prezentacja/raport - Skolar
Transkrypt
prezentacja/raport - Skolar
Aktywność inwestycyjna polskich przedsiębiorstw za granicą w postaci inwestycji bezpośrednich Wyniki badania realizowanego w latach 2010-2012 w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki Nr projektu: N N112 322338 prof. dr hab. Włodzimierz Karaszewski dr inż. Małgorzata Jaworek dr Aneta Szóstek dr Marcin Kuzel Kijów, 13 listopada 2012 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Polskie bezpośrednie inwestycje zagraniczne na świecie w latach 2000-2011 http://m.onet.pl/biznes - wartość i dynamika rocznych przepływów Źródło: dane NBP. 10 000 9 168 Odpływ BIZ z Polski ogółem (mln USD) 9 000 Dynamika polskich BIZ (%) 64,1% 8 000 7 484 1000% 800% -2,0% 7 335 600% 7 000 -38,2% 355,6% 6 000 213,1% 5 000 170,3% 255,2% 32,6% 4 000 400% 5 664 -18,6% -1,1% 4 613 4 562 200% 0% 3 392 -48,4% 3 000 -200% 2 000 -662,5% 1 000 0 -1 000 16 2000 -90 2001 -400% 955 230 305 2002 2003 -600% 2004 2005 2006 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 2007 2008 2009 2010 2011 -800% Średnioroczna wartość BIZ: 3 636,2 mln USD Średnioroczna dynamika BIZ: 26,7 % Struktura należności Polski z tytułu bezpośrednich inwestycji zagranicznych w podziale na kraje Europy (stan na koniec 2011 roku) Źródło: dane NBP. Wielka Brytania 11,9% Pozostałe kraje 7,9% Cypr 7,2% Holandia 6,6% Luksemburg 25,8% Belgia 6,0% Europa 92,1% Pozostałe kraje Europy 13,4% Szwajcaria 5,4% Litwa 5,4% Rosja 2,6% Stan polskich BIZ: 49 657 mln USD Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Ukraina 2,8% Norwegia 3,1% Czechy Niemcy 5,4% 4,6% Bezpośrednie inwestycje zagraniczne na Ukrainie w latach 2000-2011 (stan na koniec każdego roku) 70 000 Turkmenia 2,2% Białoruś 1,7% Pozostałe 7,5% Struktura zobowiązań z tytułu BIZ krajów transformujących gospodarki (stan na 2011 rok) 60 000 50 000 40 000 Ukraina 8,6% 30 000 57 985 Serbia 3,0% Chorwacja 4,1% 65 192 52 021 46 997 38 059 Rosja 60,5% Kazachstan 12,4% 23 125 20 000 Stan BIZ na Ukrainie (mln USD) 10 000 3 875 4 801 5 924 2000 2001 2002 7 566 17 209 9 606 0 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Źródło: UNCTAD, UNCTADstat, 2012. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Potencjał Ukrainy na tle największych odbiorców inwestycji zagranicznych spośród krajów transformujących gospodarki (według rankingu UNCTAD z 2011) Składniki potencjału (miejsce wśród krajów świata) Kraj Atrakcyjność rynku Dostępność taniej siły roboczej/ kwalifikacje, umiejętności Dostępność infrastruktury Dostępność zasobów naturalnych Miejsce w rankingu Rosja 14 24 31 2 6 Kazachstan 16 50 75 11 33 Ukraina 50 19 37 23 22 Chorwacja 103 .. 23 92 63 Serbia 102 .. 51 68 64 Turkmenia 43 .. 115 95 76 Białoruś 34 7 52 56 27 Polska 15 32 26 20 18 Źródło: UNCTAD, UNCTADstat, 2012. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Struktura zobowiązań Ukrainy z tytułu bezpośrednich inwestycji zagranicznych (stan na lipiec 2012 roku) Szwecja 3,0% Pozostałe 16,5% Cypr 27,7% Szwajcaria 3,3% Wyspy Dziewicze 3,3% Narodowy Bank Polski podaje, że wartość polskich BIZ na Ukrainie wynosi 1 260 mld USD, Wielka Brytania 4,8% Niemcy 14,1% Francja 4,8% Austria 6,2% Rosja 7,0% czyli około 2,4% ogólnej wartości kapitału zagranicznego w tym kraju. Holandia 9,4% Stan BIZ na Ukrainie według statystyk krajowych: 52 427 mln USD Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Źródło: RosBusinessConsulting (RBC). Projekty inwestycyjne polskich przedsiębiorstw według sposobu „wejścia” oraz form działalności na rynkach krajów lokaty kapitału Sposób wejścia na rynki krajów lokaty 48,2% 34,5% 17,3% inwestycja od podstaw zakup części udziałów/akcji przedsiębiorstwa przejęcie/zakup całości udziałów/akcji przedsiębiorstwa Źródło: wyniki badania. Forma działalności przedsiębiorstwa bezpośredniego inwestowania 51,6% 31,5% 16,8% http://www.sxc.hu samodzielna działalność (filia) "joint venture" oddział Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Projekty inwestycyjne polskich przedsiębiorstw według rodzajów działalności przedsiębiorstw bezpośredniego inwestowania 43,7% 36,6% http://www.sxc.hu 11,5% 4,3% 0,0% produkcja handel usługi produkcja i handel Źródło: wyniki badania. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania produkcja i usługi 1,8% 2,2% handel i usługi produkcja, handel i usługi Czynniki stymulujące podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach „starej 15” Unii Europejskiej http://www.sxc.hu Źródło: wyniki badania. nowe rynki zbytu 0,85 pełniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów 0,82 bliskość istniejących rynków zbytu 0,81 przyjazny stosunek do przedsiębiorczości 0,81 stabilność przepisów prawnych 0,78 korzystne perspektywy wzrostu gospodarczego 0,77 regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej w kraju lokaty 0,75 zmniejszenie ryzyka prowadzonej działalności 0,73 system podatkowy w kraju lokaty 0,73 dostępność zasobów pracy 0,72 znalezienie niszy rynkowej 0,70 podążanie za kontrahentem 0,68 ominięcie barier handlowych 0,68 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,00 0,20 0,40 0,60 Wskaźnik ważności 0,80 1,00 Czynniki stymulujące podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach „nowej 12” Unii Europejskiej Źródło: wyniki badania. nowe rynki zbytu 0,84 pełniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów 0,77 bliskość istniejących rynków zbytu 0,76 korzystne perspektywy wzrostu gospodarczego 0,76 ceny zasobów pracy 0,73 http://www.sxc.hu stabilność przepisów prawnych 0,72 dostępność zasobów pracy 0,69 znalezienie niszy rynkowej 0,68 niska konkurencyjność przedsiębiorstw kraju lokaty 0,68 przyjazny stosunek do przedsiębiorczości 0,67 regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej w kraju lokaty 0,67 podążanie za kontrahentem 0,66 ominięcie barier handlowych 0,66 system podatkowy w kraju lokaty 0,00 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,64 0,20 0,40 0,60 Wskaźnik ważności 0,80 1,00 Czynniki stymulujące podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (poza UE-12) Źródło: wyniki badania. nowe rynki zbytu 0,89 korzystne perspektywy wzrostu gospodarczego 0,80 znalezienie niszy rynkowej 0,78 bliskość istniejących rynków zbytu 0,77 http://www.sxc.hu pełniejsze wykorzystanie posiadanych zasobów 0,75 ceny zasobów pracy 0,69 dostępność zasobów pracy 0,65 podążanie za kontrahentem 0,65 niska konkurencyjność przedsiębiorstw kraju lokaty 0,65 regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej w kraju lokaty 0,57 zmniejszenie ryzyka prowadzonej działalności 0,56 ceny nieruchomości 0,55 ceny materiałów, półproduktów (usług pomocniczych) 0,55 ominięcie barier handlowych 0,55 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,00 0,20 0,40 0,60 Wskaźnik ważności 0,80 1,00 Czynniki ograniczające podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach „starej 15” Unii Europejskiej Źródło: wyniki badania. nasycony rynek zbytu 0,67 wysoka konkurencyjność firm kraju lokaty 0,65 ceny nieruchomości 0,61 http://www.sxc.hu ceny zasobów pracy 0,61 brak możliwości znalezienia niszy rynkowej 0,58 wysokie podatki 0,57 ceny materiałów, półproduktów (usług pomocniczych) niekorzystne regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej 0,57 0,56 ograniczona dostępność zasobów pracy 0,54 wysokie ryzyko działalności 0,51 niestabilność przepisów prawnych 0,51 korupcja 0,50 ceny zasobów surowcowych 0,49 ograniczona możliwość pełniejszego wykorzystania posiadanych zasobów 0,49 przeszkody w handlu 0,49 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,00 0,20 0,40 0,60 Wskaźnik ważności 0,80 Czynniki ograniczające podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach „nowej 12” Unii Europejskiej Źródło: wyniki badania. nasycony rynek zbytu 0,63 brak programów wsparcia dla inwestorów 0,60 wysoka konkurencyjność firm kraju lokaty 0,59 wysokie ryzyko działalności 0,53 http://www.sxc.hu ceny zasobów pracy 0,52 niekorzystne regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej 0,51 wysokie podatki 0,47 rozbudowana biurokracja 0,46 niestabilność przepisów prawnych 0,46 ceny nieruchomości 0,46 ceny materiałów, półproduktów (usług pomocniczych) 0,43 brak możliwości znalezienia niszy rynkowej 0,43 mało przyjazny stosunek do przedsiębiorczości 0,40 ceny zasobów surowcowych 0,40 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,00 0,20 0,40 Wskaźnik ważności 0,60 0,80 Czynniki ograniczające podjęcie bezpośrednich inwestycji zagranicznych w krajach Europy Środkowo-Wschodniej (poza UE-12) Źródło: wyniki badania. wysokie ryzyko działalności 0,66 rozbudowana biurokracja 0,64 http://www.sxc.hu niestabilność przepisów prawnych 0,61 przeszkody w handlu 0,58 niekorzystne regulacje prawne dotyczące działalności gospodarczej 0,57 korupcja 0,56 brak programów wsparcia dla inwestorów 0,55 mało przyjazny stosunek do przedsiębiorczości 0,55 ceny zasobów pracy 0,54 wysoka konkurencyjność firm kraju lokaty 0,52 wysokie podatki 0,51 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 0,00 0,20 0,40 Wskaźnik ważności 0,60 0,80 Stopień spełnienia oczekiwań związanych z podjęciem bezpośrednich inwestycji zagranicznych Źródło: wyniki badania. rozszerzenie rynków zbytu poprawa stanu posiadanych zasobów obniżenie kosztów prowadzonej działalności wzrost rentowności kapitału wzrost wartości przedsiębiorstwa 35,9% 18,8% 9,4% 48,4% 15,6% wysoki średni niski 18,8% 23,4% 42,2% 43,8% 26,6% 20,3% Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 6,3% 3,1% 17,2% 4,7% 4,7% 23,4% 6,3% 17,2% 10,9% 31,3% 0% 20% 40% 60% nie spełniły się nie mieliśmy oczekiwań Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu 12,5% 20,3% 4,7% 10,9% 39,1% 21,9% 9,4% 25,0% 48,4% ograniczenie ryzyka 6,3% korzystanie z programów wsparcia dla inwestora 39,1% 80% odmowa 100% Ważność zasobów niematerialnych dla podjęcia bezpośrednich inwestycji zagranicznych przez polskie przedsiębiorstwa Źródło: wyniki badania. 0,0 0,5 Wskaźnik oceny (od 0 do 3) 1,0 1,5 2,0 wykształcenie pracowników 2,5 1,73 1,98 kwalifikacje zawodowe 1,81 predyspozycje psychofizyczne (zdolności, charakter, talenty) 2,06 wiedza i umiejętności pracowników 2,13 doświadczenie pracowników 2,06 postawy pracowników (przedsiębiorczość, zapał, inwencja) przywództwo 1,94 kultura organizacyjna 1,92 system informacyjny (w tym IT) 1,91 bez znaczenia – „0” umiarkowanie ważny – „1” ważny – „2” bardzo ważny – „3” lojalność klientów 2,5 2,13 1,77 organizacyjne know-how prawa własności intelektualnej 3,0 1,98 system zarządzania jakością Skala oceny: 2,0 1,55 1,64 1,5 2,16 znajomość rynków 2,02 kanały dystrybucji marka produktów/usług 2,17 jakość produktów/usług 2,20 współpraca z innymi przedsiębiorstwami Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania 3,0 1,78 1,0 0,5 0,0 kapitał własny finansowy Ważność zasobów niematerialnych do budowania przewagi konkurencyjnej w krajach lokaty bezpośrednich inwestycji zagranicznych Źródło: wyniki badania. 0,0 0,5 Wskaźnik oceny (od 0 do 3) 1,0 1,5 2,0 wykształcenie pracowników 2,5 1,95 kwalifikacje zawodowe 2,27 predyspozycje psychofizyczne (zdolności, charakter, talenty) 2,16 wiedza i umiejętności pracowników 2,20 doświadczenie pracowników 2,27 postawy pracowników (przedsiębiorczość, zapał, inwencja) 2,25 przywództwo 1,98 kultura organizacyjna 1,97 system informacyjny (w tym IT) 1,95 system zarządzania jakością organizacyjne know-how Skala oceny: prawa własności intelektualnej bez znaczenia – „0” umiarkowanie ważny – „1” ważny – „2” bardzo ważny – „3” lojalność klientów znajomość rynków kanały dystrybucji 1,92 1,98 1,81 2,00 2,20 2,09 marka produktów/usług 2,20 jakość produktów/usług 2,20 współpraca z innymi przedsiębiorstwami 3,0 2,06 Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania http://www.sxc.hu Pespektywy dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych polskich przedsiębiorstw Źródło: wyniki badania. odmowa 1,6% trudno powiedzieć 6,3% zamierzamy rozwijać obecnie posiadaną (-e) za granicą spółkę (-i), oddział (-y) 15,6% zamierzamy się wycofać 4,7% zamierzamy ograniczyć 4,7% nie przewidujemy zmian 53,1% Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania zamierzamy otworzyć nową (-e) spółkę (-i), oddział (-y) 14,1% http://www.sxc.hu Katedra Inwestycji i Nieruchomości Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu ul. Gagarina 13A, 87-100 Toruń www.econ.umk.pl Grupa Naukowo-Badawcza „SKOLAR” www.skolar.umk.pl Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania