Grypa u osób z cukrzycą - Centrum Zdrowia Dziecka

Grypa u osób z cukrzycą - Centrum Zdrowia Dziecka

Grypa u osób z cukrzycą
Zachorowania na grypę występują na całym świecie w róŜnych porach roku. Na półkuli
północnej epidemię grypy stwierdza się od listopada do marca, natomiast na półkuli
południowej od czerwca do września. W Polsce sezonowy wzrost zachorowań na grypę
występuje w okresie jesienno – zimowym od listopada do kwietnia.
Grypę wywołują wirusy, które ze względu na róŜnicę w budowie białek dzielimy na 3 typy: A,B,C. Wirus
grypy odznacza się bardzo duŜymi moŜliwościami zmian antygenowych, co prowadzi do coraz to nowych
szczepów wywołujących zachorowania o charakterze epidemii. Wirusy są przenoszone drogą kropelkową.
Wdychamy mikroskopijne cząsteczki wydzielin z dróg oddechowych rozsianych w środowisku osoby
chorej. Okres wylęgania od wniknięcia wirusa do pojawienia się pierwszych objawów grypy jest dość
krótki i wynosi od kilku do 48 godzin.
Przebieg choroby zaleŜy od zjadliwości wirusa, a takŜe od wieku chorego oraz od obciąŜenia organizmu
innymi przewlekłymi chorobami (m.in. cukrzycą). Zachorowanie na grypę zwykle rozpoczyna się nagle.
Pierwsze objawy to złe samopoczucie, dreszcze, podwyŜszona temperatura ciała. W następnych dniach
pojawia się ostry nieŜyt błony śluzowej nosa, gardła, kaszel oraz zapalenie spojówek. Objawom tym
towarzyszy uczucie osłabienia i ogólnego rozbicia jak równieŜ ból głowy i bóle kostno – stawowe.
Czasami grypa moŜe mieć wyjątkowo cięŜki przebieg szczególnie u osób starszych i chorujących na
przewlekłe choroby układu krąŜenia, układu oddechowego, schorzenia neurologiczne czy cukrzycę.
Do najczęstszych powikłań w przebiegu grypy naleŜą:
•
•
•
•
Powikłania ze strony układu oddechowego wywołane wirusem grypy lub nadkaŜeniem
bakteryjnym
• zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli
• zapalenie ucha środkowego
• zapalenie zatok obocznych nosa
• zaostrzenie przewlekłych chorób płuc
Zaostrzenie chorób przewlekłych
• nasilenie objawów choroby wieńcowej
• nasilenie objawów niewydolności krąŜenia
• nasilenie objawów astmy
• pogorszenie wydolności nerek
• rozregulowanie cukrzycy
Powikłania ze strony innych układów
• drgawki gorączkowe
• zespół wstrząsu toksycznego
• zapalenie mięśni
• zapalenia mięśnia serca i osierdzia
• zapalenie mózgu
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
Powikłania ciąŜy
• ryzyko poronienia
Przechorowanie grypy daje czasową odporność tylko przeciw określonemu typowi wirusa grypy i
zabezpiecza przed ponowną infekcją wywołaną tym samym typem wirusa. Z tego powodu na grypę
moŜna chorować wielokrotnie, a zachorowanie moŜe mieć róŜny przebieg.
W Polsce z roku na rok coraz większa liczba osób korzysta ze szczepień przeciwko grypie jako
najkorzystniejszej formy zapobiegania zachorowaniu. Szczepionka przeciwko grypie zapobiega
zachorowaniu na grypę, natomiast nie chroni przed innymi infekcjami grypopodobnymi o podobnym
przebiegu klinicznym, dlatego teŜ zespół diabetologiczny powinien przekazać osobie chorej na cukrzycę,
jej opiekunom informację jak postępować w czasie wystąpienia grypy, ostrych chorób towarzyszących,
aby uniknąć wystąpienia powikłań takich jak odwodnienie, kwasica ketonowa, hipoglikemia.
Uwagi dotyczące leczenia podczas infekcji grypy
•
W razie złego samopoczucia naleŜy zostać w domu i najlepiej odpoczywać w łóŜku
(szczególnie osoby starsze ze względu na częste występowania powikłań w przebiegu
grypy).
•
W czasie gorączki, złego samopoczucia, bólu głowy naleŜy stosować leki przeciwgorączkowe
np. paracetamol.
•
Poleca się stosowanie leków niezawierających cukru.
•
W przypadku znacznego pogorszenia łaknienia zamiast posiłków podawać łatwo
przyswajalne pokarmy i napoje zawierające cukry np. mleko, soki owocowe
•
NaleŜy dbać o nawodnienie. Wysokie poziomu cukru, gorączka potliwość i wzmoŜone
oddawanie moczu zwiększają utratę płynów
•
NaleŜy zwiększyć częstotliwość monitorowania glikemii przy uŜyciu glukometru (6-8 razy na
dobę)
•
Oznaczać zawartość ketonów w moczu za pomocą pasków testowych lub za pomocą
glukometru we krwi (glukometr Optium)
•
Nie naleŜy przerywać podawania insuliny. Zwykle podaje się preparat insuliny szybko lub
krótkodziałającej co 2-4 godziny w dodatkowych iniekcjach łącznie równym 10-20%
całkowitej dawki dobowej. Dawka, częstość podawania insuliny będą róŜniły się u
poszczególnych pacjentów w zaleŜności od warunków. Czynniki, które powinny być wzięte
pod uwagę to:
• stopień podwyŜszenia poziomów glikemii
• długotrwałość utrzymywania się podwyŜszonych glikemii
• wiek osoby z cukrzycą (szczególna ostroŜność u bardzo małych dzieci)
• wielkość całkowitej dobowej dawki insuliny w okresie zdrowia
• obecność lub brak w moczu ketonów
• reakcja na wcześniej podaną dawkę insuliny
•
Zapisywać wszystkie podane dawki insuliny i wyniki badań poziomu cukru w dzienniczku
samokontroli (łatwiej będzie dostosować dawki insuliny i posiłki, jeŜeli innym razem wystąpi
taka sama sytuacja)
•
KaŜda rodzina powinna mieć przygotowane wcześniej i gotowy do uŜycia zestaw
bezpieczeństwa dla zastosowania w domu podczas przebiegu cukrzycy wraz z dodatkową
chorobą
Zestaw bezpieczeństwa
• paski testowe do oznaczania glukozy i ciał ketonowych w moczu
• paski testowe do oznaczania glikemii, glukometr, nakłuwacz do palca
• insulina szybko działająca lub krótkodziałająca
• numer telefonu do lekarza prowadzącego w poradni diabetologicznej lub szpitala, który
moŜe udzielić rady
• glukagon
• termometr
• leki przeciwgorączkowe (syrop bez cukru lub tabletki)
• dzienniczek samokontroli
JeŜeli osoba chora na cukrzycę w czasie trwania grypy czuje się coraz gorzej, jest wyczerpana,
odwodniona, utrzymują się wymioty, stęŜenie glukozy we krwi zwiększa się mimo zwiększenia dawki
insuliny, utrzymuje się ketonuria naleŜy jak najszybciej osobę chorą na cukrzycę przewieść do szpitala.
mgr Alicja Szewczyk
Pielęgniarka pediatryczna
Klinika Pediatrii, Oddział Diabetologii
Instytut "Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka"