rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dyfuzji wiedzy i

Marcin Kuzel
Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dyfuzji wiedzy
i umiejętności (na przykładzie gospodarki Polski)
Toruń 2007
Recenzent
prof. dr hab. Janina Witkowska
Spis treści
Wstęp ….………………………...……………………………………………………….….
Rozdział 1
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne i ich rola w procesie tworzenia powiązań
oraz inicjowania dyfuzji wiedzy i umiejętności – wybrane zagadnienia teoretyczne …
1.1 Istota i definicje bezpośrednich inwestycji zagranicznych …………………………….
1.1.1
1.1.2
1.1.3
1.1.4
Problemy definicyjne ……………………………………………………………
Zagraniczne inwestycje bezpośrednie i portfelowe ……………………………...
Definicje BIZ według Międzynarodowego Funduszu Walutowego i OECD …...
Formy prowadzenia działalności gospodarczej z udziałem zagranicznym ……...
1.2 Powiązania filii korporacji transnarodowych z podmiotami krajowymi i efekty dyfuzji –
aspekty teoretyczne …………………………………………………………………..
1.2.1 Pojęcie korporacji transnarodowej ………………………………………………
1.2.2 Wiedza i zarządzanie wiedzą w organizacji ……………………………………..
1.2.3 Możliwości oddziaływania korporacji transnarodowych na podmioty krajowe
w zakresie transmisji wiedzy i umiejętności ……………………………………
1.2.4 Rodzaje powiązań pomiędzy filiami przedsiębiorstw zagranicznych
a podmiotami kraju goszczącego ……………………………………………….
1.2.5 Przegląd teorii bezpośrednich inwestycji zagranicznych w kontekście dyfuzji
wiedzy i umiejętności …………………………………………………………...
1.2.5.1 Teoria przewag własnościowych przedsiębiorstwa …………………………….
1.2.5.2 Teoria lokalizacji ……………………………………………………………….
1.2.5.3 Teoria internalizacji (transakcji wewnętrznych) ………………………………..
1.2.5.4 Teoria zawłaszczalności ………………………………………………………...
1.2.5.5 Eklektyczna teoria inwestycji zagranicznych J. H. Dunninga ………………….
1.2.5.6 Teoria cyklu życia produktu ……………………………………………………
1.2.6
Elementy decydujące o współpracy i budowaniu powiązań pomiędzy filiami TNCs
a podmiotami krajowymi ………………………………………………...
1.3 Uwarunkowania prowadzące do podjęcia bezpośredniej inwestycji zagranicznej i ich wpływ
na tworzenie powiązań i efekty dyfuzji ………………………………………...
1.3.1 Motywacje inwestorów prowadzące do podjęcia inwestycji zagranicznej ……...
1.3.2 Typy bezpośrednich inwestycji zagranicznych a tworzenie powiązań pomiędzy
przedsiębiorstwami oraz dyfuzja wiedzy i umiejętności ………………………..
Spis treści. Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dyfuzji…
1.4 Korzyści i zagrożenia płynące z obustronnego zaangażowania w proces tworzenia
i pogłębiania powiązań …………………………………………………………………
Rozdział 2
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w gospodarce światowej ………………………...
2.1 Bezpośrednie inwestycje zagraniczne na świecie w latach 1980-2004 ………………..
2.2 Struktura bezpośrednich inwestycji zagranicznych na świecie …….…………………..
2.2.1 Struktura sektorowo-gałęziowa BIZ ………………….…………………………
2.2.2 Struktura geograficzna BIZ ……………………………………………………..
2.3 Kraje Europy Środkowowschodniej jako miejsce lokowania kapitału w formie bezpośrednich
inwestycji zagranicznych ……………………………………………...
2.4 Korporacje transnarodowe w kształtowaniu światowych przepływów inwestycji
bezpośrednich i międzynarodowym transferze wiedzy i umiejętności …...……………
2.4.1 Korporacje transnarodowe na świecie …………………………………………...
2.4.2 Rola największych TNCs świata w kształtowaniu światowych przepływów BIZ
2.4.3 Rola największych TNCs świata w transferze wiedzy i umiejętności …………..
2.5 Przykłady inicjatyw służących tworzeniu powiązań i pobudzaniu procesów dyfuzji wiedzy
i umiejętności na świecie ………………………………………………………………
2.5.1 Programy inicjowane przez korporacje transnarodowe …………………………
2.5.1.1 Program SMART Intela w Malezji …………………………………………….
2.5.1.2 Program wspierania rozwoju dostawców krajowych Nestlè w Chinach ………
2.5.1.3 Rozwijanie powiązań z dostawcami krajowymi przez Toyota Motor
w Tajlandii ……………………………………………………………………..
2.5.2 Promocja powiązań w ramach narodowych programów rozwojowych ….……..
2.5.2.1 Program Rozwoju Dostawców Krajowych w Republice Czeskiej ……………..
2.5.2.2 Irlandzki National Linkage Programme ………………………………………...
2.5.2.3 Program Partnerski UNIDO w Indiach …………………………………………
Rozdział 3
Bezpośrednie inwestycje zagraniczne w Polsce w kontekście przepływu wiedzy
i umiejętności ………………………………………………………………………………
3.1 Ewidencjonowanie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce ….……………
3.2 Napływ kapitału w postaci bezpośrednich inwestycji zagranicznych do Polski ….……
3.2.1 Ewolucja uwarunkowań formalnoprawnych a napływ BIZ do Polski …..………
3.2.2 Skala i dynamika napływu BIZ do Polski w latach 1990-2005 ..………………..
3.3 Struktura bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Polsce …..……………………...
3.3.1 Struktura BIZ według EKD/PKD ………………………………………………...
3.3.2 Struktura BIZ w działalności przemysłowej według stopnia zaawansowania
technologicznego ………………………………………………………................
-4-
Spis treści. Rola bezpośrednich inwestycji zagranicznych w dyfuzji…
3.3.3 Struktura BIZ według kraju pochodzenia inwestorów zagranicznych …………...
3.4 Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w Polsce ……...…...……………
3.4.1 Prezentacja ogólna przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego ………....
3.4.2 Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego na tle ogółu przedsiębiorstw
3.4.3 Przedsiębiorstwa z udziałem kapitału zagranicznego w działalności B+R ……….
3.4.4 Działalność innowacyjna przedsiębiorstw z udziałem kapitału zagranicznego …..
3.4.5 Ochrona własności przemysłowej w Polsce przez przedsiębiorstwa zagraniczne ..
3.5 Największe korporacje transnarodowe świata w Polsce ……………………………….
Rozdział 4
Filie największych korporacji transnarodowych świata w Polsce a tworzenie powiązań
i inicjowanie dyfuzji wiedzy i umiejętności (wyniki badania) .…….……………………
4.1 Pierwszy etap badania – zlokalizowane w Polsce filie największych TNCs świata …...
4.1.1 Metodyka przeprowadzonego badania …………………………………………...
4.1.2 Charakterystyka objętych badaniem przedsiębiorstw ……………………………
4.1.3 Wyniki przeprowadzonego badania ……………………………………………...
4.2 Drugi etap badania – przedsiębiorstwa partnerskie filii największych TNCs świata ….
4.2.1 Metodyka przeprowadzonego badania …………………………………………...
4.2.2 Charakterystyka objętych badaniem przedsiębiorstw ……………………………
4.2.3 Wyniki przeprowadzonego badania ……………………………………………...
4.3 Trzeci etap badania – studia przypadków ……………………………………………...
4.4 Podsumowanie wyników przeprowadzonych badań ………………….………….…….
4.5 Wnioski z realizacji projektu badawczego ……………………………………………..
Zakończenie …………………………………………………………………………………
Literatura ……...…………………………………………………………………………….
Spis rysunków, tabel i wykresów …………………………………………………………...
-5-