20. Medycyna laboratoryjna

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO
NA WYDZIALE LEKARSKIM I
ROK AKADEMICKI 2014/2015
PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
1. NAZWA PRZEDMIOTU : FAKULTET „MEDYCYNA LABORATORYJNA”
Cykl pięciu trzygodzinnych spotkań dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I
2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot:
ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY LABORATORYJNEJ
KATEDRY CHEMII I BIOCHEMII KLINICZNEJ
3 . Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę:
Adres:
Collegium Chemicum
60-780 Poznań, ul. Grunwaldzka 6
Tel. /Fax
Collegium Chemicum tel. 61 854-6590; fax 61 854-6599,
Strona WWW
[email protected]
E-mail
sekretariat: [email protected]
4. Kierownik jednostki:
prof. dr hab.n. med. Maria Pioruńska - Stolzmann
5. Osoby odpowiedzialne za zajęcia fakultatywne
Osoba zaliczająca przedmiot: prof. zw. dr hab. med. Lech Torliński
Tel. kontaktowy: 61 854-6590
E-mail: [email protected]
Osoba odpowiedzialna za organizację zajęć: dr n. med. Kalina Maćkowiak
Tel. kontaktowy: 61 854-6590
E-mail: kmackowiak @ump.edu.pl
6. Miejsce przedmiotu w programie studiów:
Rok: II (dla studentów II roku studiów Wydziału Lekarskiego I)
Semestr: 3 (zimowy)
7. Liczba godzin ogółem : 15
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
ZAKŁAD BIOCHEMII KLINICZNEJ I MEDYCYNY
LABORATORYJNEJ
Razem:
MEDYCYNY LABORATORYJNEJ
liczba pkt ECTS: 1
Semestr zimowy liczba godzin
W Ć
Ćwiczenia S
kategoria
15
15
Jednostki uczestniczące w nauczaniu
przedmiotu
Semestr letni liczba godzin
W
Ć
Ćwiczenia S
kategoria
Razem:
8 . Cel nauczania przedmiotu
Po ukończeniu zajęć fakultatywnych z „Medycyny laboratoryjnej” przyszły lekarz
powinien:
E.W07,E.W38 - rozumieć biochemiczne konsekwencje zaburzeń ustrojowych i znać
podstawowe metody analityczne umożliwiające ich śledzenie;
E.W23,E.W24,E.W38 - znać metody doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce,
rozpoznawaniu i monitorowaniu chorób cywilizacyjnych;
E.W24, E.W25,E.W26 -rozumieć, że wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny oraz
zaproponować screening nowotworowy i profilaktykę antynowotworową;
F.W.9 - rozumieć innowacyjną metodę diagnozowania i leczenia zaburzeń zdrowia
prokreacyjnego „NaProTechnology”, opartą na obserwacjach „Creighton Model System;
B.W02,B.W38 – znać wskazania do testu nietolerancji pokarmowej, wskazać składniki
żywności sprzyjające zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i mężczyzn oraz rozumieć mechanizmy
stymulacji odporności naturalnej.
9.SYLABUS
SYLABUS
Nazwa
przedmiotu/modułu
Wydział
Nazwa kierunku studiów
Poziom kształcenia
Forma studiów
Język przedmiotu
Medycyna laboratoryjna
Lekarski I
Lekarski
Studia magisterskie
Studia stacjonarne
polski
obowiązkowy
Rodzaj przedmiotu
Rok studiów/semestr
I
fakultatywny X
IIX III □ IV □ V  VI   1  2  3X 4  5 □ 6  7 □8  9  10 
11  12 
Liczba godzin zajęć
dydaktycznych z
podziałem na formy
prowadzenia zajęć
15, w tym:
Założenia i cele
przedmiotu
Po ukończeniu zajęć student powinien:
Dokonać uzasadnionego doboru badań laboratoryjnych w profilaktyce, rozpoznawaniu
i monitorowaniu różnych nowotworów, w zależności od stanu klinicznego
Zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia prokreacyjnego i
zinterpretować wyniki w konkretnej sytuacji klinicznej
.... - wykłady, ....15 - seminaria, .... – ćwiczenia, 15 – fakultety
Symbol
efektów kształcenia
zgodnie ze
standardami
OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA
Metody weryfikacji
osiągnięcia
zamierzonych
efektów kształcenia:
WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI
KSZTAŁCENIA)
F.W1E.W 25,
E.W26,E.W38
E.W24,E.W38E.WO7c
F.W09
F.W09
B.W19,
B.W20,E.W23
E.U16, E.U24,
E.U12,E.U.24,E.U32
E.U12,E.U.24
E.U16, E.U18, E.U21,
E.U24,
F.U12, E.U16, E.U18,
E.U21, E.U24,
D.U2, D.U3, D.U8,
D.U11,
D.U11,
D.U15,D.U16,
D.U5, D.U6, D.U7,
PUNKTY ECTS
Zna badania laboratoryjne służące ocenie prawidłowego funkcjonowania
poszczególnych układów ludzkiego organizmu (zdrowie/choroba)
Zna zasady doboru badań laboratoryjnych przydatnych w rozpoznawaniu
i monitorowaniu leczenia wybranych chorób nowotworowych (rak
piersi, jelita grubego i stercza).
Zna funkcje rozrodcze kobiety i podstawowe metody ich diagnostyki
Zna i rozumie mechanizmy regulujące zdrowie prokreacyjne (cyklu
miesiączkowego i jego zaburzeń oraż metody regulacji urodzeń)
Zna i rozumie wpływ stylu życia, czynników fizycznych i
ksenobiotyków na wyniki badań laboratoryjnych
UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI
EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)
Potrafi zaplanować i przeprowadzić ocenę czynników ryzyka, a po
uzyskaniu wyników badania przesiewowego podjąć decyzję o dalszym
postępowaniu
Potrafi interpretować wyniki badań laboratoryjnych, korelować je ze
stanem klinicznym i innymi badaniami dodatkowymi w omawianych
chorobach nowotworowych (rak piersi, jelita grubego i stercza)
Potrafi przeprowadzić diagnostykę różnicową wybranych chorób
nowotworowych w oparciu o wyniki badań dodatkowych
Potrafi dobrać i interpretować zestaw badań laboratoryjnych
stosowanych w rozpoznawaniu i monitorowaniu choroby nowotworowej
Potrafi zaplanować postępowanie diagnostyczne dla oceny zdrowia
prokreacyjnego oraz wdrożyć działania w zależności od stanu
klinicznego pacjenta
KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI
EFEKTAMI KSZTAŁCENIA)
Potrafi zrozumieć oraz przekazać pacjentowi korzyści i ograniczenia
stosowania badań przesiewowych w profilaktyce chorób
nowotworowych
Potrafi zorganizować współpracę specjalistów w programie badań
przesiewowych oraz w procesie diagnozowania i leczenia chorób
nowotworowych.
Potrafi zorganizować współpracę specjalistów i pacjentki w programie
badań dotyczących zdrowia prokreacyjnego.
Potrafi rozwijać potrzebę samokształcenia i zdolność pracy zespołowej
Posiada umiejętności komunikowania się z pacjentem w zakresie
sytuacji trudnych .
Test wiedzy- analiza
przypadków
klinicznych
j/w
j/w
j/w
j/w
Ocena procesu- ocena
formująca
Analiza przypadku
klinicznego – ocena
formująca
j/w
j/w
Ocena procesu, ocena
formująca
Symulacja sytuacji
typowych
j/w
j/w
j/w
j/w
1
TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU:
Tematyka
Forma
Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania dodatkowe).
Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba nowotworowa.
seminaria
Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego). Screening
nowotworowy (markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa).
Przedwczesna niażdżyca .
seminaria
seminaria
Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania.
Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności naturalnej.
seminaria
Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń warsztaty
zdrowia prokreacyjnego.
LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA:
Treści programowe przedstawione w czasie seminarium (prezentacja multimedialna), pliki PDF są udostępniane studentom
Dembińska-KiećA., Naskalski J.W. „Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej” Wydanie III, Urban
&Partner, Wrocław 2010
WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU:
1.Zaplanowanie właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju
nowotworu - test umiejętności.
2.Zaplanowanie właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt.
3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.
10.Tematyka poszczególnych ćwiczeń i seminariów
Ćwiczenia - Semestr zimowy
Osoba
odpowiedzialna
Tematyka ćwiczeń
Ćwiczenia - Semestr letni
Osoba
odpowiedzialna
Tematyka ćwiczeń
Seminaria - Semestr zimowy
Tematyka seminariów
Seminarium 1.
Diagnoza lekarska (badanie
podmiotowe, badanie przedmiotowe,
niezbędne badania dodatkowe).
Imię i nazwisko
osoby
prowadzącej
zajęcia
prof. zw. dr hab.
med. Lech
Torliński,
Biochemiczne kryteria zdrowia (OB,
morfologia, badanie moczu). Choroba
nowotworowa.
Najczęściej wykrywane nowotwory
złośliwe:
RAK u KOBIET:
RAK u MĘŻCZYZN
1/.piersi
1/.płuc
2/.j. grubego
2/.j. grubego
3/.płuc
3/.prostaty
Seminarium 2.
Wczesna diagnoza RAKA szansą na
wyleczenie:
- Choroba nowotworowa - objawy
somatyczne i psychiczne.
- Niekorzystne skutki psychologiczne
rozpoznania raka!
- Wynik jest własnością pacjentów, ale
lekarz powinien informować ich o
rozpoznaniu i szansie wyleczenia w ten
sposób, aby nie doszło do załamania
psychicznego chorych!
Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny:
RAK PIERSI:
1/. Badanie podmiotowe i wywiad
rodzinny;
2/. Samokontrola, BRCA-1, HTZ;
3/. Wyczuwalne zmiany-do lekarza
onkologa;
4/. Screening: USG (do 35 r.ż.),
mammografia;
5/. Biopsja cienkoigłowa czy
mammotomiczna;
6/. Nadekspresja HER-2, ekspresja PgR i
ER;
7/. Systemowe leczenie przedoperacyjne;
8/.Wzaawansowanym raku- amputacja
piersi;
9/. Radioterapia i chemioterapia;
10/. Skuteczność terapii: CA-15.3, CA27.29;
11/. Wykrycie wznowy: CA-15.3 i CEA;
12/. Rekonstrukcja piersi (pozwala
zapomnieć!).
Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny
RAK PROSTATY:
1/. Patomechanizm gruczolakoraka
prostaty;
2/. Czynniki ryzyka AdCaPr
3/. Wywiad rodzinny;
4/. Screening: t PSA i f PSA, diag. różnic.;
dr n. med. Kalina
Maćkowiak
prof. zw. dr hab.
med. Lech
Torliński,
dr n. med. Kalina
Maćkowiak
5/. Badanie urologiczne;
6/. TR-USG;
7/. Biopsja gruczołu sterczowego;
8/. Skłonność do przerzutów AdCaPr;
9/. Scyntygrafia kości;
10/. Radykalna prostatectomia;
11/. Radioterapia, powikłania;
12/. Monitorowanie terapii, wznowa.
RAK JELITA GRUBEGO:
1/. EPIDEMIOLOGIA:
Druga częstość i śmiertelność z chorób
nowotworowych.;
Wywiad rodzinny;
Wiek: częstość wzrasta, szczyt 60-70 r.ż.;
Płeć
2/. DWA OBJAWY KLINICZNE:
- Zmiana rytmu wypróżnień i ↓objętości
stolca;
- Męczliwość,
osłabienie, ↓masy
ciała:
3/. BADANIE PRZESIEWOWE I
ROZPOZNANIE:
- Co rok badanie przedmiotowe z badaniem
per rectum;
- Co rok badanie kału na krew utajoną;
- Po 50 roku życia: sigmoidoskopia co 3-5
lat oraz kolonoskopia co 10 lat;
4/. TERAPIA i ROKOWANIE:
- Operacja-rokowanie zależne od
zaawansowania;
- Marker nowotworowy CEA :
NIE: w badaniach przesiewowych i
rozpoznaniu;
TAK: w monitorowaniu skuteczności
terapii, wznowy i przerzutów.
Screening nowotworowy.
Badania przesiewowe w kierunku
nowotworów (w zależności od płci, wieku,
obciążenia rodzinnego),
Profilaktyka antynowotworowa.
MARKERY NOWOTWOROWE:
- Brak 100% czułości diagnostycznej
[prawidłowe lub nieoznaczalne stężenie
markera NIE WYKLUCZA
podejrzenia guza];
- Ocena postępu/cofania choroby
nowotworowej i potwierdzenie wstępnej
diagnozy;
- Monitorowanie skuteczności terapii i
szybkie wykrycie wznowy.
PRZEDWCZESNA MIAŻDŻYCA .
Genetyczny wyrok czy grzech
zaniedbania.
I.CHOROBA NIEDOKRWIENNA
SERCA-(CNS)
- Objawy poprzedzające ZAWAŁ (1-2
tyg).
- Rozkurcz naczynia wieńcowego:
(prostacyklina, EDRF – NO)
- Przedwczesna miażdżyca (kogo chroni
Opatrzność / natura?) :
NIEWIASTY przed 65 rokiem życia;
MĘŻCZYŹNI przed 55 rokiem życia.
II. INNE CZYNNIKI RYZYKA
przedwczesnej miażdżycy i zawału serca
(ICR):
1. Choroba niedokrwienna serca lub
choroba innych tętnic u członków
rodziny (przedwcześnie!!!)
2. Płeć męska
3. Młody wiek
Seminarium 3.
4. HIPERLIPOPROTEINEMIA:
- Apo A, Apo A-I , Apo B100
- Całkowity cholesterol
- TAG
- Cholesterol LDL
- Cholesterol HDL
- LP(a)
- Typ HLP: IIa, IIb, IV
5. NADCIŚNIENIE:
- Prawidłowe ciśnienie krwi:
skurczowe 130-140 mmHg
rozkurczowe <85 mmHg.
6. CUKRZYCA:
- Klasyczne objawy
- Potwierdzenie laboratoryjne
- OGTT
- Stany przedcukrzycowe: IFG, IGT,
IFG& IGT.
- Kryteria dobrej terapii cukrzycy
- Makroangiopatia ( zawał serca, udar
mózgu )
- Mikroangiopatia ( nefropatia, retinopatia,
neuropatia ).
7. OTYŁOŚĆ („Ludzie otyli żyją krócej,
ale o ile przyjemniej”):
Wskaźniki należnej masy ciała: BMI ,
zawartość tkanki tłuszczowej, obwód w
talii, WHR (stosunek obwodu talia/b
prof. zw. dr hab.
med. Lech
Torliński, dr n.
med. Kalina
Maćkowiak
Seminarium 4.
Seminarium 5.
(warsztaty)
8. PALENIE PAPIEROSÓW
9. KORZYŚCI WYSIŁKU
FIZYCZNEGO
10.Typ zachowania A
Dieta sprzyjająca zdrowiu.
Stymulacja odporności naturalnej oraz
dieta sprzyjająca zdrowiu ogólnemu i
prokreacyjnemu.
1.Zasady zdrowego i racjonalnego
odżywiania na podstawie wytycznych IŻŻ;
2. Składniki żywności, które sprzyjają
zdrowiu prokreacyjnemu kobiet i
mężczyzn;
3. Jakich składników żywności unikać, a
jakie polecać?. Czy dieta ta naprawdę
działa? Testy w kierunku wykrywania
nietolerancji pokarmowych;
4. Stymulacja odporności: kilka słów o
Linusie Paulingu oraz o witaminie C,
wspaniałym składniku codziennej diety;
5. Naturalne, tradycyjne metody stymulacji
odporności-bańki bezogniowe,
podciśnieniowe;
6. „Praktyka czyni mistrza” – dla chętnych
możliwość nauki stawiania baniek.
Naprotechnologia.
„Creighton Model System” i
„NaProTECHNOLOGY” w
diagnozowaniu i leczeniu zaburzeń
zdrowia prokreacyjnego.
Standaryzacja sposobu obserwacji, zapisu
obserwacji na karcie cyklu oraz sposob
uczenia metody czyni kartę cyklu
CREIGHTON MODEL System (CrMS)
bardzo dobrym narzędziem
diagnostycznym. CrMS jest podstawą
NaProTECHNOLOGY, innowacyjnej
metody diagnozowania i leczenia zaburzeń
zdrowia prokreacyjnego, znanej i
rozwijanej w USA od ponad 30tu lat, w
Polsce znanej już od ponad trzech lat.
Prowadzona przez kobietę obserwacja
cyklu w CrMS umożliwia lekarzowi
wykonanie badań diagnostycznych oraz
wdrożenie leczenia w odpowiednim czasie
cyklu. Karta cyklu zarazem jest
doskonałym monitorowaniem, czy i jak
organizm kobiety na leczenie odpowiada.
dr n. med. Kalina
Maćkowiak
prof. zw. dr hab.
med. Lech
Torliński, dr n.
med. Kalina
Maćkowiak , mgr
Mirosława
Szymaniak FCP
Znaczenie nasienia mężczyzny dla
organizmu kobiety.
Dylematy etyczne związane z płodnością
(członkowie Koła Katolickiego
Stowarzyszenia Młodzieży UMP).
Seminaria - Semestr letni
Tematyka seminariów
Imię i nazwisko
osoby
prowadzącej
zajęcia
11. Organizacja zajęć:
Aktualny podział grupy studenckiej na stronie internetowej jednostki :
(proszę wpisać) www. chembiochklin.ump.edu.pl
REGULAMIN ZAJĘĆ:
1.Zajęcia fakultatywne z medycyny laboratoryjnej dla studentów II roku studiów
Wydziału Lekarskiego I odbywają się w semestrze zimowym w liczbie 15 godzin
dydaktycznych, za 1 punkt kredytowy.
2. Studenci zapisują się na zajęcia fakultatywne poprzez system APAP.
3.Zagadnienia objęte fakultetem stanowią część programu zajęć z „Diagnostyki
laboratoryjnej i klinicznej” II roku studiów lekarskich.
4.Zaliczenie fakultetu po stwierdzeniu: umiejętności zaplanowania właściwego
postępowania diagnostycznego w zależności od stanu klinicznego i rodzaju nowotworu i
właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego (warsztaty) oraz udziału w
minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.
PROGRAM ZAJĘĆ:
1.Diagnoza lekarska (badanie podmiotowe, badanie przedmiotowe, niezbędne badania
dodatkowe). Biochemiczne kryteria zdrowia (OB, morfologia, badanie moczu). Choroba
nowotworowa.
2.Wcześnie rozpoznany rak jest uleczalny (rak piersi , rak stercza i rak jelita grubego)
Screening
nowotworowy
(markery nowotworowe, profilaktyka antynowotworowa).
PROGRAM
NAUCZANIA
3. Przedwczesna niażdżyca .
Genetyczny wyrok czy grzech zaniedbania.
4.Dieta sprzyjająca zdrowiu prokreacyjnemu oraz mechanizmy stymulacji odporności
naturalnej.
5.Naprotechnologia. Creighton Model System i NaProTechnology w diagnozowaniu i
leczeniu zaburzeń zdrowia prokreacyjnego. /warsztaty/
Wymagania wstępne dobra znajomość fizjologii i biochemii człowieka
Przygotowanie do zajęć Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z
elementami biochemii klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010.
Wymagania końcowe dobre zrozumienie omawianych zagadnień
12.Kryteria zaliczenia przedmiotu:
Zaliczenie – kryterium zaliczenia Zaliczenie fakultetu z „Medycyny Laboratoryjnej” po
stwierdzeniu umiejętności:
1.Zaplanowania właściwego postępowania diagnostycznego w zależności od stanu
klinicznego i rodzaju nowotworu - test umiejętności.
2.Zaplanowania właściwego zestawu badań do oceny zdrowia prokreacyjnego – projekt.
3.Udział w minimum czterech 3 godzinnych zajęciach.
13 Literatura:
Zalecana literatura:
Dembińska-Kieć A., Naskalski J. Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii
klinicznej. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010.
14. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora