EFPI_Newsletter_nr_2-2013

wsparcie dobrowolnych
powrotów na lubelszczyźniE II
N E W S L E TT E R
nr
2
(14) 2 0 1 3
Za treści zamieszczane w Newsletterze odpowiada wyłącznie Instytut na rzecz Państwa Prawa. Komisja Europejska w żadnym wypadku nie ponosi odpowiedzialności za sposób wykorzystania udostępnionych informacji.
OD REDAKCJI
Zapraszamy do lektury Newslettera projektu - w numerze prezentujemy ciekawą
opinię Marcina Zatwarnickiego na temat
Konwencji z Kampali i jej znaczenia dla
migracji w obszarze kontynentu afrykań-
Wydarzenia projektowe
w numerze:
Wydarzenia projektowe
1
ZDANIEM EKSPERTÓW
Konwencja z Kampali
– krok w dobrym kierunku?
2
Frontex a ochrona
praw człowieka
3
Cudzoziemcy ubiegający się
o azyl w Wielkiej Brytanii
nie zostaną wydaleni na Cypr
w ramach procedury Dublin II
4
Orzeczenie Europejskiego
Trybunału Praw Człowieka
w Strasburgu z dnia 23 lutego
2012 r. w sprawie Hirsi Jamaa
i inni v Włochy (27765/09)
5
Denied Access
to the Detention centers
for foreigners in Madrid
6
Pikpa Centre in Mytilene
7
W SKRÓCIE
skiego. Ponadto prezentujemy informacje dotyczące warunków w ośrodkach
recepcyjnych i problematykę zawracania
migrantów zgodnie z procedurą przewidzianą w Rozporządzeniu Dublin II.
10-11
W dniach 18-19 kwietnia 2013 r. w Nałęczowie odbyło się szkolenie wyjazdowe projektu
„Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie II”. Szkolenie poświęcone było
ochronie praw człowieka i informacjom o krajach pochodzenia migrantów. Trenerami na szkoleniu byli dr Małgorzata Wąsek-Wiaderek z Katedry Postępowania Karnego,
Prawa Karnego Wykonawczego i Kryminalistyki KUL oraz Wojciech Górecki z Ośrodka
Studiów Wschodnich. W szkoleniu uczestniczyli funkcjonariusze Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej.
W dniu 14 czerwca 2013 r. w Chełmie odbyło się II seminarium szkoleniowe projektu
poświęcone procedurze administracyjnej
(zagadnieniom formalno-prawnym) podczas realizacji powrotu. Moderatorem
seminarium była Katarzyna MiaskowskaDaszkiewicz. W seminarium uczestniczyli
przedstawiciele Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej.
Projekt "Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie II" jest współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Powrotów Imigrantów i budżetu państwa
STRONA
2
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
nr 2 (14)
2013
Z D AN I E M E K S P E RTÓ W
Konwencja z Kampali – krok w dobrym kierunku?
Mimo, że problem uchodźctwa wewnętrznego jest przedmiotem zainteresowania społeczności międzynarodowej już od lat 90-tych ubiegłego wieku, to dopiero 6 grudnia 2012 r. w życie weszła pierwsza
umowa międzynarodowa dotycząca ochrony i wspierania osób przesiedlonych wewnętrznie - Konwencja
Unii Afrykańskiej o ochronie i pomocy uchodźcom wewnętrznym w Afryce (African Union Convention for
the protection and asistance of internally displaced persons In Africa) , tzw. Konwencja z Kampali.
Fakt, że jest to pierwsza umowa międzynarodowa w tym zakresie jest tym
bardziej zaskakujący, że zgodnie z najnowszymi danymi statystycznymi Internal
displacement Monitoring Centre problem
uchodźctwa wewnętrznego dotyczy około 26,4 miliona ludzi w 46 krajach świata.
Wejście w życie Konwencji z Kampali sprawia, że kwestie przeciwdziałania
powstawaniu zjawiska uchodźctwa wewnętrznego oraz ochrony praw uchodźców wewnętrznych przeniesione zostają na kolejny poziom. Wprowadza ona
bowiem szereg rozwiązań oraz instrumentów prawnych, których celem jest
ochrona oraz pomoc uchodźcom wewnętrznym. Sygnalizując najważniejsze
z tych rozwiązań i instrumentów, nie
sposób nie wspomnieć o wprowadzeniu
do porządku prawnego definicji legalnej
uchodźcy wewnętrznego. Definicji, która
jest zakresowo szersza niż ta, która funkcjonowała dotychczas.
Konwencja wprowadza również szeroki
– co bardzo istotne otwarty – katalog aktów uznawanych za arbitralne (przymusowe) przesiedlenie. Począwszy od przyczyn
natury politycznej i rasowej, a na przesiedleniach wynikających z działalności
podmiotów gospodarczych kończąc. Doniosłym osiągnięciem jest również wprowadzenie katalogu podmiotów – innych
niż państwa sygnatariusze – które mogą
zostać pociągnięte do odpowiedzialności
za przymusowe przesiedlenia i naruszenia praw uchodźców wewnętrznych. Są to
w szczególności grupy zbrojne oraz inni
aktorzy niepaństwowi, tj.: przedsiębiorstwa międzynarodowe, prywatne firmy
paramilitarne lub ochroniarskie, a także
podmioty zaangażowane w badanie oraz
eksploatację zasobów ekonomicznych
i naturalnych.
W celu zapewnienia egzekucji tych obowiązków Konwencja z Kampali wprowadza własny system kontroli upoważniający państwa sygnatariuszy – w przypadku
zajścia poważnych okoliczności związanych z sytuacją uchodźców wewnętrznych – do przeprowadzenia interwencji
na terytorium innego państwa sygnatariusza. Co godne podkreślenia, również
samo państwo sygnatariusz borykające
się z problemem uchodźctwa wewnętrznego może zwrócić się do pozostałych
państw z wnioskiem o interwencję w celu
ochrony pokoju i bezpieczeństwa, a także
w celu stworzenia korzystnych warunków
dla poszukiwania trwałych rozwiązań problemu uchodźctwa wewnętrznego.
Mając na względzie powyższe okoliczności stwierdzić można z dużym przekonaniem, że Konwencja z Kampali jest
krokiem w dobrym kierunku. Zawarte
w niej innowacyjne rozwiązania tworzą
pewien uniwersalny model postępowania dla wszystkich państw, które borykają
się z problemem uchodźctwa wewnętrznego. Oczywiście czym innym są nawet
najdoskonalsze unormowania konwencyjne, a czym innym będzie codzienna
praktyka ich stosowania. Dlatego też
odpowiedzialność za sukces Konwencji
spoczywa głównie na państwach sygnatariuszach, których rolą jest odpowiednie
dostosowanie aktów prawa wewnętrznego, tak aby zapewniały one maksymalną
skuteczność rozwiązań zawartych w Konwencji. Bez wątpienia Konwencja z Kampali – przy zastrzeżeniu jej skutecznej
implementacji – może przyczynić się nie
tylko do zmniejszenia liczby uchodźców
wewnętrznych i poprawy ich sytuacji, ale
również do wzmocnienia pokoju, stabilności oraz bezpieczeństwa na kontynencie afrykańskim.
Marcin Zatwarnicki
mgr Marcin Zatwarnicki
(ur. 1987) prawnik, doktorant w Katedrze Prawa Międzynarodowego
i Europejskiego Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego. W swojej pracy badawczej skupia się w szczególności na regionalnych aspektach ochrony praw człowieka oraz na
funkcjonowaniu i roli Organizacji Narodów Zjednoczonych we współczesnych stosunkach międzynarodowych. Autor takich publikacji jak:
Efektywność Organizacji Narodów Zjednoczonych w kontekście prawno-międzynarodowym oraz Uwagi na temat efektywności systemu
ochrony praw człowieka w ramach Organizacji Narodów Zjednoczonych. Bilans i perspektywy.
STRONA
3
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
nr 2 (14)
2013
Frontex a ochrona praw człowieka
E u r o p e j s k a A g e n c j a Fr o n t e x p r o w a d z i ł a d o t y c h c z a s w i e l e d z i a ł a ń n a r z e c z o c h r o n y p r a w c z ł o wieka, jak na przykład: debata na temat praw człowieka w szkoleniu strażników granicznych
w 2 0 0 8 r. , d e s y g n o w a n i e O f i c e r a P r a w F u n d a m e n t a l n y c h w 2 0 1 2 r. c z y z a p o b i e g a n i e h a n d l o w i
l u d ź m i w 2 0 1 2 r.
Mimo tak wielu działań na rzecz praw
człowieka, Frontex jest poddawany coraz większej krytyce z powodu braku
konkretnych wspólnych działań dla polepszenia ochrony praw podstawowych
jednostek. W odpowiedzi na wszelkie
krytyki, Agencja Frontex poparła Fundamental Rights Strategy dotyczącą ochrony praw fundamentalnych oraz Kodeks
Postępowania.1
Pomimo, że początkowe działanie
Frontexu skierowane było na kontrolę
granic zewnętrznych oraz monitorowanie migracji, Frontex i państwa członkowskie są coraz częściej krytycznie
oceniane ze względu na brak realizacji
wspólnych obserwacji granic oraz brak
wspólnych operacji zgodnych z normami praw człowieka. Wiąże się to także
z nieprzejrzystością w strukturze działań
oraz niejasnej odpowiedzialności za nie,
ale również z brakiem demokratycznego nadzoru i porozumienia z państwami
trzecimi. Wynika z tego, że Frontex powinien być Agencją odpowiedzialną za
stworzenie wspólnej przestrzeni lądowej, powietrznej i morskiej wolnej od łamania fundamentalnych praw człowieka.
Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy w swoich postanowieniach i rekomendacjach wezwało Frontex i państwa
członkowskie do zapewnienia odpowiedniej ochrony ofiarom handlu ludźmi oraz
nieletnim. Zasugerowała zagwarantowanie niedyskryminacji i równe traktowanie podczas działań dla powracających
do państw pochodzenia. Uzasadniła
także, że prowadzenie szkoleń na temat
praw człowieka, a także implementacja
Kodeksu Postępowania oraz efektywny
monitoring ochrony praw fundamentalnych są kluczowe w tej tematyce.
Zalecono także, aby wszystkie instytu-
Frontex, czyli Europejska Agencja Zarządzania Współpracą Operacyjną na
Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej jest niezależną agencją unijną, która powstała w 2004 r. Zajmuje się ona głównie koordynacją działań państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie kontroli
granicznej i ochrony granicy zewnętrznej Unii Europejskiej. Ponadto, kluczowym zadaniem Frontex-u jest monitorowanie rozwoju badań kontroli ruchu
granicznego oraz polepszanie i promowanie respektowania praw człowieka.
cje unijne wspomagały przedsięwzięcia
Frontex-u w ochronie tych praw.2
W odniesieniu do tak negatywnych
ocen, we Frontex-ie poparto Fundamental Rights Strategy z 31 marca 2011 r.
oraz zmienioną Frontex Regulation z 25
października 2011 r. - strategie dotyczące odpowiedzialności za fundamentalne
prawa człowieka na poziomie międzynarodowym oraz promowanie ochrony praw człowieka, jak również Kodeks
Postępowania z 21 marca 2011 r., co
zostało opisane w wyżej cytowanym Raporcie. Świadczy to nie tylko o gotowości
na zmiany w tych kwestiach, ale także
o poszerzaniu ochrony praw podstawowych na poziomie Frontex-u i państw
członkowskich. Jak można stwierdzić,
instytucje te są gotowe na rozwój oraz
implementację postanowień zawartych w Fundamental Rights Strategy we
wszystkich działaniach, takich jak analizy
ryzyka, wspólne operacje, powroty obywateli Państw Trzecich do ich państw
pochodzenia, szkolenia czy międzynarodowe relacje i porozumienia. Pomimo
dobrych intencji, wiele z zaproponowanych rozwiązań i ulepszeń nie zostało
jeszcze zastosowanych w praktyce.
Co więcej, by zapewnić wzajemną
współpracę podpisano 13 czerwca 2008 r.
porozumienie z UNHCR, 26 maja 2010 r.
z FRA i 26 września 2012 r. z EASO. Frontex współpracuje także z IOM, co pozwala na wzajemną wymianę informacji
i kooperacje działań.
Według nowych regulacji, pomimo, że
nie zostały one jeszcze implementowane,
strażnicy graniczni oraz kadra pracująca
we Frontex-ie powinni być odpowiednio
przeszkoleni, by ich działania były zgodne
ze standardem ochrony praw człowieka.
Podsumowując, zmiany dotyczące
ochrony praw człowieka w działaniu
Agencji Frontex są niezbędne. Parlament
Europejski powinien nadzorować kwestie zgodnie z zasadą demokracji. Prawa
człowieka powinny stanowić niezaprzeczalny priorytet w ochronie granic zewnętrznych oraz monitorowaniu ruchu
granicznego tak, aby społeczeństwo Unii
Europejskiej było świadome, że podlegają oni profesjonalnej ochronie. Dostrzec
można dobre chęci oraz konkretne działania polepszające ochronę fundamentalnych praw człowieka, jednak potrzeba
czasu na realizację nowych planów i implementacje nowych postanowień.
Źródło: www.statewatch.org
oprac. M. Boczek
1
2
Zob. www.frontex.europa.eu
EU: Council of Europe Parliamentary Assembly report: Frontex: human rights responsibilities: Doc. 13161, 8 April 2013.
STRONA
4
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
nr 2 (14)
2013
Cudzoziemcy ubiegający się o azyl
w Wielkiej Brytanii nie zostaną wydaleni na Cypr w ramach procedury Dublin II
Sąd Apelacyjny zawiesił decyzję o powrocie na Cypr, w ramach procedury dublińskiej obywatela Gwinei i dwóch obywateli Iranu ubiegających się o azyl w Wielkiej Brytanii. Postępowania w ich sprawach zostały zawieszone do czasu wydania przez Sąd Najwyższy rozstrzygnięcia w sprawie EM (Erytrea) przeciwko Secretary of State for the Home Department 1 .
Wyżej wspomniana sprawa dotyczy wydalenia w ramach procedury dublińskiej,
EM obywatela Erytrei, który uprzednio
złożył wniosek o azyl we Włoszech. W postępowaniu przed Sądem Apelacyjnym EM
zaskarżył decyzję nakazującą mu powrót
do Włoch. Podniósł on zarzut, iż wydalenie
go z terytorium Wielkiej Brytanii narusza
artykuł 3 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności.2
Sąd Apelacyjny oddalił skargę EM, uznając że nie zostały wykazane braki systemowe we włoskich procedurach udzielania
azylu oraz przyjmowania osób ubiegających się o azyl. Sąd Apelacyjny uznał bowiem, że jedyną możliwością, zgodnie
z przepisami rozporządzenia 3, rozpatrzenia przed jedno państwo członkowskie
ponownego wniosku o azyl lub przyznania ochrony ze względów humanitarnych
istnieje wówczas, gdy źródłem zagrożenia
dla wnioskodawcy są przyczyny wynikające z uchybień systemowych w procedurach
azylowych, które znane były w momencie
udzielania azylu lub rozpoczęcia procedury przyjęcia. Zatem, nawet silne dowody
na istnienie indywidualnego zagrożenia są
w tym wypadku bezskuteczne.
Sprawa EM, jest jedną z kolejnych dotyczących problematycznego zagadnienia
składania ponownych wniosków przez
cudzoziemców w Wielkiej Brytanii. Co
więcej, rozpatrywana ona była, w świetle niedawno wydanego wyroku Trybunał
Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie NS przeciwko Secretary of State for the
Home Department 4.
Sąd Apelacyjny podkreślił, że w jego ocenie, w sprawie EM zastosowanie mają te
same reguły wykładni, które Trybunał przyjął w sprawie NS. Zgodnie z orzeczeniem
Trybunału w sprawie NS wydanym w trybie pytania prejudycjalnego: w sytuacji,
w której pojawiają się poważne obawy, iż
w odpowiedzialnym państwie członkowskim występują systemowe nieprawidłowości w zakresie procedur azylowych i warunków przyjmowania osób ubiegających
się o azyl, wiążące się z nieludzkim lub
poniżającym traktowaniem w rozumieniu
art. 4 Karty, taki transfer byłby niezgodny
ze wspomnianym przepisem.
W ten, sposób TSUE, jednoznacznie nawiązał do wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie MSS przeciwko Belgii i Grecji 5, potwierdzając zawarte
w nim stanowisko.
Europejski Trybunał Praw Człowieka,
we wspomnianym orzeczeniu podkreślił
również, że istnienie krajowych przepisów
ustawowych i przystąpienie do międzynarodowych traktatów gwarantujących
poszanowanie praw człowieka, samo
w sobie nie jest wystarczające do zapewnienia odpowiedniej ochrony przed ryzykiem złego traktowania. W odniesieniu do
sprawy MSS, Trybunał ponadto zaznaczył,
że z informacji pozyskanych z wiarygodnych źródeł wynika, iż faktycznie istnieją
wprowadzone lub tolerowane przez władze praktyki, które w oczywisty sposób są
sprzeczne z zasadami Konwencji.6
Zatem w ocenie Sądu Apelacyjnego
w sprawie EM, ryzyko indywidualne jest
niewystarczające, aby zakwestionować
decyzje o wydaleniu. Wykonanie decyzji
zostało jednak wstrzymane, ze względu
na wniesienie przez powoda odwołania
od wyroku Sądu. Dnia 6 marca 2013 r. Sąd
Najwyższy wyraził zgodę na wniesienie
odwołania, tym samym utrzymując zawieszenie decyzji o wydaleniu.
Niemniej jednak, brytyjski Sąd Apelacyjny, podejmując rozstrzygnięcie w sprawie
EM, wyznaczył w znacznym stopniu ogólne
reguły postępowania dublińskiego. Przede
wszystkim potwierdził, że w przypadku
spraw o ponowne złożenie wniosku o azyl
w jednym z państw członkowskich, należy
wykazać istnienie niedociągnięć systemu
azylowego w państwie przybycia, w którym złożony został pierwszy wniosek o azyl.
Wspomniane braki systemowe powinny
być postrzegane jednak przez pryzmat całokształtu systemu azylowego danego
Odpowiednik polskiego Ministerstwa Sprawa Wewnętrznych. Do jego kompetencji należą m.in. sprawy z zakresu bezpieczeństwa narodowego, policji, imigracji,
więziennictwa i obywatelstwa. Sprawa EM (Eritrea) & Ors v SSHD [2012] EWCA Civ 1336. Wyrok dostępny w języku angielskim na stronie http://www.bailii.org/ew/
cases/EWCA/Civ/2012/1336.html (13 kwietnia 2013 r.).
2
Artykuł 3 stanowi, iż „nikt nie może być podany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu”. Dalej jako EKPCz lub Konwencja.
3
Artykuł 3 ust. 2 Rozporządzenia Rady (WE) NR 343/2003 z dnia 18 lutego 2003 r. ustanawiające kryteria i mechanizmy określania Państwa Członkowskiego właściwego
dla rozpatrywania wniosku o azyl, wniesionego w jednym z Państw Członkowskich przez obywatela państwa trzeciego (Dz.Urz.UE L 50/1 z dnia 25 lutego 2003 r.).
4
Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 21 grudnia 2011 r. w sprawach połączonych C‑411/10 i C‑493/10, N.S. p. Secretary of State for the Home
Department oraz M.E.,A.S.M.,M.T.,K.P.,E.H. p. Refugee Applications Commissioner, Minister for Justice, Equality and Law Reform.
5
Wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 21 stycznia 2011 r., wniosek nr. 30696/09 , M.S.S p. Belgi i Grecji.
6
W sprawie MSS przeciwko Belgii i Grecji Europejski Trybunał Prawa Człowieka orzekł, że oba państwa naruszyły przepisy artykułu 3 EKPCz. Grecja w zakresie
niezapewnienia godziwych warunków osobom ubiegających się o azyl w wyniku braku skutecznie działającego systemu azylowego. Natomiast Belgia złamała przepisy
Konwencji poprzez deportację cudzoziemca do Grecji, macając obowiązek sprawdzenia, jak władze greckie stosują swoje prawo azylowe w praktyce i czy istnieją
ułomności w systemu azylowym.
1
STRONA
5
państwa, a nie "jedynie" realnego ryzyka
naruszenia praw gwarantowanych w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka.
Warto zauważyć, w kontekście wyżej
wspominanych spraw, że na zawiłość postępowań w kwestii możliwości ponownego złożenia wniosku o azyl w kolejnym
państwie członkowskim, mają obecnie
wpływ coraz to bardziej dynamiczne czynniki. Chodzi przede wszystkim o sytuację
finansowa i polityczną danego państwa,
która nierzadko warunkuje jakość i sprawność procedur azylowych. Również nastroje społeczne mogą stać się przyczyną
tolerowania przez władzę niepożądanych
praktyk w systemie azylowym.
Zatem rozstrzygnięcie podjęte przez
Sąd Najwyższy w sprawie EM wydaje się
być o tyle istotne, że będzie miało bezpośrednie przełożenie na sposób stosowania
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
nr 2 (14)
2013
przepisów w postępowaniach dublińskich
w Wielkiej Brytanii. Zasadna wydaję się
więc decyzja Sądu Apelacyjnego o zawieszeniu spraw cypryjskich, aż do czasu
wydania przez Sąd Najwyższy orzeczenia
w sprawie EM.
Sąd Apelacyjny uznał, że wykładnia przepisów dotyczących procedury dublińskiej
dokonana w przyszłym wyroku Sadu Najwyższego w sprawie EM może mieć znaczenie również w podjęciu rozstrzygnięcia
w sprawie odwołania cudzoziemców od decyzji o wydaleniu na Cypr. Takie zachowanie
Sądu wydaje się być słuszne, tym bardziej,
iż w obu sprawach podniesiono zarzut naruszania przepisów Konwencji. W przypadku
spraw cypryjskich, podobnie jak w sprawie
EM, podniesiono zarzut naruszenia zakazu
tortur (art. 3). Ponadto, podniesiono dwa
inne zarzuty, mianowicie naruszenie prawa
do wolności i bezpieczeństwa osobistego
(art. 5) oraz prawa do skutecznego środka
odwoławczego (art. 13).
Wobec powyższego, wyjaśnienie przez
Sąd Najwyższy problematycznych zagadnień ma rzucić nowe światło na zasady,
jakim należy kierować się w postępowaniach o rozpatrzenie ponownego wniosku
o azyl w innym państwie członkowskim,
w kontekście ochrony praw zawartych
w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Sąd Najwyższy ma również rozważyć
czy indywidualne ryzyko, w szczególności
ryzyko popełnienia samobójstwa, może
stanowić wyjątek od zasady przyznawania
prawa do złożenia ponownego wniosku
o azyl jedynie w sytuacji występowania
uchybień systemowych w procedurach
azylowych państwa pierwszego miejsca
przybycia.
oprac. M. Dębińska
Orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu z dnia 23 lutego 2012 r.
w sprawie Hirsi Jamaa i inni v Włochy (27765/09) Powodami w sprawie było jedenastu obywateli Somalii i trzynastu obywateli Erytrei, będących częścią
ponad dwustuosobowej grupy migrantów, którzy wyruszyli z Libii na pokładach trzech statków z zamiarem dotarcia do Włoch.
Dnia 6 maja 2009 r., kiedy statki znajdowały się 35 mil od Lampedusy, zostały zatrzymane przez Włoską Policję Skarbową
i Straż Przybrzeżną. Migranci zostali przeniesieni na włoskie statki wojskowe i zawróceni do Trypolisu. Powodzi twierdzili,
że w czasie tej podróży władze włoskie nie
poinformowały ich o prawdziwym celu
podróży oraz nie podjęły żadnych kroków
w celu ich identyfikacji. Co więcej, wszystkie rzeczy osobiste, w tym dokumenty potwierdzające ich tożsamość, zostały skonfiskowane przez personel wojskowy. Po
przybyciu do portu w Trypolisie migranci
zostali wydani władzom libijskim pomimo
ich sprzeciwu. Na konferencji prasowej,
która odbyła się 7 maja 2009 r. włoski Minister Spraw Wewnętrznych oświadczył,
żwe operacja przechwycenia statków na
pełnym morzu i zawrócenie imigrantów
do Libii było konsekwencją wejścia w ży-
cie 4 lutego 2009 r. dwustronnej umowy
zawartej z Libią. Minister wyjaśnił, że takie operacje były przeprowadzane przy
zastosowaniu zasady współpracy między
państwami. Losy skarżących po powrocie
do Libii były różne. Dwóch z nich zmarło w niewyjaśnionych okolicznościach,
czternastu wnioskodawców uzyskało status uchodźcy dzięki Wysokiemu Komisarzowi Narodów Zjednoczonych do spraw
Uchodźców (ang. UNHCR). Rewolucja jaka
wybuchła w Libii w lutym 2011 r. zmusiła
wiele osób do opuszczenia Libii i szukania
schronienia za granicą.
Zgodnie z umową dwustronną zawartą
pomiędzy Libią a Włochami 29 grudnia
2009 r. w Trypolisie, oba państwa zobowiązały się do współpracy w walce z nielegalną imigracją. Zgodnie z postanowieniami tej umowy kraje miały wspólnie podjąć
się organizacji patroli morskich przy użyciu
sześciu statków udostępnionych czasowo
przez Włochy. Ponadto Włochy zobowiązały się względem Libii do zrzeczenia się
na jej korzyść trzech nieoznakowanych
statków na okres trzech lat oraz próby zachęty Unii Europejskiej do zawarcia umowy ramowej z Libią. Dnia 4 lutego 2009 r.
państwa podpisały protokół dodatkowy
do umowy stanowiący, że oba kraje tak
zorganizują patrole morskie, aby na swoich wodach sprawować dowództwo oraz
podporządkować się załodze drugiej strony umowy na wodach będących pod jej
jurysdykcją. Oba kraje miały podjąć się
repatriacji nielegalnych imigrantów oraz
dążyć do zawierania umów z państwami
pochodzenia tych osób w celu ograniczenia tego zjawiska. Zgodnie z wypowiedzią
włoskiego ministra obrony postanowienia
tej umowy zostały zawieszone po wydarzeniach z 2011 r. Innym ważnym do-
STRONA
6
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
W SKRÓCIE
, Abchazja
Na początku kwietnia 2013 r. ukazała
się książka Wojciecha Góreckiego
„Abchazja”.
Wojciech Górecki
jest historykiem,
dziennikarzem,
reporterem, ale
chyba przede wszystkim pasjonatem
i specjalistą tematyki kaukaskiej. Jego
wieloletnie doświadczenia z pracy
i podróży w tej części świata zaowocowały powstaniem trzech książek:
„Toast za przodków” (2010), „Planeta Kaukaz” (2010) oraz „Abchazja”
(2013). Abchazja jest nieuznanym
przez większość świata państwem,
w tym również przez Polskę. Zgodnie
z prawem międzynarodowym Abchazja jest autonomiczną republiką
wchodzącą w skład Gruzji. Jej niepodległość uznaje Rosja, Nikaragua,
Wenezuela, Nauru, Vanuatu i Tuvalu.
Zapraszamy do zapoznania się z dwudziestoletnimi obserwacjami tej krainy przez autora zawartymi w tej właśnie książce – „Abchazja”.
, „Przestrzeganie
praw cudzoziemców
w Polsce”
Biuro
Rzecznika
Praw
Obywatel-
skich przygotowało publikację pt.
„Przestrzeganie
praw cudzoziemców w Polsce”,
którą zaprezentowano na konferencji zorganizowanej przez RPO 18 kwietnia br. Książka
jest wynikiem prac Komisji Ekspertów ds. Migrantów przy Rzecz-
nr 2 (14)
2013
kumentem, które Włochy powinny były
w zaistniałej sytuacji przestrzegać, jest
Konwencja Genewska z 1951 roku dotycząca statusu uchodźców.
Artykuł 33 tejże Konwencji stanowi
o tym, że żadne umawiające się państwo
nie wydali lub nie zawróci uchodźcy do
granicy terytoriów, gdzie jego życiu lub
wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo
ze względu na jego rasę, religię, obywatelstwo, przynależność do określonej grupy
społecznej lub przekonania polityczne. Nie
może powoływać się na dobrodziejstwo
niniejszego postanowienia uchodźca, co
do którego istnieją podstawy, by uznać go
za groźnego dla bezpieczeństwa państwa,
w którym się znajduje lub który jest skazanym prawomocnym wyrokiem za szczególnie poważne zbrodnie stanowiące niebezpieczeństwo dla społeczeństwa tego
państwa.
W rozpatrywanym przypadku Trybunał
skazał Włochy za naruszenie art. 3 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, według którego
nikt nie może być poddany torturom ani
nieludzkiemu lub poniżającemu trakto-
waniu lub karaniu. Trybunał uzasadniając
takie stanowisko stwierdził, że skarżący
byli narażeni na niepożądaną repatriację
do Somalii i Erytrei. Drugim przepisem,
na mocy którego Włochy zostały skazane,
jest art. 13 Konwencji stanowiący, że każdy, kogo prawa i wolności zawarte w niniejszej Konwencji zostały naruszone, ma
prawo do skutecznego środka odwoławczego do właściwego organu państwowego także wówczas, gdy naruszenia dokonały osoby wykonujące swoje funkcje
urzędnicze. Ostatnim przepisem, który
został naruszony jest art. 4 z Protokołu nr
4 załączonego do Konwencji stanowiący
zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców. Uzasadniając zastosowanie tego
przepisu Trybunał podniósł okoliczność,
że migranci nie zostali należycie poinformowani przez władze włoskie o swojej sytuacji i o możliwości zastosowania
procedury, która uchroniłaby ich przed
powrotem do Libii. Ponadto Trybunał
wskazał, że Włochy swoim postępowaniem naruszyły nie tylko Europejską Konwencję Praw Człowieka, ale także zasadę
non-refoulement.
oprac. E. Hordyjewicz
Denied Access to the Detention centers for foreigners in Madrid The Open Access Now campaign was created to develop and demand transparency on foreigners detention sites. Within the campaign, the delegation
of four members of the European Parliament, the Spanish national parliamentarian, an independent parliamentarian, together with a couple of civil
society organizations and several media requested Spanish authorities to
visit the Detention centers for foreigners 1 of Aluche in Madrid.
Their goal was to meet the administrative and medical staff and talk to detained
foreigners.
The planned visit followed the very important announcement made by the Commissioner Malmstrom on the December
6th 2012, on the implementation in 2013
of a study of the European Commission on
the application of the Return Directive2 in
Member States.
Sadly, the Spanish government allowed
only four people to visit CIE. Finally, three
members of the European Parliament
and one parliamentarian of Madrid were
granted the access.
The denial of accession was repeatedly
denounced by civil society, international organizations, together with scope of national
institutions, such as Ombudsman, the Attorney General and the Committee for the
Further only CIE.
Directive 2008/115/EC of the European Parliament and of the Council of 16 December 2008 on common
standards and procedures in Member States for returning illegally staying third-country nationals.
1
2
STRONA
7
niku Praw Obywatelskich. Zawiera
m.in. omówienie kwestii związanych
z przeprowadzoną abolicją, detencją małoletnich oraz dostępem do
zatrudnienia i łamaniem praw pracowniczych cudzoziemców. Dyskusja
zaproszonych na konferencję eksper-
Wsparcie Dobrowolnych Powrotów na Lubelszczyźnie ii
NEWSLETTER
nr 2 (14)
2013
Prevention of Torture. This shows the alarming problem in the system of functioning of
detention centers and may lead to violations
of the basic rights of detained migrants.
After several appeals, the situation has
improved only a little. There is a need to
remind authorities and public, that the
detention centers are only the administrative facility, not a prison.
The Open Access Now campaign is supported and promoted by the networks
Migreurop and European Alternatives
which try to improve the standard of the
migrants rights.
Sources: www.openaccessnow.eu, www.migreurop.org, www.euroalter.com
oprac. S. Hrošova
tów dotyczyła praw cudzoziemców
w Polsce z perspektywy pobytowej
oraz rynku pracy.
, Readmisja z Armenią
i Republiką Zielonego
Przylądka
Unia Europejska podpisała porozumienie o readmisji z Republiką Zielonego Przylądka (18 kwietnia br.)
oraz z Armenią (19 kwietnia br.).
Głównym celem tych umów jest
ustanowienie na zasadzie wzajemności szybkich i skutecznych procedur identyfikacji osób i bezpiecznej
deportacji. Umowy zostały wysłane
do Parlamentu Europejskiego w celu
zatwierdzenia. Wejdą one w życie,
wraz z umowami o ułatwieniach
wizowych podpisanych w 2012 r.,
miesiąc po powiadomieniu się stron
o zakończeniu wewnętrznych procedur. Umowy obejmują readmisję zarówno własnych obywateli stron jak
również obywateli państw trzecich
lub bezpaństwowców. Wielka Brytania, Irlandia i Dania nie są związane
umową.
Pikpa Centre in Mytilene
Mytilene is the capital of greek island of Lesbos. Located on the island’s
southeast edge, it is a lovely destination target for tourists. As well as
the transit place for those, who hope to become asylum seekers.
According to Statewatch, each day 2030 of troubled foreigners arrive to the
Mytilene on the boat with the hope to get
an international protection. Foreigners
take a long way from Afghanistan, Syria
and further beyond with the expectation
of better life. But the legal system on this
island, makes their journey hopeless.
Pikpa Centre is the immigration facility
in Mytilene. It is situated near the airport,
behind the city. The Centre is run by the
volunteers, while the whole area is the
property of the municipality. The Centre
consists of the main building, where the
kitchen is situated and the couple of additional small wooden buildings. Foreigners
must share these buildings, sleeping on
the mattresses. The number varies from 6
or 8 persons to a room.
After the arrival, everything depends
on the luck. Some foreigners might receive papers allowing them to go to Athens or anywhere else, some have to stay
on the island. They chances are rather
limited. The little things, like to get the
taxi to Athens, are very hard or impossible. They must stay on the island with
not much food, clothes or money. They
depend on the help provided by the volunteers.
Statewatch visited Pikpa Centre at the
beginning of April 2013. There were 30
people living there at the moment. Young,
elderly, families and even unaccompanied
minors. Asylum procedure is not achievable
for them. The usual practice is as follows.
Port Police send them to the Coastguards,
who then send them back to the Port Police. Both authorities do not accept their
asylum claims. Visited foreigners say that
they have not seen the lawyers yet. When
questioned the authorities, the respond
was that legal help could be only provided
in the case of arrest. And if there is an arrest warrant, it takes five months of waiting
to be able to submit the asylum claim.
The Pikpa Centre in Mytilene is not the
unique exception in the greek asylum system. Long asylum procedures, poor living
conditions in detention centers or other
immigration facilities and lack of the legal
help are the reality and a failure of the responsible authorities. As Statewatch concluded, the Common European Asylum
System is not satisfying and unlikely to be
in the near future.
Sources: www.statewatch.org, www.amnesty.org
oprac. S. Hrošova
Wsparcie
Dobrowolnych
Powrotów
na Lubelszczyźnie II
newsletter
Fundacja Instytut na rzecz Państwa Prawa
ul. Chopina 14/70, 20-023 Lublin, tel. 81 743 68 05,
[email protected] www.panstwoprawa.org
Redakcja:
Anna Kosińska, Marta Dębińska, Krzysztof Chrześcijanek, Paweł Wojtasik