Związek Polskich Artystów Plastyków Ogólnopolska Sekcja

 Związek Polskich Artystów Plastyków Ogólnopolska Sekcja Projektowania Przestrzeni Publicznej Zakopane, 28 czerwca 2013 r. Notatka ze spotkania konsultacyjnego w sprawie ustawy dotyczącej ochrony krajobrazu W dniu 24 czerwca br. w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w Warszawie odbyło się spotkanie Ministra Dziekońskiego z przedstawicielami około 35 instytucji i organizacji, które zgłosiły uwagi do prezydenckiego projektu Ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu. W związku ze zgłoszeniem uwag do w/w ustawy przez Ogólnopolską Sekcję Projektowania Przestrzeni Publicznej Związku Polskich Artystów Plastyków byłem obecny na tym spotkaniu. Spotkanie nawiązywało do Europejskiej Konwencji Krajobrazowej sporządzonej w 2000 r. we Florencji, którą Polska podpisała w czerwcu 2004 r. oraz do inicjatywy Prezydenta RP utworzenia wspomnianej wyżej ustawy. W maju br. odbyła się debata z zaproszonymi gośćmi przez prezydenta pt. „Krajobraz Polski dobrem publicznym – potrzeba zmian w zarządzaniu krajobrazem”, na której omówiono założenia do prezydenckiego projektu ustawy. Bez wątpienia potrzeba uporządkowania zagadnień krajobrazowych w naszej przestrzeni publicznej , w tym i krajobrazu kulturowego, zatem i estetyki wraz z uporządkowaniem reklamowego chaosu jest koniecznością. Bardzo dobrze stało się zatem, iż Prezydent RP podjął problematykę regulacji prawnych dotyczących krajobrazu, a z projektem tym można się zapoznać na internetowej stronie Prezydenta RP: http://www.prezydent.pl/dialog/fdp/samorzad‐terytorialny‐dla‐polski/inicjatywy‐
ustawodawcze/projekt‐ustawy‐o‐ochronie‐krajobrazu/ Z kolei do 20 czerwca przesłano ponad 120 uwag do w/w ustawy, które znajdują się pod linkiem: http://www.prezydent.pl/dialog/fdp/samorzad‐terytorialny‐dla‐polski/inicjatywy‐
ustawodawcze/projekt‐ustawy‐o‐ochronie‐krajobrazu/konsultacje‐spoleczne/ Spotkanie w Kancelarii Prezydenta RP było podzielone na trzy bloki. Pierwszy z nich dotyczył propozycji uchwalania audytu krajobrazowego oraz urbanistycznych zasad ochrony krajobrazu, które miałyby być wiążące przy opracowywaniu projektów studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (także przy wydawaniu różnych decyzji). Tu w imieniu Sekcji PPP ZPAP podkreśliłem potrzebę, a wręcz konieczność obecności naszego środowiska w podstawowym zakresie już na etapie ogólnego planowania, rzutujących na miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, w tym troski o krajobraz kulturowy – z czym zasadniczo się zgodzono. Nasze środowisko powinno mieć istotny udział w zagadnieniach dotyczących małej architektury, funkcjonalności i atrakcyjności przestrzeni publicznej, zagadnień konserwacji, również kolorystyki oraz sfery informacyjnej (od oznakowania po reklamy). Podkreśliłem także potrzebę powoływania plastyków‐projektantów miejskich obok konserwatorów i architektów – zwłaszcza w rejonach o szczególnych walorach krajobrazowych. Drugi blok dyskusji dotyczył reklam. Dla samorządów przewidziano możliwość regulowania w formie uchwały zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń itp. Problem jednak w tym, iż samorząd nie ma takiego obowiązku, chyba że będzie chciał za reklamy pobierać opłaty. Poważne wątpliwości budzą jednak definicje, gdzie w skrócie mówiąc wszystko co nie jest znakiem drogowym, czy znakiem ustawionym przez gminę, jest reklamą, a definicje pojawiające się w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym rozróżniają: reklamę, nośnik reklamy, tablicę reklamową i urządzenie reklamowe. Zatem do reklam zaliczono też szyldy, jako „niewielką powierzchniowo reklamę informacyjną…”, a czy od szyldów będzie pobierana opłata zależeć ma od rady gminy. Na mój protest dotyczący braku rzetelnych definicji w kwestiach informacji w przestrzeni publicznej, a tym reklam – choćby odróżnienia szyldów od reklam itp. minister Dziekoński odparł, iż ustawa celowo nie wprowadza zbyt wielu definicji, gdyż skomplikowałoby to późniejsze regulacje i rozstrzygnięcia prawne. W wyniku tak proponowanych zapisów można się spodziewać, iż ilość reklam w przestrzeni publicznej się zmniejszy, jednak prym będą wieść duże firmy reklamowe, a więc bazujące na nośnikach reklamowych – obiektach budowlanych wkomponowanych w krajobraz na stałe. Dodatkowo należy się obawiać, iż wprowadzanie opłat od reklam bez rzetelnej klasyfikacji sfery informacyjnej nie stworzy skutecznej regulacji porządku ani informacyjnego, ani estetycznego, tylko obciąży reklamodawcę, co i tak w końcu zostanie wliczone w cenę każdego z produktów – również codziennego użytku... Ponadto kuriozalny jest w ustawie zapis dotyczący „obiektów budowlanych oszpecających otoczenie”. Budzi to wątpliwości nie tylko co do samego sformułowania, ale przede wszystkim do tego kto będzie oceniał „szpetność” lub jej brak – czy znowu rada gminy? Trzeci blok omawianych zagadnień dotyczył dominant krajobrazowych, a dyskusja skoncentrowała się prawie wyłącznie na elektrowniach wiatrowych i problematyce stref gdzie miałyby one być lokalizowane. W imieniu Sekcji PPP ZPAP zadałem jednak pytanie jaki przykładowo będzie dalszy los kilkunastu reklam, które niestety na terenie Podhala stanowią dominanty krajobrazowe. Poinformowano mnie, iż ustawa nie będzie interweniować w budowle powstałe przed wejściem ustawy w życie... Podsumowując, ustawa w obecnym swym kształcie, choć zasadniczo powinna ochronić dalszą dewastację polskiego krajobrazu, to (prócz nieścisłości) zawiera jednak nie do końca dobre regulacje dla krajobrazu – zwłaszcza przestrzeni publicznej, o które z punktu widzenia profesjonalizmu naszego środowiska projektowego należałoby zadbać. z poważaniem Jerzy Gruszczyński p.o. Przewodniczący Ogólnopolskiej Sekcji Projektowania Przestrzeni Publicznej Związku Polskich Artystów Plastyków oraz Prezes Zakopiańskiego Okręgu Związku Polskich Artystów Plastyków / tel. +48 604 536 556, [email protected]/