SpiS treści

Spis treści
Wykaz akronimów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Rozdział I. Ogólna charakterystyka pojęcia interwencji
Rodzaje interwencji państw. Definicja interwencji
humanitarnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
Rozdział II. Rozwój historyczny koncepcji interwencji
humanitarnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Zakres pojęcia interwencji humanitarnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Legalność interwencji humanitarnej w świetle prawa międzynarodowego .
ukształtowanego do początku XX w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Przykłady interwencji humanitarnych przeprowadzonych do początku .
XX w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział III. Zakaz użycia siły oraz zasady nieingerencji
i suwerenności jako podstawowe zasady regulujące
stosunki międzynarodowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1. Karta Narodów Zjednoczonych jako źródło podstawowych zasad prawa .
międzynarodowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2. Zakaz użycia siły, zasady nieingerencji oraz suwerenności . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1. Zakaz użycia siły w stosunkach międzynarodowych . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Zasada suwerenności i zasada nieinterwencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3. Przypadki użycia siły nierozstrzygnięte expressis verbis w Karcie NZ . . . . . . . . 3.1. Interwencja zbrojna za zgodą władz państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.1. Zbiorowa samoobrona – kwestie problematyczne . . . . . . . . . . . . . 3.1.2. Przypadki udzielenia pomocy zbrojnej poza ramami .
samoobrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2.1. Wewnętrzne zamieszki i napięcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2.2. Wojna domowa niemająca charakteru .
narodowo-wyzwoleńczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.1.2.3. Wojna domowa mająca charakter narodowo-wyzwoleńczy
3.2. Interwencja zbrojna bez zgody władz państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Pomoc zbrojna udzielana ludności sprzeciwiającej się .
brutalnemu reżimowi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.2. Ochrona obywateli państwa interweniującego . . . . . . . . . . . . . . . . 22
22
24
32
38
43
43
44
44
52
60
60
61
61
63
65
71
80
80
82
Spis treści
3.2.3. Rozwiązywanie sporów terytorialnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83
3.2.4. Ochrona interesów prawnych interweniującego . . . . . . . . . . . . . . . 84
4. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
Rozdział IV. Rozwój praw człowieka w Systemie Narodów
Zjednoczonych i systemach regionalnych
– kształtowanie się zasady ochrony praw człowieka . . . . . . . . . 88
1. Zarys rozwoju praw człowieka w systemie Narodów Zjednoczonych . . . . . . . 88
2. Prawa człowieka a zakres spraw należących do kompetencji wewnętrznej .
państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93
3. Kształtowanie się podmiotowości prawnomiędzynarodowej jednostki . . . . . . . 94
4. Obowiązek państw poszanowania podstawowych praw człowieka .
i odpowiedzialność państw wynikająca z nieposzanowania tego obowiązku . . 103
5. Kształtowanie się zasady ochrony podstawowych praw człowieka . . . . . . . . . . 122
Rozdział V. Przypadki użycia siły w celach humanitarnych
po 1945 roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
1. Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
2. Przypadki użycia siły w celach humanitarnych od 1945 roku do początku .
lat 90. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124
2.1. Interwencja w Kongo w 1964 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
2.2. Interwencja na Dominikanie w 1965 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128
2.3. Interwencja w Bangladeszu w 1971 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 130
2.4. Interwencja w Kambodży w 1978 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134
2.5. Interwencja w Ugandzie w 1979 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 138
2.6. Interwencja w Republice Środkowej Afryki w 1979 r. . . . . . . . . . . . . . . . 142
2.7. Interwencja w Grenadzie w 1983 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 144
3. Wnioski na temat praktyki użycia siły w celach humanitarnych od 1945 r. .
do początku lat 90. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148
4. Przypadki użycia siły w celach humanitarnych od początku lat 90. . . . . . . . . . 152
4.1. Interwencja w Liberii w 1990 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 153
4.2. Interwencja w Iraku w 1991 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157
4.3. Interwencja w Somalii w latach 1992–1993 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
4.4. Interwencja w Jugosławii 1991–1995 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 172
4.5. Interwencja w Rwandzie w 1994 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 179
4.6. Interwencja na Haiti w 1994 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 182
4.7. Interwencja w Sierra Leone w 1998 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
4.8. Interwencja w Kosowie w 1999 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 186
4.8.1. Rozwój sytuacji w Kosowie w latach 1997–1999. .
Przebieg interwencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187
4.8.2. Ocena interwencji w Kosowie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 198
4.9. Interwencja w Timorze Wschodnim w 1999 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205
4.10.Interwencja w Liberii w 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 210
4.11.Interwencja w Iraku w 2003 r. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213
Spis treści
5. W
nioski na temat praktyki użycia siły zbrojnej w celach humanitarnych .
od początku lat 90. XX w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223
Rozdział VI. Problem legalności interwencji humanitarnej
we współczesnym prawie międzynarodowym. Konkluzje . . . . . . 226
1. Legitymizacja i legalność interwencji humanitarnej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226
1.1. Koncepcje zakładające legalności interwencji humanitarnej . . . . . . . . . . 226
1.2. Koncepcje zakładające nielegalność interwencji humanitarnej. .
Poglądy legalistów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 235
1.3. Koncepcje pośrednie zakładające brak regulacji prawa międzynaro­- .
dowego publicznego w odniesieniu do interwencji humanitarnej. .
Poglądy reformistów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243
2. Wnioski wypływające z ukształtowania się zasady ochrony podstawowych .
praw człowieka i przypadków użycia siły w celach humanitarnych, .
do których doszło po II wojnie światowej, a w szczególności od początku .
lat 90. XX w. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 247
3. Podstawy przeprowadzenia legalnej interwencji humanitarnej . . . . . . . . . . . . 254
4. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280
Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283