Download: LinuxUser

Ktools: KVocTrain
LINUX USER
KVocTrain do nauki słówek
POMOC
NAUKOWA
Według nowych metodologii nauczania języków obcych, przede wszystkim
liczy się kontekst. A jednak bez opanowania podstawowego zasobu słów
trudno jest posługiwać się nowym językiem w rzeczywistych sytuacjach.
KVocTrain pomaga we „wkuwaniu” słówek.
KEVIN DONNELLY
K
vocTrain [1] wspomaga naukę
słówek języka obcego. Jest częścią pakietu KDE Edutainment, a oryginalnym autorem programu
był Ewald Arnold. Aplikacja ta działa na
takiej samej zasadzie, co plansze edukacyjne. Wystarczy wprowadzić słowa
i dodatkowe informacje na ich temat,
a potem poprosić KVocTrain, żeby nas
przetestował. Ten przepyta nas ze słówek i bezlitośnie pokaże wynik.
Konfiguracja KVocTrain
Aby przygotować program KvocTrain do
pracy, uruchamiamy go (K -> Edutainment -> Języki -> KVocTrain) i wybieramy
Rysunek 1: Dodawanie języka w programie
KvocTrain.
kolejno Słownictwo -> Dodaj język -> Inny
język.... W nowym oknie klikamy przycisk
Tak. Aby dodać język, klikamy przycisk
Dodaj dane języka z bazy danych KDE (Rysunek 1). W tym przypadku wybieramy
kolejno Europa Wschodnia -> Rosja. Oczywiście, użytkownik może skonfigurować KVocTrain
pod kątem nauki dowolnego języka. Podobnie dodajemy drugi
język, w opisywanym przykładzie Europa Środkowa -> Polska.
Klikamy zakładkę Widok
i zmieniamy czcionkę tabeli na
tę, którą niedawno zainstalowaliśmy w systemie (patrz
Ramka „Cyrylica i układ klawiatury”). Ponieważ rosyjska
pisownia jest silnie fonetyczna,
nie będziemy korzystali z narzędzi pomocniczych IPA (International Phonetic Association); jednak jeśli
są one potrzebne w przypadku języka
wybranego przez Czytelnika, należy odpowiednio dobrać czcionkę w polu IPA.
Do tego celu również dobrze nadaje się
czcionka Doulos. Zamykamy bieżące
okno dialogowe przyciskiem OK. Okno
to jest od tej pory dostępne z menu
Opcje -> Opcje ogólne (Rysunek 2).
W głównym oknie dostosowujemy
szerokość kolumn, przeciągając je myszą. Aby zmienić kolejność wyświetlania
WWW.LINUX-MAGAZINE.PL
języków, klikamy kolejno Słownictwo ->
Ustaw język -> Oryginał -> Rosyjski (język rosyjski w pierwszej kolumnie) oraz
Słownictwo -> Ustaw język -> Tłumaczenie -> Polski (język polski w drugiej ko-
Rysunek 2: Zakładka Wygląd okna Ogólne
opcje służy do konfigurowania czcionek.
lumnie). Można skonfigurować dowolną
liczbę języków. Jeśli więc chcemy przetestować parę rosyjski/ japoński, możemy dodać japoński jako trzeci język
(opisana wcześniej opcja Dodaj język)
i przypisać go do odpowiedniej kolumny
poleceniem Ustaw język).
Ponieważ będziemy budowali listę słówek od zera, wybieramy kolejno Słownictwo -> Właściwości dokumentu i wprowa-
NUMER 15 KWIECIEŃ 2005
87
LINUX USER
Ktools: KVocTrain
dzamy ogólne informawadzamy nazwę lekcji.
cje o dokumencie (zaPonieważ uważam, że
kładka Ogólne na Rysusensowniej uczyć się
nku 3). Inne zakładki
słówka z podziałem na
możemy na razie pomitematy, a nie na części
nąć. Następnie zapisumowy, utworzyłem lekjemy listę słówek, nadacje Ludzie (o zajęciach
jąc jej odpowiednią nai zawodach) oraz Podrózwę (program dodaje
że. Oczywiście, do tej
rozszerzenie
.kvtml);
zakładki można zawsze
plik w takim formacie
potem wrócić i zmienić
jest obsługiwany także
opis. Nazwa lekcji, do
przez inne programy
której przypisane jest
Rysunek 3: Ogólne informacje
pakietu KDE Edutaindane słowo, widnieje
o liście słówek w zakładce Ogólne
ment, np. KWordQuiz.
w pierwszej kolumnie
okna Właściwości dokumentu.
Teraz możemy skongłównego okna; przypifigurować ustawienia dotyczące samego
sanie można zmienić zarówno w oknie
języka rosyjskiego. W oknie Słownictwo
głównym, jak i w oknie dialogowym da-> Właściwości języka wprowadzamy
nego słówka.
podstawowe informacje o języku, np. rodzajnik określony i zaimki osobowe.
Choć nic nie stoi na przeszkodzie, żeby
Wprowadzanie słów
całe słownictwo umieścić na jednej, dłuPora wypełnić pamięć programu słowagiej liście, lepiej jest podzielić całość na
mi. Najpierw w Opcjach sprawdzamy,
fragmenty, które będziemy przyswajać
czy nie jest zaznaczona opcja Edycja
oddzielnie. Fragmenty takie nazywane
w komórce – jeśli jest, wyłączamy ją. Posą w programie KVocTrain lekcjami. Po
nieważ mam do wprowadzenia sporo
wybraniu opcji Słownictwo -> Właściwosłówek z dziedziny „Ludzie”, mogę tę
ści dokumentu, na zakładce Lekcje klikalekcję ustawić jako domyślną; w tym cemy przycisk Nowy... (Rysunek 4) i wprolu wybieram ją z listy rozwijanej w gór-
Rysunek 4: W programie KVocTrain listy słówek można podzielić na lekcje.
nej części okna głównego. Od tej chwili
nie będę musiał wybierać jej za każdym
razem, gdy wprowadzam nowe słowo.
Aby pojawiła się nowa pozycja do wprowadzania słówka, wciskamy klawisz Insert. Następnie, w przypadku naszego
przykładu, klikamy nową komórkę
w kolumnie Rosyjski. Pojawia się duże
okno, w którym wprowadzimy informacje dotyczące słowa. Aby przejść na język rosyjski, wciskamy klawisze
Ctrl+Alt+K. Następnie w polu Wyrażenie zakładki Podstawowe wprowadzamy
Cyrylica i układ klawiatury
Na potrzeby tego artykułu spróbujemy użyć programu KVocTrain do
nauki słówek języka rosyjskiego. W tym celu najpierw zainstalujemy
czcionkę z cyrylicą i skonfigurujemy rosyjski układ klawiatury. Następnie zobaczymy, jak dodawać nowe słówka i przygotowywać testy.
Dostępne są różne czcionki ze znakami cyrylicy, ale – podobnie jak w przypadku znaków z zestawów Latin – niektóre wyglądają lepiej od innych.
Najładniejsza czcionka GPL, jaką udało mi się dotychczas znaleźć, to Bitstream Charter; jednak stanowczo lepiej pobrać zbiór fontów Douluos SIL,
którego – choć nie jest on objęty licencją GPL – można bez ograniczeń
używać w celach niekomercyjnych. Na tej samej stronie są dostępne także
czcionki dla innych języków. Wybraną czcionkę pobieramy na dysk i, o ile
to konieczne, rozpakowujemy. W Centrum sterowania KDE wybieramy
kolejno Administracja systemu – Instalator czcionek i klikamy przycisk Tryb
administratora, tak aby zainstalowana czcionka była dostępna dla wszystkich użytkowników. Wprowadzamy hasło i klikamy przycisk Dodaj czcionki. Przechodzimy do miejsca, w którym znajduje się nowa czcionka i klikamy przycisk OK. KvocTrain umieści czcionki w katalogu /usr/local/share/fonts. Żeby wszystkie aplikacje „zobaczyły” nową czcionkę, musimy wylogować się z konta systemowego i zalogować ponownie.
Następnie musimy skonfigurować klawiaturę tak, aby możliwe było
wprowadzanie znaków w zestawach Latin i rosyjskim. W tym celu
w Centrum sterowania przechodzimy do części Regionalne i dostępność >-Układ klawiatury. W zakładce Układ zaznaczamy opcję Włącz
układy klawiatury. Przewijamy listę aż do układu rosyjskiego i dodajemy
ten układ do pola z prawej strony przyciskiem Dodaj. W polu Aktywne
układy powinny się teraz znajdować dwa układy klawiatury. Po kliknię-
88
NUMER 15 KWIECIEŃ 2005
ciu przycisku Zastosuj w zasobniku systemowym pojawi się mała ikonka umożliwiająca przełączanie na inny układ klawiatury.
Niewygodnie byłoby sięgać po mysz za każdym razem, gdy chcemy
zmienić układ klawiatury, dlatego od razu warto przypisać klawisze
skrótu. Domyślnie jest już ustawiony skrót Ctrl+Alt+K, ale przełącza on
tylko z układu polskiego na rosyjski, a nie z powrotem (ponieważ
w układzie rosyjskim wciśnięcie tych klawiszy powoduje wygenerowanie
innego kodu). Żeby rozwiązać ten problem, zaznaczamy układ rosyjski
w polu Aktywne układy, a następnie zaznaczamy znajdujące się na dole pole Dołącz układ łaciński i klikamy przycisk Zastosuj. Wspomniany
skrót będzie teraz działał w obie strony.
I jeszcze jedno: na zakładce Opcje przełączania, w polu Sposób przełączania, zaznaczamy pozycję Aplikacja. Spowoduje to, że wybór klawiatury zostanie przyporządkowany aplikacji, w której tego wyboru dokonaliśmy.
Dzięki temu będziemy mogli wybrać układ rosyjski np. tylko dla aplikacji
KVocTrain, bez wpływu na inne aplikacje – np. terminal systemowy.
Rosyjski układ klawiatury jest na tyle zbliżony do polskiego, że na klawiaturę nie trzeba naklejać specjalnych oznaczeń. Jeśli jednak jest on
wciąż zbyt trudny do opanowania, można skonfigurować hybrydową,
łacińsko-rosyjską klawiaturę, w której jeden z mniej używanych klawiszy
– np. klawisz „Windows” – można wykorzystać do wprowadzania liter
rosyjskich (w kombinacji z innymi klawiszami). Ewentualnie na dole
ekranu konfiguracji układu klawiatury można z listy Wariant układu wybrać opcję „phonetic” – wtedy litery rosyjskie będziemy wprowadzali
według ich fonetycznej reprezentacji w alfabecie łacińskim.
WWW.LINUX-MAGAZINE.PL
Ktools: KVocTrain
Rysunek 5: Dodawanie nowego słowa.
kolejno litery p-o-e-z-d (w układzie fonetycznym; Rysunek 5).
Z rozwijanej listy Część mowy wybieramy Rzeczownik, a następnie z nowej listy
po prawej stronie – Rzeczownik r.m..
(Zwróćmy uwagę, że nowe lekcje, części
mowy itd. można dodawać „w locie”, klikając ikonę po prawej stronie pola wprowadzania). Klikamy Zastosuj i przenosimy
Rysunek 6: Główne okno programu KVocTrain.
okno w kąt ekranu; nowy termin powinien
pojawić się w oknie głównym. Dwukrotnie klikamy komórkę języka polskiego,
wciskamy klawisze Ctrl+Alt+K, w polu
Wyrażenie wpisujemy słowo pociąg, znów
wybieramy część mowy Rzeczownik i klikamy przycisk Zastosuj.
Jeśli wprowadzamy jednocześnie wiele słów – a tak jest najczęściej – niewygodnie jest co chwilę zerkać za okno słowa. Żeby tego uniknąć, oba okna można
ładnie rozmieścić na ekranie – służy do
tego drugi przycisk na dole okna słowa.
Ponieważ za pomocą odpowiedniej listy rozwijanej można wprowadzić rodzaj rzeczownika, program KVocTrain
może nas później odpytać z rodzajników
(Nauka -> (język) -> Nauka rodzajników). Jednak użytkownik może być
przyzwyczajony do uczenia się słówek
wraz z rodzajnikami (choć nie dotyczy
LINUX USER
to języków opisywanych w naszym przykładzie) – jest to jedna z metod mających ułatwiać zapamiętanie rodzaju. Jeśli tak jest, po prostu wstawiamy rodzajnik wraz z nowo wprowadzanym słowem
w polu wyrażenia.
Kontynuujemy dodawanie słów w wybranych kategoriach (lekcjach). Omyłkowo wprowadzone słowo można usunąć, klikając wybraną pozycję w oknie
głównym i wciskając klawisz Delete
(Rysunek 6). Pamiętajmy, aby od czasu
Rysunek 7: Zakładka Koniugacja służy do
do czasu zapisywać dane.
wprowadzania informacji o czasach.
Okno słówka ma wiele zakładek, ale
nie musimy na razie zawracać sobie nimi głowy. Służą one do wprowadzania
różnych informacji o słowie i mogą się
Zobaczmy, jak to działa
przydać na późniejszym etapie – tutaj
Pora wziąć się do pracy. Najpierw konfiwszystko zależy już od nas. Zakładka
gurujemy zapytanie. Wybieramy kolejDodatkowe umożliwia wprowadzenie
no Opcje -> Opcje zapytań i zakładkę
przykładów, synonimów itp., zaś zakładGrupy. Klikamy przycisk Nowy. Ponieka Test wyboru – wprowadzenie słów
waż chcę sprawdzić swoją znajomość
o podobnym brzmieniu lub znaczeniu,
słówek związanych z podróżami, wybiektóre potem KVocTrain zestawi z daram nazwę zapytania Podróże. Tak możnym słowie w teście wyboru (Nauka->
na skonfigurować różne zapytania, te(język) -> Stwórz pytanie wielokrotnego
stujące wiedzę użytkownika z wybrawyboru). Chyba najważniejszą zakładką
nych porcji listy słówek.
jest Koniugacja (Rysunek 7), aktywna
Na zakładce Pytania (Rysunek 8)
tylko dla części mowy Czasownik. Czas
określamy maksymalny czas (w sekunczasownika wybieramy z listy rozwijadach), w którym użytkownik musi ponej i wprowadzamy tam formy dla każdać odpowiedź. Określamy także, czy po
dej osoby, pojedynczej i mnogiej. Doupłynięciu tego czasu KVocTrain ma
myślnie ustawionych jest siedem czapokazywać odpowiedź, czy też kontynusów, ale można dodać nowe, wybierając
ować odpytywanie z kolejnych słówek.
kolejno Słownictwo -> Właściwości dokuJa ustawiłem czas na 2 minuty i wybramentu, a następnie zakładkę Czasy.
łem opcję wyświetlania odpowiedzi.
Jeśli naprawdę nie zależy nam na żadZakładka Progi umożliwia określenie,
nych funkcjach poza nauką słówek z liktóre segmenty listy mają być uwzględsty, wprowadzanie danych możemy przynione w teście. Z rozwijanej listy Lekcja
spieszyć, zaznaczając Opcje -> Edycja
wybieramy pozycję Zawarta w i w praw komórce. Przy takim ustawieniu KVocwym polu klikamy pozycję Podróże. Za
Train działa podobnie jak arkusz kalkupomocą list rozwijanych w dolnej części
lacyjny – słowo można wprowadzić po
okna możemy określić, że test ma obejdwukrotnym klikmować tylko nienięciu odpowiedktóre słowa danej
niej komórki, nie
lekcji (np. rzezaprzątając sobie
czowniki),
jak
głowy dodatkowyczęsto dane słowo
mi informacjami
ma być sprawdzaw oknie dialogone itd.
wym. Jest to zreszOstatnie cztery
tą
najłatwiejsza
listy mogą być
metoda wprowanieaktywne, podzania całych wynieważ priorytet
rażeń, ponieważ te
nad nimi ma zai tak nieszczególkładka Blokowanie pasują do pól
nie – tam określa
Rysunek 8: Definiowanie opcji zapytań
okna dialogowego.
się, po jakim czaw zakładce Pytania tab.
WWW.LINUX-MAGAZINE.PL
NUMER 15 KWIECIEŃ 2005
89
LINUX USER
Ktools: KVocTrain
gdy wykonamy odpytanie podróże, program każe nam przetłumaczyć wszystkie słówka z części o tej samej nazwie.
Oczywiście, po pewnym czasie większość słów będziemy już znali,
więc lepiej będzie skupić się
na tych, z którymi wciąż mamy problemy. W tym celu ponownie otwieramy zakładkę
Blokowanie i tam zaznaczamy
opcje Blokowanie i Ważność.
Domyślnie słowa zaliczone
podczas testu są „blokowane”
(program nie pyta o nie) na jeden dzień, a potem powracają
do zestawu pytań. Ustawienia
te można dostosować do własnych wymagań. Po ponowRysunek 9: W oknie Losowe pytanie wykazujemy się
nym uruchomieniu testu (jeśli
znajomością słówek.
wcześniej wszystkie odpowiedzi były poprawne) żadne z tych słów
Podróże, w zakładce Grupy klikamy
nie będzie już oznaczone zielonym
przycisk Zapisz, a następnie zamykamy
znaczkiem w oknie głównym, ponieokno dialogowe przyciskiem OK.
waż nie należą już do puli słówek do
Teraz wybieramy kolejno Nauka ->
odpytania. Zostaną jednak oznaczone
Polski -> Stwórz losowe pytanie (jeśli
na czerwono, co świadczy o statusie
w programie KVocTrain skonfigurowa„zablokowane”.
no więcej niż dwa języki, pojawi się następne menu umożliwiające wybór języka „docelowego”). Teraz słowa rosyjskie są wyświetlane po jednym (Rysunek 9), a użytkownik ma 2 minuty na
wprowadzenie odpowiedzi
i wciśnięcie Enter. Odpowiedź nieprawidłowa powoduje wyświetlenie odpowiedniego komunikatu i
zaznaczenie wprowadzonego tekstu na czerwono.
Można albo wpisać odpowiedź na nowo, albo
Rysunek 10: Słowa już odpytane są oznaczaprzejść do następnego słowa przycine zielonym symbolem w oknie głównym.
skiem Enter. Jeśli nie znamy odpowiedzi, klikamy przycisk Nie wiem. KVocJeśli tę metodę testowania uważamy
Train przechodzi do następnego termiza jeszcze zbyt prostą, KVocTrain obsłunu, a o nieznane słowo pyta ponownie
guje również testy opracowane przez Sena koniec całej serii. Jeśli chcemy, aby
bastiana Leitnera. Metoda ta przewiduprogram przypomniał nam tłumaczenie
je przetestowanie każdego słowa przysłówka, klikamy przycisk Pokaż wszystnajmniej cztery razy lub więcej w przykie; poprawna odpowiedź zostanie wypadku słów, których nie jesteśmy pewni.
świetlona w kolorze zielonym, a wciMetodę opisano w podręczniku prograśnięcie klawisza Enter spowoduje przejmu KVocTrain. Aby włączyć metodę
ście do następnego słowa.
Leitnera, klikamy kolejno Opcje ->
Po zakończeniu sprawdzania wszystOpcje zapytań, a następnie zaznaczamy
kie przetestowane słowa są oznaczane
opcję Użyj innej metody uczenia się na za(Rysunek 10) i pozostają w puli termikładce Pytania.
nów do odpytania. Za każdym razem,
sie dane słowo ma już nie być testowane.
Na razie w zakładce tej lepiej wyłączyć
obie opcje – Blokowanie i Ważność. Aby
zapisać wszystkie ustawienia zapytania
90
NUMER 15 KWIECIEŃ 2005
WWW.LINUX-MAGAZINE.PL
Podsumowanie
KVocTrain jest bardzo przydatnym narzędziem dla wszystkich pragnących poszerzać swoje słownictwo języka obcego.
Nie jest jednak wolne od wad. Najważniejszą z nich jest ta, że od pewnego czasu nie było ono uaktualniane, choć
ostatnio na listach KDE dyskutuje się
o wprowadzeniu nowej wersji. Narzędzie nie jest też idealnie wykonane – na
przykład najwyraźniej nie ma sposobu
usunięcia siedmiu domyślnych czasów.
Dobrze byłoby też, gdyby dla każdego
języka można było ustawić inną czcionkę. Ponadto, czcionka zastosowana
w oknie głównym jest inna niż ta
w oknie wprowadzania (w tym ostatnim
przypadku jest to domyślna czcionka
KDE).
W KDE jest też prostszy program symulujący plansze edukacyjne: KWordQuiz [3] Petera Hedlunda. Po przeczytaniu tego artykułu Czytelnik nie powinien mieć trudności z opanowaniem
aplikacji KWordQuiz. Posiada ona
mniej opcji, nie umożliwia podziału list
słówek na części oraz obsługuje mniejszy wybór funkcji testowania. Ponadto w programie
KWordQuiz można zdefiniować tylko dwa języki,
podczas gdy w KVocTrain –
dowolną liczbę.
Oba programy zapisują
dane w tym samym formacie. kvtml, ale otwarcie pliku KVocTrain w programie KWordQuiz i zapisanie powoduje utratę informacji (np. danych dotyczących koniugacji). Co ciekawe, za pomocą obu programów można testować nie tylko słówka.
Na stronie KVocTrain można znaleźć
pliki do nauki skryptu japońskiego,
gam muzycznych, fizjologii człowieka
i inne.
■
Dodatkowe informacje
[1] Strona KVocTrain:
http://edu.kde.org/kvoctrain/
[2] Strona SIL: http://www.sil.org/computing/
catalog/show_software_catalog.asp?by
=cat&name=Font
[3] Strona KWordQuiz: http://www.peterandlinda.com/kwordquiz/