4-7.-zdrowie

ROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL śYCIA
ROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL śYCIA
Gdy choruje dusza…
Około
10% wszystkich dorosłych osób rocznie doznaje zaburzeń nastroju typu
depresyjnego. ChociaŜ tylko część z nich wymaga pomocy, naleŜy zgodzić się z opinią, Ŝe
zaburzenia depresyjne naleŜą do najczęściej występujących problemów zdrowotnych,
biorąc pod uwagę zaś ich rozpowszechnienie i następstwa – ranga depresji jest
porównywalna do schorzeń, którymi najczęściej zajmuje się współczesna medycyna.
Depresja towarzyszy ludzkości od początku. Pierwsze wzmianki o tej chorobie moŜemy
znaleźć u staroŜytnych. Niezwykle wnikliwe obserwacje tej choroby nazywanej wcześniej
melancholią zawierają pisma Hipokratesa, który zdefiniował tę chorobę następująco:
„Jeśli lęk i złe samopoczucie trwają długo, jest to melancholia”.
Na depresję chorują „zwykli” ludzie, ale chorowali tez wielcy tego świata - np. pisarz Hans
Christian Andersen, malarz Vincent Van Gogh, czy polityk Winston Churchill.
Przyczyny
Wszyscy mogą zachorować na depresję, choć powody mogą być róŜne.
Urazy psychiczne, których doznajemy w Ŝyciu - jak śmierć bliskiej osoby, utrata pracy, kłopoty
w domu.
Inną grupę przyczyn stanowią tzw. przyczyny somatyczne np. w związku długotrwałą
chorobą. Najczęściej depresja towarzyszy chorobom układu krąŜenia, chorobom
neurologicznym, nowotworowym.
Jeśli depresja pojawia się bez istotnej przyczyny, jest to w uproszczeniu depresja endogenna,
czyli wrodzona.
Od dawna wiadomo, Ŝe dieta ma ogromny wpływ na nasze zdrowie psychiczne, ale wiedza
na ten temat jest niewielka. Wiadomo juŜ, Ŝe spoŜycie ryb morskich, które zawierają kwasy
omega wpływają na wzrost serotoniny, która odpowiada w mózgu za nastrój.
Innym związkiem, który ma wpływ na poprawę nastroju jest zawarty w chlebie, mleku, serach
Ŝółtych, bananach tryptofan.
Rodzaje depresji
Dystymia jest utrwalonym zaburzeniem nastroju o zmiennym, ale łagodnym nasileniu.
Objawy utrzymują się przez wiele lat, mogą powodować ogólną niesprawność.
Warunkiem rozpoznania dystymii jest co najmniej 2 letni okres objawów.
Objawy dystymiczne:
• Zmniejszenie energii lub aktywności
• Bezsenność
• Mała wiara w siebie i poczucie niedostosowania
• Trudności w koncentracji
• Płaczliwość
• Utrata zainteresowań
• Poczucie bezradności lub zmartwienia
• Dostrzeganie trudności w radzeniu sobie z prostymi codziennymi obowiązkami
• Pesymizm wobec przyszłości lub rozpamiętywanie przeszłości
• Wycofanie społeczne
• Zmniejszona rozmowność
Ciekawym rodzajem depresji jest depresja zimowa.
Wywołana jest przez brak światła słonecznego, zwłaszcza w godzinach rannych.
17
[4/2/07] ZIMA 2007
ROFILAKTYKA * ZDROWIE * ZDROWY STYL śYCIA
Niedobór światła powoduje zaburzenie cyklu snu i rytmu wydzielania hormonów - m.in.
melatoniny oraz serotoniny, która odpowiada w mózgu za kontrolę nastroju.
Depresja zimowa dotyka co 18-tego dorosłego człowieka, w tym 80% to kobiety.
Osoby z tym rodzajem depresji poddawane są m.in. fototerapii - czyli naświetlaniem światłem
białym. Zalecane są teŜ spacery na świeŜym powietrzu, zwłaszcza w słoneczne dni.
Czy depresja jest tylko chorobą dorosłych - otóŜ nie!
Zjawisko depresji wśród dorastającej młodzieŜy od kilkunastu lat narasta.
Dotyczy ona najczęściej tych młodych ludzi, którzy obawiają się, Ŝe czeka ich Ŝycie szare,
nudne i bez perspektyw.
Według prof. Jacka Bomby kaŜdy miedzy 13 -16 rokiem Ŝycia przechodzi przez depresję
młodzieńczą. Jest to etap, na którym trzeba zmienić swoje stosunki z rodzicami, uniezaleŜnić
się i zacząć decydować o swojej przyszłości.
Jeśli młody człowiek znajdzie w tym okresie wsparcie w rodzinie lub bliskich osobach,
przejdzie ten etap bez problemu. Jeśli nie - niepokoje mogą przerodzić się w lęki lub przyjąć
formę depresji.
Najbardziej naraŜone są dzieci rodziców bezrobotnych, ale teŜ tych, którzy przez karierę
zawodową mało czasu poświęcają rodzinie.
Dodatkowym czynnikiem są często ogromne ambicje rodziców, którzy chcą, aby ich dziecko
tak jak oni lub w przeciwieństwie do nich dało sobie radę w Ŝyciu, było najlepsze wśród
rówieśników i spełniło nadzieję na wielką karierę.
Zmienne nastroje, płaczliwość, nadmierna senność, niechęć przed szkołą, przed spotkaniem
się z rówieśnikami to reakcje młodych na niemoŜność sprostania takim oczekiwaniom.
Dziecko często nie powie rodzicom o swoich kłopotach i nie wszyscy rodzice zauwaŜają
problemy swoich dzieci. Gorsze wyniki w nauce i objawy opisane powyŜej mogą być
sygnałem, Ŝe to nie tylko lenistwo, Ŝe być moŜe z dzieckiem dzieje się coś niedobrego.
Trzeba po prostu pomóc dziecku przetrwać najtrudniejszy dla niego okres, w którym zadaje
sobie waŜne pytania dotyczące swojej przyszłości.
Kiedy udać się do lekarza?
Jeśli człowiek dotychczas aktywny
• wycofuje się z Ŝycia społecznego
• wypada z pełnionych dotychczas ról
• przestaje być matką, Ŝoną, ojcem, męŜem, dobrym pracownikiem to sygnał, Ŝe czas zasięgnąć porady lekarskiej .
Często rodzina i przyjaciele starają się pomóc choremu radząc, by „wziął się w garść”,
wyjechał na urlop itd.
Jest to bezcelowe, bo dla chorego podjęcie kaŜdej czynności jest męką.
Jak Ŝyć z depresją?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Przyjmuj leki zgodnie z zaleceniem lekarza
Pamiętaj, Ŝe leki przeciwdepresyjne nie działają natychmiast
Nie odstawiaj samowolnie leków, gdy poczujesz się lepiej
Regularnie chodź na wizyty do lekarza
Nie kieruj się przygodnie zasłyszanymi opiniami
Bądź cierpliwy, depresja nie zniknie w ciągu tygodnia
Nie podejmuj w czasie choroby waŜnych decyzji Ŝyciowych
Staraj się, aby w twoim Ŝyciu było mniej stresu
Pomimo cierpienia staraj się zachować aktywność fizyczną
Pamiętaj, Ŝe depresja jest uleczalna
lek. med. Marta Zuchniarz
18
[4/2/07] ZIMA 2007