu, Muzeum w Koszalinie, Archiwum
stępczych na rynku sztuki, jak próby wprowadzenia do oficjalnePaństwowego w Koszalinie, Narodowego Instytutu Muzealnicgo obrotu cennych przedmiotów pochodzących z przemytu.
twa i Ochrony Zbiorów w Warszawie, Wojewódzkiego KonserEfekt tych zagrożeń odnotowywany jest obecnie w Europie Zawatora Zabytków w Szczecinie, a także Diecezjalnego Konserchodniej, jednakże ze względu na ich oczywisty charakter transwatora Zabytków oraz historyka sztuki. Szkolenie to cieszy się
graniczny oraz postępujący rozwój należy spodziewać się ich
dużym zainteresowaniem wśród funkcjonariuszy.
wystąpienia również w innych częściach kontynentu, w tym
Innym przykładem tego typu przedsięwzięć jest szkolenie nt.
w Polsce. Dlatego też stały monitoring i koordynacja informacji,
„Identyfikacja, rozpoznawanie oraz przeciwdziałanie nielegalnewersjagranicę
uzupełniająca
ale również szkolenie i uświadamianie osób zajmującychwersja
się tąuzupełniająca
mu przewozowi przez
zabytków sztuki sakralnej – ikony”.
tematyką wydają się obecnie priorytetowe.
Kurs doskonalący, przygotowany przy współudziale Muzeum ZieAby móc skutecznie rozpoznawać i zwalczać przestępmi Przemyskiej w Przemyślu i Muzeum Historycznego w Sanoku,
czość skierowaną przeciwko zabytkom, należy dysponować
zrealizowany dla funkcjonariuszy Straży Granicznej dotychczas
odpowiednio przygotowaną i uświadomioną kadrą, a to można
w czterech edycjach, miał na celu zapoznanie nie tylko z historią
osiągnąć przede wszystkim poprzez efektywny, dopasowany
ikon i ich ideologią, ale także z praktycznym aspektem ich tworzedo aktualnych potrzeb, system szkoleń.
nia. Na szczególną uwagę zasługują zajęcia poświęcone identyfiTakie szkolenia są organizowane przez Centralny Ośrodek
kacji ikon w kontekście ich kradzieży, fałszowania i przemytu.
Szkolenia Straży Granicznej w Koszalinie, który przy pomocy zeWydaje się, że organizacja szkoleń czy też warsztatów pownętrznych instytucji przygotował ofertę kursów doskonaląwinna być uzależniona od bieżącej sytuacji na rynku sztuki oraz
cych, przeprowadzanych cyklicznie, a dotyczących przedmiotów
występujących na nim zjawisk przestępczych. Obserwacja
zabytkowych. Szkolenia te skierowane są do funkcjonariuszy retrendów na rynku legalnym, które determinują charakter i zaalizujących działania w ramach kontroli granicznej oraz funkcjokres obrotu nielegalnego, pozwala racjonalnie ocenić potrzeby
nariuszy wykonujących czynności ukierunkowane na rozpoznaszkoleniowe. Nie bez znaczenia pozostają również konferencje
wanie i zwalczanie przestępczości. Głównym założeniem szkoi innego rodzaju spotkania podmiotów i instytucji zaangażowaleń jest przedstawienie obecnego systemu prawnego regulująnych w ochronę dziedzictwa narodowego. Nie są one jednak
cego przedmiotową materię, aktualnego stanu zagrożeń, główw Polsce często organizowane, choć, co warto zaznaczyć,
nych kierunków przestępczości, ale przede wszystkim faktycznej
oprócz walorów merytorycznych mają także cel społeczny –
wiedzy na temat poszczególnych zagadnień dotyczących dzieuświadomione społeczeństwo jest w stanie dziedzictwo narodzictwa kulturowego. Biorąc pod uwagę, że duży nacisk podczas
dowe odpowiedzialnie chronić i propagować.
szkoleń kładzie się na ich aspekt praktyczny, ze szczególnym
Wojciech Krupiński
uwzględnieniem umiejętności rozpoznawania różnego rodzaju
Główny specjalista Zarządu Operacyjno-Śledczego Komendy Główdóbr kultury, konieczne jest tu pośrednictwo lub pomoc instytucji
nej Straży Granicznej
takich jak np. muzea czy archiwa. Udział tych podmiotów daje
bowiem gwarancję wysokiej jakości szkoleń.
Przykładem takiej inicjatywy w Straży Granicznej jest szkolenie nt. „Przewóz przez granicę oraz identyfikacja dóbr kultury”,
95