Wystąpienie pokontrolne z Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej

Opole, 30 grudnia 2015 r.
WOJEWODA OPOLSKI
PSiZ.II.431.76.2015.KG
Pani
Sylwia Migot
Kierownik Gminnego Ośrodka
Pomocy Społecznej w Strzeleczkach
WYSTĄPIENIE POKONTROLNE
W dniach 9 i 10 listopada 2015 r., w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej
w Strzeleczkach została przeprowadzona kontrola kompleksowa w zakresie oceny
realizacji zadań, wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, ze. zm.). Szczegółowe wyniki kontroli
zostały przedstawione w protokole z kontroli.
Pozytywnie z nieprawidłowościami ocenia się realizację zadań Gminy Strzeleczki
wynikających z ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Z ustaleń kontroli wynika, że na terenie Gminy Strzeleczki:
1)
opracowano i realizowano gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie
oraz ochrony ofiar przemocy w rodzinie;
2)
utworzono i funkcjonuje gminny zespół interdyscyplinarny;
3)
prowadzono poradnictwo i interwencje w zakresie przeciwdziałania przemocy
w rodzinie, w tym szczególności poprzez działania edukacyjne służące wzmocnieniu
opiekuńczych i wychowawczych kompetencji rodziców, w rodzinach zagrożonych
przemocą w rodzinie;
4)
zapewnia się osobom doznającym przemocy w rodzinie miejsca ośrodkach wsparcia,
w razie wystąpienia takiej potrzeby.
W trakcie kontroli, stwierdzono nieprawidłowości w zakresie działań prowadzonych
przez zespół interdyscyplinarny i grupy robocze, w związku z realizacją procedury
„Niebieskie Karty”, polegające na:
1) niedostosowaniu składu grupy roboczej do indywidualnej sytuacji i potrzeb rodziny
objętej procedurą „Niebieskie Karty”, co stanowi naruszenie art. 9a ust. 10 i 11
ustawy, który stanowi: Zespół interdyscyplinarny może tworzyć grupy robocze
w celu rozwiązywania problemów związanych z wystąpieniem przemocy w rodzinie
w indywidualnych przypadkach. W skład grup roboczych wchodzą przedstawiciele:
jednostek organizacyjnych pomocy społecznej; gminnej komisji rozwiązywania
problemów alkoholowych; Policji; oświaty; ochrony zdrowia.
Niedostosowanie składu osobowego grupy roboczej do indywidualnej sytuacji
i potrzeb rodziny, może utrudnić udzielenie kompleksowej pomocy osobie,
co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
2) niewszczęciu przez pracownika socjalnego procedury „Niebieskie Karty” w przypadku
powzięcia, w toku prowadzonych czynności służbowych, podejrzenia stosowania
przemocy wobec członków rodziny, co narusza postanowienie art. 9d ust. 4 ustawy,
mianowicie: wszczęcie procedury „Niebieskie Karty” następuje przez wypełnienie
1/4
formularza „Niebieska Karta” w przypadku powzięcia, w toku prowadzonych
czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia stosowania przemocy wobec
członków rodziny (…).
Niewszczęcie procedury „Niebiskie Karty”, może skutkować nieudzieleniem rodzinie
odpowiedniego wsparcia i pomocy, w rozwiązaniu występującego w niej zjawiska
przemocy, a w konsekwencji doprowadzić do np.: rozpadu rodziny, odebrania dzieci
z rodziny, ograniczenia lub pozbawienia władzy rodzicielskiej itp.;
3) niezachowaniu 3 – dniowego terminu przekazania formularza „ Niebieska Karta – A”
pozostałym członkom Zespołu/grupy roboczej przez Przewodniczącą Zespołu,
o którym mowa w § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011
r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta”
(Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245), tj.: Przewodniczący zespołu
interdyscyplinarnego po otrzymaniu formularza „Niebieska Karta – A” niezwłocznie,
nie później niż w ciągu 3 dni od dnia jego otrzymania, przekazuje go członkom
zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej.
Niezachowanie 3-dniowego terminu, o którym wyżej mowa, może prowadzić
do opóźnienia w udzieleniu natychmiastowej pomocy osobie, co do której istnieje
podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie;
4) braku dokumentu bądź adnotacji potwierdzającej przekazanie formularza „Niebieska
Karta – B” osobie, co do której istniało podejrzenie, że jest dotknięta przemocą
w rodzinie, co narusza treść § 6 ust.1 rozporządzenia w sprawie procedury
„Niebieskie Karty”, tj.: po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie, co do
której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, przekazuje się
formularz „Niebieska Karta – B”.
Brak adnotacji bądź dokumentu potwierdzającego przekazanie formularza „Niebieska
Karta – B” prowadzi do wniosku, że nie wręczono go osobie, co do której istnieje
podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie, a tym samym nie została
odpowiednio poinformowana o sytuacji w której się znalazła i jakie będą dalej
podejmowane działania. Formularz „Niebieska Karta – B” stanowi ważny element
procedury, gdyż informacje w nim zawarte są podstawowym, usystematyzowanym
źródłem wiedzy o prawach osoby doznającej przemocy;
5) niedokumentowaniu wszystkich działań w ramach procedury „Niebieskie Karty”
stosownie do § 10 ust. 1 rozporządzenia w sprawie procedury „Niebieskie Karty”,
który stanowi wprost, że: wszystkie działania są dokumentowane.
Niedokumentowanie wszystkich działań w ramach procedury „Niebieskie Karty”,
skutkuje zgromadzeniem niewystarczającego materiału dowodowego, w związku
z koniecznością ewentualnego zawiadomienia Policji lub prokuratora o możliwości
popełnienia ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy w rodzinie.
Powyższa nieprawidłowość może również prowadzić do niewystarczającej diagnozy
zjawiska przemocy, w przypadku ponownego wystąpienia przemocy w określonej
rodzinie.
6) organizowaniu spotkań z osobami, co do których istniało podejrzenie, że są dotknięte
przemocą w rodzinie oraz osobami, wobec których istniało podejrzenie, że stosują
przemoc w rodzinie w tym samym miejscu, w małym odstępie czasowym, co narusza
treść § 17 ust. 2 rozporządzenia w sprawie procedury „Niebieskie Karty”, który
stanowi: spotkania z osobami, co do których istnieje podejrzenie, że są dotknięte
przemocą w rodzinie oraz osobami wobec których istnieje podejrzenie, że stosują
przemoc w rodzinie nie mogą być organizowane w tym samym miejscu i czasie.
Organizacja spotkań w trybie niezgodnym z treścią § 17 ust. 2 rozporządzenia
w sprawie procedury „Niebieskie Karty”, może skutkować ograniczeniem
2/4
bezpieczeństwa oraz swobody wypowiedzi osoby, co do której istnieje podejrzenie,
że jest dotknięta przemocą w rodzinie, co stanowi naruszenie § 4 rozporządzenia,
zgodnie z którym: rozmowa z osobą, co do której istnieje podejrzenie, że jest
dotknięta przemocą w rodzinie, przeprowadza się w warunkach gwarantujących
swobodę wypowiedzi i poszanowanie godności tej osoby oraz zapewniających jej
bezpieczeństwo;
7) niemotywowaniu osób, wobec których istniało podejrzenie, że stosują przemoc
w rodzinie do udziału w programach korekcyjno – edukacyjnych, stosownie do § 17
ust.3 pkt 3 rozporządzenia w sprawie procedury „Niebieskie Karty”, który stanowi:
członkowie zespołu interdyscyplinarnego lub grupy roboczej podejmują działania
w stosunku do osoby, wobec której istnieje podejrzenie, że stosuje przemoc
w rodzinie, w szczególności: motywują do udziału w programach oddziaływań
korekcyjno – edukacyjnych.
Niemotywowanie osób, co do których istnieje podejrzenie, że stosują przemoc
w rodzinie do udziału w programach korekcyjno-edukacyjnych utrudnia realizację
działań, prowadzących do umocnienia i zwiększenia bezpieczeństwa w rodzinie,
objętej procedurą „Niebieskie Karty”. W konsekwencji może także skutkować
ponownym wystąpieniem zjawiska przemocy w danej rodzinie;
8) nieprawidłowym uzasadnianiu zakończenia procedury „Niebieskie Karty”, co stanowi
naruszenie § 18 ust. 1 rozporządzenia w sprawie procedury „Niebiskie Karty”, który
przewiduje dwie przesłanki zakończenia procedury, mianowicie w przypadku: ustania
przemocy w rodzinie i uzasadnionego przypuszczenia o zaprzestaniu dalszego
stosowania przemocy w rodzinie oraz po zrealizowaniu indywidualnego planu
pomocy, albo rozstrzygnięcia o braku zasadności podejmowania działań.
9) przekazaniu Policji kopii formularzy „Niebieskie Karty” w sytuacji, gdy w sprawie nie
było prowadzone jeszcze postępowanie przygotowawcze przez właściwe organy.
Powyższe działanie nie znajduje uzasadnienia w przepisach regulujących działania
z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie. Zgodnie z art. 9b i 9c ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, to Zespół jest miejscem koordynującym
działania podejmowane w rodzinie i odpowiada za bezpieczeństwo dokumentacji
związanej z podejmowanymi działaniami.
Wprawdzie art. 12 ustawy
o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie stanowi, że: osoby, które w związku
z wykonywaniem swoich obowiązków służbowych lub zawodowych, powzięły
podejrzenie o popełnieniu ściganego z urzędu przestępstwa z użyciem przemocy
w rodzinie, niezwłocznie zawiadamiają o tym Policję lub prokuratora, to jednak z jego
treści nie wynika, aby wraz z zawiadomieniem należało przekazywać kopie
formularzy „Niebieskich Kart”.
W związku z powyższym, na podstawie § 19 ust. 2 rozporządzenia Ministra Pracy
i Polityki Społecznej z dnia 3 czerwca 2011 r. w sprawie nadzoru i kontroli nad realizacją
zadań z zakresu przeciwdziałania przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 126, poz.718),
zalecam:
1) dostosowywanie składu grupy roboczej do indywidualnej sytuacji i potrzeb
rodziny objętej procedurą „Niebieskie Karty”, stosownie do art. 9a ust. 10
i 11 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie
(Dz. U. Nr 180, poz. 1493, ze. zm.);
2) wszczynanie procedury „Niebieskie Karty” w każdym przypadku powzięcia,
w toku prowadzonych czynności służbowych lub zawodowych, podejrzenia
stosowania przemocy wobec członków rodziny, zgodnie z art. 9d ust. 4
ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U.
Nr 180, poz. 1493, ze. zm.);
3/4
3) przestrzeganie 3 – dniowego terminu przekazania formularza „ Niebieska
Karta – A” pozostałym członkom Zespołu/grupy roboczej przez
Przewodniczącą Zespołu, stosowni do § 8 ust. 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty”
oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz.
1245);
4) przekazywanie, po wypełnieniu formularza „Niebieska Karta – A” osobie,
co do której istnieje podejrzenie, że jest dotknięta przemocą w rodzinie,
formularza „Niebieska Karta – B”, zgodnie z postanowieniem § 6 ust.1
rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie
procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz.
U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245);
5) dokumentowanie wszystkich działań w ramach procedury „Niebieskie Karty”
stosownie do wymogu określonego w § 10 ust. 1 rozporządzenia Rady
Ministrów z dnia 13 września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty”
oraz wzorów formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz.
1245);
6) organizowanie spotkań z osobami, co do których istniało podejrzenie,
że są dotknięte przemocą w rodzinie oraz osobami, wobec których istniało
podejrzenie, że stosują przemoc w rodzinie w innym miejscu i czasie,
stosownie do treść § 17 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13
września 2011 r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów
formularzy „Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245);
7) motywowanie osób, wobec których istniało podejrzenie, że stosują przemoc
w rodzinie do udziału w programach korekcyjno – edukacyjnych, stosownie
do § 17 ust.3 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011 r.
w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy „Niebieska
Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245);
8) prawidłowe uzasadnianie zakończenia procedury „Niebieskie Karty”,
zgodnie z § 18 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 13 września 2011
r. w sprawie procedury „Niebieskie Karty” oraz wzorów formularzy
„Niebieska Karta” (Dz. U. z 2011 r. Nr 209, poz. 1245) ;
9) koordynowanie i zabezpieczanie przez zespół interdyscyplinarny
dokumentacji związanej z prowadzoną procedurą „Niebiskie Karty”, zgodnie
z postanowieniami ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu
przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493, ze. zm.)
Informację o sposobie wykonania wydanych zaleceń, a także o działaniach podjętych
na rzecz realizacji zaleceń lub o przyczynach nie podjęcia tych działań, należy przedłożyć,
w terminie 30 dni od otrzymania niniejszego wystąpienia.
Z up. Wojewody Opolskiego
Joanna Chmura
Z-ca Dyrektora Wydziału
Polityki Społecznej i Zdrowia
Do wiadomości:
Pan Marek Pietruszka
Wójt Gminy Strzeleczki
4/4