Wystawa Muzeum Historii Polski ZIEMIA OBIECANA. MIASTO I

Wystawa Muzeum Historii Polski
ZIEMIA OBIECANA. MIASTO I NOWOCZESNOŚĆ
WSTĘP WOLNY W PIĄTKI I DLA OSÓB POWYŻEJ 60. ROKU ŻYCIA
Odwiedź Warszawę Prusa i Łódź Reymonta, Lwów, Kraków, Poznań przełomu XIX i XX
wieku. Zobacz, jak powstawały nowoczesne miasta: pierwsze galerie handlowe, dworce i
tramwaje. Zajrzyj do fotoplastykonu i posłuchaj muzyki z gramofonu. Zobacz, jak rodziła się
kultura konsumpcyjna i masowa, a świat nabierał tempa i kolorów.
Jeszcze do 6 grudnia br. można oglądać w Warszawie wystawę o miastach na polskich terenach
pod zaborami. Na przykładzie Warszawy, Poznania, Łodzi, Krakowa i Żyrardowa pokazany jest
bezprzykładny ich rozwój, który wpłynął na wygląd metropolii w czasach obecnych. Najwięcej
miejsca poświęcono Warszawie jednakże odwiedzający znajdą bardzo wiele informacji
oraz
obiektów dotyczących pozostałych miast. I tak np. temat rewolucji 1905 przedstawiony jest na
przykładzie Łodzi. W „łódzkiej” części można m.in. obejrzeć interaktywny plan miasta z
zaznaczonymi „rewolucyjnymi” miejscami. Stare zdjęcia spontanicznie budowanej Łodzi porównać
można z dawnymi widokami zorganizowanego, zaplanowanego miasta Żyrardów. Z żyrardowskiej
dawnej fabryki włókienniczej są na wystawie oryginalne bele lnu. W części wystawy traktującej o
symbolach miast prezentowany jest oryginalny dokument filmowy z odsłonięcia Pomnika
Grunwaldzkiego w Krakowie w 1910 roku z udziałem Ignacego Paderewskiego. Z planu Poznania
i panoramy można przekonać się o pewnej niezmienności miasta. Bardzo ciekawe jest
porównanie symbolicznych miejsc Krakowa i Poznania. Na dodatek krakowianie spostrzegą, że
zdjęcia ich miasta sprzed ponad 100 lat pokazują niemal niezmienione wciąż istniejące obiekty
(np. okolice dworca).
***
„Ziemia obiecana. Miasto i nowoczesność” to tytuł narracyjnej wystawy czasowej przygotowanej
przez Muzeum Historii Polski, którą można zobaczyć do 6 grudnia 2015 roku w Bibliotece
Uniwersyteckiej w Warszawie. Ekspozycja ukazuje proces kształtowania się nowoczesnego miasta
na ziemiach polskich pod zaborami. Mowa jest o przemianach demograficznych, urbanistyce i
architekturze,
higienie,
narodzinach
kultury
konsumpcyjnej
i masowej, w tym zwłaszcza reklamy i prasy. Wystawa opowiada również o odrodzeniu
narodowym i rywalizacji na symbole w przestrzeni publicznej miast oraz dramatycznych
wydarzeniach rewolucji 1905 roku.
„Największa rewolucja w dziejach naszej cywilizacji ostatnich stuleci to rewolucja przemysłowa.
Wiąże się ona nie tylko z pojawieniem się przemysłu fabrycznego. Jej rewolucyjność polega też na
zmianie trybu życia większości ludzi. Naturalnym środowiskiem stało się dla nich miasto, w miejsce
dotychczas dominującego środowiska jakim była wieś. Właśnie ta przemiana jest jednym
z najważniejszych elementów rewolucji przemysłowej. I to przejście pokazujemy na wystawie
– ukazując, jak wraz z nim zmieniali się ludzie” – poinformował autor scenariusza i komisarz
wystawy prof. Michał Kopczyński.
Pokazujemy dawną Warszawę, Lwów, Kraków, Łódź i Poznań, czyli największe ośrodki miejskie
wszystkich trzech zaborów.
Historia nieistniejącej już dziś kamienicy przy ulicy Pięknej 21 w Warszawie pokazuje jak
w soczewce przekrój mieszkańców ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego, „miasta słoików”, które
okazało się tyglem nowej, miejskiej kultury popularnej, uchodzącej dziś za kwintesencję
nieistniejącej już „prawdziwej” Warszawy.
Innym aspektem nowoczesnej miejskości ukazanej na wystawie są narodziny nowoczesnego
konsumenta. „To pokazuje, jak rewolucja przemysłowa pozwoliła znacznie większej części
ludności cieszyć się zwykłymi, codziennymi rzeczami. Np. ubranie przestało być dla większości
tylko okryciem ciała, a zaczęło stawać się jego ozdobą. Było to możliwe dzięki sztucznym
barwnikom i zaawansowanej technice włókienniczej, takiej jak żakard, które przyniosła rewolucja
przemysłowa. Obniżyły one ceny barwnych, zdobionych ubrań, które stały się dostępne także dla
zwykłych ludzi” – podkreślił Kopczyński.
Zwiedzając wystawę można udać się na zakupy odzieżowe do słynnego salonu Bogusława
Hersego i przekonać się, że współczesna reklama jest tylko jabłkiem, które padło niedaleko od
XIX-wiecznej jabłoni. „Na początku XX w. wzorem amerykańskim sztuka reklamowa wychodzi na
ulice w postaci plakatu reklamowego. Opowiadamy też o formach handlu, bazarach, sprzedaży
naręcznej. I pokazujemy, jak władze starają się ten początkowy chaos uporządkować, czego
dowodem jest np. Hala Mirowska” – mówi autor ekspozycji.
Wiek XIX to okres schyłku prywatnych salonów, a zarazem czas narodzin nowej przestrzeni
publicznej rozrywki: kawiarni, powszechnie dostępnych teatrów i teatrzyków na wolnym powietrzu,
wystaw, zawodów sportowych, a więc form aktywności dziś dobrze znanych, a wtedy nowych.
Wystawa opowiada też o symbolice kryjącej się w nazwach ulic czy pomnikach. „W epoce
wcześniejszej odwoływała się ona do lokalnej historii miejskiej, do postaci świętych patronów
okolicznych kościołów, ewentualnie do grup zawodowych zamieszkujących w okolicy. Ulega to
zmianie w XIX w., kiedy ulice zyskują nazwy zaczerpnięte z historii. W ten sposób budowano
poczucie wspólnoty, tożsamości narodowej i związku z państwem. Dla Polaków w zaborze pruskim
i rosyjskim oznaczało to jednak konieczność życia w cieniu symboli im obcych, wręcz wrogich,
a narzuconych przez zaborców. Przejawem tego jest np. budowa w Warszawie wielkiego soboru
na pl. Saskim, symbolu panowania rosyjskiego” – dodał Kopczyński.
Ostatnia część ekspozycji poświęcona jest rewolucji 1905 r., której rocznica przypada w tym roku.
Na wystawie można zobaczyć fotografie, wycinki prasowe czy plakaty reklamowe oraz codzienne
przedmioty ilustrujące tworzenie się nowoczesnego miasta. „Często są to przedmioty zwyczajne
jak zegarek, bez którego jednak nie mogła funkcjonować kolej, dostarczająca ówczesnym
mieszkańcom miast towarów konsumpcyjnych. Innym razem rzeczy niezwykłe, jak jednostrzałowy
pistolet dla rowerzystów, aby mieli się czym bronić przed atakującymi ich psami” – dodaje
Kopczyński.
Na wystawę składa się ikonografia oraz artefakty z epoki pochodzące ze zbiorów muzeów
i z kolekcji prywatnych. Wśród eksponatów są m.in. bicykl, oryginalne suknie, w tym pierwsze
modele szyte seryjnie, telefon Ericssona, aparat fotograficzny Kodaka i telegraf. Można zobaczyć
również XIX-wieczną ozdobną muszlę klozetową, spluwaczkę i secesyjną kasę sklepową. Nie
zabraknie też mocniejszych akcentów związanych z rewolucją 1905 roku – kajdanek, szabli, noży,
kastetów i pistoletów. Uzupełnieniem ekspozycji są nieme filmy będące w repertuarze
objazdowego kina jarmarcznego. A miłośnicy gier planszowych mogą zagrać w oryginalną grę z
epoki „Wyścigi konne” i ją zakupić.
Organizator wystawy: Muzeum Historii Polski w Warszawie.
Wystawa dofinansowana ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Sponsor: Polska Wytwórnia Papierów Wartościowych.
Partnerzy: Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, Uniwersytet Warszawski.
Patroni medialni: patronat korporacyjny Telewizji Polskiej, patronat korporacyjny Polskiego Radia,
Polska Agencja Prasowa, AMS, portal historyczny dzieje.pl i „Mówią Wieki”.
Współpraca: Tramwaje Warszawskie.
Ekspozycja jest czynna codziennie w Bibliotece Uniwersyteckiej w Warszawie (ul. Dobra 56/66,
sala wystawowa na parterze) do 6 grudnia 2015 w godzinach od 10.00 do 18.00 [z wyłączeniem
22 listopada].
Ceny biletów: 4 zł (ulgowy), 8 zł (normalny), bilet grupowy – 4 zł/osoba (min. 10 osób), 16 zł
rodzinny (min. trzy osoby). Wstęp wolny w piątki oraz dla osób powyżej 60. roku życia.
Wystawie towarzyszy audioprzewodnik, który można pobrać na swoje urządzenie mobilne
(telefon lub tablet) przed lub w czasie wizyty na wystawie. O wystawie opowiada kurator,
prof. Michał Kopczyński.
Opowieści można odsłuchać online lub pobrać nieodpłatnie audioprzewodnik na kilka sposobów:
odsłuchać online LINK
audioprzewodnik jest jedną z części aplikacji mobilnej Muzeum Historii Polski dostępnej do
pobrania pod adresem LINK
podkast dostępny jest w iStore do pobrania do iTunes LINK
pliki mp3 można pobrać ze strony LINK
WYDARZENIA TOWARZYSZĄCE WYSTAWIE
WYKŁADY POŁĄCZONE ZE ZWIEDZANIEM WYSTAWY | godz. 17.00 | WSTĘP WOLNY

24 listopada (wtorek), dr Magdalena Gawin, Miasto i higiena
WEEKEND RODZINNY | OBOWIĄZUJE BILET WSTĘPU NA WYSTAWĘ
Warsztaty przeznaczone dla rodzin z dziećmi oraz oprowadzanie kuratorskie po wystawie
5-6 grudnia – Weekend z modą
5 grudnia (sobota), Szyjemy ubranka dla lalek – warsztaty dla dzieci w wieku 7-12 lat, godz.
11.00, 13.00, 15.00
6 grudnia (niedziela), Mikołajkowe spotkanie z dziewiętnastowieczną modą, godz. 12.00-18.00
Oprowadzanie kuratorskie: godz. 15.00
Zapisy na warsztaty od 2 grudnia 2015 r.| 22 211 90 28 lub [email protected]. Liczba miejsc
ograniczona.
LEKCJE MUZEALNE − MIASTO W DRUGIEJ POŁOWIE XIX WIEKU
Tematy lekcji:
Szkoły podstawowe
• Na zakupy. (kl. III –VI)
• O mieszkańcach pewnej kamienicy. (kl. V-VI)
• Miasto pełne wynalazków.(kl. V-VI)
Gimnazja
• Powstawanie miasta – lekcja z wykorzystaniem gry planszowej „Budowanie miasta”.
• O mieszkańcach pewnej kamienicy – społeczeństwo miasta II poł. XIX w.
• Wynalazki.
Szkoły ponadgimnazjalne
• Społeczeństwo miasta II poł. XIX w.
• Narodziny kultury masowej.
Lekcje są prowadzone w godz. 10.00, 12.00 i 14.00 (od poniedziałku do piątku), cena: 80 zł
(grupa). Zapisy: 22 211 90 47, [email protected].
Scenariusz wystawy: Michał Kopczyński, Grażyna Szelągowska.
Komisariat wystawy: Joanna Kalicka, Michał Kopczyński, Monika Matwiejczuk, Konrad Morawski.
Projekt i aranżacja plastyczna wystawy: Sowa-Szenk s.c.
Materiały graficzne/foto do wystawy na ftp:
serwer/adres: ftp.pr.muzhp.pl
login: ftppr
hasło: BiuroPrasowe312
Kontakt dla mediów:
Marek Stremecki
Rzecznik Prasowy
Muzeum Historii Polski
tel. 22 211 90 11, 663 59 32 46
e-mail: [email protected]
Biuro Prasowe
Muzeum Historii Polski
tel. 22 211 90 12 (13, 14)
e-mail: [email protected]