Polska w czołówce europejskiej
Transkrypt
Polska w czołówce europejskiej
Parafiny • Świece • Znicze Polska w czołówce europejskiej – czyli produkcja świec i zniczy Nowoczesny przemysł, chociaż produkt stary jak świat Pierwsze świece pojawiły się przypuszczalnie w starożytnych cywilizacjach 3000 lat p.n.e. Świadczą o tym odnalezione świeczniki pochodzące z Egiptu i Krety. Jako surowiec do produkcji świec stosowano wówczas tłuszcz zwierzęcy. W drugim tysiącleciu p.n.e. Etruskowie żyjący na terenach późniejszego Państwa Rzymskiego stosowali już świece woskowe wytwarzane z wosków naturalnych, w tym głównie z wosku pszczelego [1]. W tym okresie również Chińczycy stosowali dobrze palące się i niekopcące świece woskowe. Za czasów Dynastii Tang (618–907 n.e.) uzyskiwano do tego celu wosk pochodzący od owadów Coccos pella. W Japonii surowcem do produkcji świec był wyciąg z orzechowców, a w Indiach wyciąg z owoców cynamonowca. W Ameryce Północnej, w pierwszym wieku n.e. stosowano wosk z odpowiednio spreparowanych oleistych ryb (candlefish), a także wosk pochodzący z kory drzew Cerio lub Bayberry oraz tłuszcz zwierzęcy [2]. W średniowiecznej Europie bardzo drogich świec woskowych używano wyłącznie podczas obrzędów religijnych oraz na królewskich stołach. W powszechniejszym użyciu była tańsza, ale gorzej paląca się świeca łojowa. W spisie podatkowym dla miasta Paryża za rok 1292 wykazanych jest aż 71 wytwórców świec [1, 3]. W Polsce pierwsze wzmianki o świecach łojowych, z knotem wykonanym z liścia, pochodzą z XVI wieku. Wyrób świec łojowych w manufakturach, czyli tzw. maczanek, oraz ich sprzedaż objęte były specjalnie udzielanymi przywilejami. Świece woskowe produkowano fabrycznie metodą polewania i gładzenia. W XVI wieku w Polsce istniały 3 duże fabryki tego rodzaju świec. W XIX wieku zaczęto stosować wosk spermacetowy, pochodzący z oleju z głowy kaszalotów. W połowie XIX wieku pojawiły się świece stearynowe, pochodzące z kwasów tłuszczowych, wydzielanych z tłuszczy zwierzęcych, oraz świece parafinowe, pochodzące z przeróbki ropy naftowej. Fabryczną produkcję świec stearynowych rozpoczęto w 1831 roku. Pierwsze plecione knoty pojawiły się w 1825 roku, a od 1834 roku stosuje się powszechnie knoty zaprawiane. W 1854 roku do produkcji świec zastosowano mieszaninę parafiny naftowej i stearyny. W drugiej połowie XX wieku rozpoczęto produkcję świec z dodatkiem wosków syntetycznych, a w latach dziewięćdziesiątych zastosowano woski sojowe i palmowe uzyskiwane z uwodornienia odpowiednich olejów roślinnych. Obecnie najczęściej stosowanym surowcem do produkcji świec jest parafina naftowa [2, 4]. Wytwórstwo świec i zniczy Parafiny dla przemysłu świecarskiego, określane również jako masy parafinowe, dzielą się na wiele rodzajów w zależności od ich zastosowania. Pełny zestaw tych produktów, wytwarzany przez koncern Sasolwax GmbH [5], obejmuje: P A R A F I N Y • Ś W I E C Copyright 2006, Robert Deal, used under license from Shutterstock.com • parafiny do świec wotywnych, zawierające woski naturalne (wosk pszczeli), • parafiny do świec ciągnionych, • parafiny do ciśnieniowego natryskiwania, • parafiny do ciśnieniowego wytłaczania, • parafiny do odlewania (formowania), • parafiny do zanurzania (do kąpieli), • parafiny do knotów, • parafiny do zalewania, • parafiny do świec ozdobnych i rzeźbienia. Podstawowym składnikiem powyższych produktów są parafiny o różnych temperaturach krzepnięcia, wymaganej zawartości oleju i wymaganej czystości chemicznej. Ponadto, w zależności od rodzaju zastosowania, do mas parafinowych dodaje się różnorodne dodatki uszlachetniające, w tym głównie [5–8]: E • Z N I C Z E 2 0 0 6 13