teoria wd ganna - Hossa ProCapital

TEORIA W. D. GANNA
William Delbert Gann urodził się w 1878 roku i był jednym z najlepszych maklerów
w historii. Swoje największe sukcesy finansowe odnosił w połowie XX wieku. Można go
uznać za jednego z prekursorów analizy technicznej, ponieważ jako jeden z najwybitniejszych
inwestorów giełdowych odkrył pewne powtarzalne prawidłowości na rynkach finansowych i
towarowych. Na ich podstawie stworzył swoje teorie inwestycyjne, dzięki którym zarabiał
pieniądze, a z czasem dorobił się fortuny. Po kilku latach owocnych inwestycji, Gann
postanowił opisać swoją technikę w książkach oraz udzielał wszelkiego rodzaju szkoleń.
Ale… Teorie Gann’a wzięte są nieco „z kosmosu”… Dosłownie i w przenośni, ponieważ
analiza Gann’a miała pewne podstawy teoretyczne, które albo autor nie umiał do końca
wytłumaczyć skąd się biorą albo nie chciał się dzielić z innymi wszystkimi swoimi
pomysłami. Pewne jest natomiast to, że autor bazował na metodach matematycznych i
geometrycznych (używał liczb naturalnych i kątów geometrycznych), a nawet w pewnych
aspektach wzorował się na astrologii. Jego teorie w obecnych czasach uznawane są za
tajemnicze. Jeszcze nikt nie znalazł odpowiedniego klucza, którym posługiwał się Gann.
Klucza między zachowaniem odpowiedniej zależności między czasem a ceną. Ale o tym w
dalszej części referatu…
Krótka historia osiągnięć
W. D. Gann zaczął interesować się rynkiem towarowym i finansowym kiedy skończył
24 lata, a więc było to w 1902 r. Już na początku swojej przygody na giełdzie zdołał odnieść
kilka spektakularnych sukcesów:
1908 r. (30 lat) – w ciągu 30 dni rachunek o początkowej wysokości 130 USD
zwiększył do 12 000 USD
1923 r. (45 lat) – w ciągu 60 dniu kwota 973 USD została powiększona do 30 000
USD
1933 r. (55 lat) – spośród 479 transakcji, jakie przeprowadził w tym roku, aż 422
okazały się udanymi (88%). Uzyskana w ten sposób stopa zwrotu wyniosła ponad
4000%
1
1946 r. (68 lat) – w ciągu 3 miesięcy zysk netto przy wykorzystaniu początkowego
kapitału w postaci 4500 USD wyniósł 13 000 USD (stopa zwrotu osiągnęła zatem
prawie 300%).
Podstawy teorii
Gann stworzył swoje teorie w oparciu o założenia. Pierwszym bardzo ważnym
założeniem jest fakt wstrząsów i wibracji. Autor wierzył w koncepcję oscylującego i
wibrującego
wszechświata,
w
którym wszystkie
czynniki są
w
stanie wibracji, a
rzeczywistość przenika podstawowy puls. Jednak to nie to założenie było najważniejsze. Dla
Ganna najważniejszym czynnikiem na giełdzie była zależność ceny od czasu. Uważał, że
istnieje relacja między ceną papieru wartościowego a mijającym czasem. Wynalazł sposób
jak wyliczyć tą zależność, lecz z nikim się tym nie podzielił. Tajemnicę zabrał ze sobą do
grobu. Tak naprawdę odnalezienie klucza, czyli zależności czasu od cena jest kluczowa w
podejściu do różnych teorii Gann’a. "Time is the most important factor of all and not until
sufficient time has expired does any big move start up or down. Time must be allowed for accumulation or distribution before the trend can change." Według koncepcji równowagi czasu
i ceny, wyrażona w pieniądzu wartość istotnego szczytu cenowego zostaje przełożona na
liczbę jednostek kalendarzowych (dni, tygodni, miesięcy) jakie muszą upłynąć aby doszło do
utworzenia kolejnego znaczącego ekstremum cenowego.
Gann posługiwał się dwoma koncepcjami: spirali – obrazującej ruchy cen oraz koła –
opisującego
przemijanie
i
oscylacje.
Przy
pomocy
spirali logarytmicznej,
wyznaczał
potencjalne punkty zwrotne cen akcji. Uważał, że ostatnia najniższa cena ma istotne
znaczenie psychologiczne i w odniesieniu do niej będą się kształtować kolejne poziomy
cenowe.
Należy również dodać, że oprócz Ellitoa był jednym z najwybitniejszych twórców
teorii, którzy operowali na liczbach naturalnych. Kolejną ważną rzeczą jest wzorowanie się na
ciągu Fibonacciego. Gann wykorzystywał te liczby do swoich analiz i prognozowania cen na
rynkach finansowych i towarowych.
Spirala po kwadracie i koło
Najważniejszymi figurami geometrycznymi w koncepcji Gann’a są: koło i kwadrat.
Najczęstszym używanym rodzajem kwadratu jest tzw. Square 9x9 (ma 9 kolumn i 9 wierszy).
2
W takim kwadracie na środku umieszczamy najniższą cenę i zgodnie z kierunkiem
wskazówek zegara przesuwamy się do następnych kratek po spirali wpisując kolejną wyższą
cenę o jakąś systematyczną wartość. Kwadrat jest figurą która ma wyznaczać zwroty ceny
papieru wartościowego. Wsparcia i opory kształtują się w połowie kwadratu w linii pionowej,
poziomej i na przekątnych. Gann uważał, że wszystkie wartości znajdujące się na tych liniach
stanowią potencjalne punkty zwrotne, na które inwestor powinien zwracać szczególną uwagę.
Postępowanie z takim kwadratem cenowym nie jest sprawą prostą, zajęcie to bardziej
angażuje intuicję niż logikę. Przede wszystkim Gann nie określił, które z wielu powstałych na
przecięciach liczb są naprawdę istotne a więc wszystkie one są potencjalnie ważne. Kwadrat
przedstawia zmiany cen, natomiast koło odpowiedzialne jest za wyznaczenie szacunkowo
daty kiedy dana cena wystąpi. Rok ma 365 dni, więc Gann przybliżył to do 360 tak żeby
przyjąć, że 1 dzień = 1o na kole. Gann stwierdził, że odwrócenie trendu następuje na ogół
wówczas,
gdy ceny przebyły określony dystans.
Poziomy te często powiązane są
matematycznie z pewną liczbą, która może być liczbą "podstawową" (czyli najniższym
poziomem) w kwadracie.
Poniżej spróbowałem utworzyć taki kwadrat z odwzorowaniem wsparć i oporów na
naszym KGHM oraz wybrane na czerwono wartości zaznaczyłem na wykresie.
270
225
315
93 94 95 96 97 98 99 100 101
180
92 63 64 65 66 67 68 69
70
91 62 41 42 43 44 45 46
71
90 61 40 27 28 29 30 47
72
89 60 39 26 21 22 31 48
73
88 59 38 25 24 23 32 49
74
87 58 37 36 35 34 33 50
75
86 57 56 55 54 53 52 51
76
85 84 83 82 81 80 79 78
77
0
45
135
90
3
KGH (101.300, 102.500, 100.700, 101.300, +1.80000)
120
110
101
100
93
90
85
80
69
70
60
51
50
37
40
30
20
21
50000
40000
30000
20000
10000
x100
2007
Feb
Mar
Apr
May Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov Dec 2009
Mar
Apr
May Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov Dec
Wachlarze Gann’a
Gann
był
również
pomysłodawcą
technik
będących
połączeniem
kątów
geometrycznych z cenami i szeregami czasowymi. Jak już pisałem na początku, twierdził, że
istnieje idealna równowaga między upływem czasu a zmianami cen występuje na rynku
kapitałowym. Taka równowaga ma miejsce gdy ceny rosną lub spadają pod kątem 45 stopni
w stosunku do osi czasu. Jest to tzw. kąt 1*1 (jednostce upływu czasy towarzyszy zmiana
ceny o jednostkę). Linie kątów Ganna rysuje się między istotnymi minimum i maksimum
cenowym i prowadzi się je pod różnymi kątami. Cała gama katów, jest ich 9, tworzy
wachlarz. Poszczególne kąty wyglądają następująco:
1*8 – 82,5o
1*4 – 75o
1*3 – 71,25o
1*2 – 63,75o
1*1 – 45o
2*1 – 26,5o
3*1 – 18,75o
4*1 – 15o
8*1 – 7,5o
4
Wg Ganna linia 1*1 jest silną linią wsparcia dla trendu wzrostowego a moment jej
przełamania stanowi kluczowy sygnał odwrócenia trendu. Jeśli cena aktywa znajduje się
powyżej wzrastającej linii 45 stopni, mamy do czynienia z rynkiem byka, natomiast jeśli
jest poniżej zniżkującej linii 1*1 - z rynkiem niedźwiedzia. Kiedy podczas trendu
wzrostowego ceny spadają do tej linii, czas i cena znajdują się w doskonałej równowadze.
Przełamanie linii 45 stopni wskazuje na zakłócenie tej równowagi i możliwe staje się
odwrócenie trendu. Poniżej przedstawiam wykres Nasdaq, gdzie udało mi się ładnie
dopasować linię 1*1.
W nawiązaniu do kąta 45o Gann zbudował siatkę. Ma ona wymiary 80x80, czyli
odległość
między
przecięciami
wynosi
80
jednostek.
Ponownie
postanowiłem
wykorzystać wykres KGHM i nałożyć na nią siatkę. U mnie jednostką będzie 1 dzień.
5
KGH (1 01 .3 00, 10 2.500 , 1 00.70 0, 1 01 .3 00, +1 .8 000 0)
11 0
10 0
90
80
70
60
50
40
30
50 00 0
40 00 0
30 00 0
20 00 0
10 00 0
x100
20 07
Fe b
Mar Apr
May Ju n
Ju l
Aug Sep
Oct
Nov Dec 20 09
Mar
Apr
May Ju n
Ju l
Aug Sep
Oct
Nov Dec
Na tym wykresie bardzo ładnie widać jak utworzyły się dwa kanały zgodne z trendem
(chodzi mi o spadki od lipca do października i wzrosty od marca do czerwca).
Prognoza i Cykle Gann’a
Tak jak wspominałem na początku Gann zafascynowany był geometrią i kątami. Za
idealną figurę geometryczną uważał koło, ponieważ oddawało ono obrót o 360o . Od
znaczących szczytów lub dołków Gann przeliczał: 20, 45, 60, 72, 91, 121, 152, 182, 213, 243,
273, 304, 335 i 360 (lub 365dni). Dzięki swoim wyliczeniom uzyskiwał punkty zwrotne w
przyszłości. Jako bardzo ważne były dla niego liczby: 91, 182, 273, 360(365). Jednak
najważniejszą było 360 lub 365 dni, czyli po upływie roku kalendarzowego od ostatniego
znaczącego szczytu lub dołka. Warto też zauważyć że tydzień = 7 dni. Gann brał pod uwagę
również zmiany tygodniowe oraz siódemkę podnosił do kwadratu, co dawało 49. Od 49 do 52
tygodni Gann uważał, że będzie się formować nowy trend. Ciekawe jest to, że przecież rynki
finansowe działają 5 dni w tygodniu, a mimo wszystko Gann brał pod uwagę rok
kalendarzowy, a nie rok inwestycyjny (trochę ponad 200dni). Poniżej znów uczepiłem się
KGHM-u, gdzie zobrazowany jest dołek 20 listopada 2008 r. oraz po upływie (18 listopad
2009 r.) 365 dni wykrystalizował się tymczasowy szczyt.
6
KGH (10 1.300 , 10 2.5 00, 100 .7 00, 101.30 0, +1.800 00)
12 0
P
18 .1 1 - MINAL ROK OD DOLKA
11 5
11 0
10 5
10 0
95
90
85
80
75
70
65
60
55
50
45
40
35
30
25
20
O
20 .1 1
15
50 000
45 000
40 000
35 000
30 000
25 000
20 000
15 000
10 000
x10050 00
20 07
Fe b
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Dec
20 09
Fe b
Mar
Apr
May
Jun
Jul
Aug
Sep
Oct
Nov
Powiązanie Gann’a z liczbami Fibonacciego
Ostatnią ważną rzeczą, jeśli chodzi o teorie Gann’a jest wyznaczanie przez niego
zniesień. Autor każdy ruch cenowy dzielił na 8 części. Od ekstremum wykresu liczył 1/8, 2/8,
3/8, 4/8, 5/8, 6/8, 7/8 i 8/8. Największą wagę przypisywał zniesieniom 1/3 i 2/3 oraz 1/2
ruchu, w dalszej kolejności zniesienia 3/8 = 37,5%, 5/8 = 62,5%, co jak wiemy są zbliżonymi
wartościami do zniesień Fibonacciego. Kontynuując swoje rozważania na wykresie KGHM,
naniosłem wszystkie 8 zniesień od szczytu w październiku 2007 r. Wydaje mi się, że niektóre
linię oddają wagę oporów utworzonych na wykresie.
7
Dec
Drugim powiązaniem między Gann’em, a Fibonaccim jest przewidywanie zmiany
trendu. Gann uważał, że jeżeli w czasie zbiegną się ze sobą trzy okresy mierzone w dniach,
tygodniach, miesiącach, kwartałach, bądź nawet latach, to wtedy następuje odwrócenie
trendu. W tym miejscu należy brać pod uwagę zarówno szczyty jak i dołki. Te zależności
działają zarówno w pionie, jak i poziomie. (np. dane z ostatnich 8, 5, i 3 tygodni zbiegają się
w jednym miejscu).
Należy zwrócić uwagę, że liczby 3, 5, 8, jak również 5, 8, 13 tworzą ciąg liczb
Fibonacciego. Do wykorzystania tej analizy można używać również innych podciągów liczb
Fibonacciego. Im więcej sygnałów schodzi się w jednym miejscu, tym ten sygnał jest
mocniejszy i większe jest prawdopodobieństwo zmiany trendu.
Podsumowanie
Niewątpliwie Gann był niesamowitym wynalazcą, jeżeli chodzi o analizę techniczną. Jego
teorie owiane są nutką tajemnicy, co ubiera je w nutkę tajemnicy. Z różnych opracowań
wiadomo, że kierował się cyklami planetarnymi. Ruch obiegowy Ziemi wokół Słońca to 365
dni. Może Gann brał pod uwagę również ruch obrotowy Ziemi wokół własnej osi, może cykl
faz Księżyca? Mnóstwo ludzi próbowało wynaleźć powiązania między czasem a ceną.
Czytano mnóstwo jego książek i opracowań, a nadal nikt nie znalazł recepty jak tak naprawdę
Gann powiązał ze sobą te dwie rzeczy. Intuicja, czy wyrachowanie? Tak naprawdę, to co
napisałem w tym referacie jest jedynie wierzchołkiem góry lodowej…
PAWEŁ SOBCZAK
8
9