Jedna komórka mo¿e zawierać jeden typ wpisu, przyk³adowo:

Danuta Olędzka, Podstawowe informacje o Excelu97, semestr I, 2001/2002
Arkusz kalkulacyjny jest wielką prostokątna tabelą złożoną z komórek ustawionych w wiersze
i kolumny. Służy do sporządzania zestawień, umożliwia przeprowadzenie obliczeń. Arkuszem
kalkulacyjnym nazywamy też program komputerowy, który umożliwia opracowanie takich obliczeń i
ich prezentację graficzną.
Uruchomienie programu
Start | Programy | Ms Excel lub dwukrotne kliknięcie myszą na odpowiedniej i konie na pulpicie
Oto standardowy ekran roboczy:
Inne paski narzędzi uzyskasz w opcji
Widok | Paski narzędzi
Zeszyt może składać się z wielu arkuszy, jest jednak zapisywany na dysku jako jeden plik.
Nazwę właściwą pliku, nadaną przez autora pracy, program uzupełnia o rozszerzenie: xls.
Rozpoczęcie pracy w nowym zeszycie
Plik | Nowy
Zachowanie pracy z podaniem nazwy pliku
Plik | Zapisz jako…
Zachowanie pracy pod nazwą podaną uprzednio:
Plik | Zapisz
Komórki to miejsca, gdzie będziemy wpisywać liczby, teksty, daty, formuły (wzory).
Jedna komórka może zawierać jeden typ wpisu, przykładowo:
liczba 2,56
tekst 2,56 km/h
wzory: =A1*3
=SIN(A3)
Adres komórki stanowi:
litera (litery) odpowiadająca kolumnie
liczba określająca numer wiersza.
Przykładowo: A5 AL33
Blok komórek to prostokątny obszar arkusza określony przez podanie adresów dwóch przeciwległych
narożników, np. A3:C6 lub C6:A3
Widok pracy, podgląd wydruku, drukowanie
Wybór właściwego powiększenia na ekranie
Widok | Powiększenie
lub
Podgląd wydruku
Plik | Podgląd wydruku
Ustawienia strony, w tym marginesy, stopki, nagłówki
Plik | Ustawienia Strony
Wstawienie / zniesienie podziału stron
Wstaw | Podział strony
Zapis liczby
Liczbę zapisujemy z przecinkiem dziesiętnym . Liczbę cyfr po przecinku ustalamy w opcji
Format | Komórki… karta Liczby, Kategoria: Liczbowe lub z paska narzędzi Formatowanie::
1
Dodaj pozycję dziesiętną,
1
Zależy to od konfiguracji systemu Windows (panel sterowania)
1/4
Usuń pozycję dziesiętną.
Danuta Olędzka, Podstawowe informacje o Excelu97, semestr I, 2001/2002
Inne kategorie formatu liczby to:
Walutowe, Księgowe
Procentowe
Ułamkowe
Naukowe (inżynierskie)
–
–
–
–
liczby oznaczające kwotę pieniężną,
wartość podana w procentach,
wartość przedstawiona jako ułamek zwykły,
przedstawienie bardzo dużych lub bardzo małych liczb,
np: 1,235E+12 oznacza 1,235 razy 1012.
Standardowo liczby są wyrównywane do prawej krawędzi komórki.
Zapis daty
Excel pamięta datę jako liczbę dni, które upłynęły od 1 stycznia 1900. Format zapisu daty ustalamy
w opcji Format | Komórki… karta Liczby, Kategoria: Data.
Zapis wzoru (formuły, wyrażenia)
Wzór (formuła) jest poleceniem wykonania operacji arytmetycznej lub logicznej na danych
wpisanych do komórek arkusza; wzór musi być zapisany w ustalonej konwencji. Wzór rozpoczyna
znak = (równa się). Podstawowe operatory arytmetyczne to: + - * /
^. Kolejność operacji
arytmetycznych jest taka jak w matematyce: potęgowanie, mnożenie / dzielenie, dodawanie /
odejmowanie. W zapisie skomplikowanych wzorów będziemy korzystać z wbudowanych funkcji przez
Wstaw | Funkcja… lub za pomocą przycisku
Wklej funkcję... z paska narzędzi Standardowy.
Gdy w komórce zapiszemy poprawnie wzór, to na ekranie widzimy wartość wyrażenia, przykładowo
gdy zapiszemy:
to na ekranie powstanie:
A
B
C
A
B
C
1
7,0 =A1*A2
=A1=A2
1
7,0
21,000
FAŁSZ
2
3,0 =1/(2*A2)
=A1>A2
2
3,0
0,167
PRAWDA
3
=1/(A1+A2)^2
=A1/A3
3
0,010
#DZIEL/0!
Komunikat w komórce C3 jest sygnałem błędu: dzielenia przez zero.
Gdy zapis nie mieści się w komórce, to powstaje symbol: ########
Nawigacja, zaznaczenie bloku
Operacje edytorskie domyślnie dotyczą aktywnej komórki, jedynej wyróżnionej grubszym
obramowaniem lub zaznaczonego bloku komórek. Wskazanie innej komórki jest intuicyjne: klawiszami
strzałkowymi, PageUp, PageDown lub myszą. Jeśli zlecenie ma dotyczyć bloku komórek to należy
zaznaczyć blok przeciągając myszą lub z klawiatury Shift + klawisze strzałkowe. Wskazany blok jest
wyróżniony jak negatyw (czarne tło, białe znaki).
Formatowanie komórki, bloku komórek
Wskaż komórkę lub zaznacz blok i skorzystaj z opcji Format | Komórki… lub prawym klawiszem
myszy lub z odpowiedniego przycisku na pasku narzędzi Formatowanie.
Zaznaczenie jednej kolumny
kolejnych kolumn
wszystkich kolumn
Zaznaczenie kolumn kolumn
kliknięcie na literze oznaczającej kolumnę,
przeciągnięcie myszą przez litery oznaczające kolumny,
kliknięcie na szare pole będące częścią wspólną wiersza
oznaczeń literowych i kolumny oznaczeń liczbowych
Zaznaczenie wierszy - analogicznie
Ustalenie szerokości zaznaczonych kolumn
Format | Kolumna
Szerokość…
- podanie dokładnej szerokości
Autoformatowanie obszaru - dobranie szerokości kolumn do szerokości wpisów
Standardowa szerokość
- powrót do szerokości standardowej,
2/4
Danuta Olędzka, Podstawowe informacje o Excelu97, semestr I, 2001/2002
Kopiowanie zawartości komórki, bloku komórek
Aby skopiować zawartość komórki lub bloku komórek, należy
• wskazać komórkę lub zaznaczyć blok komórek,
• zlecić utworzenie kopii przez Edycja | Kopiuj
lub przyciskiem
lub Ctrl + C
• wskazać komórkę docelową, a w przypadku bloku lewy górny narożnik docelowego bloku,
• zlecić wstawienie kopii przez Edycja | Wklej
lub Ctrl + V
lub przyciskiem
Przenoszenie zawartości komórki, bloku komórek
Aby przenieść zawartość komórki lub bloku komórek, należy
• wskazać komórkę lub zaznaczyć blok komórek,
• wyciąć przez Edycja | Wytnij
lub przyciskiem
lub Ctrl + X
• wskazać komórkę docelową, a w przypadku bloku lewy górny narożnik docelowego bloku,
• zlecić wstawienie kopii przez Edycja | Wklej
lub przyciskiem
lub Ctrl + V
Usuwanie zawartości komórki, bloku komórek
Aby usunąć zawartość komórki lub bloku komórek, należy
• wskazać komórkę lub zaznaczyć blok komórek i nacisnąć przycisk Del.
Zmiana kroju, wielkości, koloru czcionki, koloru tła, sposobu wyrównania.
Wskaż komórkę lub zaznacz blok komórek, wybierz
Format | Komórki… | Czcionka lub odpowiedni przycisk z paska Formatowanie
Utworzenie listy danych
Arkusz Excel umożliwia automatyczne wprowadzenie zapisów takich jak: liczby stanowiące wyrazy
postępu arytmetycznego (w szczególności kolejne liczby naturalne), nazwy kolejnych miesięcy, dni
tygodnia (sprawdź Narzędzia | Opcje... | Listy niestandardowe). Aby utworzyć listę należy
• wpisać do dwóch sąsiednich komórek dwa pierwsze
wyrazy ciągu,
• zaznaczyć ów blok,
• ustawić kursor myszy w prawym dolnym rogu drugiej
komórki i gdy kursor myszy przybierze znak
to przeciągnąć myszą przez blok docelowy.
+,
Tworzenie wykresu funkcji y(x) na podstawie tabeli danych
W bloku A2:A6 podano wartości x, w bloku B2:B6 – wartości y = y(x)
Aby utworzyć wykres kolumnowy, słupkowy, liniowy, powierzchniowy funkcji
y(x), należy:
• zaznaczyć blok, gdzie są wpisane wartości y, tu: B2:B6
• wybrać opcję Wstaw | Wykres.. lub odpowiedni przycisk z paska narzędzi,
•
odpowiadać na pytania sformułowane w 4 krokach; najważniejsze: KROK 2
KARTA SERIE Etykiety osi kategorii (X) blok, gdzie są wartości x, tu: A2:A6
Tworzenie wykresu wielu funkcji zmiennej x na podstawie tabeli danych
W bloku A2:A6 podano wartości x,
w bloku B2:B6 – wartości y1(x), w bloku C2:C6 wartości y2(x)
Aby utworzyć wykres kolumnowy, słupkowy, powierzchniowy, liniowy
funkcji należy:
• zaznaczyć blok, gdzie są wpisane wartości funkcji, tu: B2:C6
3/4
Danuta Olędzka, Podstawowe informacje o Excelu97, semestr I, 2001/2002
• wybrać opcję Wstaw | Wykres.. lub odpowiedni przycisk z paska narzędzi,
• odpowiadać na pytania sformułowane w 4 krokach; najważniejsze:
KROK 2 KARTA SERIE Etykiety osi kategorii (X) blok, gdzie są wartości x, tu: A2:A6
Celowe jest wskazanie komórek, gdzie są nazwy serii, tu: B2, C2 i umieszczenie legendy.
Argumenty funkcji, zaznaczane na osi X, mogą być tekstami lub liczbami, natomiast wartości funkcji,
zaznaczane na osi Y – zawsze liczbami. Gdy mamy do czynienia z jedną funkcją f(x) (w Excelu – jedną
serią danych), której wartości stanowią w sumie pewną jedność (np. wartość produkcji z 12 miesięcy
daje produkcję roczną), to celowe jest niekiedy wybranie wykresu typu kołowego.
Formatowanie wykresu
Utworzony wykres należy sformatować. Należy zaznaczyć myszą wybrany element wykresu: oś X, serię
danych, tytuł, oś liczbową. .itp., wybrać opcję Format
lub skorzystać z podręcznego menu dzięki
prawemu przyciskowi myszy.
Zmiany dotyczące wykresu
Aby wprowadzić zmiany wykresu, należy wskazać go myszą, prawym klawiszem myszy uaktywnić
podręczne menu, skorzystać z opcji Typ wykresu..., Dane źródłowe..., Opcje wykresu...
Adresowanie: względne, bezwzględne, mieszane
Weźmy pod uwagę wzór, w którym są odwołania do komórek arkusza. W Excelu istnieją trzy sposoby
adresowania.
Przykład
Adresowanie
gdy przy kopiowaniu wzorów adresy komórek zmieniają się,
E3
• względne,
gdy
przy
kopiowaniu
wzorów
nie
zmieniają
się
ani
literowe
ani
$E$3
• bezwzględne,
liczbowe części adresów komórek,
gdy przy kopiowaniu wzorów
• mieszane,
zmieniają się części literowe i nie zmieniają się liczbowe
E$3
adresów lub
$E3
gdy zmieniają się części liczbowe, ale nie zmieniają się części
literowe.
W zadaniach, w których stosujemy adresy bezwzględne wygodnie jest wprowadzać dla komórek nazwy,
wówczas wpisywane w arkuszu formuły są zbliżone do formuł matematycznych. Nadanie nazwy
komórce polega na: wskazaniu komórki, wpisaniu nazwy w polu nazwy (patrz objaśnienia ekranu na
str.1) i zatwierdzeniu jej Enter’em. Nazwy musza być różne od adresów komórek i nie mogą się
powtarzać w zeszycie. Wykaz nazw wraz z możliwością korekty: Wstaw | Nazwa | Definiuj...
•
•
•
•
•
Zasady pracy w arkuszu
Arkusz umożliwia przeprowadzanie wielokrotnych obliczeń według tego samego algorytmu, poza
bardzo wyjątkowymi przypadkami nie warto wykorzystywać tego programu do jednokrotnych
obliczeń. We wzorach zawsze wpisuj adresy komórek, a nie wartości, które się tam znajdują. Spośród
wielu metod rozwiązania wybierz tę, która daje automatyczną zmianę wyników przy zmianie danych.
Do arkusza wpisujesz liczby niemianowane, ewentualne miana stanowią objaśnienia dla czytelnika,
wpisujesz je w oddzielnych komórkach. Opracowuj swoją pracę czytelnie, umieść niezbędne
objaśnienia, sformatuj, przygotuj do wydruku.
Jeżeli tylko można, to zilustruj obliczenia wykresem. Wykres to graficzne przedstawienie zależności
zapisanej umownie: X → Y; przy jego tworzeniu musisz wskazać, gdzie zapisane są wartości X,
a gdzie Y. Pamiętaj o tym, aby typ wykresu był właściwie dobrany. Stosuj kontrastowe kolory,
najlepiej jasne tło i ciemną dość grubą linię wykresu lub ciemne tło wypełnienia.
Przeprowadzaj jak najszerszą kontrolę poprawności danych; sytuacja gdy błędne dane dają na
ekranie wyniki jest niedopuszczalna.
Korzystaj z wbudowanej pomocy. Znajdziesz tam i objaśnienia i przykłady. Arkusz Excel jest bardzo
rozbudowanym programem o szerokich możliwościach.
4/4