Pobierz artykuł PDF

BEZPIECZESTWO ENERGETYCZNE PASTWA JAKO CZYNNIK
BEZPIECZESTWA NARODOWEGO
ANNA WICKA
Wysza Szkoła Menederska w Warszawie
Streszczenie
W artykule zostały zaprezentowane zagadnienia związane z bezpieczeĔstwem
energetycznym rozumianym jako podsystem bezpieczeĔstwa narodowego, mającego
ogromny wpływ na infrastrukturĊ krytyczną kraju oraz jako dostĊpnoĞü energii w
charakterze gwarancji niezawodnoĞci dostaw. Poziom bezpieczeĔstwa
energetycznego zanalizowano według kryterium zróĪnicowania krajowej bazy
paliwowej, stopnia dywersyfikacji Ĩródeł zaopatrzenia w surowce energetyczne oraz
stanu technicznego infrastruktury.
Słowa kluczowe: bezpieczestwo energetyczne, bezpieczestwo narodowe.
1. Wprowadzenie
Przyszło nam y w wiecie, który wymaga przewartociowania kryteriów oraz racjonalnych
sposobów pokonania podstawowych barier rozwoju. Uległy zmianie warunki rozwojowe, coraz
czciej pojawia si konstatacja, e obecnie „wszystko zaley od wszystkiego” a dynamika zmian
u schyłku XX wieku nie ma odpowiednika w przeszłoci. Czas płynie jakby szybciej, potrzeby
ludzkie staj si coraz bardziej zmienne i bardziej rónorodne. Zmianie natomiast nie uległ główny
i zasadniczy cel – zapewnienie bezpieczestwa narodowego oraz zaspokojenie potrzeb
materialnych i stworzenie warunków dalszego rozwoju cywilizacyjnego [11].
Bezpieczestwo jest podstawowym obowizkiem kadego pastwa. Pojcie bezpieczestwa
nie ogranicza si tylko do bezpieczestwa w aspekcie militarnym, ale obejmuje szeroki zakres
zagadnie zwizanych m.in. z bezpieczestwem ekonomicznym, społecznym, ochron rodowiska
naturalnego, czy kwesti zagroe technologicznych. Cigle zmieniajce si uwarunkowania
wewntrzne, jak i midzynarodowe stwarzaj nowe wyzwania dla bezpieczestwa publicznego,
a tym samym nowe zadania w obszarze działa podejmowanych przez administracj, których
celem jest zapewnienie poziomu bezpieczestwa obywateli. Elementem pełnicym kluczow rol
w funkcjonowaniu pastwa jest jego krytyczna infrastruktura.
Pojciem infrastruktury krytycznej zaczto posługiwa si w Stanach Zjednoczonych
i Kanadzie w latach 90-tych XX wieku. Krytyczn infrastruktur identyfikowano jako systemy
i instalacje niezbdne do funkcjonowania nowoczesnej administracji i społeczestwa. Pocztkowa,
infrastruktura kojarzona była przede wszystkim z przesyłem energii i usługami
telekomunikacyjnymi.
W Polsce, ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzdzaniu kryzysowym w art.3 wprowadza
definicj infrastruktury krytycznej okrelajc j jako „ systemy oraz wchodzce w ich skład
powizane ze sob funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urzdzenia, instalacje, usługi
kluczowe dla bezpieczestwa pastwa i jego obywateli oraz słuce zapewnieniu sprawnego
funkcjonowania organów administracji publicznej, a take instytucji i przedsibiorców” [2].
Zgodnie z t ustaw, infrastruktura krytyczna obejmuje nastpujce systemy:
90
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 33, 2010
zaopatrzenia w energi i paliwa,
łcznoci i sieci teleinformatycznych,
finansowe,
zaopatrzenia w ywno i wod,
ochrony zdrowia,
transportowe i komunikacyjne,
ratownicze,
zapewniajce cigło działania administracji publicznej,
produkcji, składowania, przechowywania i stosowania substancji chemicznych, w tym
rurocigi substancji niebezpiecznych.
Zapobieganiu zagroeniom dla bezpiecznego rozwoju pastwa ma słuy ochrona
infrastruktury krytycznej, której istot zada przedstawia w art.3 ustawa z dnia 17 lipca 2009 roku
o zmianie ustawy o zarzdzaniu kryzysowym i definiuje j jako „wszelkie działania zmierzajce
do zapewnienia funkcjonalnoci, cigłoci działa i integralnoci infrastruktury krytycznej w celu
zapobiegania zagroeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz ograniczenia i neutralizacji ich
skutków oraz szybkiego odtworzenia tej struktury na wypadek awarii, ataków oraz innych zdarze
zakłócajcych jej prawidłowe funkcjonowaniu” [3].
Infrastruktura krytyczna jest złoonym systemem, funkcjonalnie zalenym od sprawnego
działania systemów teleinformatycznych, których funkcjonowanie z kolei jest uwarunkowane
choby stał dostaw energii elektrycznej. Z kolei dostawa energii elektrycznej jest uzaleniona od
innych elementów infrastruktury, takich jak np. szlaki komunikacyjne, którymi przewozi si
surowce do elektrowni. Nietrudno dostrzec, e wikszo elementów infrastruktury krytycznej
tworzy wzajemnie zalene systemy. Zaleno systemów infrastruktury krytycznej od systemu
energetycznego przedstawiono na rys. 1.
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Systemy ochrony zdrowia
Systemy zaopatrzenia w ywno i wod
Systemy zapewniajce cigło
działania administracji publicznej
Systemy energetyczne
pastwa (zaopatrzenia w
energi i paliwa)
Systemy łcznoci i sieci teleinformatycznych
Systemy ratownicze
Systemy finansowe
Systemy produkcji i logistyki
Systemy transportowe i komunikacyjne
Rys. 1. ZaleĪnoĞü systemów infrastruktury krytycznej od systemu energetycznego paĔstwa
ródło: Opracowanie własne.
Bezpieczestwo infrastruktury krytycznej dotyczy nie tylko zapewnienia jej ochrony przed
zagroeniami, ale równie koniecznoci przywracania stanów sprawnoci. Ochrona infrastruktury
krytycznej naley zarówno do obowizków sektora prywatnego jak i publicznego.
Anna ĝwiĊcka
BezpieczeĔstwo energetyczne paĔstwa jako czynnik bezpieczeĔstwa narodowego
91
2. Zagroenia bezpieczestwa energetycznego
Analiza bezpieczestwa energetycznego ma sens wówczas, gdy istnieje niebezpieczestwo,
czyli rónorodne zagroenia mogce spowodowa zakłócenia funkcjonowania systemu
energetycznego (rozwoju), bd moliwo utraty przez ten system okrelonych wartoci.
Zagroenie definiowane jest jako zwizek zdarze wewntrznych lub zewntrznych
w konsekwencji których moe nastpi zmniejszenie lub utrata warunków prawidłowego rozwoju
systemu. System bezpieczestwa energetycznego wchodzi w skład ogólnie pojtego
bezpieczestwa narodowego w zwizku z tym podlega on tym samym zagroeniom
przejawiajcym si m.in. na płaszczyznach; polityczno-militarnej, ekonomicznej, społecznej oraz
technologicznej.
Opierajc si na definicjach bezpieczestwa energetycznego zawartych w dokumentach
normatywnych obowizujcych w Polsce stwierdza si, e czynniki zapewniajce taki rodzaj
bezpieczestwa to przede wszystkim dywersyfikacja ródeł dostaw noników energii, niezawodna
infrastruktura przesyłu, magazynowania i dystrybucji paliw i energii oraz zrónicowany bilans
energetyczny kraju (rys. 2).
a) dywersyfikacja ródeł dostaw noników energii
Wpływ na stopie bezpieczestwa energetycznego maj zmiany wskaników
zalenoci importowej(import netto do całkowitego zuycia energii pierwotnej),
dywersyfikacji ródeł energii oraz samowystarczalnoci paliwowej. Na rysunku 2
zaprezentowane s zmiany tych wskaników w Polsce w latach 1990–2005 i prognozy ich
do roku 2030. Dla porównania przedstawiono równie prognoz tych wskaników dla Unii
Europejskiej do roku 2030.
Z powyszych danych wynika sukcesywna poprawa stopnia dywersyfikacji ródeł
energii pierwotnej i stopniowe zmniejszenie samowystarczalnoci energetycznej Polski.
W paliwowym bilansie krajowym mał rol odgrywaj ródła energii odnawialnej,
których wykorzystanie mogłoby zwikszy stopie bezpieczestwa energetycznego na
rynku lokalnym, zwłaszcza tam gdzie jest słabo rozwinita infrastruktura energetyczna.
Eksperci rynku energetycznego wskazuj na konieczno podejmowania działa dla
upowszechniania energii pozyskiwanej z odnawialnych ródeł celem
pozyskania
alternatywnych ródeł zasilenia. Zwracaj równie uwag na fakt, i wzrost wykorzystania
energii ze ródeł odnawialnych wymusza w energetyce konwencjonalnej utrzymywanie
zwikszonych rezerw mocy, co wpływa na wzrost kosztów funkcjonowania krajowego
systemu energetycznego.
92
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 33, 2010
Rys. 2. Zmiany wskaĨników dywersyfikacji, samowystarczalnoĞci energetycznej i zaleĪnoĞci
importowej Polski w latach 1990–2030 oraz prognoza Unii Europejskiej na lata 2005–2030
ródło: Mazurkiewicz J. Bezpieczestwo energetyczne Polski. Polityka energetyczna 1.
Polska posiada, mimo dominacji wgla, stosunkowo dobrze zrónicowan struktur
bilansu energetycznego. Bezpieczestwo energetyczne kraju nie jest jednoznaczne
z dywersyfikacj dostaw surowców energetycznych. Trzeba zda sobie spraw z faktu, i
Rosja jest, i niewykluczone, e pozostanie głównym dostawc ropy i gazu dla Polski.
Wie si to przede wszystkim z realiami ekonomicznymi, gdy surowce rosyjskie s
tasze. Dla zapewnienia bezpieczestwa energetycznego Polski niezbdne jest posiadanie
realnych moliwoci dywersyfikacji dostaw. Obecnie jest to czciowo moliwe
w przypadku ropy naftowej, natomiast nie w przypadku gazu.
b) infrastruktura przesyłu, magazynowania i dystrybucji paliw i energii
Wysoki stopie zuycia majtku przedsibiorstw wytwórczych i przemysłowych,
mała sprawno urzdze pracujcych w układach technologicznych stwarzaj ogromne
zagroenia bezpieczestwa energetycznego [6].
Około 45% bloków energetycznych zainstalowanych w krajowym systemie
energetycznym eksploatowana jest powyej 30 lat [4,8], uytkowanie nastpnych 19% to
okres 25 – 30 lat. Ostatnie bloki 120 MW zostały zainstalowane w 1970r., pracuj ju
ponad 30 lat, 11 z nich przekroczyło 35 lat uytkowania. Sporód 57 bloków o mocy 200
MW a 44 eksploatowane s ponad 25 lat, 18 z nich ponad 30 lat. Podobn sytuacj
mona zaobserwowa w przypadku bloków o wikszej mocy.
Analiza ywotnoci elektrowni wskazuje, e modernizacja bloków starszych ni 3540 lat, polegajca wyłcznie na instalowaniu urzdze do odsiarczania spalin, jest
nieopłacalna i niecelowa [14]. Konieczne stanie si wic odtworzenie szacowanych
ubytków mocy wytwórczych. W kadym picioleciu w latach 2007–2020, ze wzgldów
ekonomicznych, naleałoby wycofa z eksploatacji bloki o mocy 3500–5000 MW [8].
Uwzgldniajc nadwyki mocy produkcyjnych, naleałoby oddawa do eksploatacji
Anna ĝwiĊcka
BezpieczeĔstwo energetyczne paĔstwa jako czynnik bezpieczeĔstwa narodowego
93
około 600–800 MW rocznie. Koszty tej inwestycji szacowane s na około 3 mld zł
rocznie.
Inn kwesti, jest fakt nieprzystosowania polskich elektrowni do zaostrzajcych si
globalnych i unijnych wymogów ochrony rodowiska. Wymogi te obejmuj obowizujce
ju limity emisji CO2 jak i równie perspektyw limitowania emisji SO2 i NOx. Na
podstawie bada [5], ponad 40 % polskich elektrowni nie spełnia limitów emisji
obowizujcych od 2008r., ponad 90 % mocy zainstalowanej nie spełnia limitów emisji
tlenków azotu. Koszty szacowane na potrzeby inwestycyjne zwizane z ekologi, w cigu
najbliszych 10 lat wynios od 2 do 4 mld Euro.
Prognozy zmniejszania udziału paliw stałych w bilansie energetycznym i pokrywania
rosncego zapotrzebowania na energi surowcami importowanymi w gospodarce polskiej
powoduj wzrost zuycia gazu ziemnego i ropy naftowej. W całoci importu, mimo
znacznie wyszego udziału ropy ni gazu, potencjalne niebezpieczestwo zwizane
z uzalenieniem od jednego dostawcy jest wiksze w przypadku gazu. Stan infrastruktury
przeładunkowej i moliwo swobodnego wyboru dostawcy na rynku globalnym pozwala
na stosunkowo łatw zmian kierunku zaopatrzenia w rop naftow. „Rurocig Przyja”
umoliwia dostarczanie ropy z Kazachstanu i Litwy, a zdolnoci przeładunkowe Portu
Północnego wynoszce 34 mln ton rocznie stwarzaj alternatywn moliwo importu
surowca drog morsk.
Zupełnie inaczej przedstawia si sytuacja w przypadku gazu ziemnego.
Midzynarodowa wymiana tego surowca jest silnie uzaleniona od istniejcej sieci
transportowej i wysokich kosztów budowy gazocigów oraz realizowania dostaw na
podstawie kontraktów długoterminowych, zobowizujcych importera do odbioru
w poszczególnych latach okrelonych iloci gazu. Cechy te przesdzaj o regionalnym
charakterze rynku gazowego.
Rozporzdzenie Rady Ministrów w sprawie minimalnego poziomu dywersyfikacji
dostaw gazu z zagranicy stanowi, i maksymalny udział gazu importowanego z jednego
kraju nie moe przekracza 88% całkowitego importu paliwa i powinien by stopniowo
obniany do 2020 roku, w którym to osignie poziom 49%. Dotychczas wikszo
dostaw około 85% realizowana była z Federacji Rosyjskiej przez gazocig jamalski.
Odkrycie nowych złó gazu ziemnego w Polsce pozwala na zwikszenie produkcji
krajowej do około 6 mld m3 rocznie, nie rozwizuje jednak problemu pełnego
zrównowaenia popytu na gaz. Rozwaane w ubiegłych latach bezporednie połczenie
ze złoami norweskimi nie mogło zosta zrealizowane ze wzgldu na brak moliwoci
odebrania przez Polsk, minimalnych iloci gazu (ok. 8 mld m3 rocznie), gwarantujcych
efektywno takiego przedsiwzicia. Innym rozwizaniem jest sprowadzanie gazu
w formie ciekłej (LNG) drog morsk, niestosowanym ze wzgldu na konieczno
budowy terminala. Realizacja tej inwestycji umoliwiłaby import paliwa np. z Norwegii,
Algierii, Libii czy Nigerii.
Wzmocnienie bezpieczestwa energetycznego bdzie wymagało budowy
podziemnych magazynów gazu. Jest to niezbdne ze wzgldu na konieczno utrzymania
rezerw na pokrycie sezonowych niedoborów surowca i na obowizek tworzenia zapasów
surowca odpowiadajcych 90-dniowej wielkoci sprzeday.
94
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 33, 2010
c) zrónicowany bilans energetyczny kraju
Struktura zuycia energii w Polsce jest cile powizana z posiadanymi znacznymi
zasobami surowców energetycznych, głównie wgla kamiennego i brunatnego oraz
w mniejszym stopniu gazu ziemnego. W 2004 roku struktura bilansu energetycznego
Polski wygldała nastpujco: 48% wgiel kamienny, 14% wgiel brunatny, 20% ropa
naftowa, 13% gaz ziemny, 5% pozostałe noniki energii. W 2005 roku utrzymywała si
podobna struktura bilansu energetycznego. W sektorze elektroenergetycznym dominuje
wgiel – ponad 95% energii elektrycznej produkowanej w Polsce opiera si na wglu
kamiennym i brunatnym. Wydobycie wgla kamiennego systematycznie spada,
a wydobycie wgla brunatnego ustabilizowało si na poziomie około 61 mln ton rocznie.
Od kilku lat zauwaa si wzrost wydobycia ropy naftowej w Polsce, lecz zaspokaja on
nikły odsetek potrzeb kraju. Wzrasta równie wydobycie gazu ziemnego, ale dostawy ze
ródeł krajowych pokrywaj jedynie jedn trzeci zapotrzebowania. Zasoby
odnawialnych ródeł energii s w Polsce ograniczone i stosunkowo słabo
wykorzystywane, co powoduje, e ich zuycie stanowi 20% redniej w innych pastwach
UE. Pomimo prognozowanych zmian struktury zuycia surowców energetycznych
w kierunku zwikszenia udziału gazu i ropy naftowej, udział wgla kamiennego
i brunatnego w strukturze noników energii pierwotnej w gospodarce kraju bdzie
dominujcy. Oparcie produkcji energii elektrycznej na tych włanie nonikach ma swoje
zalety przy droejcej ropie naftowej, ale powoduje negatywne skutki dla rodowiska.
Własne zasoby wgla gwarantuj niezaleno dostaw, a wydobycie tworzy rynek pracy,
lecz negatywnym efektem wykorzystania tych surowców jest wzrost emisji gazów do
atmosfery. Realizacja zobowiza Polski w dziedzinie ograniczenia emisji dwutlenku
wgla (protokół z Kioto) bdzie wymagała sukcesywnego wycofywania z eksploatacji
bloków energetycznych opalanych wglem.
3. Przykład analizy sytuacji kryzysowej spowodowanej awari systemu energetycznego
Wystpienie awarii, która spowodowała blackout w duej czci województwa
zachodniopomorskiego miało bezporedni zwizek z panujcymi w rejonie Szczecina w nocy z 7
na 8 kwietnia 2008 roku warunkami atmosferycznymi. Wahajca si od -4oC do +1oC temperatura,
intensywne opady marzncego deszczu oraz mokrego niegu spowodowały, i na przewodach
i elementach konstrukcyjnych linii elektroenergetycznych wytworzyła si przylegajca do nich
wielocentymetrowa warstwa lodu [9]. Powstanie na przewodach oraz konstrukcjach wsporczych
linii elektroenergetycznych tego typu osadu jest zjawiskiem niebezpiecznym zarówno ze wzgldu
na jego mas, jak i na zwikszenie powierzchni poszczególnych elementów linii (co w przypadku
pojawienia si wiatru powoduje wystpienie dodatkowych obcie dla konstrukcji). Dodatkowo
wystpujce w rejonie Szczecina w okresie bezporednio poprzedzajcym awari obfite opady
deszczu spowodowały podniesienie poziomu wód gruntowych oraz rozmikczenie gruntu, co
mogło doprowadzi do obnienia stabilnoci słupów elektroenergetycznych.
Na skutek wystpienia uszkodze mechanicznych spowodowanych warunkami pogodowymi
doszło do trwałego wyłczenia 15 zlokalizowanych w najbliszym rejonie Szczecina linii
elektroenergetycznych najwyszych i wysokich napi, w tym 2 linii 220 kV i 13 linii 110 kV.
Blackout lewobrzenej czci aglomeracji był rezultatem niezalenego od siebie wyłczenia 4 linii
energetycznych (2 linii 220 kV oraz 2 linii 110kV), co doprowadziło do faktycznego
Anna ĝwiĊcka
BezpieczeĔstwo energetyczne paĔstwa jako czynnik bezpieczeĔstwa narodowego
95
odseparowania tego obszaru od reszty KSE (Krajowy System energetyczny) i pozbawienia energii
elektrycznej około 630 000 mieszkaców województwa.
Wygldało to nastpujco:
dnia 07.04.2008 roku godzina 20-ta
− zaczyna pada intensywny deszcz przechodzcy w deszcz ze niegiem, ciki
i mokry nieg okleja drzewa, infrastruktur energetyczn, powoduje utrudnienia
w komunikacji, pod jego naporem łami si gałzie drzew,
midzy godzin 21.30 a 22.40
− dochodzi do pierwszych awarii linii energetycznych w rejonie Golczewo –
Recław – Nowogard
dnia 08.04.2008 godzina 00.02
− awaria głównej linii energetycznej 220 kV Morzyczyn-Police, zasilajcej
Szczecin od wschodu
godzina 3.30
− awaria głównej linii energetycznej 220 kV Krajnik – Glinki, zasilajcej Szczecin
od południa,
− awarie trzech linii energetycznych 110kV;
− awarie licznych linii redniego i niskiego napicia zasilajcych w prd dzielnice
miasta.
W cigu około siedmiu godzin od wystpienia opadów 330 tysicy mieszkaców Szczecina
pozbawionych było energii elektrycznej a w całym województwie liczba ta sigała około 630 000
mieszkaców.
W wyniku tak rozległej awarii energetycznej nastpiły zakłócenia w funkcjonowaniu
infrastruktury krytycznej:
− system łcznoci telefonicznej przewodowej działał tam, gdzie nie wykorzystywano
aparatów telefonicznych zasilanych z sieci energetycznej,
− internet nie funkcjonował,
− w transporcie kolejowym unieruchomiona została linia kolejowa Szczecin-winoujcie,
na linii Szczecin-Stargard Szczeciski brak zasilania,
− brak moliwoci dostarczenia wody sieciami wodocigowymi,
− stacje paliwowe nie prowadziły sprzeday ze wzgldu na brak zasilania,
− szpitale nie prowadziły planowych zabiegów operacyjnych,
− nie funkcjonowała komunikacja tramwajowa w Szczecinie,
− nie funkcjonował system zaopatrzenia w energi ciepln,
− wystpiły utrudnienia w funkcjonowaniu przepompowni cieków,
− nieczynne były banki i bankomaty,
− ograniczona działalno szkół i przedszkoli, w 13 szkołach nie przeprowadzono
egzaminów dla szóstoklasistów, odwołano zajcia we wszystkich gimnazjach i szkołach
ponadgimnazjalnych,
− nie działały kasy fiskalne.
Podobna sytuacja miała miejsce w styczniu 2010 w województwie lskim. Tutaj równie
pod wpływem zalegajcego na gałziach i przewodach mokrego niegu i lodu doszło do rozległej
awarii energetycznej w wyniku której około 80 000 mieszkaców pozbawiona była energii.
96
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 33, 2010
Skal zniszcze i wpływ ich na infrastruktur krytyczn, na podstawie przedstawionego powyej
przykładu mona sobie wyobrazi.
Przytoczony przykład dobrze ilustruje zasig i zakres konsekwencji (szkód), jakie mog
przynie zagroenia typu pogodowego, technicznego lub terrorystycznego dla bezpieczestwa
sieci energetycznej. Znaczna podatno sieci na zagroenia jest główn przyczyn wysokiego
ryzyka.
Polska ze wzgldu na połoenie geograficzne i ocieplajcy si klimat coraz czciej bdzie
naraona na rónego rodzaju anomalie pogodowe. Oczywicie nie mamy na to wpływu, ale czy
skutkom jakie za sob nios moemy zapobiec, zapobiec na tyle, aby zminimalizowa ich wpływ
na infrastruktur krytyczn, a tym samym podnie poziom bezpieczestwa narodowego.
4. Podsumowanie
Wraz z postpujc globalizacj zmienia si tre kategorii bezpieczestwa energetycznego.
Dostp do nowoczesnej techniki i technologii umoliwiajcy swobodny wybór dostawców energii,
tworzenie powiza midzynarodowych oraz liberalizacja sektora energetycznego powoduj, e
aspekty ekonomiczno-finansowe funkcjonowania krajowego systemu energetycznego nabieraj
coraz wikszego znaczenia. Z biegiem czasu stan si one podstawowymi parametrami dostaw
paliw i energii.
Wobec rosncego uzalenienia produkcji energii w kraju od zewntrznych dostaw noników,
wikszego znaczenia nabiera problem dodatkowego obcienia bilansu handlowego kosztami
zakupu paliw oraz zwikszenia podatnoci gospodarki na zewntrzne uwarunkowania zwizane ze
skokowymi zmianami cen ropy naftowej i gazu. Eksperci przewiduj systematyczny bardzo silny
wzrost cen gazu ziemnego, który w roku 2020 ma by trzykrotnie droszy od wgla.
Alternatyw moe sta si energetyka jdrowa która:
• poprawi a zarazem wzmocni bezpieczestwo energetyczne kraju
− cena paliwa do elektrowni jdrowych nie podlega takim wahaniom jak ceny gazu czy
ropy, co pozwala na przewidywalne rachunki ekonomiczne,
− zmniejszy nasze uzalenienie od dostaw gazu z Rosji,
• pomoe w spełnieniu zobowiza wzgldem UE
− nie emituje gazów cieplarnianych do atmosfery,
− transport paliwa jdrowego nie jest kapitałochłonny,
• stworzy nowe płaszczyzny kontaktów midzynarodowych
− Polska zyska na atrakcyjnoci jako partner handlowy i inwestycyjny,
− Polska prowadziłaby bardziej aktywn polityk w dziedzinie energetyki jdrowej na
forach midzynarodowych,
• wpłynie na przyspieszenie rozwoju cywilizacyjnego kraju
− program jdrowy stanie si impulsem do rozwoju polskiej atomistyki,
− wymagana wiedza ekspercka i napływ nowych technologii wymusiłyby postp
edukacyjny, badawczy i techniczny,
• ma wiele zastosowa
− stanowi ródło biecego zapotrzebowania na energi elektryczn i ciepln,
− moe by wykorzystana do produkcji wodoru (paliwa przyszłoci),
− do konwersji wgla na paliwa ciekłe i gazowe.
Anna ĝwiĊcka
BezpieczeĔstwo energetyczne paĔstwa jako czynnik bezpieczeĔstwa narodowego
97
Istniejce kontrowersje wokół rozwoju energetyki jdrowej mona zracjonalizowa,
oddalajc na plan dalszy emocje, bdce niekiedy wyrazem „syndromu Czarnobyla”, bd
medialnie efektywnych działa organizacji ekologicznych.
Rozwój gospodarczy, a w szczególnoci reforma administracyjna kraju i przeniesienie szeregu
uprawnie administracji centralnej na szczebel województw, powiatów, i gmin, nadaje coraz
wikszego znaczenia lokalnemu wymiarowi bezpieczestwa energetycznego. Procesy te
sprawiaj, e racjonalna polityka bezpieczestwa energetycznego bdzie obejmowała
funkcjonowanie systemu energetycznego na trzech poziomach: lokalnym, regionalnym
i krajowym.
%LEOLRJUDILD
[1] Cziomer E.: MiĊdzynarodowe bezpieczeĔstwo energetyczne w XXI wieku. Krakowska Szkoła
Wysza im. A.F. Modzewskiego, Kraków 2008.
[2] Dziennik Ustaw, nr 89 pozycja 590, 2007.
[3] Dziennik Ustaw, nr 131 poz. 1076, z 19 sierpnia 2009.
[4] Elektroenergetyka polska 2006. Raport HLG dla PKE S.A., marzec 2007.
[5] Janczarek P.: Czas na inwestycje w energetyce. Infrastruktura – rodowiska – Energia.
dodatek do „Rzeczypospolitej” z 22 czerwca 2006.
[6] Kdzielawa A.: Bezpieczestwo energetyczne. Elektroenergetyka, nr 1 (52), 2003.
[7] Mazurkiewicz J.: Bezpieczestwo energetyczne Polski. Polityka energetyczna, 1, 2008.
[8] Pawlik M.: Odtwarzanie mocy wytwórczych w energetyce Polski i Unii Europejskiej. Wokół
Energetyki, nr 6, 2003.
[9] Protokół komisji badania awarii sieci elektroenergetycznej w aglomeracji szczeciskiej
w dniach 7–8 kwietnia 2008 r.
[10] Rozporzdzenie Rady Ministrów z dnia 24 padziernika 2000r. w sprawie minimalnego
poziomu dywersyfikacji dostaw gazu z zagranicy, Dziennik Ustaw, 95 poz.1042, 2000.
[11] Sienkiewicz P.: Analiza systemowa podstawy i zastosowania. Bellona, 1994.
[12] Sienkiewicz P.: Teoria bezpieczeĔstwa systemów. AON, 2005.
[13] Wolanin J.: Zarys teorii bezpieczeĔstwa obywateli. Warszawa 2005.
[14] elkowski J., Bauer F.: Strategia rozwoju brany energetycznej w krajach UE. Materiały
konferencji Energetyka, Wrocław 2002.
98
POLSKIE STOWARZYSZENIE ZARZĄDZANIA WIEDZĄ
Seria: Studia i Materiały, nr 33, 2010
NATIONAL ENERGY SAFETY AS A FACTOR OF GENERAL NATIONAL SECURITY
Summary
The paper presents the problems, associated with energy-wise safety,
understood as a subsystem of the national security system, having enormous
influence on the critical infrastructure of the country, and as energy availability in
the context of guaranteeing reliability of supplies. Security level is analysed
according to the criteria of differentiation of the energy resource base, degree of
diversification of sources of supply and the technical condition of infrastructure.
Keywords: energy-wise security, national security, critical infrastructure.
Anna wicka
Management College, Warsaw