Czytaj dalej

Liczenie ptaków w ramach Monitoringu Pospolitych Ptaków
Lęgowych (MPPL).
Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków w zakresie swojej
działalności prowadzi szereg inicjatyw, w tym monitoringi ptaków,
w ramach różnych programów. Jednym z takich programów jest
Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych realizowany przez OTOP
na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Trznadel (Emberiza citrinella). Jeden z pospolitych gatunków.
Celem programu jest uzyskanie corocznych wskaźników
liczebności dla 80-100 powszechnie występujących
gatunków
ptaków. Śledzenie zmian liczebności ptaków pozwala bowiem określid
zmiany zachodzące w środowisku. Dane służą ponadto do tworzenia
map rozmieszczenia gatunków pospolitych oraz różnych opracowao
naukowych.
MPPL jest prowadzony w Polsce przez OTOP od 2000 r. Obecnie
liczenia są prowadzone na ok. 550 losowo wybranych powierzchniach
próbnych (kwadraty zaznaczone na mapce poniżej).
Mapa rozmieszczenia powierzchni próbnych.
Członkowie bydgoskiej grupy lokalnej OTOP – „BEWIK”,
prowadzą liczenia na wybranych polach/kwadratach w okolicy
Bydgoszczy. Kontrolowane pola mają wymiary 1x1km, a kontrole
trzeba przeprowadzid 2-3 razy w roku. W bliskim otoczeniu naszego
miasta właściwie wszystkie powierzchnie są kontrolowane. Czerwone
i zielone kwadraty zaznaczone na mapce wskazują powierzchnie
badane, natomiast żółte kwadraty wskazują na miejsca bez kontroli.
Rozmieszczenie powierzchni próbnych w okolicy Bydgoszczy (rok 2010).
Naszą grupę reprezentuje Mariusz Blank, prowadzący
nieprzerwanie obserwacje od roku 2000, Wojciech Chmielioski,
a także Andrzej Dylik, liczący „swoje” kwadraty od roku 2008.
Łącznie prowadzimy obserwacje na 5-6 kwadratach. Pozostałe
miejsca są kontrolowane przez osoby niezwiązane z grupą lokalną
„BEWIK”.
Nasza praca w tym projekcie pozwala często na własną
obserwację zmian zachodzących na kontrolowanych miejscach.
Regularne kontrole pokazują, że w środowisku naturalnym następują
zmiany, a nasza praca stanowi niewielki wkład w zrozumienie tych
procesów. Efekt pracy ponad 300 wolontariuszy z całego kraju jest
prezentowany w postaci wyników, m.in. na stronie internetowej
GIOŚ.
Monitoring Pospolitych Ptaków Lęgowych - wybrane wyniki
W 2009 r. na 562 powierzchniach MPPL stwierdzono
występowanie 180 gatunków ptaków. W próbie 110 najbardziej
rozpowszechnionych gatunków, dla których MPPL dostarcza dla lat
2000-2009 dobrych danych monitoringowych, trendy spadkowe były
generalnie niemal równie liczne jak trendy wzrostowe (wykres).
Średnie tempo zmian liczebności populacji (λ) wynosiło 1.012,
wskazując, że w ciągu ostatnich 10 lat populacja przeciętnego
gatunku z tej grupy zwiększała się przeciętnie o 1.2% rocznie.
W latach 2000-2009 indeksy liczebności większości gatunków wahały
się w niewielkich granicach zbliżonych do ±10% , bez zauważalnych
trendów dla całości okresu badao. Przykładowe gatunki wykazujące
takie wahania to:
Pokląskwa Saxicola rubetra
Cierniówka Sylvia communis
Kos Turdus merula
Rudzik Erithacus rubecula
Uzyskane dane wskazują jednak na istnienie gatunków, których
krajowe populacje wykazywały w latach 2000-2009 znaczący,
postępujący spadek liczebności. Dla 11 spośród 110 gatunków spadek
w ciągu 10 lat wyniósł 30%, co oznacza że, według kryteriów IUCN, są
to gatunki zagrożone wymarciem. Przykładami takich gatunków są:
Szczygieł Carduelis carduelis
Czarnogłówka Parus montanus
Czajka Vanellus vanellus
Jastrząb Accipiter gentilis
Nieco liczniejsze były gatunki, u których stwierdzono istotne trendy
wzrostowe. Aż u 35 gatunków odnotowano wzrost populacji o 30%
w ciągu 10 lat. Przykładowe gatunki z tej grupy to:
Potrzeszcz Emberiza calandra
Lerka Lullula arborea
Paszkot Turdus viscivorus
Dudek Upupa epops
Wszystkie wyniki z programu Monitoringu Pospolitych Ptaków
Lęgowych są dostępne w bazie danych .
W roku 2009 MPPL obchodził swoje 10 urodziny. Z tej okazji
odbyło się rocznicowe spotkanie, na którym poruszono różnorodną
tematykę związaną z MPPL i nie tylko. Z kolei w bieżącym roku dla
osób związanych z MPPL odbyły się warsztaty omawiające ptasią
tematykę. Spotkania i zajęcia pozwalają pogłębid wiedzę, poznad
innych ptasiarzy i zyskad nowe spojrzenie na niektóre problemy.
Tym samym zachęcam osoby posiadające
rozpoznawania ptaków do udziału w tym projekcie.
Źródło: http://otop.org.pl
http://www.monitoringptakow.gios.gov.pl
Zdjęcie: Teresa i Mariusz Blank
Tekst zredagował: Andrzej Dylik, 2010.
umiejętnośd