Dental Morphology 2005 - Instytut Antropologii UAM

Dental Morphology 2005 - Instytut Antropologii UAM

Kronika
93
Trzynaste międzynarodowe sympozjum
‘Dental Morphology 2005’
Łódź, 24–27 sierpnia 2005
Po raz trzynasty i zarazem po raz pierwszy w historii międzynarodowych zjazdów
odontologicznych, cykliczne spotkanie naukowców z całego świata koncentrujących
swoje badania na aparacie żucia, zostało zorganizowane w Polsce. Gospodarzem
13th International Symposium on Dental Morphology (2005) była Katedra Antropologii Uniwersytetu Łódzkiego, która we współpracy z Katedrą Stomatologii
Wieku Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi przyjęła 108 gości
(71 z zagranicy i 37 z Polski). Miejsce tegorocznego zjazdu zostało ustalone w 2001
roku podczas dwunastego sympozjum odbywającego się w Sheffield w Wielkiej
Brytanii, kiedy funkcję przewodniczącej następnego spotkania oficjalnie prof. Alan
Brook powierzył dr Elżbiecie Żądzińskiej z Katedry Antropologii Uniwersytetu
Łódzkiego.
Niewątpliwym sukcesem organizatorów, podkreślanym przez A. Brooka i Ralfa
Radlanskiego, było podwojenie liczby uczestników oraz stworzenie możliwości
wymiany myśli naukowej w serdecznej atmosferze, zarówno podczas sesji naukowych (które przebiegły dokładnie zgodnie z planem), jak i spotkania towarzyskiego
w secesyjnych wnętrzach restauracji Klub Spadkobierców przy ulicy Piotrkowskiej.
Wśród członków Komitetu Doradczego konferencji znaleźli się profesorowie:
Lassi Alvesalo (Finlandia), Alan Brook (Wielka Brytania), Maciej Henneberg
(Australia), John T. Mayhall (Kanada) i Ralf J. Radlanski (Niemcy). Zgodnie z tradycją obrady przeprowadzono w pięciu sekcjach tematycznych (językiem konferencji był angielski): Dental Anthropology, Dental Evolution, Dental Genetics, Ontogeny oraz Technology. Oprócz referatów każda tematyka reprezentowana była przez
prace posterowe, które omawiano podczas dwóch sesji plakatowych. Łącznie przedstawiono 86 prac.
W sesji Dental Anthropology, w której referat wiodący na temat wykorzystania
zębów jako potencjalnie najlepszego nośnika aDNA wygłosił John T. Mayhall,
znalazły się również tradycyjne analizy morfologii uzębienia populacji ludzkich,
m.in. praca Marii Kaczmarek (UAM Poznań) dotycząca neolitycznego stanowiska
w środkowym Sudanie, referat Almy Adler (Kanada) i Mary Watt (Wielka Brytania)
będący próbą porównania odontologicznego szkockich górali czy opracowanie na
temat wielkości zębów czterech mniejszości chińskich z prowincji Yunan prezento-
94
Dental Morphology 2005
wane przez Eisaku Kanazawę (Japonia). W sesji tej znalazł się także referat wygłoszony przez Heather Edgar (USA) – skarbnika Dental Anthropology Association –
podkreślający ciągle ogromne znaczenie badań odontologicznych w antropologii
sądowej, prezentacja Thei Molleson (Wielka Brytania) dotycząca morfologii uzębienia neolitycznej populacji ludzkiej ze stanowiska abu Hureyra w północnej Afryce oraz zbliżony tematycznie do wiodącego, referat wygłoszony przez Przemysława
Zawickiego będący efektem współpracy zespołu H. Witasa z Pracowni Biologii
Molekularnej Uniwersytetu Medycznego i E. Żądzińskiej z Katedry Antropologii
Uniwersytetu Łódzkiego.
Referaty dotyczące czynników genetycznych wpływających na formę uzębienia,
oraz możliwości jakie stwarza wyizolowanie materiału genetycznego z zębów
przedstawiane były w sesji prowadzonej przez Lassi Alvesalo (Finlandia) i Henryka
Witasa (UM Łódź). Wśród wielu doskonałych analiz znalazła się tu praca prezentowana przez Adriannę Mostowską (AM Poznań) na temat możliwego znaczenia
pewnych genów (m.in. PAX9) i niskocząsteczkowych białek we wrodzonej hypoi anodoncji, oraz referat Granta Townsenda (Australia) skupiający się na różnicach
(a nie podobieństwach) w aparacie żucia stwierdzanych u par bliźniąt monozygotycznych. Zaburzenia w rozwoju i budowie struktur twarzoczaszki osób z nieprawidłowościami w obrębie liczby chromosomów płci tradycyjnie prezentowały dwa
zespoły naukowe: z Finlandii kierowany przez Lassi Alvesalo i z Chorwacji pod
kierunkiem Zvonimira Kaića.
Na tegorocznym sympozjum licznie reprezentowana była sesja Dental Evolution
prowadzona przez Macieja Henneberga (Australia), który wygłosił referat wiodący
na temat pochodzenia współczesnych populacji ludzkich w świetle procesów mikroewolucyjnych obserwowanych na przykładzie zmian wielkości zębów. Na podobnym tematycznie zagadnieniu skupili się Sara Bailey (Niemcy) analizująca diagnostyczne różnice odontologiczne pomiędzy neandertalczykiem a ludnością górnego
paleolitu i Thomas Humme (Niemcy) opisujący zmienność częstości występowania
4-korzeniowego górnego zęba trzonowego wśród obecnie żyjącej ludności Europy.
Doskonałą próbę odtworzenia wczesnych etapów ontogenezy struktur mózgoczaszki, twarzoczaszki i żuchwy dziecka neandertalskiego przedstawił Osamu Kondo
(Japonia). Niezwykle oczekiwanym był też wykład współautorstwa Meave Leakey
(Kenia) na temat analizy mikroskopowej i składu mineralnego zębów oraz tkanek
przyzębia masywnych australopiteków ze stanowiska Koobi Fora, prezentowany
przez Randi Furseth Klinge (Norwegia).
Ralf J. Radlanski (Niemcy) poprowadził sesję embriologiczną wygłaszając wykład
prezentujący zakres najnowszej wiedzy dotyczącej morfogenezy ludzkiego uzębienia i niezwykle interesująco wyjaśniając w jaki sposób geny kreują „rzeczywistość
morfologiczną”. W sesji tej prezentowane też były prace zespołu badawczego pod
kierownictwem Yukishige Kozawy (Japonia) ukazujące trójwymiarowo procesy
histogenezy obserwowane podczas rozwoju zawiązków zębów („taniec” amelo-
Kronika
95
blastów, powstawanie pasm Hunter-Schregera). Wczesne etapy rozwoju zębów
omawiał także Hervé Lesot (Francja) i jego współpracownicy, zaś chronologię
i tempo formowania zębów żuchwy u dzieci australijskich aborygenów prezentowali
Helen Liversidge (Wielka Brytania) i Grant Townsend (Australia).
Nielicznie w tym roku reprezentowana była sesja przedstawiająca najnowocześniejsze techniki badawcze wykorzystywane w badaniach odontologicznych, gdzie
referat wiodący na temat anomalii rozwojowych uzębienia wygłosił Alan Brook
(Wielka Brytania). Nową metodę analizy i oceny starcia szkliwa (ESTA – Enamel
Surface Texture Analysis) zaproponowali Christine Wolff i Thomas Keiser
z Niemiec. Ciekawe obserwacje dotyczące rozwoju i struktury szkliwa transplantowanych zawiązków zębów zaprezentował zespół pod kierunkiem Hitoshi Yamamoto
(Japonia).
Dużym zainteresowaniem cieszyły się dwie sesje posterowe kierowane przez Renatę Henneberg (Australia) i Elżbietę Żądzińską (Polska). Prezentowane na nich
prace objęły cały zakres tematyczny konferencji. Znalazło się tu m.in. opracowanie
Yuji Mizoguchi (Japonia) na temat związku pomiędzy starciem koron zębów trzonowych a kształtowaniem się struktur twarzoczaszki. Wśród prezentowanych plakatów wyróżniono trzy najlepsze (pod względem merytorycznym i plastycznym):
I miejsce: M. Takahashi, M. Nakayama, R. Peiris, E. Kanazawa (Japonia) Environmental contribution to variation in tooth and dental arch size of Macaca fascicularis;
II miejsce: K. Kupczik, F. Spoor, A. Pommert, M.C. Dean (Wielka Brytania, USA),
Premolar root number variation in hominoids: genetic polymorphism vs. functional
significance; III miejsce: J. Dumančić, Z. Kaić, H. Brkić, M. Dumić (Chorwacja)
Molar crown morphology in gonadal dysgenesis.
Z niezwykłą satysfakcją chciałabym podkreślić, że organizacja konferencji (jakość
naukowa prezentowanych prac, stworzenie możliwości merytorycznej dyskusji naukowej w niezwykle przyjaznej atmosferze, podwojenie liczby uczestników w porównaniu z ostatnim zjazdem, ciekawy program socjalny) została bardzo wysoko
oceniona zarówno przez uczestników jak i Komitet Doradczy 13th International
Symposium on Dental Morphology. Dzięki dotacji z Urzędu Miasta Łodzi oraz funduszom KBN wszystkie prace prezentowane na sympozjum, po uzyskaniu pozytywnej recenzji, zostaną opublikowane przez wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
w postaci książki pt. Current trends in dental morphology research.
Elżbieta Żądzińska
Katedra Antropologii, Uniwersytet Łódzki
Zdjęcie grupowe uczestników ‘Dental Morphology 2005’, Łódź, Polska
96
Dental Morphology 2005