D - Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego Warszawa

Sygn. akt VII U 1663/15
WYROK
W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 27 kwietnia 2016r.
Sąd Okręgowy Warszawa - Praga w Warszawie VII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych
w składzie:
Przewodniczący: SSO Anna Kozłowska-Czabańska
Protokolant: Aneta Rapacka
po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2016r. w W.
sprawy z wniosku G. T.
przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
o wysokość emerytury
na skutek odwołania G. T.
od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W.
z dnia 23 czerwca 2015r., znak: (...)
oddala odwołanie.
Sygn. akt VII U 1663/15
UZASADNIENIE
Decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział
w W. ustalił wysokość należnej G. T. emerytury, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli od dnia 23
czerwca 2015 r. i ustalił termin płatności świadczenia na 15 dzień każdego miesiąca. Organ rentowy wskazał, że
podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z
uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca
poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Zaznaczył, że podstawa obliczenia emerytury
podlega pomniejszeniu o kwotę, stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki
na podatek dochodowy i składki na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast samo świadczenie stanowi równowartość
kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w
wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Podstawę obliczenia emerytury wykazanej w części II decyzji, organ
rentowy ustalił zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej, tj. przyjął kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz
kapitał początkowy z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego z uwzględnieniem średniego dalszego trwania życia ustalonego na dzień nabycia prawa do emerytury
powszechnej. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej, tj.
w następujący sposób: [(366.884,75 zł + 888.844,58 zł) – 23.566,68 zł]/212,10 co dało kwotę świadczenia w wysokości
5.809,35 zł (decyzja z dnia 23 czerwca 2015 r., znak: (...), k. 8-9, tom II a.s.).
W odwołaniu od powyższej decyzji z dnia 31 lipca 2015 r. ubezpieczony G. T. wniósł o jej zmianę
w zakresie obliczenia wysokości emerytury poprzez ustalenie jej wysokości z uwzględnieniem kwoty składek
zaewidencjonowanych na koncie i waloryzacji w wysokości 397.399,99 zł oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału
początkowego w wysokości 975.586,62 zł, tj. na poziomie ustalonym w decyzji z dnia 30 października 2014 r.,
przyznającej na jego rzecz prawo do emerytury częściowej. Odwołujący podniósł nadto, że gdyby do wyliczenia
kapitału początkowego organ rentowy przyjął średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 213,3 miesiąca, bądź
212,10 miesiąca, a nie 209 miesięcy, to wówczas kapitał początkowy ustalony na dzień 01 stycznia 1999 r.
wyniósłby 312.493,03 zł, a nie 306.193,36 zł. W związku z powyższym odwołujący wniósł o ponowne przeliczenie
zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek, wskazując, że emerytura, przyznana na jego
rzecz na mocy zaskarżonej decyzji jest niższa o około 550,00 zł miesięcznie od świadczenia ustalonego w decyzji z dnia
30 października 2014 r., co - w jego ocenie - jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (odwołanie z dnia 31
lipca 2015 r. k. 2-3 a.s.).
W odpowiedzi na odwołanie z dnia 13 listopada 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w
W. wniósł o jego oddalenie, podtrzymując w całości treść zaskarżonej decyzji i argumenty w niej przedstawione.
Dodatkowo organ rentowy wskazał, iż w związku z tym, że wnioskodawca pobierał emeryturę częściową, podstawę
obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 pomniejsza się o kwotę, stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w
wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Wobec powyższego, do obliczenia emerytury powszechnej według nowych zasad organ rentowy przyjął następujące
wartości, kwotę składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości 366.884,75
zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 888.844,58 zł, sumę kwot pobranych emerytur w
wysokości 23.566,68 zł oraz średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 212,13 miesięcy. Podkreślił, że zgodnie z art. 25a
ustawy emerytalnej w przypadku, gdy prawo do emerytury nabyte jest w drugim kwartale, ale w czerwcu, to wówczas
kwota składek poddana ostatniej rocznej waloryzacji, nie podlega żadnej waloryzacji kwartalnej. Natomiast ostatniej
kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku. Nadmienił także, że zgodnie z
treścią art. 26 ustawy emerytalnej, emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy
obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi
przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego. Wiek ubezpieczonego w dniu przejścia na emeryturę wyraża się w
ukończonych latach i miesiącach. Z kolei tablice trwania życia corocznie ogłasza Prezes GUS w formie komunikatu w
terminie do dnia 31 marca. Z uwagi zatem na fakt, że ubezpieczony w dniu nabycia prawa do emerytury powszechnej
miał ukończone 65 lat i 8 miesięcy, określone w stosunku do niego w ww. tabeli średnie dalsze trwanie życia wynosiło
212,10 miesięcy. Mając na uwadze powyższe rozważania, organ rentowy stwierdził, że zaskarżona decyzja z dnia 23
czerwca 2015 r., ustalająca wysokość emerytury ubezpieczonego G. T. na kwotę w wysokości 5.809,35 zł jest prawnie
oraz faktycznie uzasadniona (odpowiedź na odwołanie z dnia 13 listopada 2015 r. k. 10-11 a.s.).
Odwołujący oraz organ rentowy, podtrzymali zaprezentowane powyżej stanowiska w toku postępowania sądowego
(protokół rozprawy z dnia 19 kwietnia 2016 r. k. 28-29 a.s.).
Sąd Okręgowy ustalił następujący stan faktyczny:
Ubezpieczony G. T., urodzony w dniu (...), w dniu 26 września 2014 r. po raz pierwszy złożył wniosek o przyznanie
prawa do wcześniejszej emerytury. Do powyższego wniosku odwołujący załączył kwestionariusz dotyczący okresów
składkowych i nieskładkowych wraz z dokumentacją potwierdzającą te okresy, w tym świadectwo pracy z dnia 31
maja 2005 r., potwierdzające okres jego zatrudnienia od dnia 01 sierpnia 2002 r. do dnia 31 maja 2005 r. w (...)
Spółce Akcyjnej z siedzibą w B. na stanowisku członka zarządu – głównego księgowego, zaświadczenie o zatrudnieniu i
wynagrodzeniu, potwierdzające okres jego zatrudnienia w Bibliotece Publicznej w D. T. m. st. W. od dnia 19 maja 2005
r. na stanowisku głównego księgowego, a także zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy w W., potwierdzającego, że
w okresie od dnia 15 czerwca 2002 r. do dnia 10 lipca 2002 r. pozostawał on zarejestrowany w ww. Urzędzie, jako osoba
bezrobotna z prawem do zasiłku w wymiarze 120% (wniosek z dnia 26 września 2014 r. k. 1-5, informacja dotycząca
okresów składkowych i nieskładkowych k. 6-7, świadectwo pracy z dnia 31 maja 2005 r. k. 8-10, zaświadczenie o
zatrudnieniu i wynagrodzeniu k. 12, zaświadczenie z Powiatowego Urzędu Pracy k. 13, tom I a.r.).
W dniu 02 października 2014 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. poinformował odwołującego
o przesunięciu terminu rozpoznania ww. wniosku z powodu nie osiągnięcia przez G. T. wymaganego wieku
emerytalnego, wynoszącego 65 lat. Jednocześnie organ rentowy zaznaczył, że wymagany wiek emerytalny
ubezpieczony osiągnie w dniu 23 października 2014 r. (pismo z dnia 02 października 2014 r. k. 15, tom I a.r.).
Decyzją z dnia 03 października 2014 r., znak: (...)-2010, organ rentowy ustalił kapitał początkowy wnioskodawcy
na dzień 01 stycznia 1999 r. na kwotę w wysokości 306.193,36 zł. Następnie decyzją z dnia 30 października 2014 r.,
znak: ENPC/(...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. przyznał odwołującemu prawo do emerytury
częściowej od dnia 23 października 2014 r., tj. od osiągnięcia wieku uprawniającego do emerytury częściowej. Organ
rentowy wskazał, że podstawę obliczenia kwoty emerytury, przyjętej do ustalenia wysokości emerytury częściowej,
stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji
składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc,
od którego przysługuje wypłata emerytury częściowej. Zaznaczył także, że kwota emerytury, przyjęta do ustalenia
wysokości emerytury częściowej, stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia podstawy jej obliczenia
przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę częściową. Podstawę
obliczenia emerytury wykazanej w części II decyzji, organ rentowy ustalił zgodnie z art. 25 ustawy emerytalnej, tj.
przyjął kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitał początkowy z uwzględnieniem waloryzacji składek i
kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem średniego dalszego trwania
życia ustalonego na dzień nabycia prawa do emerytury powszechnej. Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z
zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej (397.399,99 zł + 975.586,62 zł)/213,30 co dało kwotę świadczenia
w wysokości 6.436,88 zł. Organ rentowy stwierdził, że emerytura częściowa wynosi 50% kwoty emerytury obliczonej
zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 i wynosi 3.218,44 zł (decyzja o ponownym ustaleniu kapitału początkowego
z dnia 03 października 2014 r., znak: (...)-2010, k. 29-30 a.r., decyzja z dnia 30 października 2014 r., znak: ENPC/(...),
k. 17-18, tom I a.r.).
Z dniem 31 grudnia 2014 r. odwołujący rozwiązał stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą Biblioteką Publiczną
w D. T.(...). W.. W związku z powyższym w dniu 14 stycznia 2015 r. odwołujący zwrócił się do organu rentowego o
ponowne ustalenie wysokości świadczenia emerytalnego. W rozpoznaniu powyższego wniosku, Zakład Ubezpieczeń
Społecznych (...) Oddział w W. na mocy decyzji z dnia 23 stycznia 2015 r., znak: ENPC/(...), przeliczył emeryturę
częściową od dnia 01 stycznia 2015 r., tj. od miesiąca, w którym został złożony wniosek. Obliczając wysokość
świadczenia, organ rentowy emeryturę częściową ustaloną w kwocie 3.218,44 zł zwiększył o 50% kwoty wynikającej
z podzielenia składek zaewidencjonowanych na koncie po dniu ustalenia prawa do emerytury częściowej do końca
miesiąca poprzedzającego miesiąc zgłoszenia wniosku o ponowne ustalenie wysokości emerytury częściowej, z
uwzględnieniem ich waloryzacji, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone dla wieku odwołującego w dniu złożenia
wniosku, tj. w dniu 14 stycznia 2015 r. Po doliczeniu składek kwota emerytury częściowej wyniosła: 3.218,44 zł +
[(3.170,06 zł/211,90) x 50%], co dało kwotę świadczenia w wysokości 3.225,92 zł (zaświadczenie z dnia 31 grudnia
2014 r. k. 21, decyzja z dnia 23 stycznia 2015 r., znak: ENPC/(...), k. 23-24, tom I a.r.).
W dniu 27 maja 2015 r., G. T. złożył w organie rentowym wniosek o przyznanie na jego rzecz prawa do emerytury
w powszechnym wieku emerytalnym. W dniu 09 czerwca 2015 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w
W. poinformował odwołującego o przesunięciu terminu rozpoznania ww. wniosku z powodu nie osiągnięcia przez
G. T. wymaganego wieku emerytalnego, wynoszącego 65 lat i 8 miesięcy. Jednocześnie organ rentowy zaznaczył, że
wymagany wiek emerytalny ubezpieczony osiągnie w dniu 23 czerwca 2015 r. (pismo z dnia 09 czerwca 2015 r. k.
7, tom II a.r.).
Decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r., znak: (...), Zakład Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. ustalił wysokość
należnej G. T. emerytury, tj. od osiągnięcia wieku emerytalnego, czyli od dnia 23 czerwca 2015 r. i ustalił termin
płatności świadczenia na 15 dzień każdego miesiąca. Organ rentowy wskazał, że podstawę obliczenia emerytury
stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji
składek i kapitału początkowego zaewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od
którego przysługuje wypłata emerytury. Zaznaczył, że podstawa obliczenia emerytury podlega pomniejszeniu o kwotę,
stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur, w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy i składki
na ubezpieczenie zdrowotne, natomiast emerytura stanowi równowartość kwoty, będącej wynikiem podzielenia
podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na
emeryturę. Podstawę obliczenia emerytury wykazanej w części II decyzji, organ rentowy ustalił zgodnie z art. 25
ustawy emerytalnej, tj. przyjął kwotę składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitał początkowy z uwzględnieniem
waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem
średniego dalszego trwania życia ustalonego na dzień nabycia prawa do emerytury powszechnej. Wysokość emerytury
została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej [(366.884,75 zł + 888.844,58 zł) –
23.566,68 zł]/212,10 co dało kwotę świadczenia w wysokości 5.809,35 zł (decyzja z dnia 23 czerwca 2015 r., znak:
(...), k. 8-9, tom II a.s.).
Od powyższej decyzji G. T. złożył odwołanie do tut. Sądu, inicjując tym samym niniejsze postępowanie sądowe. W
jego treści odwołujący domagał się ponownego obliczenia wysokości świadczenia poprzez ustalenie jego wysokości
z uwzględnieniem kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji w wysokości
397.399,99 zł oraz kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 975.586,62 zł, tj. na poziomie
ustalonym w decyzji z dnia 30 października 2014 r. Odwołujący podniósł nadto, że gdyby do wyliczenia kapitału
początkowego organ rentowy przyjął średnie dalsze trwanie życia w wymiarze 213, 3 miesiąca, a nie 209 miesięcy,
to wówczas kapitał początkowy ustalony na dzień 01 stycznia 1999 r. wyniósłby 312.493,03 zł, a nie 306.193,36
zł. W związku z powyższym odwołujący wniósł o ponowne przeliczenie zwaloryzowanego kapitału początkowego i
zwaloryzowanych składek, wskazując, że emerytura, przyznana na jego rzecz na mocy zaskarżonej decyzji jest niższa
o około 550,00 zł miesięcznie od świadczenia ustalonego w decyzji z dnia 30 października 2014 r., co jest sprzeczne z
zasadami współżycia społecznego (odwołanie z dnia 31 lipca 2015 r. k. 2-3 a.s.).
Ustalenia stanu faktycznego, Sąd Okręgowy dokonał w oparciu o akta emerytalno-rentowe odwołującego, jak również
dokumenty znajdujące się w aktach niniejszej sprawy. Zdaniem Sądu powołane wyżej dokumenty, w zakresie w jakim
Sąd oparł na nich swoje ustalenia są wiarygodne, wzajemnie się uzupełniają i tworzą spójny stan faktyczny. Nie były
one przez strony kwestionowane w zakresie ich autentyczności i zgodności z rzeczywistym stanem rzeczy, a zatem
okoliczności wynikające z treści tych dokumentów należało uznać za bezsporne i mające wysoki walor dowodowy.
Zeznania odwołującego G. T. (k. 28-30 a.s.), Sąd Okręgowy uznał za logiczne i spójne, jako korespondujące z
rzeczowym materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Zaznaczenia wymaga jednak, że w niniejszej sprawie
istota sporu nie sprowadzała się do ustaleń faktycznych, lecz w zasadzie do oceny prawnej ustalonego w toku
postępowania wyjaśniającego przez organ rentowy stanu faktycznego w oparciu o przepisy ustawy z dnia 17 grudnia
1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Sąd Okręgowy zważył co następuje:
Odwołanie G. T. od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (...) Oddział w W. z dnia 23 czerwca 2015 r., znak: (...)
jest bezzasadne i jako takie podlega oddaleniu.
Zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy z dnia z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń
Społecznych (Dz. U. z 2015 r., poz. 748 z późn. zm.) dla osób urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r. emerytura stanowi
równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia ustalonej w sposób określony w art. 25 przez
średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę danego ubezpieczonego, z
uwzględnieniem ust. 5 i art. 183.
Podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne,
z uwzględnieniem waloryzacji składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego do końca miesiąca
poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury, zwaloryzowanego kapitału początkowego
określonego w art. 173-175 oraz kwot środków zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z
dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, z zastrzeżeniem ust. 1a i 1b oraz art. 185 – art. 25 ust.
1 ww. ustawy. Dalsze przepisy art. 25 stanowią o zasadach waloryzacji składek, iż waloryzację składek przeprowadza
się corocznie, od dnia 01 czerwca każdego roku, poczynając od waloryzacji za rok 2000. Waloryzacji podlega kwota
składek zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego na dzień 31 stycznia roku, za który jest przeprowadzana
waloryzacja, powiększona o kwoty z tytułu przeprowadzonych waloryzacji.
Waloryzacja składek polega na pomnożeniu zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego składek przez
wskaźnik waloryzacji. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza w Dzienniku Urzędowym
Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”, do 25-dnia miesiąca poprzedzającego termin waloryzacji, wskaźnik
waloryzacji składek za poprzedni rok i kwartał. Waloryzacja kapitału początkowego (ustalonego decyzją ZUS na
dzień 0l stycznia 1999 r.) odbywa się według analogicznych zasad, z tym zastrzeżeniem, że pierwsza waloryzacja
przeprowadzana jest od dnia 0l czerwca 2000 r. za rok 1999 - według odrębnego wskaźnika waloryzacji
kapitału początkowego za rok 1999 wynoszącego 115,60% (wyliczonego zgodnie z zapisem art. 173 ust. 4 ustawy
emerytalnej). Kolejne waloryzacje kapitału początkowego, tj. za rok 2000 i lata następne, przeprowadzane są przy
zastosowaniu wskaźników waloryzacji składek. Waloryzacje kwartalne kapitału początkowego przeprowadzane są
przy zastosowaniu wskaźników waloryzacji składek.
Przepis art. 25 a ustawy emerytalnej stanowi, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek na ubezpieczenie
emerytalne zewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono
ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest waloryzowana kwartalnie. Zgodnie z ust. 2 cytowanego artykułu w
przypadku ustalania wysokości emerytury: 1) w pierwszym kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji
składek dokonuje się za trzeci kwartał poprzedniego roku, 2) w drugim kwartale danego roku - ostatniej kwartalnej
waloryzacji składek dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku, 3) w trzecim kwartale danego roku - ostatniej
kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za pierwszy kwartał danego roku, 4) w czwartym kwartale danego roku
- ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku. Z kolei art. 25a ust. 1 ustawy
emerytalnej przewiduje, że przy ustalaniu wysokości emerytury kwota składek zaewidencjonowanych na koncie
ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który przeprowadzono ostatnią waloryzację, o której mowa w art. 25, jest
waloryzowana kwartalnie. Szczegółowe reguły waloryzacji kwartalnej wynikają z ust. 2-5 art. 25a ustawy, przy czym jak
już zostało wskazane powyżej ust. 2 pkt. 2 stanowi, że w przypadku ustalania wysokości emerytury w drugim kwartale
danego roku ostatniej kwartalnej waloryzacji dokonuje się za czwarty kwartał poprzedniego roku. Waloryzacji
kwartalnej podlega kwota składek zewidencjonowanych na ostatni dzień pierwszego miesiąca kwartału, za który
przeprowadzana jest waloryzacja, powiększona o kwoty uzyskane w wyniku poprzednich waloryzacji kwartalnych (art.
25a ust. 3 ww. ustawy).
Z przywołanych powyżej przepisów jasno wynika, że zasadą tak waloryzacji składek, jak i kapitału początkowego
jest waloryzacja roczna, a waloryzacja kwartalna przewidziana w art. 25a ustawy o FUS stanowi odstępstwo od
waloryzacji rocznej. Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Łodzi w wyroku z dnia 13 lutego 2013 r., (III AUa 757/12),
możliwość waloryzacji kwartalnej ustawodawca wprowadził w celu zapewnienia osobom przechodzącym na emeryturę
w różnych miesiącach roku, że nie będą wyłączone z waloryzacji te okresy, które nie są objęte waloryzacją roczną pomiędzy czerwcem jednego roku, a czerwcem roku następnego. Tym samym waloryzacja kwartalna nie dotyczy osób,
których emerytura zostaje ustalona w czerwcu danego roku, gdyż ich składki i kapitał na dzień 01 czerwca zostały
zwaloryzowane wskaźnikiem rocznym, a więc za cały rok poprzedzający ustalenie emerytury. Dodać trzeba, że przepisy
art. 25 i 25a ustawy o emeryturach i rentach nie naruszają zasady równości wobec prawa, albowiem jedynie różnicują
sytuację ubezpieczonych w zależności od miesiąca przechodzenia na emeryturę, co jest cechą relewantną (por. wyrok
Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 22 sierpnia 2012 roku, III AUa 325/12).
Prawidłowo zatem zaskarżoną decyzją z dnia 23 czerwca 2015 r. organ rentowy ustalił wysokość należnej
odwołującemu emerytury. Wskazać bowiem należy, że decyzją z dnia 30 października 2014 r. ubezpieczonemu została
przyznana emerytura częściowa od dnia 23 października 2014 r. Do uwzględnienia jej wysokości organ rentowy
przyjął kwoty składek zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego z uwzględnieniem waloryzacji. Zgodnie z
art. 25a ust. 2 pkt. 4 ustawy emerytalnej, w przypadku ustalania wysokości emerytury w czwartym kwartale danego
roku - ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonuje się za drugi kwartał danego roku. A zatem kwota składek
na ubezpieczenie emerytalne zaewidencjonowanych na koncie ubezpieczonego po dniu 31 stycznia roku, za który
przeprowadzono ostatnią waloryzację roczną jest waloryzowana kwartalnie. Z uwagi zatem na fakt, że emerytura
częściowa została przyznana odwołującemu od dnia 23 października 2014 r., a więc została ustalona w IV kwartale,
ostatniej kwartalnej waloryzacji składek dokonano za II kwartał danego roku. Waloryzacja kwartalna nie mogła
natomiast być zastosowana w stosunku do świadczenia ustalonego na podstawie zaskarżonej decyzji. W przypadku
bowiem, gdy prawo do emerytury nabyte jest w II kwartale, ale w czerwcu, to wówczas kwota składek poddana
ostatniej rocznej waloryzacji, nie podlega żadnej waloryzacji kwartalnej. Tym samym wartość zarówno kapitału, jak i
składek ustalona w decyzji z dnia 23 czerwca 2015 r. nie mogła być waloryzowana w oparciu o wskaźnik waloryzacji
kwartalnych, albowiem w wyniku takiego zabiegu, w ciągu jednego roku kapitał i składki ubezpieczonego zostałyby
zwaloryzowane kilkakrotnie, co w świetle obowiązujących regulacji jest niedopuszczalne.
Podkreślenia wymaga również, że odwołującego G. T. objął już „nowy” system emerytalny. Odwołujący miał bowiem
możliwość przejścia na emeryturę częściową, gdyż spełnił wymagane warunki i skorzystał z tego uprawnienia.
Jednocześnie, począwszy od dnia 01 stycznia 2013 r. nastąpiło stopniowe wydłużanie wieku emerytalnego. Zgodnie z
powyższymi zmianami, ubezpieczeni mogą przechodzić na emeryturę w różnym wieku. Reforma emerytalna obejmuje
kobiety urodzone po dniu 31 grudnia 1952 r. oraz mężczyzn urodzonych po dniu 01 stycznia 1949 r. W wyniku
podwyższenia wieku emerytalnego, odwołujący otrzymał pełną emeryturę od dnia 23 czerwca 2015 r., tj. od osiągnięcia
powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 65 lat i 8 miesięcy, a zatem 8 miesięcy później w stosunku do
stanu prawnego sprzed nowelizacji. Podwyższenie wieku emerytalnego oraz zrównanie wieku emerytalnego kobiet
i mężczyzn było zmianą o istotnych konsekwencjach społecznych. Doniosłość tej zmiany dla wszystkich, których
ona dotyczy, nie przesądza jednak, że wprowadzając ją, naruszono konstrukcję lub spójność ustawy o emeryturach
i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa nowelizująca z 2012 r. nie przewiduje bowiem nowych
zasad przyznawania świadczenia ubezpieczeniowego (emerytury), ani nowego rodzaju warunków jego nabycia, ale
modyfikuje warunek wieku emerytalnego oraz wprowadza nową instytucję emerytury częściowej, która ma wprawdzie
szczególny charakter, ale także nie narusza konstrukcji ustawy.
Jednocześnie należy zaznaczyć, że kapitał początkowy jest ustalany na dzień 01 stycznia 1999 r. niezależnie od tego,
kiedy do ZUS przesłany zostanie wniosek o jego ustalenie. W ujęciu formalnym kapitał początkowy stanowi ustaloną
na ten dzień równowartość hipotetycznej emerytury pomnożonej przez tzw. średnie dalsze trwanie życia - wyrażone
w miesiącach i ustalone dla osób w wieku 62 lat. Tablice średniego dalszego trwania życia są ogłaszane corocznie,
do dnia 31 marca, w formie komunikatu Prezesa GUS. Tym samym na potrzeby ustalenia kapitału początkowego na
koncie ZUS ubezpieczonego należało uwzględnić średni dalszy okres trwania życia oznaczony w komunikacie Prezesa
Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 1999 roku w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia
kobiet i mężczyzn (M.P. z dnia 14 kwietnia 1999 r.), przy czym zgodnie ze wskazanym powyżej art. 173 ust 2 należało
uwzględnić wskaźnik przewidziany dla osoby w wieku 62 lat. Zgodnie z tym komunikatem wynosi on 209 miesięcy.
Taki też wskaźnik został zastosowany w stosunku do ubezpieczonego na mocy decyzji organu rentowego z dnia 10
maja 2011 r., znak: (...)-2010. Wobec powyższego kapitał początkowy G. T. został ustalony prawidłowo.
W przypadku osób, dla których ustalany jest kapitał początkowy, wysokość emerytury uzależniona jest od
kwoty zwaloryzowanego kapitału początkowego oraz zwaloryzowanych składek na ubezpieczenie emerytalne
ewidencjonowanych od dnia 01 stycznia 1999 r. na koncie ubezpieczonego. W myśl art. 26 w zw. z 25 ustawy o
emeryturach i rentach z FUS sumę tych dwóch kwot dzieli się przez średnie dalsze trwanie życia, ustalone dla osób
w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę osoby, dla której ustalana jest emerytura. Wiek ubezpieczonego w
dniu przejścia na emeryturę wyraża się w ukończonych latach i miesiącach, zaś średnie dalsze trwanie życia ustala się
wspólnie dla mężczyzn i kobiet oraz wyraża się w miesiącach.
Odwołujący w dniu przejścia na emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym tj. w dniu 23 czerwca 2015 r. ukończył
65 lat i 8 miesięcy. Jak już wspomniano tablice średniego dalszego trwania życia są ogłaszane corocznie, do dnia 31
marca, w formie komunikatu Prezesa GUS. Zgodnie z Komunikatem Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia
26 marca 2015 r. w sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, dla osób w wieku 65 lat i
8 miesięcy (wiek w dacie przyznawania emerytury) wynosi ono 212,10 miesięcy. Należy stanowczo w tym miejscu
zaznaczyć, iż nie ma podstawy prawnej, aby w tej sytuacji zastosować wskaźnik średniego dalszego życia taki, jaki
został przyjęty dla obliczenia kapitału początkowego ubezpieczonego. Uwzględnia się bowiem wskaźniki aktualne w
dacie przejścia na emeryturę. Jest to uzasadnione faktem, że średni czas życia kobiet i mężczyzn stale się wydłuża.
Nie jest również możliwa sytuacja odwrotna, a mianowicie zastosowanie wskaźnika średniego dalszego trwania życia,
ustalonego w dniu przejścia na emeryturę w stosunku do obliczenia kapitału początkowego. Tablice średniego dalszego
trwania życia są bowiem ogłaszane corocznie, do dnia 31 marca, w formie komunikatu Prezesa GUS. Tym samym
na potrzeby ustalenia kapitału początkowego na koncie ZUS ubezpieczonego należało uwzględnić średni dalszy okres
trwania życia oznaczony w komunikacie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 25 marca 1999 roku w
sprawie tablicy średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn, który wynosił wówczas 209 miesięcy.
Wobec powyższego stwierdzić należy, że organ rentowy przy obliczaniu emerytury należnej odwołującemu uwzględnił
prawidłowy wskaźnik średniego dalszego trwania życia. Jednocześnie zarówno kapitał początkowy, jak też wskazana
przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych kwota należnej odwołującemu emerytury zostały obliczone prawidłowo,
zgodnie z przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. W tym zakresie organ
rentowy uwzględnił również regulację z art. 25 ust. 1b zgodnie, z którą, jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę
częściową, podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24 pomniejsza się o kwotę, stanowiącą sumę kwot
pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki
na ubezpieczenie zdrowotne. Na tej podstawie, obliczając wysokość świadczenia odwołującego G. T. organ rentowy
pomniejszył podstawę obliczenia jego emerytury o kwotę, stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości
23.556,68 zł. Zatem do obliczenia emerytury powszechnej według nowych zasad zgodnie z decyzją z dnia 23 czerwca
2015 r. organ rentowy przyjął prawidłowe wartości składek zaewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem
waloryzacji w wysokości 366.884,75 zł, zwaloryzowanego kapitału początkowego w wysokości 888.844,58 zł przy
uwzględnieniu średniego dalszego trwania życia w wymiarze 212,13 miesięcy, jednocześnie pomniejszając podstawę
obliczenia emerytury o sumę kwot pobranych emerytur w wysokości 23.566,68 zł. Tak wyliczona kwota świadczenia
w wysokości 5.809,35 zł została zatem ustalona w sposób prawidłowy.
W świetle tak poczynionych ustaleń, Sąd Okręgowy wywiódł, że zaskarżona decyzja organu rentowego była trafna i z
tych względów na podstawie art. 47714 § 1 k.p.c. orzekł jak w sentencji wyroku.
ZARZĄDZENIE
(...)
M.St.